O’zbekiston iqtisodiyotida investitsiyalarning ahamiyati - Экономика - Презентации

O’zbekiston iqtisodiyotida investitsiyalarning ahamiyati

Загружено в:

19.11.2024

Скачано:

0

Размер:

3391.017578125 KB

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI “ Iqtisodiyot nazariyasi” fanidan ORALIQ NAZORAT ISHI IQTISODIY XAVFSIZLIK-75IQTISODIYOT FAKULTETI O’zbekiston iqtisodiyotida investitsiyalarning ahamiyati

 Kirish.  1. Investitsiya tushunchasi. 2. Xorijiy investitsiyalarning mohiyati va jalb qilish sabablari.  3. O’zbekiston Respublikasida asosiy kapitalga investitsiyalar. 4. Xorijiy investitsiyalar va loyihalarni amalga oshirish monitoringi boshqarmasi(xisobga olish va nazorat qilish).  Xulosa.  Foydalanilgan adabiyotlar.

 Kirish:  Jahon iqtisodiyoti globallashib, savdo yo`lidagi to`siqlar kamayib, soliq qonunlari va tartibga soluvchi rejimlar erkinlashib borayotgan hozirgi sharoitda chetdan kiritiladigan investitsiya oqimlari tez sur`atlar bilan o`smoqda. Bevosita chet el investitsiyalarining dunyo bo`yicha umumiy hajmi 1980 yildagiga qaraganda 14 baravardan ziyod o`sib, 2018 yil holatiga, jami 11 trln AQSH dollariga etdi. Hozirgi vaqtda butun dunyoda 64 mingga yaqin mamlakatlararo kompaniyalar mavjud bo`lib, ular 870 mingta xorijiy shu`ba korxonalari faoliyatini nazorat qilib turadi. Ushbu korxonalar sotilayotgan mahsulotlar hajmi taxminan 18 trln AQSH dollarini tashkil etdi. Bu esa o`z navbatida, butun jahon eksporti hajmidan 2 baravaridan ziyoddir.  Rivojlangan mamlakatlar tajribasi ularning iqtisodiy yuksalishida faol investitsiya siyosati markaziy o`rinni egallashini tasdiqlaydi. SHu bois O`zbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish maqsadlari uning investitsiya siyosatida to`liq aks ettirilishini taqozo etadi.  O`zbekistonda xorijiy investitsiyalarni jalb qilish va tartibga solishda O`zbekiston Respublikasining "CHet el investitsiyalari to`g`risida", "CHet ellik investorlar xuquqlarining kafolatlari va ularni himoya qilish choralari to`grisida", "Investitsiya faoliyati to`grisida"gi Qonunlar va boshqa qonun hujjatlari uning huquqiy asosi bo`lib xizmat qiladi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev raisligida 21-iyun kuni tarmoqlar va hududlarda investitsiya loyihalarini amalga oshirish holati, to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarni jalb etish va o‘zlashtirish natijalari tahliliga bag‘ishlangan videoselektor yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi. Mamlakatimizda investitsiya muhiti yaxshilangani natijasida iqtisodiyot tarmoqlari va hududlarga to‘g‘ridan-to‘g‘ri sarmoyalar faol kirib kelmoqda. Xususan, 2018 yilning besh oyida 776 ta yangi qo‘shma va xorijiy korxona ro‘yxatdan o‘tkazildi. Bu o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 496 taga ko‘pdir. Shuningdek, joriy yilda xorijiy investitsiyalar ishtirokida 377 ta hududiy va 148 ta tarmoq loyihalari bajarilishi belgilangan. Davlatimiz rahbari loyihalarni amalga oshirish jarayonlarini yengillashtirish dolzarb masala ekanini ta’kidladi. Shu o’rinda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 20 iyun kuni qabul qilingan «Investitsiya va infratuzilma loyihalarini jadal amalga oshirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi qarori ana shu maqsadga qaratilgan. Mazkur qarorga ko‘ra, bundan buyon Prezident va Vazirlar Mahkamasi qarorlari asosida amalga oshiriladigan infratuzilma loyihalari bo‘yicha loyihaoldi va loyiha hujjatlarini ekspertiza qilishda to‘lov olinmaydi.

