Alkil va alkinilbenzol - Химия - Презентации

Alkil va alkinilbenzol

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

325.677734375 KB

ALKIL VA ALKINILBENZOL

Reja: • Alkilbenzollar nomenklaturasi • Alkilbenzollar olinishi, fizik, kimyoviy xosalari. • Alkinilbenzollar kimyoviy va bir qancha reaksiyalari • Eng muhim vakillari • Adabiyotlar

Quyida bir qancha muhim alkil benzollar ko ’ rsatilgan hosilalar IYUPAK nomenklatura bo ’ yicha va tarixiy (qavs ichida) nomlangan.C 2H 5 C H 3 C H 3 1 2 3 4 5 6 C H 3 C H 3 C H 3 1 2 3 4 5 6 C H 3 1 2 3 4 5 6 m etilbenzol (toluol) 1,2-dim etilbenzol (o-ksilol) 1,4-dim etilbenzol (p-ksilol) C H C H 3 C H 3 C H 3 C H 3 C H C H C H 3 C H 3 1 2 3 etilbenzol izopropilbenzol (kum ol) 1,3,5-trim etilbenzol (m ezitilen) 2-m etil-1-fenilpropan

Alkilbenzollarni olish usullari Alkanlarni aromatlashtirish Ushbu reaksiya sanoat ahamiatiga ega bo ’ lib, ko ’ pchilik aromatik uglevodorodlar sintez qilishda qo ’ llaniladi. Reaksiya olib borishda xrom va alyuminiy oksidlari katalizatorlarni ishtirokida yuqori temperaturada chiziqli alkanlarni halqalash va degidrogenlashdan foydalaniladi.C H 3(C H 2)5C H 3 C r2O 3/A l2O 3 450 -5 00 0 C C H 3 toluol + 4 H 2 g eptan

Vyurs-fittig reaksiyasi Bu reaksiya labarotoriya va sanoat miqyosida (vyurs-fittig reaksiyasi deb yuritiladi) ahamiatga ega. Quyidagi reaksiya natijasida benzol yadrosiga alkil guruhi kiradi. Klemmensan bo ’ yicha karbonil birikmani qaytarish va Kijner-Volf reaksiyasi.Yog ’ qatori aromatik ketonlarni qaytarish usuli bilan alkilbenzollar olinadi. Yuqori darajada qaytarish orqali o ’ tkaziladigan reaksiya Klemenson yoki Kijner-Volfu usuli quyidagicha.B r B enzol + C H 3C H 2C H 2B r N a efir C H 2C H 2C H 3 propilbenzol + 2N aB r C -C H 2C H 3 O C H 2C H 2C H 3 1 ) Z n (H g )/H C l y o k i 2 ) H 2N -N H 2, K O H P ro p io fen o n P ro p ilb en zo l

Birikmalar Formula T suyq 0 C T qayn 0 C Benzol 5,5 80,1 Toluol -95 110,6 Stirol -33 145 p-Ksilol -13 138 Etilbenzol -94 136,6Fizikaviy xosalari Alkilbenzollar ichida eng ko ’ p vakili benzol hisoblanadi. Aramotik hidga ega bo ’ lgan modda. Quyidagi jadvalda alkilbenzollarning vakillari keltirilgan bo ’ lib, uglerod soni ortishi bilan ularni qaynash temperaturasi oshib boradi. Alkilbenzol va stirolning fizikaviy xosalariCH3 CH=CH2 C H 3C H 3 CH2CH3

Kimyoviy reaksiyalari Alkilbenzollar o ’ zining molekulasida alifatik va aromatik fragmentlarni tutgan bo ’ lib, ularning reaksion xususiyati xuddi radikal va ion reagentlar kabi bo ’ ladi. Alkilbenzollarning yon zanjirdagi reaksiya o ’ zining xususiy xossasiga egadir. Ko ’ pincha reaksiya a-uglerod atomiga tezroq boradi. Ushbu xossa alifatik uglevodorodlardagi kechadi. Reaksiya natijasida oraliq modda sifatida-radikal ion va kation tipdagi mahsulot hosil bo ’ ladi .C R R' H benzil vodorodo benzil uglerodi (-C-atom i) C R R' C R R' C R R' (R va R'=H, alk) benzil tipidagi radikal benzil tipidagi anion benzil tipidagi kation

