Turkiya respublikasining iqtisodiyoti. Jahon mamlakatlari bilan olib borayotgan iqtisodiy munosabatlari - Экономика - Презентации

Turkiya respublikasining iqtisodiyoti. Jahon mamlakatlari bilan olib borayotgan iqtisodiy munosabatlari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

924.08984375 KB

Turkiya respublikasining iqtisodiyoti.jahon mamlakatlari bilan olib borayotgan iqtisodiy munosabatlari01 02 17 17

Osiyo va Yevropa qit’alarida joylashgan davlat. Gretsiya, Bolgariya, Gruziya, Armeniya, Eron, Suriya, Iroq davlatlari bilan chegaradosh. Shimoliy qismini Qora dengiz, janubini O’rtayer dengizi, g’arbini Egey dengizi suvlari yuvib turadi. Marmar dengizi, Bosfor va Dardanell bo’g’ozlari orqali mamlakatning Yevropa va Osiyodagi qismlari ajralib turadi. Ma’muriy jihatdan 76 viloyatdan iborat. Davlat tuzumi — Respublika. Davlat boshlig’i — Prezident. U har 7 yilda saylanib, Qurolli Kuchlarning Bosh qo’mondoni vazifasini ham bajaradi. Hukumat boshlig’i — Bosh vazir. Qonun chiqaruvchi hokimiyati 2 palatal i parlament (Buyuk Millat majlisi). Aholisining soni 70,7 mln. kishi, o’rtacha yillik o’sish sur’ati 1,8 foizga teng. Din nuqtayi nazaridan islomga mansublar 99,8 % ni va boshqalar 0,2 % ni tashkil etadi. Davlat tili — turk tili. Etnik tarkibi — 87 % i turklar, 10 % i kurdlar, 1,7 % i arablar, greklar va boshqa xalq vakillari. Mamlakatdan tashqarida 2,5 mln. turk yashaydi. Aholi zichligi 1 km 2 yerga 92 kishidan to’g’ri keladi. Shahar aholisi 52 %. Savodxonlik darajasi 98,3 % ga teng. Tabiiy o’sish har ming kishiga 22,5 kishidir. O’rtacha umrning davomiyligi erkaklarda 68 yosh, ayollarda 73 yoshga teng. Aholining 14 yoshgacha bo’lgan qismi 31 %, 15 - 64 yoshgacha bo’lganlar 63 % ni, 65 yoshdan kattalari 6 % ni tashkil qiladi.01 19 22 110A1514 110A1514 09 24 2B 02 210812 13052703 1C 3418 26 210502130D0810 26 1E 140B 1D 30 3A 27 0E 1A1D 0E 04 0E

Turkiya — BMT, XVF, NATO ga a’zo. Yevropa Ittifoqiga a’zo bo’lish arafasida turibdi. Kichik Osiyo yarimoroli juda qadim zamonlardan boshlab shimol, janub, g’arb, sharq o’rtasida savdo va madaniy aloqalarni bog’lab turuvchi ko’prik bo’lgan. Miloddan avvalgi VIII—VI ming yilliklarda bu yerda dehqonchilik va chorvachilik rivojlangan. Miloddan avvalgi 3 ming yillikda bu yerda birinchi shahar — davlatlar paydo bo’ladi. Miloddan avvalgi 1900- yilda bu yerda eng kuchli Xatti davlati bo’lgan. Keyinchalik bu hudud Iskandar Zulqarnayn qo’l ostida bo’ladi. Miloddan avvalgi I asrda u rimliklar qo’liga o’tadi. Keyinchalik Vizantiya qaramog’ida bo’ladi. XI asrda turkman saljuqiylar, undan keyin esa usmonli turklar qoiiga o’tadi. 1320- yildan Usmonli turklar imperiyasi shakllandi01 13 17 0D 050A 1E1F 11 0C 09 11 0B 0510 01 28100E 1D 12 12 19 10 09 08