Investitsiya haqida:  Ahamiyat bergan bo’lsangiz ayni kunda yurtimizning ommaviy axborot vositalarida investitsiya, investor kabi so’zlar ko’p tilga olinmoqda. Ko’plab chet el investorlari davlatimizga o’z investitsiyalari bilan kirishga shoshilishyapti.  Investitsiya bu nima degan savol tug’iladi. Investitsiya – bu sizning passiv daromadingiz. Investitsiya – bu kelajakda naf olish maqsadida mablag’ qo’yishdir.  Passiv daromad investor tomonidan biron bir loiha yoki moliyaviy instrumentga investitsiya kiritish orqali doimiy moliyaviy foyda olish. Bunday doimiy daromad olish har bir investorni orzusi bo’lsa kerak.  Investorlar doimiy passiv daromad olishni amalga oshirish uchun turli tarmoqlarga, ijtimoiy iqtisodiy dasturlarga, innovatsiya, tadbirkorlik loyihalariga uzoq yoki qisqa muddatli kapital kiritadilar.  Investitsiya qilish deganda faqat pulni nazarda tutilsa bu xato bo’ladi. Qimmatli qog’ozlar, yer, bino, ilmiy kashfiyotlarga ham investitsiya kiritsa bo'ladi.  Kelajakda daromad olish maqsadida, turli loyihalarga mablag’ qo’yuvchilar investorlar deb ataladi. Investor rolini davlatlar, kompaniyalar, korxonalar, mahalliy va chet el fuqarolari ijro etishi mumkin.  Ko‘pchilik iqtisodiyotni tushunmaydiganlar investitsiyani qarz deb hisoblaydilar. Lekin davlat qarzi hisoblab chiqilganda investiitsiyalar hisobga olinmaydi.

Investitsiyani bir necha turlari mavjud: moliyaviy real intellektual

Moliyaviy shaklda obligatsiya, aksiya va shunga o’xshash qimmatbaho qog’ozlarni sotib olish. Real shaklda moddiy ishlab chiqarish, sanoat va qurilish kabi faoliyatlarga mablag’ qo’yish orqali amalga oshiriladi. Hozirgi kunda uchinchi intellektual shakli ham rivojlanib bormoqda. Bunga litsenziyalar, nou-hauni berish, hamkorlikda bajariladigan ilmiy ishlar kiradi .

Investitsiyalar kim tomonidan kiritilishiga qarab 2 turga boʻlinadi: Ichki investitsiyalar. • Ichki investitsiyalar — mamlakat hududida ichki investorlar tomonidan amalga oshiriladigan investitsiyalar hisoblanadi. Tashqi investitsiyalar. • Tashqi investitsiyalar — foyda olish maqsadida chet el investorlari tomonidan boshqa davlat iqtisodiyotiga qo'yiladigan investitsiyalardir.

Xorijiy investitsiyalarga asosan 2 gurux omillar ta`si r ko`rsatadi: iqtisodiy omillarchiqarishning rivojlanishi va iqtisodiy usish sur`atlarining bir maromda ushlab turilishi; jahon va aloxida mamlakatlar iqtisodiyotida chukur tarkibiy siljishlarning amalga oshirilishi (ayniksa,fantexnika tarakkiyoti yutuklari va jahon xizmatlar bo zori tarakkiyoti ta`siri ostida olib borilishi ) ishlab chiqarishni xalqaro ixtisoslashuvi va kooperatsiyalashuvining chukurlashuvi; - jahon iqtisodiyotini tra nsmilliylashtirilishini o`sib borishi - xalqaro iqtisodiy munosabatlar

Siyosiy omillar: - kapital eksporti (im porti)ni erkinlashtiri sh (Erkin iqtisodiy hududlar (EIX), offs hor hududlari - rivojlanayotgan mamlakatlarda i ndustirlashtirish siyosatini olib borish iqtisodiy isloxotlarni ol ib borish (davlat korxo nalarini xususiylashtirish, xususi y sektorni va kichik bi znesni qo`llab- quvvatlash); bandlik darajasin i ushlab turish s iyosatini olib bo rish

O’zbekiston Respublikasida asosiy kapitalga investitsiyalar.  O`zbekiston Respublikasida ijtimoiy soha va iqtisodiyotni rivojlantirish uchun barcha mulkchilik shakllaridagi tashkilotlarning 2017 yilda 49770,6 mlrd.so`m (16782,3 mln. AQSh dollari dollar ekvivalentida) yoki 2015 yilga nisbatan 107,7 foiz asosiy kapitalga investitsiyalaridan foydalanildi. Asosiy kapitalga investitsiyalar hajmi 1991 yilga nisbatan 4,2 martta, 2000 yilga nisbatan 5,4 martta, 2005 yilga nisbatan 4,3 martta va 2010 yilga nisbatan 170,1 foizga ko`paydi.