Radikal reaksiya Alkilbenzollar galogenlash, nitrollash va oksidlash reaksiyalariga radikal mexanizm bo ’ yiga reaksiyaga kirishadi. Oraliq mahsulot sifatida bezil radikal ko ’ rinishida hosil bo ’ ladi. Alkilbenzolni xlorlash va bromlash nur ta ’ sirida qizdirish bilan olib boriladi.N O O Br hy (CCl4) CH2Br NH O O N-brom suksinim id benzilbromid suksinim id + CH3 + toluol C H 3 toluol hy,t C l2 C H 2C l 0 hy,t C l20 C H C l2 hy,t C l2 0 C C l3 benzilxlorid dixlorm etilbenzol (benzilidenxlorid) trixlorm etilbenzol (benzotrilorid)

Nitrollash reaksiyasi Alkilbenzollarni yon zanjirga nitrollash reaksiyasi suyultirilgan nitro kislota bilan olib boriladi. Ushbu reaksiya a-uglerod atomiga radikal mexanizmda boradi. Ammo reaksiya zanjir mexanizmida bormaydi.C H 2C H 3 + etilbenzol H N O 3 (suylt.) t , p 0 C H -C H 3 N O 2 + H 2O  -nitroetilbenzol

Oksidlanish reaksiyasi Benzol gomologlarini oksidlanish reksiyalari a-uglerod atomiga boradi , masalan, kumolni oksidlash havo kislorodi yordamida nikel yoki kobalt tuzlari ishtirokida olib borilganda kumil gidroperoksid hosil bo ’ ladi.C H C H 3 C H 3 O 2, C o , t 3 0 C H C H 3 C H 3 O O H  K u m il -g id ro p e ro k sid k u m o l

Alkilbenzolarni qattiq usulda oksidlash reaksiyasi o ’ tkazilsa aromatik karbon kislotalar hosil bo ’ ladi.C H 3 C H 3 N a2C r2O 7 H 2SO 4 C O O H O 2N p-nitrotoluol p-nitrobenzoy kislota (85 % ) 0Ñ H 2 C H 3 K M n O 4 , O H t Ñ O O K H 3 O Ñ O O H e t i l b e n z o l b e n z o y k i s l o t a ( 9 0 % )

Alkinil benzollar Alknilbenzollar vakiliga striol va uning hosilalari kiradi. St irol va uning hosilalarini olish usullari Karbon kislotalarni dekarboksillash usuliC H C H 2 v in ilb e n z o l ( s tir o l) C H C H C O O H C H C H 2 dolchin kislota stirol t0

Elminirlash reaksiyasi Elkilminirlash reaksiyasi usulida striolni labarotoriya usulida yaxshi unum bilan olinadi.C l C H C H 3 O H 1-(m -xlorfenil) etanol K H S O 4 t0 C l C H C H 2 m -xlorstø rol (80-82 % ) CH 2 CH ÑH 3 CH 3 Br K H SO 4 t0 CH CH CH 3 CH 3 1-(4'-tolil)-2-brom propan 1-(4'-tolil)propen (99% )

Etilbenzolni degidrogenlash Sanoatda etilbenzolni qattiq katalizator qatlamida yuqori temperaturada reaksiya o’tkazish orqali sterol sintez qilinadi. Ushbu jarayonda ingibatorlar qo’shiladi chunki sterol polimerlashga uchrashi mumkin.C H 2C H 3 etilb ezo l Z n O 6 0 0 -6 5 0 0C C H = C H 2 stiro l (9 2 % ) + H 2