1923- yil 29- oktabrdan Turkiya mustaqil respublika bo’ldi. Poytaxti — Anqara shahri. Mamlakat prezidenti — Kamol Otaturk edi. Mamlakat — tarixiy obidalarga boy. Ibodatxonalar, tarixiy muzeylar shular jumlasidandir. Mamlakatning g’arbiy va markaziy qismini Anadolu yassi tog’ligi egallagan. Sharqiy qismida esa Armaniston yassi tog’ligi yastanib yotibdi. Asosiy daryolari — Yoshil, Irman, Dajla, Frot, Araks, Chorax. O’rmonlar 15 % maydonni egallab, unda qayrag’och, archa, sarv daraxti, buk, eman, grab, butalar o’sadi. Hayvonlardan bug’u, olmaxon, yovvoyi cho’chqa, bo’ri, shag’ol, ayiq, tog1 echkisi, sirtlonlar yashaydi. Qushlardan qarg’a, burgut, laylak, qaldirg’och hamda ilon va kaltakesaklar keng tarqalgan.3436303B3E 0C0B 02 0D03 1C 1A15110806 04 10

Turkiya — industrial-agrar mamlakat. Mamlakatda xrom (dunyoda 3- o’rinda), surma, temir rudasi, volfram, mis, marganes, simob, boksit, oltingugurt qazib olinadi. Qora va rangdor metallurgiya rivojlangan. Neftni qayta ishlovchi va kimyo zavodlarida mineral o’g’itlar, ishqorlar, uy-ro’zg’or, kimyo mahsulotlari ishlab chiqariladi. Mashinasozlikda yengil avtomobillar, yuk mashinalari, avtobuslar, qishloq xo’jaligi mashinalari, dengiz kemalari, stanoklar, elektr jihozlar ishlab chiqariladi. Zamonaviy oziq-ovqat va to’qimachilik, qurilish materiallari va sement sanoat korxonalari faoliyat ko’rsatmoqda. Teri — poyabzal; mebel va qog’oz ishlab chiqarish rivojlangan. 2B10 0D 2D 19 0D 0A 0C 31 13 02 0D 1D 0B 0B 0D 08 0304 1A 0D 05 05 0D 0C

Qishloq xo’jaligida bug’doy, аrpа, suli, makkajo’xori, javdar, sholi, sabzavot ekinlari yetishtiriladi. Tamaki yetishtirishda dunyoda oldingi o’rinlardan birida turadi. Bog’dorchilik va uzumchilik keng rivojlangan. Bundan tashqari, choy, grek yong’og’i ham yetishtiriladi. Chorvachilikda qo’ychilik, echkichilik, qoramolchilik, yilqichilik rivojlangan. Turkiya angor echkisi junini eksport qilish jihatdan dunyoda oldingi o’rinlardan birida turadi. Ipakchilik va baliqchilik rivojlanmoqda. Turizm yaxshi rivojlangan. Yirik shaharlari: Istanbul, Anqara, Izmir, Adana, Bursa, Konya, Antaliya. Istanbul — turizmning yirik markazlaridan biri bo’lgan shahar. Unga miloddan avvalgi VII asrda asos solingan. Dastlab Rum imperiyasi poytaxti bo’lgan. U paytda Konstantinopol deb ham yuritilgan. Hozirgi nomini 1930- yilda olgan. Shaharda muqaddas Sofiya muzeyi, ajoyib machitlar bor. Vizantiya va musulmon arxitekturasi yodgorliklari ko’p.23 1D08 040A 05 1A 2213 43 0D 08 11 200C08 0408 1C15 20020E081521 21 08 0C 13 05 08 08

Turkiyaning transport tizimi taraqqiy etgan. Unda avtomobil transportining roli katta. Dengiz transporti ham rivojlangan.3C 2D 26

Eksportida oziq-ovqat, yengil sanoat, elektr texnika, paxta, tamaki, quruq mevalar, qishloq xo’jalik mahsulotlari yetakchilik qiladi. Importida mashina uskunalari, xomashyo, transport vositalari va boshqalar ustun turadi. Pul birligi : Turkiya lirasi.0804090A0B030C050D 3A 0A 1D0A0708 040A0E08272213 0E 3A 38 21 10 45

