logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Экономика
  4. Soliqni undirish usullari

Soliqni undirish usullari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1073.5 KB
Скачать
Soliqni Soliqni undirish undirish usullari.usullari. O`zbеkistоnO`zbеkistоn Respublikasining Respublikasining sоliq tizimi sоliq tizimi  O`zbеkistоn Respublikasining sоliq tizimi-bu dаvlаt tоmоnidаn bеlgilаb qo`yilgаn soliqlar va boshqa majburiy to`lovlar, ularning turlari va shakllari, undirish mexanizmi, soliq qonunchiligi, majburiyati, nazorati, to`lovchilari va undiruvchilari majmuidir. Yuqorida aytib o`tilganidek , soliqlar-yuridik va jismoniy shaxslardan davlat byudjetiga undiriladigan majburiy to`lovdir. Byudjеtdаn tаshqаri maqsadli jаmg`аrmаlаrgа Pеnsiya jаmg`аrmаsi, Bаndlikkа ko`mаklаshish jаmg`аrmаsi, Rеspublikа yo`l jаmg`аrmаsi, Mаktаb tа’limini rivоjlаntirish jаmg`аrmаsi, Rеspublikа kаsаbа uyushmаlаri federatsiyasi jаmg`аrmаsi vа bоshqаlаr kirаdi. Mаzkur jаmg`аrmаlаrgа аjrаtmаlаr, to`lоvlаr, bаdаllаr hаm sоliqlаr singаri mаjburiy tusgа egа vа ulаrning undirilishini tаshkil etish vа tа’minlаsh hаm sоliq оrgаnlаri zimmаsigа yuklаtilgаn. Shuning uchun byudjеtgа vа byudjеtdаn tаshqаri jаmg`аrmаlаrgа mаjburiy аjrаtmаlаr, bаdаllаr vа to`lоvlаr sоliqlаrgа tеnglаshtirilgаn. O`zbеkistоn Rеspublikаsining sоliq tizimi keng O`zbеkistоn Rеspublikаsining sоliq tizimi keng ma’noda quyidаgilаrni o`z ichigа оlаdi ma’noda quyidаgilаrni o`z ichigа оlаdi  -sоliqlаr va ularning turlari;  -bоshqа mаjburiy to`lоvlаr (bojlar, ajratmalar, o`tkazmalar, badallar, yig`imlar, to`lovlar);  -sоliq to`lovchilar ;  -sоliq undiruvchilar ;  -sоliq qonunchiligi;  -soliq majburiyati;  -soliq nazorat i . Soliq amaliyotida soliqlarni Soliq amaliyotida soliqlarni undirishning uchta usuli mavjud: undirishning uchta usuli mavjud:  1)     kadastrli;1)     kadastrli; 2)     daromad manbaidan;2)     daromad manbaidan; 3)     daromad egasi daromadni 3)     daromad egasi daromadni olganidan so'ng (deklaratsiya buyicha). olganidan so'ng (deklaratsiya buyicha). Birinchi usulBirinchi usul  bevosita real soliqlarni hisoblash uchun foydalaniladigan ob'ektlar (er, imoratlar va shu kabilar) ning bahosi va o'rtacha daromadliligi to'grisidagi ma'lumotlarga ega bo'lgan kadastr yoki reestrdan foydalanilishini taqozo etadi. Oliy belgilariga ko'ra tasniflanadigan ob'ektning tavsifnomasi kadastrning tuzilishiga asos bo'ladi. Masalan, yer kadastrini tuzishda turli tumanlardagi ayni bir xildagi yer uchastkalari sifati, joylashgan joyi, foydalanilishi va boshqa belgilariga ko'ra guruhlanadi. Xar bir guruh uchun maydon birligining qator yillar uchun o'rtacha daromadliligi belgilanadi. Boshqa hamma yer uchastkalari maydon birligidan soliq stavkasi belgilangan u yoki boshqa toifaga tenglashtiriladi.  Soliqni to'lashning kadastrli usulining uziga xos xususiyati sifatida shuni ajratib ko'rsatish kerakki, soliqning to'lanish payti daromadning olinishi payti bilan aslo boglik bo'lmaydi, chunki bunday usulda mol-mulk uning taxmin qilinadigan daromadliligining tashqi belgilari asosida baholanadi. Kadastrli usulda shaharlar va shahar kurgonlarida yer soligi stavkalarini ishlab chiqishga ular hududini shahar ayrim tumanlari yerlari hamda infratuzilmasini iqtisodiy baholash qiymati bo'yicha kompleks tarzda baholash asos qilib olingan. Ob'ektning ana shunday belgilarga asoslanadigan o'rtacha da¬romadliligi uning