Kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarining soliq va audit bilan aloqalari - Экономика - Презентации

Kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarining soliq va audit bilan aloqalari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

109.4658203125 KB

Kichik biznes va tadbirkorlik fanidan Mustaqil ish Mavzu: Kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarining soliq va audit bilan aloqalari Bajardi: Qabul qildi:

Reja: 1. Kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarini soliqqa tortish . 2. Ulardan olinadigan soliq turlari va soliq imtiyozlari. 3. Kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarida audit. 4. Kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarida auditorlik taftishini o`tkazish.

Mulk shakllaridan qat’iy nazar, barcha korxonalar O ‘zbekiston Respublikasining «Korxonalar, birlashma va tashkilotlardan olinadigan soliqlar to‘g‘risida«gi qonuniga muvofiq, davlat va mahalliy byudjetlarga soliqlar to‘laydilar. Soliqlar byudjetga tushadigan pul va qonun bilan belgilangan majburiy munosabatlardir. Bu munosa-batlar soliq to‘lovchilar (yuridik va jismoniy shaxslar) bilan davlat o‘rtasidagi munosabatlarni ifoda etadi. Soliqlar, avvalo, davlatning vazifalarini moliyaviy mablaglar bilan ta’minlash zarurligidan kelib chiqadi.

Davlat oldida turgan umumiy-ijtimoiy zaruriy vazifalarga hozirgi sharoitda quyidagiiar kiradi: — aholining kam ta’minlangan tabaqalari (talabalar, pensionerlar, nogironlarva boshqalar)ni ijtimoiy himoya qilish; — mamlakat mudofaasini ta’minlash; — mamlakat fuqarolarining tinch mehnat qilishi va erkin yashashi muhofazasini ta’minlash; — mamlakat ichida uzluksiz ijtimoiy, madaniy tadbirlar (maorif, sog‘liqni saqlash, madaniyat, ijtimoiy ta’minot va boshqalar)ni amalga oshirish; — xorijiy mamlakatlar bilan iqtisodiy, madaniy va siyosiy aloqalarni o ‘rnatish; — bozor infratuzilmasini yaratish va hokazo .

Amaldagi qonunchiliklarga muvofiq, O‘zbekiston Respublikasi hududida soliq va yig‘imlar O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan belgilanadi va bekor qilinadi. O‘zbekiston Respublikasi hududida quyidagi soliq va yig`imlar amal qiladi: — umumdavlat soliqlari; — mahalliy soliq va yig`imlar. 29 1C 1E 0B 1E 16

Umumdavlat soliqlarga quyidagiiar kiradi: — yuridik shaxslardan olinadigan daromad (foyda) solig‘i; — jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i; — qo‘shilgan qiymat solig‘i; — aksiz solig‘i; — yer osti boyliklaridan foydalanganlik uchun soliq; — SUV resurslaridan foydalanganlik uchun soliq. Mahalliy soliq va yig`imlarga quyidagiiar kiradi: — mol-mulk solig‘i; — yer solig'i; — avtotransport vositalarini olib sotganlik uchun soliq; — savdo-sotiq qilish huquqi uchun yig‘im, shu jumladan, ayrim turlardagi tovarlarni sotish huquqini beruvchi litsenziya yig`imlari; — yuridik shaxslarni, shuningdek tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanuvchi jismoniy shaxslarni ro‘yxatga olganlik uchun yig‘im; — avtotransport to‘xtash joyidan foydalanganlik uchun yig'im; — obodonchilik ishlari uchun yig‘im; — ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish uchun yig‘im; — boshqa mahalliy ahamiyatga ega bo‘lgan yig‘imlar.

