Byudjet hisobining standartlari va ularning mazmuni - Экономика - Презентации

Byudjet hisobining standartlari va ularning mazmuni

Загружено в:

07.04.2024

Скачано:

0

Размер:

666.220703125 KB

MAVZU: BYUDJET HISOBINING STANDARTLARI VA ULARNING MAZMUNI Reja: 1. Byudjet hisobi standartlarining mazmuni. 2. Byudjet hisobi standartlarining tarkibi. 3. Byudjet hisobi standartlarining asosiy maqsadi va qo’llanilish sohasi. 4. Byudjet hisobi standartlari asosida hisob obyektlarini tan olish va hisobda aks ettirish. 5. Byudjet hisobi standartlari asosida axborotlarni oshkor qilish va yoritish.

ME’YORIY HUJJATLAR VA FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI: 1.“O’zbekiston Respublikasining 2016 yil 13 apreldagi “Buxgalteriya hisobi to’g’risida”gi Qonuni, O`RQ-404-sonli. 2.O’zbekiston Respublikasining “Byudjet kodeksi” 2013 yil 26 dekabrdagi 360-sonli qonun bilan qabul qilingan. 3.O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va uning hududiy bo’linmalarida. byudjetdan mablag’ oluvchilarning shaxsiy hisobvaraqlarini ochish,yopish va yuritish qoidalari” O’zR AV. tomonidan 2013yil 18 yanvarda № 2414 son bilan ro’yxatdan o’tgan. 4.“Byudjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobi to’g’risida”gi Yo’riqnoma 22 dekabr 2010 yil № 2169-son bilan O’zbekiston Respublikasi Adliya Vazirligidan ro’yxatdan o’tgan. 5.O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 3 sentyabrdagi 414-sonli "Budjet tashkilotlarini mablag‘ bilan ta’minlash tartibini takomillashtirish to‘g‘risida"gi qarori. 6.Tuychiyev A.J., Ostonokulov A.A., Ibragimov K.Sh., Tursunov A.S. Byudjet tashkilotlarida byudjet hisobi. Darslik. – T.: “IQTISOD MOLIYA” 2019. 329 b. 7.Tuychiyev A.J., Ostonokulov A.A., Ibragimov K.Sh., Tursunov A.S. Byudjet hisobi. Darslik. – T.: “IQTISOD MOLIYA” 2018. 428 b.

8.Hamdamov B.K. va Ostonokulov A.A. Byudjet nazorati. O‘quv qo‘llanma. “IQTISOD MOLIYA”. – T.: 2018. 318 b. 9.Туйчиев А.Ж., Ибрагимов К.Ш. и др. Бюджетный учет. Учебной пособия. – T.: “IQTISOD- MOLIYA”. 2018. – 278 b. 10. Qo’ziyev I.N., G’aniyev Sh.V., Ramazonov A.S. Byudjet hisobi va nazorati . 1-qism. Darslik.– T.: QK “Nihol-print” 2022. 650 b. Qo’shimchа аdаbiyotlаr: 11.“O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha harakatlar strategiyasi to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli Farmoni . 12.Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. – Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 488 b. 13.Mirziyoyev Sh.M.Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. – Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 104 b.

14.Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. – Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 56 b. 15.Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. – Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 48 b. 16.Toshmuxamedova D.A. Byudjet g‘azna ijrosi. O`quv qo`llanma. – T.: “IQTISOD-MOLIYA”. 2019. – 430 b. 17.Makarand A.Paithankar. Public Budgeting theory and practice. Create Space Independent Publishing Platform (4 Jun. 2016) USA. Internet saytlari: www.gov.uz (O‘zbekiston Respublikasi hukumat rasmiy web sayti); www.lex.uz - (O‘zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi; www.mf.uz - (O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi rasmiy web sayti); www.tfi.uz - (Toshkent moliya instituti web sayti).

БЮДЖЕТ ҲИСОБИ СТАНДАРТЛАРИНИНГ МАЗМУНИ • Ўзбекистон Республикаси Бюджет кодексининг 161-моддасига мувофиқ ва бюджет ҳисобини давлат секторида молиявий ҳисоботларнинг халқаро стандартлари билан мувофиқлаштириш; • Ўзбекистон Республикасининг Бюджет кодексига мувофиқ бюджет ҳисобини норматив тартибга солиш;

ҲИСОБ СИЁСАТИ ЯГОНА СЧЁТЛАР РЕЖАСИ БЮДЖЕТ ҲИСОБОТИ ВАЛЮТА КУРСИ ЎЗГАРИШИНИНГ ТАЪСИРИ ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИ ИЖАРАЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ БЮДЖЕТ ҲИСОБИНИНГ СТАНДАРТЛАРИ

