XVII-XVIII асрларда Италия san'ati - Культурология - Презентации

XVII-XVIII асрларда Италия san'ati

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

2986.181640625 KB

XVII-XVIII асрларда Италия

Режа : • Рим ҳайкалтарошлиги. • Тасвирий санъат. • XVII-XVIII асрларда Италия санъати ва маданияти

Рим хайкалтарошлиги • Римликлар Греция ва Шарк мамлакатларидан куплаб ҳайкаларни олиб келиш билангина чегараланмай, мармар ва бронзадан ушбу ҳайкалалрнинг нусҳаларини хам яратганлар. қадим замонларданок йўқ бўлиб кетган Грек санъат асарларини Рим ҳайкалтарошлари Грек ҳайкалтарошларидан ўрганганлар ва уларга тахлит қилганлар. Кўпинча улар императорларни ҳудолар ва афсонавий каҳрамонлар сифатида тасвирлаганлар. Римликлар олимпия ҳудоларига сигинганлар, аммо уларнинг номларини ўзгартирганлар. Масалан, Зевсни Юпитир деб денгиз ҳудоси Посейдонни Нептун, Гефстни эса Вулқон деб атаганлар. Император ғалабаларни кўкларга кўтарган ишланган ҳайкалалар Релефлар, арклар, устунлар император ҳокимиятининг ҳудо томонидан -яратилганлиги ва қурилганлигига ифода этилиши лозим эди. Рим ҳайкалтарошлари портретлар яратишда Грек устозларидан узиб кетдилар. Қадим замонларданок Рим ўлган одамлар юзини Мумдан куйиб маска ясаганлар. Портрет ҳайкаллар ишлаш санъатини ривожлантирганлар. Римда ишланан портретлар одам қиёфасини ташқи кўриниши ифодалабгина қолмай балки унинг характерини, иродасини, жохиллигини очиб бериб аниқ ифодалаганлар.

Тасвирий санъат. Тасвирий санъатда содир бўлган хусусиятлар хам меъморчиликдаги улуғворликка умумлашган образлар яратиш ҳамда маҳоратлаштиришга ҳаракат килишда намоён бўлди. • Леонардо да Винчи (1452-1529). Винчи кишлоги яқинида натариус оиласида дунёга келди. Леонарда 17 ёшида отаси Флоренцияга кўчиб ўтади. Шу ерда Леонардо Андреа Веронико устохонасида тасвирий санъат борасидаги билимини оширди. У ўз устози Вероккиога ёрдамлашиб унинг «Исони чукинтириш» (тах. 1476 йил Флоренция галерияси) асарининг чап томонидаги фаришта расмини ишлади ва устозидан ҳам мохирлигини кўрсатади. Леонардо санъатнинг кўпгина турларида ўз кучини синаб кўрди. Математика, механиқа, физика соҳасида илгор фикрларкк илгари сурди Унинг учун санъат ҳаётни билиш воситаси бўлди.

Рассомнинг «Гул ушлаган Мадонна» асари, ҳаётни ўрганиш заминида юзага келган қалб ҳарорати билан иситилган ва ҳаётга бўлган муносабатини ифодаловчи асарларидир. Леонардо да Винчи меъмор сифатида хам Миланда бир катор санъат проектлари ишлади «Гордаги Мадонна» (1483-1484), «Сирли оқшом» (1495-1497) каби асарларини Миландаги «Сант Мария делла Грация» монастри учун ишланган суръати уни наватор рассом даражасига кўтаради. Милан Франция қўшинлари томонидан босиб олинган йили Леонардо Флоренцияга кайтиб келади. Бу ерда машҳур “Моно Лиза” (Жаконда) асарини ишлайди. «Моно Лиза» портрети (1503) жаҳон рангтасвиринг машҳур ёдгорлигидир.