 Aholi jon boshiga asosiy kapitalga investitsiyalar hajmi bo`yicha yuqori ko`rsatkichlar Toshkent shahrida 4243,4 ming so`m yoki o`tgan yilining mos davriga nisbatan 131,0 foiz, mos ravishda Buxoro (3146,8 ming so`m yoki 120,9 foiz), Qashqadaryo (2305,7 ming so`m yoki 107,6 foiz), Navoiy (3043,7 ming so`m yoki 145,2 foiz), Sirdaryo (1557,3 ming so`m yoki 106,5 foiz) viloyatlarida qayd etildi.  57 foizdan ortiq asosiy kapitalga investitsiyalar quyidagi iqtisodiy faoliyat turlariga yo`naltirildi: qayta ishlash sanoati (18,1 foiz), tog`-kon sanoati (14,4 foiz), tashish va saqlash (11,6 foiz), elektr energiyasi, gaz, bug` va konditsiyalangan havo (5,4 foiz), ulgurji va chakana savdo, motorli transport vositalar va mototsikllarni ta`mirlash (4,9 foiz), ta`lim (2,7 foiz), sog`liqni saqlash va ijtimoiy hizmatlar ko`rsatish (2,3 foiz), jami faoliyat turlaridan tashqari: turar joy qurilishiga investitsiyalar (22,3 foiz). 2017,y. 2018 y. mlrd. Jamiga nisbatan mlrd. Jamiga nisbatan so`m foizda so`m foizda Jami 41670,5 100,0 49770,6 100,0 qishloq, o`rmon va baliqchilik xo`jaligi 1375,5 3,3 1646,4 3,3 tog` – kon sanoti 9701,1 23,3 7173,4 14,4 ishlab chiqarish sanoati 5346,2 12,8 8992,0 18,1 elektr energiyasi, gaz, bug` va konditsiyalangan havo 2244,5 5,4 2722,6 5,4 suv bilan ta`minlash, kanalizatsiya, chiqindilarni yig`ish va qayta ishlash 446,6 1,1 717,3 1,4 Qurilish 1057,1 2,5 932,0 1,9 ulgurji va chakana savdo, motorli transport vositalar va mototsikllarni ta`mirlash 2028,8 4,9 2459,2 4,9 tashish va saqlash 3739,5 9,0 5785,0 11,6 ovqatlanish va yashash bo`yicha hizmatlar 476,3 1,1 929,7 1,9 axborot va aloqa 985,3 2,4 1098,5 2,2 moliya va sug`urta faoliyati 511,4 1,2 345,4 0,7 professional, ilmiy va texnik faoliyat 895,4 2,1 501,9 1,0 ta`lim 963,7 2,3 1330,6 2,7 sog`liqni saqlash va ijtimoiy hizmatlar ko`rsatish 950,2 2,3 1140,2 2,3 san`at, ko`ngil ochish va dam olish 189,8 0,5 378,9 0,8 jami faoliyat turlaridan tashqari: turar joy qurilishiga investitsiyalar 9116,3 21,9 11081,7 22,3 boshqa faoliyat turlari 1642,8 3,9 2535,8 5,1

 Nodavlat mulkchilik shaklidagi korxona va tashkilotlarning jami asosiy kapitalga investitsiyalardagi ulushi 2018 yilda 83,4 foizni tashkil etdi, bu ko`rsatkich 2010 yilga nisbatan 5,2 foiz punktga ko`paydi. Moliyalashtirishning asosiy hajmi, ya`ni 61,4 foizni xo`jalik yurituvchi sub`ektlar va xususiy mulkchilik shaklidagi korxnona va tashkilotlar amalga oshirdi va mos ravishda 15,8 foiz punktga ko`paydi. 2018y. Ma`lumot uchun 2005y. 2010y. 2015y. Asosiy kapitalga investitsiyalar 100 100 100 100 Xususiy mulki 83,4 69,1 78,2 83,7 Ommaviy (Davlat) mulki 16,6 30,9 21,8 16,3