Soliq nimaga olinsa, o‘sha narsa soliq obyekti bo‘ladi. Soliq obyekti 3 guruhga bo'iinadi: 1. Tovar aylanmasi; 2. daromad; 3. mulk. Soliq obyektining har bir soliq birligi uchun davlat tomonidan belgilab qo‘yilgan me'yori soliq stavkasi deb yuritiladi. Soliq stavkalari: 1. Proporsional; 2. Progressiv; 3. Regressiv ko'rinishlarda bo`lishi mumkin. 25 11 010203040506 12

Proporsional soliq stavkasi usulida foyda yoki aylanmaga ega yuridik va jismoniy shaxslar bir xil ulushda soliq to`laydilar. Bu yerda soliq stavkasi qat’iy o‘rnatilgan bo`lib, mutanosib ravishda olinadi. Daromad yoki foyda ortib borishi bilan soliq stavkasi ham ortib borishi ko‘zda tutilgan b o ‘lsa, bunday stavkalar progressiv soliq stavkalari deyiladi. Regressiv soliq stavkasi usulida daromad o‘sishi bilan mahsulot ishlab chiqarish hajmi ko‘payishi yoki eksportga mahsulot ishlab chiqarish ko‘payishi bilan soliq stavkasi kamayib boradi. Demak, bunday korxona byudjetga kam soliq to‘lay boshlaydi. Regressiv soliq stavkalari biror faoliyat yoki sohada mahsulot ishlab chiqarishni ko‘paytirish yoki o ‘z foydasidan biror turdagi xarajatni kamaytirishni rag‘batlantirish maqsadida qo'lla- niladi.

Tadbirkorlarning iqtisodiy faoliyat yuritishlarida moliyaviy va buxgalteriya hisob-kitoblarini to‘g‘ri amalga oshirishlarida auditorlik firmalari ham muhim rol o'ynaydi. Auditorlik firmalari bozor infratuzilmasining eng muhim elementlaridan biri bo‘lib, mulkdorlar va davlatning mulkiy manfaatlarini himoya qilish maqsadida mustaqil moliyaviy nazoratni amalga oshiradi.

O‘zbekistonda audit O‘zbekiston Respublikasi «Auditorlik faoliyati to‘g‘risida«gi qonuni asosida amalga oshiriladi. Audit xo‘jalik yurituvchi subyektlarni mustaqil ekspertiza va moliyaviy hisobotini tahlil etuvchi tashkilotdir. Auditning asosiy maqsadi moliyaviy va xo‘jalik operat- siyalarining to‘g‘riligi va ularning 0 ‘zbekiston Respublikasi qonunchiligi va boshqa me’yoriy hujjatlariga nechog`lik mosligini aniqiash, bularning to‘la-to‘kisligi, aniq — ravshanligi, buxgalteriya hisobi yoki boshqa moliyaviy hisob yuritishga qo`llanilayotgan talablarga nechog`lik monandligini aniqlashdan iboratdir. Audit tarkibiga yana konsalting, ya’ni mijoz bilan shartnoma tuzib, xizmadar ko‘rsatish ham kiradi.

Auditorlik firmasi yuridik va jismoniy shaxs tomonidan tuzilib, belgilangan tartibda ro‘yxatdan o`tgach, ustaviga ko‘ra auditorlik xizmati ko‘rsatish bilan shug‘ullanuvchi tashkilot. Quyidagilarga auditorlik tekshiruvini o ‘tkazish ta’qiqlanadi: — tekshirilayotgan xo‘jalik yurituvchi subyektning rahbarlari va boshqa mansabdor shaxslari bilan yaqin qarindosh bo`lgan shaxs; — tekshirilayotgan xo‘jalik yurituvchi subyektda shaxsiy-mulkiy manfaatlari bo`lgan shaxs; — xo‘jalik yurituvchi subyektning rahbarlari, muassasalari yoki mulkdorlari; — tekshirilayotgan xo‘jalik yurituvchi subyekt yoki uning filiallari xodimi; — davlat hokimiyati va boshqaruvi idoralarining mansabdor shaxslari; — kreditorlar, investorlar va boshqa manfaatdor shaxslar.

Auditorlar va auditorlik firmalari davlat ro‘yxatidan o`tib,litsenziya olganlaridan keyin faoliyat boshlaydi. Auditorlar va auditorlik firmalari qonunda belgilab qo‘yilgan tartibda O‘zbekiston Respublikasining Adliya Vazirligida Davlat ro‘yxatidan o‘tadi. Auditorlik faoliyati bilan shug‘ullanish huquqi uchun litsenziya davlat ro'yxatidan o‘tgandan keyin beriladi. Ularni berish tartibini O‘zbekiston Respublikasining Vazirlar Mahkamasi belgilaydi.

