Yurish, yugurish, sakrash va uloqtirish texnikasi - Физическая культура - Презентации

Yurish, yugurish, sakrash va uloqtirish texnikasi

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

402 KB

Yurish, yugurish, sakrash va uloqtirish texnikasi Reja 1 . Yurish va yugurish texnikasi 2. Sakrash texnikasi. 3. Uloqtirish tehnikasi www.arxiv.uz

Yurish - insonning joydan-joyga kuchishidagi oddiy usul bulib turli yoshdagi kishilar uchun ajoyib jismoniy mashq hisoblanadi O`zoq va tekis yurganda badandagi barcha musqo`llar ishlaydi organizmdagi yurak qon tomirlar nafas olish va sestemalar faoliyati kuchayadi natijada modda almashinishi ortadi. Jism o niy m a shq sif a tid a o d a td a gi yurishning a v a l o s o g`l a ml a shtirishg a a h a miyati b o r. O ddiy yurishd a n t a shq a ri yurishning b o shq a ch a x ill a ri h a m bul a di P axo dd a yurish s a fd a yurish v a sp o rtch a yurish. Mus o b a q a l a rd a yurishning te x nik a jih a tid a n eng kiyin lekin eng f o yd a li hili sp o rtch a yurish qo`ll a nil a di Uning tezligi oddiy yurishga nisbatan ikki marta ortiq yurish musobaqalari stadion yulkalarida va oddiy yo`llarda 3 km dan 50 km gacha masofada o`tkaziladi www.arxiv.uz

Yurish musobaqasida qatnashuvchilar qoidasi belgilangan yurish texnikasi hususiyatlariga rioya qilishlari kerak. Bularning eng asosiysi bir lahza bulsa ham ikkala oyoq bir vaqtda erdan o`zilib qolishiga yo`l quymaslikdan iborat. O yoql a rd a n bir o nt a si erg a tegm a y turg a n furs a t s o dir bulgudek buls a , sp o rtchi yurishd a n yugurishg a utg a n his o bl a n a di. Bu q o id a ni bo`zg a n sp o rtchi m a hsus sud`yal a r mus o b a q a d a n chetl a t a dil a r. Yugurish - j o yd a n j o yg a kuchishning t a biy usulidir. Bu jism o niy m a shqning qupr o q t a rq a lg a n turi bulib, jud a kup sp o rt turl a ri (futb o l, b a sketb o l, tennis v a b o shq a l a r) t a rkibig a kir a di. Yugurishning jud a kup x ill a ri yengil a tletik a har x il turl a rining o rg aniq qismi his o bl a n a di.www.arxiv.uz

Shugullanuvchilarning imkoniyatlariga qarab, masofa o`zunligini va yugurish tezligini o`zgartirish bilan ish miqdorini har xil qilish, odamning chidamligini, tezkorligi va boshqa fazilatlari rivojlanishiga ta`sir etish mumkin. Yuqori tezlikda yugurish shug`ullanuvchilarga, xususan ularning yurak-qon tomir va nafas olish sistemalariga qo`yilgan talabni oshiradi va chidamlilikni rivojlantiradigan zur vosita bulib xizmat kiladi. Jud a k a tt a tezlikd a yugurish es a , tezlikni riv o jl a ntirish uchun m a shg`ul o tl a rg a kiritil a di. Yugurish bilan shug`ullanish jarayonida kishi irodasi mustaxkamlanadi, o`z kuchini taqsimlay olish , tusiqlarga o`ta bilish ochiq joyda muljal ola bilish qobiliyati hosil buladi. www.arxiv.uz