Reaksiyalar Alkenilbenzollar va stirolda qo’shbog’ mavjud bo’lib, reaksiya qo’shbog’ xisobiga boradi. Bu birikmalar alkenlarda boradigan reaksiyalarga o’xshab boradi. Alkenilbenzollarni gidrogenlash reaksiya yuqori regiosslektivlikni namoyon qiladi:C = C H C H 3 C H 3 B r 2 -(m -b ro m fe n il)-2 -b u te n + H 2 P t C H -C H 2 C H 3 C H 3 2 -(m -b ro m fe n il)-2 -b u ta n (9 2 % )

Stirol peroksid ishtirokida vodorod bromide bilan Markovnikov qoidasi bo’yicha birikadiC H C H 2 C H C H 2 B r C H C H 2B r kam qarorli radikal yuqori qarorli radikal C H 2C H 2B r beta-brom etilbenzol (asosiy m ahsulot) H B r peroksid stirol

Juda muhim vakillari Toluol -C 6 H 5 CH 3 -koks ishlab chiqarishda neft fraksiyalarini C 6 -C 8 katalitik reforming qilinadi. Toluol ajralib chiqadi. U rangsiz suyuqlik bo’lib, o’ziga xos hidli qaynash temperaturasi 110,6 0 c, suv bilan aralashmaydi, etanol, dietildir va uglevodorodlar bilan aralashadi. Benzol, benzoy kislota, toluielendiizosianat, nitrobenzol, benzolxlorid va benzoltrixlorid sintez qilishda toluol ishlatiladi. Kuchli narkotiklik xossasiga ega bo’lib, ПDK 50 mg/m 3 Ksilollar C 6 H 4 (CH 3 ) 2 -neftni C 6 -C 8 fraksiyalarini kametik reforming qilishda ksillolarning izomerlar (60-70% meta, 25-35%orto-,5%-para) aralashmani ajratib olinadi. Xushbo’y hidli, qaynash temperaturasi 138-144 0 C, suvda qiyin eriydi, etanol, dietil efir, atseton va benzolda oson eriydi. Ksilolardan lak materiallari olishda, erituvchi sifatida, aviatsiyada ishlatiladigan benzin tarkibiga quyishda ishlatiladi. Ftal kislota, toluil kislota, ksilidin, ftalodinitril sintez qilishda ksilollardan foydalaniladi. ПDK 50mg/m 3 ` Kumol C 6 H 5 CH(CH 3 ) 2 kumoldil suyuq faza (AlCl 3 katalizatori) yoki gaz faza (kat H 3 PO 4 )da benzolni propilen bilan alkillash orqali olinadi. Yoqimli hidga ega bo’lib, qaynash temperaturasi 152,4 0 C, suvda erimaydi, etanol, dietilefir va benzol bilan aralashadi. Fenol va atsetol, α-metilstirol, sifatli erituvchi, lak bo’yoqlar ishlab chiqarishda ishlatiladi. ПDK 50mg/m 3 Stirol C 6 H 5 -CH=CH 2 . Etilbenzolni katalitik degidrogenlash usulida olinadi, rangsiz suyuqlik, qaynash temperaturasi 145,2 0 C, suvda yomon eriydi, etanol, efir, vodorodsulfid bilan aralashadi, polonitril monomer olishda ishlatiladi. Butadien stirol kauchik, termoelektrizolatsion bilan sopolimer, vinilxlorid olishda foydalaniladi nafas yo’liga va ko’zga ta’sir etadi. ПDK 50mg/m 3

ADABIYOTLAR Traven-1 Z.Sobirov “ Organik kimyo ” P. Sayks. “ organik ximiyada reaksiya mexanizmlar ” T.I. Temnikova. Organik ximiyani nazariy asoslari kursi ” Elektron saytlar Ziyonet.uz Kimyo.ru

Похожие

Alkanlarning galogenli birikmalari

Aminlarning olinish usullari

Organik reagentlarni sinflanishi

To’yinmagan aldegid va ketonlar

Alkinlar. Gomologik qatori, izomeriyasi, nomlanishi va olish usullari