Auditorlar (auditorlik firmasi) quyidagi huquqlarga ega: — xo‘jaIik yurituvchi subyektning hisobotini audit qilish va tuzilgan shartnomaga binoan konsalting xizmali ko‘rsatish; — O'zbekiston Respublikasining «Auditorlik faoliyati to‘g‘risida»gi qonuni va boshqa me’yoriy hujjatlar talablariga binoan tekshiruvning shakl va usullarini mustaqil belgilash; ― tekshirilayotgan obyektda ham, uchinchi shaxslar qo‘lida ham bo'lgan, tekshirilayotgan xo‘jalik yurituvchi subyektlarning mulkiy holati va faoliyatiga daxldor hujjatlar bilan tanishish imkoniyatiga ega bo`lish; — o ‘tkazilayotgan tekshirish yoki ko‘rsatilayotgan auditorlik xizmati munosabati bilan tekshirilayotgan xo‘jalik yurituvchi subyekt rahbarlari va boshqa xodimlaridan, shuningdek uchinchi shaxslardan og‘zaki yoki yozma tarzda zarur izohlar olish; — litsenziyadan mahrum etish haqida qaror qabul qilinganida sudga ariza bilan murojaat etish va hokazo.

Auditor (auditorlar firmasi) ning burchlari: — auditor tekshiruvini sifatli, mukammal o‘tkazish, tekshiruvlar o‘lkazish bilan aloqador boshqa auditorlik xizmati ko‘rsatish; — tekshirilayotgan xo'jalik yurituvchi subyekt rahbariyatiga tekshiruv vaqtida aniqlangan qonunchilikning buzilish hollari va buxgalteriya hisoboti yuritish hamda moliyaviy hisobotni tuzishga qo‘yilgan talablarning buzilish dalillari haqida ma’lumot berish; — o‘z vazifalarini bajarish chog‘ida ma’lumotlarni sir saqlash . Auditorni mijoz bilan shartnoma tuzgan auditorlik firmasi xo‘jalik yurituvchi subyekt mulkdorlari bilan kelishilgan holda tayinlaydi. Xo‘jalik yuritish subyektining rahbarlari va boshqa mansabdor shaxslari auditorning talabi bilan quyidagilarni bajarishi shart: — moliyaviy-xo‘jaiik faoliyatiga daxldor hujjatlarni berishi; — og‘zaki yoki yozma tarzda izohlar berishi; — tekshirilayotgan obyektning moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini sifatli ekspertiza qilish uchun boshqa zarur shart- sharoitlarni yaratishi.

“ Auditorlik faoliyati haqida”gi qonun va boshqa qonun hujjatlarining qoidalarini auditorlik tekshiaivi vaqtida buzganlik uchun auditor va auditorlik firmasi javobgar hisoblanadi va quyidagi javobgarlikka tortiladi: — O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga binoan mulkiy va ma’muriy javobgarlikka; — litsenziya huquqini to‘xtatib qo‘yish yoki auditorlik faoliyati bilan shug‘ullanish huquqini beradigan litsenziyadan mahrum etishgacha (litsenziya bergan organ qaroriga muvofiq) bo‘lgan intizomiy jazolar beriladi. Hozirgi kunda qo‘shma korxonalar auditi, hissadorlik jamiyatlari auditi, investisiya fondlarining auditi va sug‘urta kompaniyalarining auditi shakllandi,

Похожие

Xorijiy mamlakatlarda kichik va biznes va xususiy tadbirkorlik. AQSHda kichik biznes va tadbirkorlik

Servis sohasida tadbirkorlik faoliyati va kichik biznes

Kichik biznes va tadbirkorlikda biznesning ahamiyati

Kichik biznes loyihasi

O'zbekistonda kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarini davlat tomonidan qo`llab quvvatlash shakllari