Yugurish- h a r t a m o nl a m a jism o niy riv o jl a nishning a s o siy v o sit a l a rd a n biridir. Barcha mutaxassislikdagi yengil atletikachilarning ham, boshqa sport turlari bilan shug`ullanuvchilarning ham trenirovkalarida yugurishga kup e`tibor berilish , shuningdek faol dam olish, sog`lomlashtirish va ish qobiliyatini saqlash vositasi sifatida yugurishning ulushi katta ekani. Yugurish – yengil a tletik a ning h a mm a turl a ri ichid a eng h a mm a b o p jism o niy m a shqdir. Yengil a tletik a mus o b a q a l a rid a yugurish v a est a fet a ning turli x ill a ri et a kchi o`rin tut a di, ul a rg a t o m o sh a binl a r h a m jud a qiziq a di. Shuning uchun yugurish mus o b a q a l a ri eng ya x shi t a shviq o t v o sit a l a rid a n biri his o bl a n a di. Yengil a tletik a d a yugurishning tekis yugurish, tusiql a r o sh a yugurish , est a fet a li yugurish v a t a biiy sh a r o itd a yugurish x ill a ri bul a di.www.arxiv.uz

M ashqni o`rgatish jarayoni o`qituvchi bilan o`quvchining izchil faoliyatidan dalolat bo`lib, faoliyat o`rgatishning shar bir bosqichidagi vazifalar xarakteri va o`rganish sharoiti bilan belgilanadi. 1. o`rgatishning boshida o`qituvchi o`quvchining yangi mashqni uzlashtirishga qanchalik tayyor ekanini aniqlab olish kerak. buning uchun o`qituvchi; Mashqlarni urganish jarayonida o`quvchida bo`lgan barcha xarakat tajribasini va individual xususiyatlarini shisobga oladi; O`quvchining xatti-xarakatlarini kuzatib, u bilan suhbatlashib, uning ayni vaqtdagi sholati va kayfiyatini basholab boradi; O`quvchi funktsional sistemalarining imkoniyati to`g`risida tasavvur olish uchun meditsina kuzatishlari ma`lumotlarini o`rganadi; O`quvchining tayyorgarligini ko`rsatadigan jishatlardan (xarakatchanlik, jismoniy yoki boshqa jishatlardan) birin basholash uchun kontrol topshiriqlar tanlaydi yoki mashqlarga o`xshash oldingi tanish mashqlarni takrorlash uchun topshiriq beradi. 2. o`qituvchi o`quvchi haqidagi ma`lumotlar va yangi mashq-texnikasiga oid bilimlarga asoslanib plan tuzadi, o`rgatish metodi va usullarini tanlaydi. 3. o`qituvchi o`quvchini yangi xarakat bilan tanishtiradi. o`qituvchi bilan o`quvchining xarakat ko`nikmasini shakllantirish maqsadidagi bevosita aloqasi ana shundan boshlanadi. www.arxiv.uz

