Maktabgacha yoshdagi bolalarning mehnat tarbiyasi - Дошкольное и начальное образование - Презентации

Maktabgacha yoshdagi bolalarning mehnat tarbiyasi

Загружено в:

10.06.2024

Скачано:

0

Размер:

1725.791015625 KB

Maktabgacha yoshdagi bolalarning mehnat tarbiyasi

Reja: 1. Mehnat tarbiyasining nazariy asoslari. 2. Maktabgacha ta’lim tashkilotida mehnat tarbiyasining mazmuni. 3. Yosh avlod tarbiyasida mehnat tarbiyasining vazifalari. 4. Maktabgacha yoshdagi bolalarni kattalar mehnati bilan tanishtirish.

Mehnat tarbiyasining nazariy asoslari Mehnat inson hayoti uchun, uning farovon turmush kechirishi uchun hamisha asos bo‘lib kelgan va shunday bo‘lib qoladi. Mehnat farovon, baxtli hayot kechirishning eng asosiy sharti bo‘lganligi sababli ham fuqarolar uchun majburiydir.Mehnat odamlarning biror bir maqsad uchun sarflagan vaqti, aqliy va jismoniy kuchi yoki zarur faoliyatidir. Mehnatsiz yashamoq mumkin emas.Barcha tirik mavjudod nimanidir iste’mol qilish hisobiga yashaydi, umrini davom ettiradi. Yerda yashovchi mayda qurt- qumursqadan tortib, parrandalargacha, suv ostida yashovchi jonivorlardan tortib, ulkan xayvonlargacha ovqatsiz yashay olmaydilar. Xuddi shuningdek, odamlar ham uzluksiz ovqatlanadi, hayot kechiradi. Boshqa tirik mavjudodlardan farqli odamlar kiyinishadi, uy-joy qurishadi, savdo- sotiq qilishadi, ijod qilishadi. Bu ishlarni amalga oshirish uchun tirikchilik manbai bo‘lgan pul kerak. Pul topish uchun, o‘zlariga kerakli narsalarni yaratish uchun odamlar mehnat qilishlari zarur.

• Ota-bobolarimiz asrlar davomida mehnatni ulug’lab kelganlar. Bizga ulardan meros bo‘lib qolgan barcha xazinalar – ilmiy, badiiy kitoblar, san’at asarlari, me’morchilik obidalari mehnat mahsulidir. • Jahon fanining rivojiga bebaho hissa qo‘shgan al Xorazmiy, Ibn Sino, Ismoil al Buxoriy, A.Navoiy, Zahriddin Muhammad Bobur kabi bobokalonlarimiz mehnatsevarliklari tufayli ulkan yutuqlarni qo‘lga kiritishgan, yoshlarni ham mehnat qilishga chaqirishgan. Shu boisdan jahonning barcha xalqlari maqollarida bo‘lgani kabi o‘zbek maqollarida ham mehnat tarbiyasi markaziy o‘rinlarni egallagan. • Azaldan mehnatkash, tinib-tinchimas xalqimiz o‘zining mehnati bilan bog’larni gulistonga, cho‘lni bo‘stonga aylantirib kelmoqda

Qadimda ota- bobolarimizning mehnat haqida aytilgan dono naqllari hozirga qadar ham o‘z kadrini yo‘qotgani yo‘q. Masalan: • Mehnat qilsang, ko‘ksing tog’, • Hurmat qilsang, diling bog’. • Mehnatli non-shakar, • Mehnatsiz non-zahar. • Mehnat baxt keltirar. • Mehnat qilib topganing Qandu asal totganing. Bu maqollar orqali dono xalqimiz mehnatni ulug’laydi, uning samarasi haqida fikr yuritadi.

O‘zbek bolalar yozuvchisi va shoirlari ham kattalar mehnatining mazmunini yoritib berganlar. Bunga K.Muhammadiyning “Etik”, “Bir xovuch yong’oq”, Q.Hikmatning “Suv” kabi she’rlari misol bo‘ladi. Yuqorida aytganlarimizdan ko‘rinib turibdiki, mehnat har qanday moddiy va ma’naviy boyliklarning asosiy manbai, shu bilan birga shaxsni har tomonlama kamol toptirishning muhim vositasidir. Mehnat jarayonida insoniy xislatlarning faol namoyon bo‘lishi uchun eng qulay sharoitlar yaratadi va har bir kishida ma’naviy qoniqish hosil qiladi.Har bir bola Maktabgacha ta’lim yoshidan boshlab mehnatda ishtirok etishi zarur. Bolalar bog’chasida, oilada bajariladigan uncha murakkab bo‘lmagan har bir topshiriq uning kundalik vazifasiga aylanishi kerak

Mehnat bolalardan diqqat, o‘tkir zehnlilik, topqirlik, bilib olgan malaka va ko‘nikmalarini amaliyotda qo‘llay bilish, ijodkorlik qobiliyatlarini egallashni talab etadi. Mehnat jarayonida bolalar ayrim ish turlarini (bir varaq qog’ozni buklash, kerakli o‘zunlikni o‘lchash, andozaga qarab shaklni qirqib olish kabi harakatlarni) anglatuvchi bir qancha tushuncha va atamalardan foydalanishga, bajarilgan ishdagi izchillikni so‘zlab berishga to‘g’ri keladi. Bular bola nutqini yangi so‘zlar bilan boyitadi, uning mantiqiy bog’liq ravishda grammatik jihatdan to‘g’ri shakllanishiga imkon beradi.Bolalarni eng oddiy mehnat qurollari, materiallarga ishlov berish usullari bilan tanishtirish kerak. MTTdagi mehnat ularni maktabdagi politexnik ta’limga tayyorlaydi.

