Mehnat resurslari korxona xodimlari tartibi soni va harakati ko`rsatkichlari - Экономика - Презентации

Mehnat resurslari korxona xodimlari tartibi soni va harakati ko`rsatkichlari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

198.9892578125 KB

Mehnat resurslari korxona xodimlari tartibi soni va harakati ko`rsatkichlari

Mehnat resurslari tahlilining mazmuni va vazifasi  Iqtisodiyot ishlab chiqarishning 2 omilini, ya`ni moddiy va shaxsiy omilini tan oladi. Mahsulot yaratish jonli va moddiy mehnat sarflanmay turib, vujudga kelmaydi. Korxonalarga rejalashtirish buyicha mustakillik berilishi xar bir korxona ishlab chikarish va mehnat numdorligi darajasiga karab kancha ishchi kuchi kerakligini mustaqil rejalashtiradi.  Mehnat resurslarini tahlil etishda korxonani ishchi kuchi bilan ta`minlanishi ish vaqtidan foydalanishi, mehnat umumdorligi va ularni mahsulot hajmiga ta`siri aniklanadi.

Mehnat resurslari xarakteriga ko`ra 2 guruhga bo`linadi.  Sanoatda ishlab chiqarish xodimlari.  Noishlab chiqarish xodimlari.  Sanoatda ishlab chikarish xodimlari tarkibiga quyidagi kategoriyadagi xodimlar kiradi.  Ishchi  Rahbar xodim va mutaxassislar  Xizmatchilar.

 Tahlil etishda sanoat ishlab chikarish xodimlarini reja bilan takkoslab korxonani ishchi kuchi bilan ta`minlanishi aniklanadi. Utgan davr bilan takkoslash esa uning dinamikasi, ya`ni utgan yilga nisbatan ortishi yoki kamayishi aniklanadi. Mahsulot ishlab chikarish rejasining bajarilishi mehnat resurslarini tarkibi strukturasiga xam boglikdir. Mahsulot ishlab chikarishni avtomatlashtirish, mexanizatsiyalash, ilgor texnologiyani joriy etilishi va tarmok xususiyatiga kura korxonalar mehnat resurslari buyicha xar xil strukturaga egadir.  Struktura bu jami sanoat ishlab chikarish xodimlari tarkibidagi ishchilar, xizmatchilar, raxbar xodimlarning tutgan ulushi (salmogi) tushuniladi.

Jadval: Korxonani mehnat resurslari bilan ta`minlanishi va uni dinamikasining tahlili.

 Reja (ishchi) = (1277x100)_1655=77.16%  Xaqiqatda (ishchi) =(1187x100)_1622=73.18%  Xulosa: korxonada sanoat ishlab chikarish xodimlari 1622kishini tashkil etib rejaga nisbatan 33 kishi, utgan yilga nisbatan esa 53 kishiga kamaygan, rejaga nisbatan ishchilar 90 kishiga kamaygan, ammo kam kategoriyadagi xodimlar 57 kishiga (22Қ35) ortgan. Utgan yilga nisbatan ishchilar 45, kolgan kategoriyadagi xodimlar 8 kishiga kiskargan. Xodimlar tarkibidagi bunday uzgarishlar ularning strukturasiga uzgarishiga olib keldi. Jumladan: ishchilarning jami sanoat ishlab chikarish xodimlari tarkibidagi tutgan ulushi rejadagi 77, 16% dan, xakikatda 73, 18 ga qadar pasaygan.

Ish vaqtidan foydalanish tahlili  Mehnat umumdorligini ortishi intesivlashining asosiy omildir. Mehnat umumdorligini ortishi mahsulot hajmini kupayishini ta`minlaydi, xodimlar sonini bazis davriga nisbatan kiskarishiga erishiladi. Mehnat umumdorligi vaqt birligi ichida ishlab chikarilgan mahsulot yoki mahsulot birligi ishlab chikarish uchun sarflangan vaqt bilan ulchanadi. Iqtisodiy mehnat umumdorligi va jonli mehnat umumdorligi mavjuddir.  Iqtisodiy mehnat umumdorligini aniqlash uchun milliy daromadni xodimlar soniga bo`lish orqali aniqlanadi.

Mehnat unumdorlik ko`rsatkichlari va ularni hisoblash tartibi  Bir xodimga to`g`ri keladigan mahsulot hajmiga ta`sir etuvchi omillarning tahlili. Bir ishchiga to`g`ri keladigan mahsulot hajmiga, ish vaqtidan foydalanish va 1 soatlik ish unumining ta`siri.  Mehnat shakli xam kupincha mahsulotni ishlab chikarish normallashtirilgan korxonalarda kuprok kullaniladi. Statistik hisobotlarda mehnat umumdorligini ifodalovchi ko`rsatkich bulib bir xodimga to`g`ri keladigan urtacha yillik mahsulot hisoblanadi. Buni aniqlash uchun qiymat shaklidagi mahsulot hajmi sanoat ishlab chikarish xodimlarining ro`yxat bo`yicha o`rtacha soniga bo`linadi.

Jadval: Mehnat unumdorligining tahlili. № Ko`rsatkichlar Bazis davri (reja) Hisobot davri Farki (Q, -) Bazisga nisbatan % 1 Mahsulot hajmi (ish, xizmatlar) ming sum 8535 8544 Қ9 100.0 2 Sanoat i.ch xodimlarning ruyxat buyicha urtacha soni 1655 1622 -33 98 3 Ishchilarning ruyxat buyicha urtacha soni 1277 1187 -90 92.95 4 Ishchilar sonining sanoat i.ch. xodimlarida tutgan ulushi (9*100G`2) 77.16 73.18 -398 5 Bir xodimga to`g`ri keladigan urtacha yillik mahsulot sum (1G`2) 5157 5267 Қ110 102.13 6 Bir ishchiga to`g`ri keladigan urtacha yillik mahsulot sum (1G`3) 6683 7198 Қ515 107.7

Mehnat omillarining mahsulot hajmiga ta`sirini hisoblash tartibi  Mahsulot hajmiga kuyidagi mehnat omillari ta`sir etiladi:  1.Ishchilar sonining o`zgarishi.  2.Bir ishchining yil davomida ishlagan kishi kunlarining o`zgarishi.  3.Ish kuni davomiyligining uzgarishi .  4.Ishchining bir soatli ish umumini o`zgarishi.  Bu mehnat omillarining mahsulot hajmiga bo`lgan ta`sirini mutloq farq, zanjirli bog`lanish yoki protsentlarining farq usuli orqali aniqlash mumkin.

Xulosa:  Korxonada mehnat reserslaridan unumli foydalanish bozor iqtisodiyoti sharoitida muhim ahamiyatga ega. Bu mavzuni o`rganishda mehnat resurslari bilan ta`minlanishi, ish vaqtidan foydalanish, mahsulot hajmiga mehnat omillarining ta`siri hamda mehnat unumdorligi ko`rsatkichlari tahlil qilinadi.

Похожие

Korxona va tashkilotlarning mehnat resurslarini boshqarish

Aholi turmush darajasi va uning ko`rsatkichlari

Korxonaning moliyaviy holati ko`rsatkichlari tahlili

Korxonaning likvidlik ko`rsatkichlari va moliyaviy koeffisentlarning tahlili

Mehnat resurslari, ularning bozori, ulardan foydalanish va mehnat unumdorligi