2018y. Ma`lumot uchun jamiga nisbatan foizdamlrd. Jamiga nisbatan foizda so`m 2005y. 2010y. 2015y. Asosiy kapitalga investitsiyalar 49770,6 100 100 100 100 shu jumladan: turar joy 11126,7 22,4 11,0 15,1 20,3 bino (turar-joydan tashqari) va inshootlar 16347,4 32,8 40,0 39,1 31,1 mashina, uskuna, transport vositalari 19070,1 38,3 40,0 40,0 39,8 boshqalar 3226,4 6,5 9,0 5,8 8,8Asosiy kapitalga investitsiyalarning turlari bo`yicha tarkibi Mashina, uskuna, transport vositalariga investitsiyalarning hududlar tarkibida quyidagilar salmoqli hajmlarni o`zlashtirdi: Qorqalpog`iston Respublikasi – 59,2 foiz, Navoiy viloyati – 57,8 foiz, Toshkent shahri – 55,6 foiz va Toshkent viloyati – 52,3 foiz.

2018y. ma`lumot uchun mlrd. jamiga nisbatan foizda jamiga nisbatan foizda so`m 2005y. 2010y. 2015y. Asosiy kapitalga investitsiyalar - jami 49770,6 100 100 100 100 shu jumladan mablag`lar xisobidan moliyalashtirildi:: respublika byudjeti 2221,2 4,5 12,3 5,6 4,5 korxona va aholi 26404,0 53,0 57,5 49,0 52,9 bank kreditlari va boshqa qarz mablag`lari 5523,9 11,1 3,8 9,7 11,8 xorijiy investitsiya va kreditlar 10611,4 21,3 21,7 28,3 19,9 byudjetdan tashqari fondlar, tiklanish va taraqqiyot fondi, sug`oriladigan yerlarni meliorativ holatini yaxshilash fondlarini qo`shgan holda x x 4,8 7,4 x davlat maqsadli fondlari, bolalar sportini rivojlantirish va rekonstruktsiya qilish fondini qo`shgan holda 5010,1 10,1 x X 10,9Asosiy kapitalga investitsiyalarning moliyalashtirish manbalari bo`yicha tarkibi 2018 yilda Davlat maqsadli dasturlarini amalga oshirish uchun amalda 2362,6 mlrd. so`m foydalanildi, ulardan 43,3 foizini Umumta`lim va tibbiyot muassasalarini kapital ta`mirlash va jihozlash, rekonstruktsiya qilish fondi hisobidan (1021,7 mlrd.so`m); mos ravishda 37,7 foiz Respublika yo`l jamg`armasi (891,1 mlrd.so`m), 11,7 foiz OO`Mning material texnik bazasini rivojlantirish fondi (276,4 mlrd.so`m), 7,3 foiz Sug`oriladigan yerlarni meliorativ holatini yaxshilash fondi (173,4 mlrd.so`m) hisobidan investitsiyalar o`zlashtirildi.

Aholi jon boshiga asosiy kapitalga investitsiyalarz (ming so'm) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 O'zbekiston Respublikasi 1008,2 1224,0 1431,7 1608,6 2227,8 3769,6 Qoraqalpog'iston Respublikasi 1400,7 2280,6 3388,2 2094,0 1542,2 3641,1 viloyatlar: Andijon 525,8 581,0 678,4 745,3 999,6 1550,3 Buxoro 1720,3 2023,4 2264,0 3237,6 6254,2 5105,4 Jizzax 928,1 969,6 1033,1 1125,1 1361,9 2693,9 Qashqadaryo 1281,0 1613,1 1969,9 2389,3 3583,4 5193,4 Navoiy 1896,4 1933,5 1965,1 3168,1 4185,4 10920,2 Namangan 485,6 714,7 863,8 1074,8 1340,3 2992,5 Samarqand 623,3 730,0 912,0 1001,6 1189,4 1878,3 Surxondaryo 600,1 646,8 773,0 879,1 1427,1 2848,3 Sirdaryo 1126,4 1288,1 1382,2 1660,3 2011,1 3280,2 Toshkent 1178,7 1466,6 1595,0 1507,5 2087,2 3898,4 Farg'ona 634,3 672,0 731,6 747,8 822,4 1516,8 Xorazm 753,1 950,0 884,7 885,8 1215,1 1655,6 Toshkent sh. 2120,7 2527,2 2877,4 3848,1 5552,7 10627,8

