Xorijiy mamlakatlarda kichik va biznes va xususiy tadbirkorlik. AQSHda kichik biznes va tadbirkorlik - Экономика - Презентации

Xorijiy mamlakatlarda kichik va biznes va xususiy tadbirkorlik. AQSHda kichik biznes va tadbirkorlik

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

655.4599609375 KB

Xorijiy mamlakatlarda kichik va biznes va xususiy tadbirkorlik. AQSHda kichik biznes va tadbirkorlik.

Reja : • Кichiк коrхоnаlаrdа innоvаtsiоn jаhоn tаjribаlаri • Mayda tadbirkorlikning iqtisodiyotdagi o`rni • AQSHning jahon bozor iqtisodiyotidagi yetakchi o`rni va buni belgilovchi asosiy ko`rsatkichlar

AQShning ishlab chiqarish potensiali va tabiiy resurslari • Amerika Qo‘shma Shtatlari territoriyasining kattaligi jihatidan (9,3 mln. km2) RF, Braziliya va Kanadadan keyin jahonda to‘rtinchi o‘rinda turadi. AQSH tarkibiga uch qism kiradi. Birinchisi – asosiy territoriya, unda 48 ta shtatlar joylashgan, butun mamlakatning 4/5 qism maydonini egallaydi. U to‘rtburchak massiv shakliga ega bo‘lib, sharkdan g‘arbga qarab salkam 4,7 va shimoldan janubga qarab 3 ming kilometrga cho‘zilib ketgan. Qolganlari undan uzokda joylashgan Alyaska yarim oroli, va Tinch okeanidagi Gavay orollari shtatlaridir. Mamlakatning iqtisodiy- geografik joylashishi juda qulay. Bu ko‘p jihatdan sharqqa Atlantika okeani, g‘arbda Tinch okeani bilan tutashligiga bog‘liq. Dengiz chegaralari 12 ming kilometrga cho‘zilgan. Bu azaldan okean orti mamlakatlari bilan savdo aloqalarida yengillik tug‘dirib keladi va ayni paytda mamlakat xavfsizligini kafolatlaydi.

• Mamlakat boy tabiiy resurslar va qulay tabiiy sharoitga ega. Ammo uzoq vaqt nooqilona foydalanish oqibatida mamlakatda bir qator eng yaxshi konlar qashshoqlashib qoldi. Biroq ilmiy texnika progressi uncha boy bo‘lmagan va sifatli konlarni ochishga imkon yaratdi. Bu esa AQShning xom ashyo bazasini sezilarli to‘ldirdi. Jumladan, ko‘mir zaxiralari, molibden, oltingugurt, fosforitlar va kaliy tuzlari qazib olish ko‘paydi. Milliy ishlab chiqarish talabni temir va mis rudasi, bir necha kam darajada qo‘rg‘oshin-rux, uran rudalari qondirishi mumkin. Marganes rudasi, qalayi, nikel, grafit, xrom, boksit, noyob metallar kam. Neft va tabiiy gaz potensiallari anchagina katta, ammo ishlatilayotgan konlar tez qashshoqlanib qolayapti. Yangi konlarni qidirib topish va foydalanishga topshirish juda sust borayapti. Bunga sabab shuki, monopoliyaga AQShdagiga nisbatan qazib olish qiymati ancha arzon bo‘lgan rivojlanayotgan mamlakatlar, shuningdek Kanada va Avstraliya boyliklari ma’qul kelayapti. Oqibatda importda yoqilg‘i va mineral xom ashyo ulushi ortayapti, milliy mineral baza roli pasayapti. Alyaskada neft konlari ikkinchi jahon urushidan keyinroq ochilgandi, ammo kon zahirasi nisbatan kam ekan. 60-yillarda Alyaskada qidiruv ishlari qayta boshlandi va natijada Pradxo-Beyda zahirasi 2 mlrd. tonadan ziyod noyob koni topildi. U Boforta dengizi qirg‘oqlarida, Barrou burunidan 300 km. janubi- sharqda, abadiy muzliklar bag‘rida joylashgan.

Кichiк коrхоnаlаrdа innоvаtsiоn jаhоn tаjribаlаri • Tadbirkor o`ziga xos xususiyatlar, shaxsiy sifatga ega bo`lib, har bir mamlakatning katta milliy boyligini tashkil etadi. Shuning uchun ham yuqori darajali barcha xususiyatlarga ega bo`lgan tadbirkorlikni shakllantirish o`tish davrini boshidan kechirayotgan respublikamiz uchun zaruriyatdir. • Bozor iqtisodiyotining shakllanishi va rivojlanishida mayda tadbirkorlikning ta’siri va ahamiyati kattadir. Har bir mustaqil faoliyatli fuqaro o`rnini biznesda sinab ko`rishga urinadi. Shuning uchun ham tadbirkorlik eng ommaviy va keng tarmoqli xolatdir. Bu to individual, oilaviylikdan tijoriy tashkilot darajasigacha bo`lishi mumkin. Lekin eng muhim tomoni shuki, bu ko`p bo`lmagan va oz sonli yoki o`rta miqdordagi ishlovchilardan iborat bo`lib, bular kichik va o`rta tadbirkorlik mazmunida bo`ladi.

