Kimyoviy elementlarni migratsiyasini oʻrganish - Химия - Презентации

Kimyoviy elementlarni migratsiyasini oʻrganish

Загружено в:

25.09.2024

Скачано:

0

Размер:

4571.580078125 KB

Kimyoviy elementlarni migratsiyasini oʻrganish Reja 1. Elementlar migratsiyasi 2. Ularning xosil bolishi xossalari 3. Elementlarning migratsion xususiyatlari

) Elementlar migratsiyasi — Yer poʻsti va yuzasida kimyoviy elementlarning oʻz joyini oʻzgartirishi va qayta taqsimlanishi. Bu terminni fanga A.Ye. Fersman kiritgan (1923). Elementlar migratsiyasi suyuqfaza (eritmalar, gidrotermal eritmalar, yer osti va yer yuzasidagi suvlar), gazsimon faza (vulkan gazlari va fumarollar, mineral buloqlar va neft konlari gazlari) va qattiq fazada (diffuziya va qayta kristallanish natijasida) sodir boʻlishi mumkin. Qattiq holatda kimyoviy elementlar, asosan, mexanik yoʻl bilan (toʻkilib tushishi, suv oqimlari, changtoʻzon va boshqalar) koʻchadi.

Elementlar migratsiyasi natijasida kimyoviy elementlarning ayrimlari sochilib,,tarqalib ketadi, qolganlari esa toʻplanadi va koʻpincha sanoat ahamiyatiga ega konlar hosil boʻladi. Intensiv Elementlar migratsiyasi metasomatizm, dengiz havzalarida kimyoviy differensiatsiya va boshqalar jarayonlarda kuzatiladi. Tashqi jarayonlar taʼsirida boʻladigan Elementlar migratsiyasida biogeokimyoviy jarayonlar katta rol oʻynaydi Foydali qazilmalarni geokimyoviy usullar yordamida qidirishda Elementlar migratsiyasi qonuniyatlariga asoslaniladi .

Migratsiya (lotincha: migratio — koʻchaman, joyimni oʻzgartiraman): kimyoviy elementlarning yer qobigʻida yoki yer yuzasida oʻz joyini oʻzgartirishi (qarang Elementlar migratsiyasi); energiyaning bir zarrachadan boshqasiga oʻtishi (qarang Energiya migratsiyasi);Biogen elementlar — organizmlar tarkibida doim boʻladigan va ularning hayot faoliyatida muhim rol oʻynaydigan kimyoviy elementlar. Ularga avvalo kislorod, uglerod, vodorod, kalsiy, azot, kaliy, fosfor, magniy, oltingugurt, xlor, natriy, temir kiradi.

Sho‘rxoklar, sug‘oriladigan o‘tloqi-saz tuproqlarni Markaziy Farg‘onada genezisi, onalik jinslari bir bo‘lib, sho‘rxoklardan sug‘oriladigan o‘tloqi-saz tuproqlar antropogen omillar ta’sirida transformatsiyalangan. Ushbu tuproqlarda Ni, Sb-larni biogeokimyoviy ijobiy provinsiyalari mavjud. Tanlab olingan 15 element uchun olingan natijalar fon miqdorlari rolini ijro etishi mumkin.

Cho'l sharoiti iqlimi minerallashgan sizot suvlari va ularning kuchsiz harakati, ya'ni oqib chiqib ketishini qiyinligi, tuproqlarni shakllanishiga jiddiy ta'sir ko'rsatadi va hududda xar xil darajada sho'rlikka, o'simlik va hayvonot biomassasiga ega bo'lgan gidromorf tuproqlarni shakllantiradi. Bu holat xususan Markaziy Farg'onaga tegishli. Bunda minerallashgan sizot suvlarini kimyoviy tarkibi, mineralizatsiya darajasi, bosimi er ustidagi biomassa va tuproq qatlamlarini kimyoviy tarkibiga jiddiy ta'sir ko'rsata boshlaydi va siklik elementlarning biogeokimyoviy aylanma xarakatda o'z aksini topadi.

Natijada holatni o'rganish zaruriyati tug'iladi, qolaversa bu dolzarb muammo hisoblanadi. Shu holatni endilikda er po'stida, uning yupqa plyonkasi bo'lgan tuproq qatlamida, tuproq zarrachasida, o'simlik qoplamida, hatto hujayrada ko'rishimiz mumkin.

 Hozirgacha asosan 8 ta, ya'ni O, Si, Al, Fe, Ca, Na, Mg, K elementlarni biosferadagi, ya'ni tuproq, o'simlik, suv va mikroorganizmlarda nisbatan yaxshiroq o'rganilgan. Bularning miqdorlari hamda birikmalari tabiatda har xil miqdor va sifatda ko'rinadi.

10. Yuldashev G'., Isag'aliev M. Tuproq biogeokimyosi. T.: 2014. 320 b. 11. Abdujabborovich I. X. et al. SUG 'ORILADIGANMAYDONLARDA MOSH (Phaseolus aureus Piper) NAVLARINING SIMBIOTIK FAOLIYATIGA EKISH MUDDATI VA ME 'YORINING TA'SIRINI O 'RGANISH //Science and innovation. - 2022. - Т. 1. -№. 1. - С. 615-624 12. Abdujabborovich I. X., Mirzamaxsudavich B. R. SOYANING YANGI NAVLARINI YARATISH BO 'YICHA O 'TKAZILGAN TADQIQOTLAR //Science and innovation. - 2022. - Т. 1. - №. 1. - С. 776-785. Adabiyotlar

Похожие

Kimyoviy elementlarni migratsiyasini o’rganish

Minerallardan olingan ma’lumotlar asosida kimyoviy elementlarni tahlil qilish usullarini o‘rganish

Tog‘ jinslaridan olingan malumotlar asosida kimyoviy elementlarni tahlil qilish usullarini o‘rganish

Kimyoviy destruksiya

Kimyoviy qonunlar