Moliyalashtirish manbalari bo'yicha asosiy vositalarga investitsiyalar tarkibi (jami foizda) Korxonalar va aholining o'z vositalari Qabul qilingan m ablag'lar ulardan: Korxonalar va aholining o'z vositalari Qabul qilingan m ablag'lar ulardan: Korxonalar va aholining o'z vositalari Qabul qilingan m ablag'lar ulardan: Korxonalar va aholining o'z vositalari Qabul qilingan m ablag'lar ulardan: davlat byudjeti banklarning kreditlari va boshqa qarz m ablag'lari chet el investitsiyalari va kreditlari davlat byudjeti banklarning kreditlari va boshqa qarz m ablag'lari chet el investitsiyalari va kreditlari davlat byudjeti banklarning kreditlari va boshqa qarz m ablag'lari chet el investitsiyalari va kreditlari davlat byudjeti banklarning kreditlari va boshqa qarz m ablag'lari chet el investitsiyalari va kreditlari 2015 2016 2017 2018 O'zbekiston Respublikasi 39,1 60,9 29,2 7,2 23,2 41,4 58,6 21,5 9,0 28,0 52,6 47,4 23,9 3,2 20,1 56,3 43,7 16,4 2,9 24,2 Qoraqalpog' iston Respublikasi 32,7 67,3 45,5 14,8 6,6 43,8 56,2 29,9 13,5 12,1 54,5 45,5 30,7 1,2 10,3 57,0 43,0 30,5 0,4 11,7 viloyatlar: Andijon 49,1 50,9 41,1 4,6 4,5 43,5 56,5 22,8 6,3 27,4 45,2 54,8 30,8 5,3 18,6 34,5 65,5 19,4 2,0 42,8 Buxoro 45,4 54,6 38,0 6,1 10,5 70,9 29,1 16,1 4,5 8,5 74,6 25,4 13,4 0,4 11,6 71,4 28,6 18,3 2,3 8,0 Jizzax 26,8 73,2 43,0 0,7 28,9 37,3 62,7 22,2 12,3 28,2 35,5 64,5 56,7 4,9 2,9 41,4 58,6 51,9 3,3 3,1 Qashqadary o 42,9 57,1 14,8 11,0 31,3 43,2 56,8 13,0 6,5 37,3 57,6 42,4 18,1 0,4 23,9 72,4 27,6 11,0 0,1 16,2 Navoiy 37,6 62,4 24,5 17,6 20,3 38,1 61,9 8,8 10,9 42,2 82,5 17,5 13,8 0,4 3,3 62,2 37,8 8,6 0,3 28,9 Namangan 44,0 56,0 36,7 4,0 2,3 45,0 55,0 30,2 6,8 17,8 43,0 57,0 36,0 4,1 16,9 52,4 47,6 30,1 2,9 13,8 Samarqand 60,5 39,5 21,8 4,4 13,3 57,0 43,0 21,1 8,4 13,5 60,8 39,2 27,1 2,2 9,9 51,7 48,3 25,1 2,4 20,6 Surxondary o 37,7 62,3 56,0 1,1 4,9 56,6 43,4 39,9 0,5 2,9 63,7 36,3 33,7 1,0 1,6 64,5 35,5 20,6 0,5 14,4 Sirdaryo 39,3 60,7 31,8 7,2 21,7 43,5 56,5 14,4 18,9 22,6 68,0 32,0 27,0 0,2 4,5 57,0 43,0 23,6 1,7 17,3 Toshkent 36,5 63,5 25,4 6,5 31,1 44,8 55,2 25,7 5,6 23,5 50,9 49,1 24,8 5,3 18,7 64,8 35,2 16,7 0,6 17,6 Farg'ona 40,4 59,6 21,0 11,0 27,3 31,7 68,3 12,1 15,8 40,3 38,5 61,5 14,5 1,6 45,4 48,8 51,2 21,2 1,8 27,8 Xorazm 46,5 53,5 42,3 1,6 9,5 46,6 53,4 24,5 5,6 23,3 39,0 61,0 18,7 0,5 41,6 52,2 47,8 26,5 3,1 18,1 Toshkent sh. 30,2 69,8 29,4 4,3 34,2 29,8 70,2 29,6 11,3 29,2 47,0 53,0 25,1 7,7 20,1 41,5 58,5 9,3 8,2 41,0