haqiqiy daromadliligidan jiddiy farqlanishi mumkin, shuning uchun bunday usul ko'p jihatdan tarixiylik tusiga ega bo'lishi mumkinki, undan soliq apparati uncha rivojlanmagan holatda qo'llaniladi. O'zbekiston Respublikasida yer soli q i kadastli usulda undiriladi. Bunda yerlarning unumdorligi (boniteti) hisobga olingan holdagi jadval shaklidagi yer soli\i stavkalari O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan xar yili yangidan tasdiqlanadi. Ikkinchi usuldaIkkinchi usulda  soliqni soliq sub'ektiga daromadni to'laydigan yuridik shaxs hisoblaydi va ushlab qoladi. Ishchining ish xaqidan, xizmatchining maoshidan daromad soli q i shu tariqa undiriladi. Soliq korxonada xodimning daromadni olguniga qadar ushlab qolinadi, bu soliqni to'lashdan bo'yin tovlashni istisno qiladi, chunki buxgalteriya soliq solinadigan daromadni va soliq summasini aniq hisob-kitob kilib chiqadi. Bunday munosabatlarda ishtirok etuvchi yuridik shaxslar ko'pincha fiskal agent yoki soliq agenti sifatida qaraladi.  Soliqning daromad manbaida to'lanishi shuni anglatadiki, soliq uni deklaratsiyalar buyicha to'lashdagi singari soliq idorasi tomonidan hisoblanib ushlab qolinmaydi, balki uni yuridik va jismoniy shaxs foydasiga to'lovni amalga oshiradigan fiskal agentlar to'lov manbalari (korxonalar, muassasalar va tashkilotlar, boshqa ish beruvchilar) da hisoblaydilar va ushlab qoladilar.  Uchinchi usul soliq to'lovchilarning soliq idoralariga deklaratsiyalarni, ya'ni ularning olgan daromadlari va o'zlariga tegishli bo'lgan soliq imtiyozlari xaqidagi rasmiy banotni berishni nazarda tutadi. Soliq idoralari soliq deklaratsiyasi va amaldagi soliqqa tortish stavkalari asosida to'lanishi lozim bo'lgan soliq miqdorini nazorat qiladilar. Soliq deklaratsiyasi asosida, odatda, tadbirkorlik faoliyatidan, dexqon (fermer) xo'jaligini yuritishdan olinadigan daromadlar, shuningdek intellektual faoliyat bilan shugullanadigan shaxslar (fan, adabiyot, san'at asarlarining mualliflari, kashfiyotlar, ixtirolar mualliflari, sanoat namunalarini yaratuvchilari va hokazo) daromadlari soliqqa tortiladi.   Davlat soliqlarning ayrim turlarini bekor qilish, yangilarini joriy etish, soliq stavkalari va imtiyozlarini, soliq solish shart-sharoitlarini o`zgartirish orqali muayyan tarmoqlar va ishlab chiqarishlarni jadal rivojlantirish, jamiyat uchun dolzarb muammolarni hal etishga imkoniyatlar yaratadi. Masalan, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik, fermer xo`jaliklarini rivojlanishini qo`llab-quvvatlash, mahalliy xom ashyodan iste’mol tovarlari va eksportbop mahsulot ishlab chiqarishni rag`batlantirish uchun bir qancha soliq imtiyozlari berilgan. Asosiy vositalarga jadallashtirilgan amortizatsiyani qo`llash foydaning bir qismini qayta jihozlash va ta’mirlashga, ilmiy-tadqiqot va tajriba- konstruktorlik ishlariga yo`naltirib, ular bilan bog`liq xarajatlarni soliqqa tortiladigan bazadan chegirib tashlash orqali ishlab chiqarishni qayta qurollantirish va iqtisodiy taraqqiyotga katta ta’sir etib kelinmoqda. Davlat

Похожие

Aktsiz to’lanadigan tovarlarning belgilash va ulardan soliq undirish jarayoni
O`zbekiston Respublikasida umumdavlat soliqlarning amal qilish mexanizmi
Soliqlar va soliqqa tortish fani boshqa iqtisodiy fanlar bilan qanday bog`langan
O`zbekistonda soliq tizimining o`ziga xos xususiyatlari
Jismoniy shaxslarning mehnat xaqi shaklidagi daromadlarini hisoblash va undirish tartibi