Mayda tadbirkorlikning iqtisodiyotdagi o`rni • Ko`pchilik mamlakat bozor iqtisodiyotida kichik biznesning ahamiyati juda katta. Mayda tadbirkorlik ijtimoiy-iqtisodiy muammolarni xal qilishda yetakchi o`rinni egallaydi. Hatto bozor iqtisodi rivojlangan mamlakatlarda ham bu soha xalq xo`jaligi rivoji, ijtimoiy muammolarni yechishda, ishda bandlik darajasida katta rol o`ynaydi. Ishlab chiqariladigan tovarlar va ularni sotish, xizmat ko`rsatishni rivojlantirish sohalarida salmog`i juda katta. Bozor iqtisodiyotiga o`tish jarayonida esa iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishda, raqobatni taraqqiy ettirishda, yangi ish joylarini ko`paytirishda, iste’mol bozorini tovarlar bilan to`ldirishda, tadbirkorlikni kengaytirishda asosiy ahamiyat kasb etadi.

AQSH tashqi iqtisodiy aloqallari • Hozirgi vaqtda AQSH iqtisodiyotida eksport roli o‘sayapti. Uning yillik hajmi 1 trln. dollarga yaqinlashayapti. Bu mamlakat iqtisodiy o‘sishini 30 % ga ko‘payishini ta’minlaydi. Korxonalarda yuqori ish haqi bilan 12 mln. ishchi o‘rni yaratadi. Eksportni 15 % (mamlakatda o‘rtachadan yuqori) ga oshiradi. • AQShda eksportga hamkorlik qiluvchi 100 dan ortiq markaz tuzilgan. Bu markazlar tarmog‘i jahonning 70 mamlakatida 130 tijorat xizmat vakolatxonalari bilan bog‘langan. Ularga Amerika eksportining 95 % dan ziyotrog‘i to‘g‘ri keladi. • Eksport AQSH ichki milliy mahsulotiga nisbatan taxminan 6,7-7,2 % ni, import-7% dan ko‘proqni tashkil etadi. AQSH tashqi savdo xususiyatlari shuki, 1998 yildan tovar eksport hajmi qiymatlarda pasaya boshladi. Buning asosiy sabablari shuki, AQSH iqtisodi ko‘tarildi. Osiyo va Lotin Amerikasi mamlakatlarida moliyaviy beqarorlikda neft mojoralari tufayli talab kamaydi. • AQSH da qishloq xo‘jaligi eksportining kamayishi kuzatilayapti. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtiruvchilar ikkita muammo bilan to‘qnash keldilar: ichki bozorda qayta ishlab chiqarish va jahon bozorida talabning qisqarishi. AQSH agrosanoat majuasi sezilarli darajada tashqi bozorga qaratilgan: u yetishtirilgan har 3 tonna g‘allaning 2 tonnasini eksport qiladi. Bularning bari AQSH savdo balansida to‘qchilikning o‘sishiga olib keldi.

AQSH tashqi iqtisodiy aloqallari • Keyingi vaqtda import masalasida ham muammo o‘tkirlashayapti. Ya’ni u ichki bozorda tobora ko‘proq yangi-yangi o‘rinlarni egallab olayapti. AQSH bozorlarida sotilayotgan poyafzallarning 68 %, kiyim kechakning 53 %, po‘latning 23 %, neft va neft mahsulotlarining 50 % xorijlik yetkazib beruvchilar hisasiga to‘g‘ri kelayapti. • Savdo balansidagi passiv saldoni mamlakatning xalqaro raqobatdagi o‘rni pasayapti, deb tushunmaslik kerak. AQSH haqli ravishda jahon iqtisodiyotining lokomotivi rolini bajarayapti.

ADABIYOTLAR1. Mamatqulov X.M. Jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar. Ma’ruzalar kursi. Samarqand, 2006. Nazarova G.G., Haydarov N.X Xalqaro iqtisodiy munosabatlar. T.: 2005. Shodiyev R.X., Maxmudov E.R. Jahon iqtisodiyoti. T., 2005.

Похожие

Servis sohasida tadbirkorlik faoliyati va kichik biznes

Kichik biznes va xususiy tadbirkorlika xorijiy investitsiyalarni jalb etish

Kichik biznes va xususiy tadborkorlikning faoliyati va shakllari

Kichik biznes loyihasi

O'zbekistonda kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarini davlat tomonidan qo`llab quvvatlash shakllari