Iqtisodiy tizimlar va ularning turli modellari 2 - Экономика - Презентации

Iqtisodiy tizimlar va ularning turli modellari 2

Загружено в:

19.10.2024

Скачано:

0

Размер:

2578.4453125 KB

Iqtisodiy tizimlar va ularning turli modell ari Bajardi:ABDUKARIMOV MUHAMMAD

Iqtisodiy tizim - iqtisodiy mahsulotni i.c h., taqsimot, ayirboshlash va isteʼmol j arayonida paydo boʻladigan asosiy iqti sodiy munosabatlarning shakl va maz munini belgilab beradigan, mamlakatd a tarixan paydo boʻlgan yoki joriy etilg an, amal qiladigan tamoyillar, qoidalar, qonun yoʻli bilan mustahkamlangan no rmalar majmui.

Iqtisodiy tizimga quyidagalar ki radi: 1)iqtisodiy resurslar; 2) iqtisodiy aloqalar yoki munosabatlar; 3)noiqtisodiy mexanizm; 4) iqtisodiy siyosat.

Iqtisodiy tizimlar quyidagi ko’rin ishlarda turkumlanadi: 1. An‘anaviy iqtisodiyot; 2. Ma‘muriy bo’yruqbozlik iqtis odiyoti; 3. Bozor iqtisodiyoti tizimi.

A‘anaviy iqtisodiyot - barcha m amlakatlar uchun xos bo’lib, un da natural yoki mayda tovar xo’ jaligi xukmronlik qilgan. Texnika taraqqiyoti va uning yangiliklari ni joriy qilish cheklangan bo’lga n.

An’anaviy iqtisodiyot – deyarli hamma mamlakatlar bosib o’tgan tarixiy tizim dir. U hozirgi davrda ham ko’plab iqtiso diy jihatdan kam rivojlangan mamlakat larda mavjud bo’lib, ularda urf-odatlar, udumlarga, an’analarga asoslangan iqt isodiy jarayonlarga amal qiladi. Ularda natural yoki mayda tovar xo’jaligi huk mron bo’ladi. Bu erda ishlab chiqarish, ayirboshlash, daromadlarni taqsimlash vaqti-vaqti bilan o’rnatiladigan urf-oda tlarga asoslanadi.

Merosxo’rlik va sulola (tabaqa) shaxsla rning iqtisodiy rolida hukmronlik qiladi, ijtimoiyiqtisodiy turg`unlik aniq ifodala nadi. Texnika taraqqiyoti va yangiliklar ni joriy qilish keskin cheklangan, chunk i ular an’analar bilan ziddiyatli hisobla nadi va ijtimoiy tuzum barqarorligiga x avf tug`diradi. Iqtisodiy faoliyatga nisb atan diniy va madaniy tartiblar birlamc hi hisoblanadi.

Iqtisodiy taraqqiyotda muhim bosqich hisoblangan tizim bozor iqtisodiyoti tizi midir. Bozor iqtisodiyoti tizimi asosan ikki bo sqichga egadir. Birinchisi erkin raqobat ga asoslangan klassik bozor iqtisodiyot i bo’lib, ba’zi adabiyotlarda uni sof kapi talizm deb ham yuritiladi. Ikkinchisi es a hozirgi zamon rivojlangan bozor iqtis odiyoti bo’lib, uni aralash iqtisodiyot ti zimi deb ham yuritiladi.

Erkin raqobatga asoslangan bozor iqtis odiyoti resurslarga xususiy mulkchilik, iqtisodiy faoliyatda va tadbirkorlikda er kinlik, iqtisodiy jarayonlarni tartiblashd a va uyg`unlashtirishda bozor mexaniz midan foydalanish bilan tavsiflanadi. B unday tizimda uning ham bir qatnashc hisining xulq-atvori shaxsiy manfaatig a asoslanadi, har bir iqtisodiy birlik, alo hida qabul qilingan qarorlar asosida, o’ zlarining daromadlarini eng yuqori dar ajada etkazishga intiladi.

Hozirgi zamon bozor iqtisodiyoti. Hozir gi davrda real hayotda bozor iqtisodiy oti sof bozor mexanizmi va rejali iqtiso diyot unsurlarini mujassamlashtiradi. Mulkchilikning har xil shakllari, tadbirk orlikning turli yo’nalishlari mavjud bo’l adi, unda rejalashtirish, prognozlash, a holini sostial himoyalash kuchayadi. M asalan, AQSh iqtisodiyoti hozirgi davrd a oldingi erkin bozor iqtisodiyotdan se zilarli farq qiladi. Bu farqlar quyidagilar da ko’rinadi.

Bozor iqtisodiyotiga qarama-qarshi tizim m a’muriy-buyruqbozlik iqtisodiyoti hisoblana di. Bu tizim amalda barcha moddiy resursla rga ijtimoiy aniqrog`i davlat mulkchiligining hukmronligi va ma’muriy organlar tomonid an iqtisodiy qarorlarning markazlashgan tar tibda qabul qilinishi bilan xarakterlanadi. Fo ydalanadigan resurslarning hajmi, mahsulot ning tarkibi va taqsimlanishi, ishlab chiqaris hni tashkil qilish kabilarga tegishli barcha m uhim qarorlar markaziy boshqarish organlar i tomonidan qabul qilinadi.

Похожие

Iqtisodiy tizimlar va ularning modellari

Ijtimoiy-iqtisodiy tizimlar va mulkchilik munosabatlari 2

Iqtisodiy tizimlar tavsifi va ularning modellarini turlari

Iqtisodiy o’sish - umumiy tavsifi neokeynscha va neoklassik modellari

Iqtisodiy o'sish va milliy boylik 2