TURKIYA IQTISODIYOTI BU YIL 6.5%, KELGUSI YIL 5.3% RIVOJLANISHI KUTILMOQDA İqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkilotining hisobotiga ko'ra o’tgan yili 11.7% bo’lgan ishsizlik nisbati, bu yil 10.6% va kelgusi yil 10.4%ga pasayadi.  İqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkiloti OECD, Turkiya iqtisodiyoti bu yil 6.5%, kelgusi yil esa 5.3% rivojlanishini tahmin qilmoqda.  Mazkur tashkilotning yilda ikki marta tayyorlagan iqtisodiy hisobotiga ko’ra, Turkiya iqtisodiyoti 2010 yilda tahminan 9% rivojlandi.  Hisobotda o’rin olgan tahminlarga ko’ra, Turkiya iqtisodiyoti bu yil 6.5%, kelgusi yil esa 5.3% rivojlanadi.  Shuningdek iste’molchi narxlari 2011 yilda 5.7% va 2012 yilda esa 6%ni tashkil qilishi nazarda tutilmoqda.  O’tgan yili 11.7% bo’lgan ishsizlik nisbati, bu yil 10.6% va kelgusi yil 10.4% ga pasayishi ifoda etilmoqda.  Turkiyaning joriy kamomadi esa bu yilgi yalpi ichki mahsulot 8.7% ga, kelgusi yil esa 8.9% ga ortadi.  Moliyaviy siyosatning jadal sur’at bilan davom etishi kerakligi qayd etilgan hisobotda, eng kam ish haqi kabi islohotlarning muvozanatli shaklda ortishi uchun zarur ekanligi qayd etildi.

TURKIYANING 2023 YILGI EKSPORT MAQSADI KATTA.... Turkiya 2023 yili 500 milliard dollarlik eksport amalga oshirish yo’lida ildamlamoqda.  Turkiya 2023 yili 500 milliard dollarlik eksport amalga oshirish yo’lida ildamlamoqda.  Bu maqsadiga muvaffaq bo’lish uchun eskportchi firmalarning hissasi katta.  O’lka iqtisodiyotining rivojlanishi va ish bilan ta’min etishni orttirishga hissa qo’shgan firmalar ko’proq rag’batlantirilmoqda.  İstanbul to’qimachilik va Konfensiya eskportchi İttifoqi tomonidan “Eskportchilar Yulzudi” mukofoti İstanbulda egalariga topshirildi.  Marosimga qatnashgan İqtisodiyot Vaziri Zafer Çağlayan, terrorni bartaraf qilish uchun olib borilgan yechim jarayoniga diqqat qaratib birlik va barobarlikga to’xtalib o’tdi.  Çağlayan, tadbirkorlarga Sharq va Janubiy Sharqda sarmoya kiritishga chaqirdi.  Marosimda, tayyor kiyim, to’qimachilik, teri va gilam sektorida faoliyat olib borgan 148 firma mukofotga loyiq deb topildi.  İqtisodiyot vaziri Çağlayanga ham ko’maklari tufayli mukofot berildi.

Istambul- eng ko'p aholiga ega bo'lgan shahari sifatida Dunyoda 34-o'rinda, Yevropada esa 1chi, deb tan olingan ekan. Bu shahar Marmara dengizi sohilida joylashgan, ikki qit'ani birlashtirgani uchun o'rtasidan Bo'g'oz oqib o'tadi. Yevropada joylashgan qismiga- Avrupa yakası (Yevropa yoqasi), Osiyoda joylashgan qismiga esa Anadolu yakası, deyiladi. 1F 36 21 3F 12 43 09 11

Dunyoning eng eski shaharlaridan bo'lgan Istambul Miloddan keyingi 330-395-yillarda Rim Imperatorligi, 395-1204 va 1261-1453-yillarda Sharqiy Rim Imperatorligi, 1204-1261-yillarda esa Lotin Imperatorligi va eng ohiri 1453-1922 -yillarda Usmonli Davlatiga poytahtlik vazifasini o'tadi... Bundan tashqari, Usmonli Davlatining halifalik davrida: 1517-yildan, 1924 yilgacha Istambul Islom dinining sunniy din markazi, sifatida xizmat qilgan. Vizantiya davlatidan qolgan eng muhim me'moriy obida: Ayasofya muzeyi.  .36 22 3B 1A 1A 3F 23 2C 1E 0D

Istambulning yuqoridan ko'rinishi: .

E’tiboringiz uchun raxmat.3418 0C0B

Похожие

Kanada mamlakati iqtisodiyoti jahon mamlakatlar bilan olib borayotgan iqtisodiy munosabatlari

Malayziya Federatsiyasi iqtisodiyot va jahon mamlakatlari bilan olib borayotgan iqtisodiy munosabatlari

AQSH iqtisodiyoti jahon mamlakatlari bilan olib borilayotgan iqtisodiy munasabatlari

Avstraliya iqtisodiyoti jahon mamalakatlari bilan olib borayotgan hamkorligi

Turkiya davlatining iqtisodiyoti