Maktabgacha ta’lim tashkilotida mehnat tarbiyasining mazmuni • Yosh avlodga mehnat tarbiyasi berish masalasi hozirgi davrda eng dolzarb mavzu hisoblanadi. Mehnat har bir kishi kamolotida va umuman jamiyat taraqqiyotida muhim ahamiyat kasb etadi. Bog’cha yoshidagi bolalarni jismoniy, aqliy, axloqiy va estetik tomondan tarbiyalashda mehnat tarbiyasi muhim ahamiyatga egadir. • Mehnat har bir yosh guruhidagi bolalarning o‘ziga xos xususiyatlarini e’tiborga olib tashkil etiladi, unga to‘g’ri rahbarlik qilingandagina yetarli natijaga erishish mumkin. • Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalar mehnatining o‘ziga xos tomonlari ko‘pgina olimlar tomonidan olib borilgan ilmiy ishlarda keng o‘rganib chiqilgan

Bolalar mehnatining muhim belgisi uning ma’lum maqsadga qaratilganligidir. Kichik bog’cha yoshidagi bolalarning mehnati biror jarayonga oid harakat bo‘lib, u faqat kattalarning rahbarligi natijasidagina amalga oshirilishi mumkin. Bola kubiklarni bir joydan ikkinchi joyga, mashinadan – stolga, stoldan mashinaga ko‘chiradi va hokazo. Tarbiyachi boshqa stol ustidagi kubiklarni ko‘rsatib, uni mashinada ortib olib borish kerakligini aytadi. Bola kubiklarni mashinasida shkafga tashiy boshlaydi va joyiga tartibli qilib joylab qo‘ya boshlaydi. «Qatnov» bir necha marta takrorlanib, barcha kubiklar joyiga yig’ishtirib qo‘yiladi. Bolalar faoliyatida maqsad paydo bo‘ladi.

• Yosh avlod tarbiyasida mehnat tarbiyasining vazifalari Mehnat tarbiyasining asosiy maqsadi bolalarni har tomonlama rivojlantirish, axloqli qilib tarbiyalash, kelajakdagi mehnat faoliyatiga ruhiy • jihatdan tayyorlash, mehnat qilish xohishini singdirib borishdir. • Mehnat tarbiyasining vazifalari xilma-xildir, shuning uchun ularni guruhlar bo‘yicha quyidagicha turkumlarga ajratiladi (V.I.Loginova): • Birinchi guruh vazifalari bolalarning mustaqil mehnat faoliyatiga • pedagogik ta’sir ko‘rsatish bilan belgilanadi: • Bolalarni maqsad qo‘yishga, mehnat malakalari, ko‘nikmalari, mehnat madaniyati bo‘yicha kerakli materiallar va mehnat qurollarini tanlab olishga o‘rgatish. • Bolalarda bo‘lajak mehnat faoliyatini shakllantirish, mehnat jaryonlarini mehnatda qatnashuvchilar o‘rtasida taqsimlash, mehnatda yaxshi natijalarga erishish malakalarini shakllantirish. • Mehnat faoliyatining dastlabki ijtimoiy sabablarini shakllantirish, buyumlar va harakatlarga qiziqish uyg’otish orqali mehnat natijalariga erishish, katta guruhlarda esa mehnatning ijtimoiy ahmiyatli ekanligini tushinib yetish.

Mavzu yuzasidan nazorat uchun savol va topshiriqlar: 1.Mehnat tarbiyasining nazariy asoslari haqida gapirib bering. 2. Maktabgacha ta’lim tashkilotida mehnat tarbiyasining tashkil etish usullari. 3.Yosh avlod tarbiyasida mehnat tarbiyasining vazifalari nimalardan iborat. 4.Mehnat tarbiyasini tabiat qo’ynida tashkil etishning ahamiyati haqida so’zlab bering. 5. Mehnat tarbiyasining tashkil etishga doir misollar keltiring. 6. Mehnat tarbiyasiga oid maqollardan misol keltiring. 7.Oilada mehnat tarbiyasi qanday tashkil etiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati: 1.Yusupova P. Maktabgacha tarbiya pedagogikasi. Darslik. T.: O‘qituvchi. 1993 2. Xasanboyeva O.U. va boshq. Maktabgacha ta`lim pedagogikasi. Darslik. T.: Ilm ziyo. 2006. 3. Sh.A.Sodiqova. Maktabgacha pedagogika. O‘quv qo‘llanma. Tafakkur sarchashmalari T.:2013. 4. N.M.Kayumova. Maktabgacha pedagogika. O‘quv qo‘llanma. TDPU” nashriyoti T.:2013. 5. ”Ilk qadam” davlat o‘quv dasturi, T- 2018 y. 6. Maktabgacha yoshdagi bolalarni ilk rivojlanishiga qo’yiladigan davlat talablari. T.:2018

Похожие

Maktabgacha yoshdagi bolalar jismoniy tarbiyasining shakllari

Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun sport o’yinlari

Maktabgacha yoshdagi bolalarni tasviriy san'at asarlari bilan tanishtirish

Maktabgacha yoshdagi bolalarni tasviriy faoliyatga o‘rgatishning metod va usullari

Maktabgacha yoshdagi bolalarni tasviriy qobiliyatlarini, ijodkorligini rivojlanganlik darajasini aniqlash