Bir asosli karbon kislotalarning olinish usullari - Химия - Презентации

Bir asosli karbon kislotalarning olinish usullari

Загружено в:

02.07.2024

Скачано:

0

Размер:

704.6923828125 KB

Bir asosli karbon kislotalarning olinish usullari

Reja: 1. Bir va ikki asosli karbon kislotalarning nomlanishi, tuzilishi , olinish usullari, fizik va kimyoviy xossalari. 2.Oksalat, malon, qaxrabo va adipin kislotalar. Aromatik kislotalar. 3.To‘yinmagan bir va ikki asosli karbon kislotalar. 4.Akril, metakril, fumar va malein kislotalarni olinishi va xossalari.

Karbon kislotalar – tarkibida karboksil guruhi bo’lgan organik kislotalar. Karbon kislotalarning fizik-kimyoviy xossalarini belgilovchi funksional guruh karboksildir. Karbon kislotalar tarkibidagi karboksillarning soniga qarab tasniflanishi mumkin. Tuzilishida bitta karboksil guruhi bo’lgan karbon kislotalar monokarbon kislotalar, bir nechta karboksil guruhi bo’lganlari esa polikarbon kislotalar deb tasniflanadi. Polikarbon kislotalarda ikkita karboksil guruhi bo’lganlar dikarbon kislotalar, uchta karboksil bo’lganlar esa trikarbon kislotalar deb ataladi.

Nomenklaturasi va izomeriyasi Karboksilik kislotalarning IUPAC nomenklaturasida karboksilni o’z ichiga olgan eng uzun uglerod zanjiri asosiy zanjir sifatida aniqlanadi. Karboksildagi uglerod 1 raqami bilan raqamlanadi va asosiy zanjirga mos keladigan alkan nomidan keyin kislotasi qo’shimchasi qo’yilai. Agar boshqa funksiyanal guruhlar mavjud bo’lsa, ular joylashuvi va raqamlarini ko’rsatish orqali nomlanadi. IUPAC nomlaridan tashqari, taniqli karboksilik kislotalarning umumiy nomlari ham qo’llaniladi. Karbon kislotalarning ba’zilari tabiiy manbalariga ko’ra umumiy nomlarga ega. IUPAC va quyida keltirilgan karboksilik kislotalarning umumiy nomlarini ko’rib chiqamiz.

To’yingan kislotalarni olishning laboratoriya usullari Oksidlanish usullari Spirtlarni oksidlanishi (Jons reaktivi bilan – xrom (VI) oksidining suyultirilgan sulfat kislotadagi eritmasi yoki neytral muhitda aseton yoki kaliy permanganat ) : RCH 2 OH + [O] → RCOOH

Alkinlarning Tl (III) birikmalari bilan oksidlanishi: RCCH → RCOOH Gidroliz Trigaloalkanlarning suvli ishqor eritmasi bilan gidrolizlanishi: RCCl 3 + 3NaOH → RCOOH + 3NaCl + H 2 O Efirlarning gidrolizi: R¹-COO-R² + KOH → R¹-COOK + R²-OH

Fizikaviy xususiyatlar Uglerod atomlari 3 tagacha boʻlgan quyi kislotalar oson harakatlanuvchi, rangsiz, oʻziga xos oʻtkir hidli, suv bilan har qanday nisbatda aralashib ketadigan suyuqliklardir. 4-9 uglerod atomli ko’pchilik kislotalar yoqimsiz hidli yog’li suyuqliklardir. Ko’p miqdordagi uglerod atomiga ega kislotalar suvda erimaydigan qattiq moddalardir. Chumoli va sirka kislotalarining zichligi birdan katta, qolgan kislotalarining zichligi birdan kam. Molekulyar og’irlik ortishi bilan qaynash temperaturasi ortadi. Bir xil miqdordagi uglerod atomlarig ega bo’lgan normal tuzilishdagi kislotalar, izo tuzilmali kislotalarga qaraganda yuqori haroratda qaynatiladi.

Kimyoviy xossalari Karbon kislotalar turli xil reaksiyalarga kirishadi. Karbon kislotalar asos tabiatli moddalar bilan tuzlar hosil qiladi: HCOOH +NaHCO 3 → HCOONa + H 2 O + CO 2

Karbon kislotalar ayrim vakillari va ishlatilishi Metan kislota ; Formik kislota yoki chumoli kislotasi sifatida ham tanilgan. Lotincha «formica (formica)» chumoli degan ma’noni anglatadi. Bu birinchi marta 1670 yilda chumoli turlarining sekretsiyasi bezlarida topilgan. Chumoli kislotasi qichitqi o’ti barglarida ham uchraydi. Etan kislotasi yoki sirka kislotasi sifatida ham tanilgan. Lotincha «acetum (acetum)» sirka degan ma’noni anglatadi. Uyimizda ishlatadigan sirka sirka kislotasining 5% li suvli eritmasidir. Olma va uzum sirkasi eng tabiiy manbasi hisoblanadi. Sirka kislotasini boshqa mevalardan tabiiy ravishda olish mumkin, shuningdek, laboratoriya sharoitida sun’iy ravishda ishlab chiqariladi.

E’tiboringiz uchun raxmat !

Похожие

Ikki asosli karbon kislotalar

Bir ikki atomli fenollarning olinish usullari

Alkinlarning olinish usullari

Aminlarning olinish usullari

Maxsus xossali polimerlarni olinish usullari