Kislota va asos nazariyasi - Химия - Презентации

Kislota va asos nazariyasi

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1340.5 KB

MavzuMavzu :: “ KISLOTA VA ASOS NAZARIYASI ”

REJA • Kirish • Asosiy qism • 1 Brensted protolitik kislota-asos nazariyasi va Arrenius • nazariyasi • 2Umumlashgan kislota-asos nazariyasi. Solvo-sistema va kislota, asos nazariysi • 3Kislota va asoslarning elktiron nazariyasi. B.M.I. Usanovichning apraton kislotalar nazariyasi • 4 “Qatiq” va “yumshoq” kislota va asos nazariyasi. Kislota va asoslarning nazariyasi • Xulosa • Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish • Kislota va asos haqidagi tushunchalar XV11 asrlardan boshlab kimyogarlar uchun qiziqarli mavzu bo’lib kelgan va hozirgi vaqtda ham kislota-asos naziyasi tugallangan shaklga kirgan emas, chunki moddalarning shu boradagi xulosalari keng qirrali bo’lib , turli hodisalarni kengroq tushuntirish imkoniyatni izlayotgan muammoga aylandi. • R. Boyl (1627-1691) zamonida kislota va asoslar o’zaro reaksiyaga kirishib tuz hosil qiladi va o’zlari shu jarayonda yo’q bo’lib ketadi deb tushuntirilardi. Boyl kislota va asoslar qarama-qarshi xossaga ega bo’lishini bu moddalarning binafsha bargidan tayyorlangan rangli suyuqlikka ta’siri qrama-qarshi ekanligini aniqladi. • Bu boradam ilk tushunchalarni A.L. Lavuaze (1789) ifodalab tarkibida kislorod bo’gan moddalar kislota bo’ladi deb huisoblagan edi. Bu fikrga binoan metalmaslar kislorodda yonganda kislotalar ( CO2, SO2 va boshqalar) yosil bo’lishi kerak. Lekin, tez orada Devining (1816) sianid kislota (HCN) tarkibida kislorod atomi bo’lmasa ham, bu moddalar kislotalarga xos qatnashishi mumkunligini issbotladi. • Gey-Lyussak shunday kislorod tutmagan kislotalarni “vodorodli kislotalar” deb atadi.

Asosiy qism • 1 Brensted protolitik kislota-asos nazariyasi va Arrenius • Nazariyasi • Suvdan boshqa erituvchilardagi tekshirish kislota- asoslar faqat suvdagi eritmalaridagina emas, boshqa eritmalarda ham bo’lishini ko’rsatdi. Misol tariqasida quyidagi kislotalarni ko’zdan kechiraylik: • HCl +LH3 <-> LH+4 + Cl- • HCl +H2O <-> H3O+ + Cl- • LH4 + OH- <-> NH3 + H2O • H3O- OH- <-> H2O + H2O

• Yuqorida kislota deb atalgan moddalar orasida bir ummumiylik bor. U ham bo’lsa ular tarkibida vodorod bo’lishidir. Reaksiya vaqtida hodorod ioni (H+ proton ) kisslotadan asosga o’tadi, ya’ni asos kislota bilan reaksiyaga kirishib, kislota protonini biriktirib oladi.Shunday qilib kislota-asosga quyidagi tushunchani berish mumkun: kislota o’zidan proton ajratib chiqarish xususiyati bor modda (protonning donori) , asos-proton biriktirib olish xususiyati bor modda (protonning akseptori). • Qaytaruvchi o’z elektronini berishi uchun bu elektronni qabul qiladigan boshqa bir oddiy bufe sistemadagi oksidlovchi bo’lishi kerak: 1 K <-> OK + e- 2 OK + e- <-> K 3 Cu+ <-> Cu++ + e- 4 Fe+++ + e- <-> Fe++

Bu yerda K va OK qaytaruvchi va oksidlovchi moddalar; e- elekton. Bu reaksiyalar alohida bora olmaydi, ular faqat birgalikda borishi mumkun. • K1 + OK2 <-> OK1 + K2 • Cu+ + Fe+3 <-> Cu+2 + Fe+2 • Xuddi shuningdek, kislota va protonni berish uchun asos bo’lishi shart: • K-TA1 <-> AS1 + H+ • HCl <-> Cl- + H+ • AS2 + H+ <-> K_TA2 • LH3 + H+ <-> LH4+ • K-TA1 + OK2 <-> OK1 + K-TA2 • HCl + LH3 <-> Cl- + LH4+ • Bu muvozanatda ikki juft kislota va ikki juft asos

• Bu muvozanatda ikki juft kislota va ikki juft asos ishtirok etgan. Monand kislota va asos muvofiq yoki yonaki kislota va asos deyiladi. Bu teglamada CL- asos HCl kislota bilan, LH4+ kislota LH3 asos bilan yonaki moddalardir.