4. o`qituvchi bilan o`quvchining bundan keyingi ishlari o`rganilayotgan mashq texnikasi asoslari haqida o`rgatishning: ko`rsatib berish, tushuntirish, modellarda xarakat konstruktsiyasini ko`rsatish va boshqa shu kabi tegishli usullar yordamida tasavvur shosil qilishga qaratilgan bo`ladi. O`qituvchi bilan o`quvchining shu tariqa tayyorgarlik kurishi xarakat topshiriqlarining bundan keyin amalda bajarilishi uchun zamin shozirlaydi. 5. shundan keyin o`qituvchi o`quvchiga mashqni, jumladan, qo`yidagicha bajarishni taklif qiladi: Xarakatni yoki aloshida sholatni taqlid qilib ko`rsatish; Mashqning xarakatning ayrim fazalarini ajratib ko`rsatish uchun ko`maklashib turib past sur`at bilan bajarish; Xarakatni maksimal oson sharoitda, masalan, trenajyorda takrorlash. 6. o`quvchining mashq bajarish jarayonida o`qituvchi: xarakatlar bajarilishini kuzatib turishi, turli usul va priyomlardan foydalanib, yordamlashib turishi, topshiriqning bajarilishi natijalarini tashlil qilib borishi va zarurat bo`lganda o`quvchi xarakatlarini ijro etish davomida tuzata borishi kerak. Bu davrdagi asosiy vazifa xarakat ijro etayotganda yuz beradigan xatolarni vaqtida tuzatishdan iborat. xatolarning yuz berishiga qo`yidagilar sabab bo`lishi mumkin: xarakat texnikasi haqidagi tasavvurning aniq emasligi; o`quvchilarning xarakat sezgilari bilan o`z xarakatlariga bergan sub`ektiv basholarining mos kelmasligi, xarakat topshirig`ining murakkabligi bilan o`quvchi imkoniyatining mos kelmasligi; uzlashtirib bo`lingan mashqlarning yangi mashqqa salbiy ta`sir ko`rsatishi, xarakat faoliyati paytida etarlicha dadillik va qat`iylik kursatmaslik va shokazolar. Mashqni chuqur o`rganishga qaratilgan faoliyat asosiy texnik xarakatlarni avtomatlashtirilgan darajaga etkazish imkonini beradiki, bu shol mashqni mustaqil ravishda va texnik jishatdan to`g`ri bajarishda namoyon bo`ladi. 7. mashq texnikasini mustashkamlash va takomillashtirish uchun o`qituvchi o`quvchi rashbarligida xarakatni mustaqil bajarishni davom ettiradi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Tekis yugurish ma`lum masofaga yoki vaqtbay tarzda yugurish yulkasida (soat strelkasi harakatiga teskari yo`nalishda) o`tkaziladi. 400 metrga va undan qisqa masofaga yugurishda har bir yuguruvchi uchun alohida yo`lka ajaratiladi. Q o lg a n m a s o f a l a rg a yugurish umumiy yo`lk a d a o`tk a zil a di. Belgil a ng a n m a s o f a ni o`tish uchun s a rfl a ng a n v a qt sekund o mer bil a n o`lch a n a di. Bir soatlik va ikki soatlik yugurishda vaqt chegaralangan bulib, natija shu vaqt ichida bosib o`tilgan masofa tarzida metr hisobida aniqlanadi. Tusiqlar osha yugurishning ikkita xili bor: 1) g`ovlar osha yugurish – bunda yugurish yo`lkasida bir-biridan bir xil o`zoqlikda masofadagi muayyan joylarga quyilgan bir tipdagi tusiqlardan oshib, 60 dan 400 m masofaga yuguradi: 2) 3000 metrga tusiqlar osha yugurish (stipl`-chez) – bunda yugurish yo`lkasida u er- bu erda mustahkam o`rnatilgan tusiqlar osha maydon sektorlaridan birida qovlangan chukurga tuldirilgan suvdan kechib yuguriladi. www.arxiv.uz

Estafetali yugurish – bunda jamoa-jamoa bulib yuguriladi: jamoada yuguruvchilar qncha bulsa , masofa ham shuncha etaplarga bulingan buladi. Estafetali yugurishdan maqad –estafeta tayoqhasini bir-biriga o`zatib uni mumkin qadar tez startdan marragacha etkazib borishdir. Et a pl a r o r a lig`i bir x il ( qisq a v a o`rt a ch a m a s o f a d a ) yoki h a r hil a r a l a sh m a s o f a d a bulishi mumkin. Estafetali yugurish quproq maydon yo`lkalarida , ba`zan esa shahar ko`chalarida (aylanma va yuldo`zsimon estafetalar) o`tkaziladi. Tabiiy sharoitda yugurish - bunda past-baland ochiq joylarda (kross) yugurilsa, 15 km va undan o`zok mosafalarga esa yullarda (shosseda, sukmok yullarda) yuguriladi. Yengil a tletik a d a gi eng o`z o q , ya`ni m a r o f o nch a m a s o f a 42 km 195 m g a teng www.arxiv.uz