Asosiy vositalarga investitsiyalar (joriy narxlarda, mlrd. so'm) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 O'zbekiston Respublikasi 24455,3 30490,1 37646,2 44810,4 51232,0 72155,2 ###### # Qoraqalpog'iston Respublikasi 1242,1 2415,0 3990,6 6021,2 3778,3 2822,0 6757,8 viloyatlar: Andijon 1379,9 1462,3 1645,0 1956,5 2188,5 2986,0 4711,9 Buxoro 2405,8 2998,7 3583,2 4075,9 5922,9 11613,4 9610,9 Jizzax 792,5 1128,5 1200,9 1304,9 1449,7 1788,2 3606,3 Qashqadaryo 3072,2 3667,8 4721,8 5894,7 7304,4 11175,3 16518,5 Navoiy 1688,0 1696,9 1754,1 1809,1 2963,2 3977,9 10579,5 Namangan 917,3 1205,1 1807,5 2227,5 2824,5 3586,7 8158,1 Samarqand 1586,0 2127,6 2540,4 3237,2 3623,5 4384,2 7061,4 Surxondaryo 980,3 1371,0 1509,1 1843,6 2142,4 3551,0 7240,6 Sirdaryo 663,1 852,8 992,3 1083,3 1322,9 1628,0 2699,3 Toshkent 2005,8 3195,2 4021,7 4428,1 4238,7 5938,4 11226,9 Farg'ona 1505,8 2130,0 2295,3 2542,3 2643,6 2954,5 5539,1 Xorazm 783,4 1256,9 1614,8 1531,5 1560,5 2175,9 3013,8 Toshkent sh. 5433,1 4977,1 5969,5 6854,6 9268,9 13573,7 26435,7

Xorijiy investitsiyalar va loyihalarni amalga oshirish monitoring boshqarmasi(xisobga olish va nazorat qilish)  Boshqarmaning asosiy vazifalari qo'yidagilardan iborat:  O'zbekiston Respublikasi Davlat investitsiya dasturining Aniq manzilli ro'yxatida ko'zda tutilgan xorijiy investitsiya va kreditlar ishtirokidagi yirik va strategik muhim investitsiya loyihalarini amalga oshirish bo'yicha Davlat monitoringini olib borish.  Iqtisodiyot tarmoqlarin modernizatsiyalash va rivojlantirishga yo'nalitirilgan Davlat dasturlari doirasida xorijiy investitsiya va kreditlar ishtirokida amalga oshirilayotgan hamda moliyalashtirish manbalari va tasdiqlangan loyiha xujjatlari mavjud bo'lgan investitsiya loyihalari monitoringini olib borish.

 Investitsiya dasturining Aniq manzilli ro'yxati loyihasini, hamda  iqtisodiyot tarmoqlarini modernizatsiyalash va rivojlantirishga yo'nalitirilgan Davlat dasturlarini shakllantirish.  Investitsiya dasturining Aniq manzilli ro'yxati doirasida amalga oshirilayotgan yirik loyihalarning mamlakatlar, tarmoqlar, respublika hududlari, mahsulot turlari va boshqa kesimlarda, hamda investitsiya va moliyalashtirish yo'nalishlari bo'yicha doimiy ma'lumotlar bazasini tashkil etish va yuritish.  Jalb qilingan xorijiy investitsiyalarning barcha moliyalashtirish  manbalari bo'yicha tahliliy ma'lumotlarni tizimli ravishda tayyorlash.

 Yirik va strategik muhim investitsiya loyihalarini amalga oshirish Davlat monitoringi instituti faoliyatini yanada yaxshilash, xorijiy investitsiyalarni jalb qilish, investitsiya loyihalarini amalga oshirish jarayonlari, vazirlik va idoralar hamda loyihalarni amalga oshirish guruhlari faoliyatiga, shuningdek umumiy investitsiya faoliyati samaradorligini oshirishga oid Normativ- xuquqiy bazani takomillashtirish bo'yicha takliflar ishlab chiqish. Hukumat va boshqa ishchi guruhlar tarkibida investitsiya loyihalarini amalga oshirish bo'yicha vazirlik va idoralar faoliyatini reja asosida tahlil qilish va o'rganish, shu bilan birga,  loyihalarni amaliy holatini joylarga chiqib o'rganishni tashkilqilish.