Kislota va asoslar guruhlari KISLOTALAR • H+, Li, Na+, K+, Be+, Mg2+, Ca2+, Al3+, Cr3+, Sr2+ BF3, AlCL3, AlH3, RCO-, CO2, QATTIQ02

Kislota va asoslar guruhlari KISLOTALAR • Fe2+, Co2+, Cu2+, Zn2+, Pb2+, Sn2+, Bi3+, SO3, LO+, R3C-, C6H5-, ORALIQ 0607

Kislota va asoslar guruhlari KISLOTALAR • CH3Hg+, Cu+, Au+, Hg2+, Hg+, Pt2+, Pt4+, BH3 RSe, Ge(CH3)3, , J+, Br+, benzol, trinitrobenzol, xinonlar YUMSHOQ 090A0B

ASOSLAR • H2O, OH-, CH3COO-, ROH, RO-, R2O, LH3 RLH2, L2H4, F-, SO42-, Cl-, ClO4-, CO32-, PO43-, QATTIQ0203

ASOSLAR • C6H5LH2, N3 -, C6H5N, LO2, SO32-, Br-, ORALIQ YUMSHOQ • H+, J-, CO, R3P, As3R4, R2S, RSH, C2H4, C6H60607 09

• K.B.Yasimirishiy kislota va asoslarni “qattiq” va “yumshoq” turga bo’lish maqsadida miqdoriy aniqlash imkoniyatini beruvchi matematik munosabatni taklif qildi.

XULOSA • Arrenius nazariyasiga muvofiq, suvda eriganda ionlarga ajraladigan elektrolitlar kislota deb atalishini yuqorida aytib o’tdik. Kislota va asoslar yaqida yana nazariyalar mavjud. • J. Brensted nazariyasiga muvofiq, o’zidan protonlar bera oladigan moddalar kislata deb atalishi kerak, o’zida proton qabul qiladigan moddalar asoslar deb ataladi, Bu ta’rifga binoan, kislota bilan asos doimo muvozanatda turadi. • Kislota <-> asos + proton • Bu nazariyaga muvofiq, faqat neytral moddalargina emas, balki ionlar ham kislota bo’lishi mumkun. • Neytral kislota: H3PO4 <-> H2PO4- + H+ • Anion kislota: H2PO4- <-> HPO42- + H+ • Kation kislota: LH4+ <-> LH3 + H+

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР • Рустамов Ҳ.Р. Физик кимё.-Тошкент.-Ўзбекистон.-2000. • Усмонов Х.У., Рустамов Х.Р., Рахимов Х.Р. Физик химия.- Тошкент.-Ўқитувчи.-1974. • Даниэльс Ф., Олберти Р. Физическая химия.-М.: Мир.-1978. • Стромберг А.Г., Семченко Д.П. Физическая химия.-М.-1988. • Рустамов Ҳ.Р. Физик кимё.-Тошкент.-Ўқитувчи.-1980. • Физическая химия. Под. ред. П.В. Никольского.-М.: Химия.- 1988. • Смирнова Е.А. Курс статической термодинамики и физической химии: учеб.пособие 2-изд.-М.: Выс. школа.- 1982.-456 с. • Никольский Б.П. Физическая химия.-Л.-1987. • Судариков С.А., Капуцкий Ф.Н. Физическая химия.-Минск.- Вышейщая школа.-1981.

ЭЪТИБОРЛАРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ

Похожие

Kompleks birikmalarning kislota-asos aylanish nazariyasi

Kislota – asos xossalari

Salitsil kislota va amino benzoy kislota

Kislota va asoslarni titrlash metodining mohiyati va qo’llanilish sohasi. Indikatorlar nazariyasi

Nuklein kislota