Леонардо да Винчи (1452-1529)

Леонардо Да Винчи асарлари “Моно Лиза” (Жаконда) ва Мадонна

XVII-XVIII асрларда Италия санъати ва маданияти • Италия санъатида XVII асрда рангтасвир ҳам борокко услубида ривожланиб, у XVI аср оҳири XVII асрда мавжуд бўлган манъеризмга қарши курашда юзага келди ва Болонье академизми ҳамда караважизм йўналишида намоён бўлди. Иккисида ҳам бороккога хос хусусиятлар драматикликка қизиқиш, эмоционал, ҳис-ҳаяжон тили билан гапириш, динамик композиция, нур-соя қарама-қаршилигидан кенг фойдаланиш мавжуд. Лекин мазкур йўналишлар ўзига хос услуби билан бир- биридан ажралиб туради. Масалан, Болонье академизми натурани ўрганиш ҳамда уни антик ва Ренессанс билан солиштириш ва улар яратган канонларга ўхшашига асосланади. Караважистлар ижодида эса реалистик жиҳат кучли бўлиб, улар натурани ўрганадилар.

Улар натуранинг туб моҳиятини аниқ кўрсатишга интиладилар. Мифологик ва диний мавзуларни оддий халқ ҳаёти воқелигида, ундаги образларни эса оддий кундалик турмушида учрайдиган кишилар образига ўхшатишга ҳаракат қиладилар. Нур, соя имкониятларидан унумли фойдаланиб, асарнинг эмоционал жиҳатини оширадилар. Италия санъатида борокко услуби, айниқса, маҳобатли декоратив рангтасвирда сезиларли бўлди. Сарой ва черков бинолари деворлари серҳаракат, кўп фигурали, мураккаб ракурсли ёрқин бўёқларда ишланган мифологик ва диний мавзудаги расмлар билан безатилди. Айниқса, шипларга ишланган расмлар ўзининг ниҳоятда динамик ва ҳаяжонли композициялари билан кишини ҳайратлантиради. Расмлардаги фазовий кенглик ва чексизлик, ундаги акс этган воқеалар асарга динамик ҳаракат бахш этади

Феодал жамиятнинг қуйида капиталистик муносабатларнинг таркиб топиши, Ғарбий Европа ҳаётида муҳим ўзгаришларга олиб келади. Дин ўз обрўсини йўқота борарди. Майда ҳунармандчиликдан манфактурага ўтиш, шаҳарларнинг тезлик билан кенгайиб ривожланиб бориши янги қитъаларнинг очилиши ва савдо-сотиқнинг ривожланиши ижтимоий ҳаётини ўзгартира бошлади. Бу даврга келиб «қирол ҳокимияти шаҳар аҳолисига суяниб феодал дворянларнинг қудратини синдириб ташлади ва йирик-йирик аслида миллатларга асосланган монархия тузди. Бу монархия ҳозирги замон Европа миллатлари ва ҳозири замон буржуа» жамияти тараққий эта бошлади

• Ана шу тараққиёт жараёнида янги дунёвий санъат ва маданилг камол топди. Уз тараққиётини ХY-ХYI асрларда бошидан кечирган бу маданият тарихда уйғониш деб ном олди. Бу иборани Италиялик рассом ва санъатшунос Жорж Вазаря Италияда санъат узоқ Ўрта асрдан сўнг яна қайтадан уйғонланлиги сабабли ишлатган ва асосан Жотто ижодига нисбатан қўлланилган эди. Кейинчалик эса бу кенг мазмунда касб этиб Италияда, сўнгра Европанинг бошқа мамлакатларида вужуда келган феодализм асридан фарқ қиладиган санъатни тарифлаш учун қўлланила бошлади.

Уйғониш даври ўз ҳаракатини Италияда тўлиқ намоён этиб қарор тараққиёт босқичларини бошидан кечирди. Булар асосан қуйидагилардан иборат: • 1. Уйғониш арафаси даври -проторепессанс (XIII-XIV асрлар). • 2. Илк уйғониш даври - кватраченто (XV аср). • 3. Юқори уйғониш даври - (XV асрнинг 90 йиллари XVI асрнинг 20-30 йиллари). • 4. Сўнги уйғониш даври (XVI асрнднг иккинчи ярми). •

Похожие

Texnogen madaniyat

Техноген маданият

Yangi davr estetikasidagi asosiy oqimlar va yo‘nalishlar

Texnogen madaniyat

Madaniyat tushunchasi va uning paydo bo’lishi