Xulosa Mustaqillik yillarida O’zbekistonda qulay investitsiyaviy muhit shakllantirildi, xorijiy investorlarning huquq va manfaatlarini himoya qilish bo‗yicha qonun yo‗li bilan keng ko‗lamdagi imtiyozlar, afzalliklar va kafolatlar tizimi belgilandi. Natijada respublikada iqtisodiyotning yetakchi tarmoqlari va sohalarida xorijiy investitsiyalar ishtirokida, 2 mingtadan ko’proq korxona tashkil qilindi va muvaffaqiyatli faoliyat yuritmoqda. Har yili 3,0 milliarddan ko’proq asosan to’g’ridan- to’g’ri xorijiy investitsiyalar o’zlashtirilmoqda, mamlakat iqtisodiyotiga kiritilayotgan investitsiya umumiy hajmining 26,6 foizdan ko’prog’i ularning hissasiga to’g’ri keladi. Bu esa xorijiy investorlarning respublika iqtisodiyoti barqarorligi va pishiq puxtaligiga, uni rivojlantirish istiqbollariga qiziqishi hamda ishonchi ortib borayotganligidan yaqqol dalolat beradi. Shu bilan birga, jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi davom etayotganligi, jahon va mintaqaviy investitsiya bozorlarida raqobat kuchayib borayotganligi mamlakatda yana ham qulayroq investitsiya muhitini yaratish, ishlab chiqarishlarni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilash bo’yicha loyihalarni amalga oshirish uchun xorijiy investitsiyalar jalb etilishini rag’batlantirish, shuningdek, xorijiy investorlar bilan ishlashdagi mavjud byurokratik g’ovlar va to’siqlarni bartaraf etish, xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalar faoliyatiga davlat va nazorat idoralari tomonidan noqonuniy aralashuvlarga yo’l qo’ymaslik borasida qo’shimcha chora-tadbirlar qabul qilinishini taqozo etmoqda. Xulosa Mustaqillik yillarida O’zbekistonda qulay investitsiyaviy muhit shakllantirildi, xorijiy investorlarning huquq va manfaatlarini himoya qilish bo‗yicha qonun yo‗li bilan keng ko‗lamdagi imtiyozlar, afzalliklar va kafolatlar tizimi belgilandi. Natijada respublikada iqtisodiyotning yetakchi tarmoqlari va sohalarida xorijiy investitsiyalar ishtirokida, 2 mingtadan ko’proq korxona tashkil qilindi va muvaffaqiyatli faoliyat yuritmoqda. Har yili 3,0 milliarddan ko’proq asosan to’g’ridan- to’g’ri xorijiy investitsiyalar o’zlashtirilmoqda, mamlakat iqtisodiyotiga kiritilayotgan investitsiya umumiy hajmining 26,6 foizdan ko’prog’i ularning hissasiga to’g’ri keladi. Bu esa xorijiy investorlarning respublika iqtisodiyoti barqarorligi va pishiq puxtaligiga, uni rivojlantirish istiqbollariga qiziqishi hamda ishonchi ortib borayotganligidan yaqqol dalolat beradi. Shu bilan birga, jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi davom etayotganligi, jahon va mintaqaviy investitsiya bozorlarida raqobat kuchayib borayotganligi mamlakatda yana ham qulayroq investitsiya muhitini yaratish, ishlab chiqarishlarni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilash bo’yicha loyihalarni amalga oshirish uchun xorijiy investitsiyalar jalb etilishini rag’batlantirish, shuningdek, xorijiy investorlar bilan ishlashdagi mavjud byurokratik g’ovlar va to’siqlarni bartaraf etish, xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalar faoliyatiga davlat va nazorat idoralari tomonidan noqonuniy aralashuvlarga yo’l qo’ymaslik borasida qo’shimcha chora- tadbirlar qabul qilinishini taqozo etmoqda.

 Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati:  1. ―Xorijiy investitsiyalar ―-Vahobov A.V., Xojiboqiyev  2. Sh.X. va Mo‘minovN.G. 3. https://uz.wikipedia.org/wiki/Xorijiy_investitsiya 4. cbu.uz/uz  5. uza.uz/uz 6. fikr.uz  7. www.gov.uz  8.www.mfer.uz  9.www.stat.uz  10.www.mineconomy.com

Похожие

Investitsiyalarning iqtisodiy mohiyati

Jahon iqtisodiyotida umumbashariy muammolar

O’zbekiston Respublikasi soliq tizimi soliqlarning mohiyati va ahamiyati

Iqtisodiyotni rivojlantirishda investitsiyalarni ro’li

Rivojlangan davlatlar iqtisodiyotida kichik biznesning o‘rni