Uloqtirish – maxsus snaryadlarni o`zoqlikka itqitish va uloqtirish mashqlaridir. Bul a rning n a tij a l a ri metr v a s a ntimetr bil a n a niql a n a di. Ul o qtirish a s a b-musqo`l kuchl a nishi qisq a v a qtd a m a ksim a l bulishi bil a n hara kterlidir. Bunda qo`l, elka kamari va tana musqo`llarigina emas, balki oyoq musqo`llari ham faol qatnashadi.Yengil atletika snaryadlarini o`zoqqa uloqtirish uchun, kuch, tezlik, chaqqonlik, yuqori darajada rivoj topgan bulishi va o`z kuchini yig`a bilmoq zarur. Ul o qtirish bil a n shug`ull a nish bu muhim f a zil a tl a rni t a r a qqiy ettiribgin a q o lm a sd a n, butun t a n a musqo`llarining g a rm o nik riv o jl a nishig a h a m yord a m ber a di. www.arxiv.uz

• Yengil atletik uloqtirishlar ijro usulida qarab uch turga bo`linadi: 1) bosh ortidan boshlab uloqtirish (nayza va granata): 2) aylanib uloqtirish (disk, bosqon): 3) itqitish (yadro). • Ul o qtirish usull a rining f a rqi syan a ryadl a rning sh a kli v a o g`irligig a b o gliqdir. Yengil, ushlash ung`ay bulgan snaryadlarni to`g`ridan yugurib kelib, bosh ortidan boshlab o`zoqqa uloqtirish mumkin , og`irroq snaryadlarni aylanib uloqtirish ungayroq: maxsus tutqichi bulmagan , og`ir snaryad yadroni esa itqitish ungayroq. www.arxiv.uz

Sakrash - tusiqlardan o`tishnig tabiiy usuli bulib, qisqa vaqt ichida asab-musqo`l kuchiga maksimal zur berish bilan harakterlidir. Yengil atletik sakrash mashg`ulotlarida sportchilarning o`z tanalarini idora qila bilish, kuchlarni yig`a bilish qobiliyatlari takomillashadi, kuch , tezlik chaqqonlik, mardlik orta boradi. Sakrash – oyoq tana musqo`llarini kuchaytirish va sakrovchanlikni xosil qilish uchun eng yaxshi mashqlardan biri bulib faqat yengil atletikachilarga emas, balki boshqa sport turlarining vakillariga ham, ayniqsa basketbolchilarga , voleybolchilarga va futbolchilarga zarurdir. Yengil atletik sakrash ikki turga bo`linadi: 1) imkon boricha balandroq sakrash maqsadida vertikal tusiqlardan o`tish – balandlikka sakrash va langarchup bilan sakrash: 2) imkoni boricha o`zoqqa sakrash maqsadida gorizontal tusiqlardan o`tish –o`zunlikka sakrash va uch xatlab sakrash, Sakrashda erishilgan natijalar metr va santimetr bilan ulchanadi. S a kr a sh turg a n j o yd a n v a yugurib kelib ijr o etil a di. Uch xa tl a b s a kr a sh v a l a ng a rchup bil a n s a kr a sh mus o b a k a l a ri a yll a r uchun utk a zilm a ydi. Bularni bajarish vaqtida xosil buladigan katta zarbalar ayollar ichki organlari xolatini bo`zib quyishi mumkin. www.arxiv.uz

Foydalangan adabiyotlar: Kun L. Vseobshaya istoriya fizicheskoy qo`lturi i sporta : Per. Svenger. M.: Raduga, 2002 Olivova V. Lyudi i igri. U istokov sovremennogo sporta. - M.: FiS, 2005. Stolbov V.V. Istoriya fizicheskoy qo`lturi i sporta. - M.: FiS, 2010. L. Kun «Vseobshaya istoriya fizicheskoy qo`lturi i sporta»; Moskva 1987. Krushilo YU.S. «Xrestomatiya po istorii drevnego mira» Moskva 1980g. www.arxiv.uz

Похожие

Nayza uloqtirish texnikasi bilan tanishtirish va o`rgatish

Yengil atletika musobaqalarida hakamlik qilish qoidalari va tasnifi

Yengil Atletika

Yengil atletika yugurib kelib balandlikka xatlab o’tish usulida sakrash texnikasi

Jismoniy tarbiya dars ishlanma Quvnoq estafeta