Ilg'or ishlab chiqarish texnologiyalar va ilmiy texnik mashg`ulotda talab tahlili

Ilg'or ishlab chiqarish texnologiyalar va ilmiy texnik mashg`ulotda talab tahlili

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1916.6240234375 KB

ILG`OR ISHLAB CHIQARISH TEXNOLOGIYALAR VA ILMIY TEXNIK MASHG`ULOTDA TALAB TAHLILI

Talab – bu narxlarning mavjud darajasida sotib olinadigan tovar (xizmat) lar miqdori. Talab turlari: Individual (yoki yakka) talab – alohida shaxs, oila va boshqa subyektning tovar (xizmat) larning muayyan to`plamiga bo`lgan talabi. Bozor talabi – alohida iste`molchilarning talablari yig`indisi. Talab darajasini belgilab beruvchi asosiy omil narx hisoblanadi. Boshqa sharoitlar o`zgarmay qolganda narxlarning o`zgarishi (pasayishi yoki ko`tarilishi) sotib olinadigan tovarlar miqdorining o`zgarishiga (ortishi yoki kamayishi) olib keladi. 01

TALAB TAHLILI  Talab – bu nafaqat istak, balki bozordagi narx bo‘yicha uni olish imkoniyatini bildiradi. Talab – tovar yoki xizmatga bo‘lgan to‘lov qobiliyatli ehtiyojdir.  Talab individual va bozor talabiga bo‘linadi.  Individual talab alohida shaxsning talabi, ularning jami, bozor tala bini keltirib chiqaradi.  Bozor talabini amaliy tahlil qilish, bashoratlar uchun turli usullar dan foydalaniladi. Aksariyat hollarda quyidagilardan foydalaniladi.  Xaridorlardan olinadigan so‘rov yoki intervyu . So‘rov – xaridor larning xoxish–istaklarini, ularning moliyaviy imkoniyatlarini aniq lash imkonini beradi. Biroq so‘rov jarayonidagi obyektiv qiyinchi lik lar tufayli aniq ma’lumotlar olish darajasi past.

 Bozorda o‘rinbosar tovarlarning mavjudligi . Bozorda yaxshi o‘rinbosar tovarlarning yo‘qligi yoki ularni olishning qiyinligi iste’ molchilarni narxlarning o‘zgarishiga befarq qilib qo‘yadi.

TALAB TAHLILI  Vaqt omili . Aksariyat tovarlarga bo‘lgan bozor talabi uzoq mud datli davr mobaynida elastiklikroq bo‘ladi.  Bir tomondan, aksariyat insonlarga iste’molchilik ta’blarini o‘z ga rishiga ancha vaqt talab qilinadi. (masalan, qandolat mahsulotdariga bo‘lgan narx keskin oshirilsa ham mahsulotlarni sotish hajmi bir vaqtning o‘zida pasayib ketmaydi).

 Boshqa tomondan, bir tovaga bo‘lgan talab boshqa bir tovarning mavjudigi bilan ham izohlanishi mumkin. Masalan, neftga va shu bilan bir qatorda benzinga bo‘lgan narxning oshib borishi qisqa muddat ichida yo‘l bosishni qisqarishiga olib kelmaydi, lekin, uzoq muddatli davr mobaynida eski avtomashinalarni yangi yoqilg‘i kam harajat qiladigan modellari bilan almashtirilishiga va shu orqali kam benzin ishlatilishiga olib keladi.

Tovarga bo‘lgan harajatlar darajasi .  Iste’molchi byudjeti dan tovarga yuqori darajada harajatlar qilish aksariyat tovarlarga bo‘lga talabni narxlarni o‘zgarishiga o‘ta sezuvchan qilib qo‘yadi. Masalan, sanoat iste’molchisiga bir-birlik tovarga bo‘lgan narx emas, balki unga bir oy yoki bir yilda qilinadigan harajatlar muhim hisoblanadi.

 Tovarning iste’molchi uchun zarurligi . Tovarning iste’molchi uchun yuqori darajadagi zaruriyati narxga bo‘lgan past elastikligini aniqlab beradi.

 Ishlab chiqarish - bu kerakli mahsulotlarni tayyorlash uchun ishchi kuchidan, uskuna va texnologiyadan, tabiiy resurslardan hamda materiallardan ma’lum miqdordagi kombinatsiyada foydalanish ja rayo nidir. Masalan, o‘z ustaxonasiga ega bo‘lgan shaxs stol ishlab chiqarish uchun ishchi kuchidan, xom ashyo sifatida taxta, temirdan, arra va boshqa uskunalarga sarflangan kapitaldan foydalanadi.

 Ishlab chiqarishning an’anaviy jihatdan uch xil ko‘rinishga ajra tish mumkin: buyurtma asosida, ommaviy va oqim shaklida ishlab chiqarish.  Buyurtma asosida ishlab chiqarish – individual ravishda ishlab chiqarish bo‘lib, o‘z sohasida yagona bir mahsulotni yuzaga chiqaradi. Bunda nafaqat san’at asari balki, yirik samolyot, bino, elektrostan siya lar ham misol bo‘la oladi. Bunday ishlab chiqarish malakali muta xassislarni va zamonaviy texnika va texnologiyalarni talab etadi.  Ommaviy ishlab chiqarish – katta yoki kichik partiyada, ko‘p turdagi, bir ko‘rinishdagi standart tovarlar ishlab chiqarishni ko‘zda tutadi.  Oqim shaklida , ya’ni uzluksiz jarayon shaklida ishlab chiqarish – xom-ashyoni tinimsiz iste’mol qilish, materiallardan foydalanish va mahsulotlarning tinimsiz oqimi bilan izohlanadi. Bunga misol qilib, neft va gazni qayta ishlash zavodlari, kimyo sanoati, sutni qayta ishlash zavodlarini misol keltirish mumkin.

Похожие

Talab va taklif tahlili asoslari

Ishlab chiqarish harajatlari

Ishlab chiqarish menejmenti

Ishlab chiqarish va mahsulot sifati

Tovar ishlab chiqarish va pul