1-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2016 йил 12 декабрдаги 91-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2016 йил 27 декабрда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 2853 2-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2018 йил 10 сентябрдаги 125-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2018 йил 20 октябрда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3078 3-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2018 йил 18 декабрдаги 157- сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 18 январда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3124 4-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2018 йил 13 ноябрдаги 142- сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2018 йил 14 декабрда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3100 5-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2018 йил 13 ноябрдаги 143- сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2018 йил 25 декабрда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3106 6-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2018 йил 12 декабрдаги 150- сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 4 мартда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3142Ў З Б Е К И С Т О Н Р Е С П У Б Л И К А С И Б Ю Д Ж Е Т Ҳ И С О Б И Н И Н Г С Т А Н Д А Р Т Л А Р И

ТОВАР-МОДДИЙ ЗАХИРАЛАР КЎЧМАС МУЛК, БИНО ВА ЖИҲОЗЛАР НОМОДДИЙ АКТИВЛАР АЛМАШУВ ОПЕРАЦИЯЛАРИДАН ОЛИНАДИГАН ДАРОМАДЛАР ҚАРЗ МАЖБУРИЯТЛАРИ БЎЙИЧА ХАРАЖАТЛАР ҚУРИЛИШГА ОИД ШАРТНОМАЛАР ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ БЮДЖЕТ ҲИСОБИНИНГ СТАНДАРТЛАРИ

7-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2018 йил 12 декабрдаги 151-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 14 январда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3210 8-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2019 йил 30 январдаги 11-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 20 мартда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 314 9-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2019 йил 20 майдаги 59-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 24 июнда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3169 10-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2019 йил 5 февралдаги 12-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 25 мартда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3145 11-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2019 йил 25 февралдаги 18-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 9 апрелда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3149 12-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2019 йил 27 майдаги 62-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 1 июлда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3170.ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ БЮДЖЕТ ҲИСОБИНИНГ СТАНДАРТЛАРИ 54 38 4E 55 5930 38 49 3F5545 4A 38 49 3F 2F43 38 49 3F 2F 38 49 3F55 2F4230 38 50 3F

BYUDJET HISOBI STANDARTLARI O‘zbekiston Respublikasi Byudjet kodeksining 161-moddasiga muvofiq va byudjet hisobini davlat sektorida moliyaviy hisobotlarning xalqaro standartlari bilan muvofiqlashtirish maqsadida O’zbekistonda ham Budjet hisobi standartlari qabul qilingan.  Ularga (1-sonli BHS) “Hisob siyosati”, ( 2 - sonli BHS ) “Yagona schyotlar rejasi”, ( 3 - sonli BHS ) “Budjet hisoboti”, ( 4 - sonli BHS ) “Valyuta kursi o'zgarishining ta'siri” (bundan buyon matnda Standart deb yuritiladi) , ( 5 - sonli BHS ) “Qishloq xo'jaligi”, ( 6 - sonli BHS ) “Ijara”, ( 7 - sonli BHS ) “Tovar-moddiy zaxiralar”, ( 8 - sonli BHS ) “Ko'chmas mulk, bino va jihozlar”, ( 9 - sonli BHS ) “Nomoddiy aktivlar”, ( 10 - sonli BHS ) “Almashuv operatsiyalaridan olinadigan daromadlar”, ( 11 - sonli BHS ) “Qarz majburiyatlari bo'yicha xarajatlar”, 12 - sonli BHS ) “Qurilishga oid shartnomalar”,

Hisob siyosati Mazkur Standart byudjet tashkilotlarida hisob siyosatini tanlash va qo‘llash, hisob siyosatiga o‘zgarishlarning hisobini yuritish hamda moliyaviy hisobotlarni tuzishda qo‘llanilishi lozim. Hisob siyosati rahbar yoki uning o‘rinbosarining buyrug‘i yoki qarori bilan tasdiqlanadi va yildan-yilga izchil qo‘llaniladi. Hisob siyosati moliyaviy hisobotni barcha qo‘llanilayotgan budjet hisobi standartlari asosida shakllantirilishini ta’minlashi kerak. 1-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2016 йил 12 декабрдаги 91- сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2016 йил 27 декабрда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 2853

Yagona schyotlar rejasi Mazkur Standart g‘aznachilik bo‘linmalari, moliya organlari, davlat va boshqa maqsadli jamg‘armalarini taqsimlovchi organlari, barcha budjet tashkilotlariga tatbiq etiladi. G‘aznachilik bo‘linmalari, davlat maqsadli jamg‘armalarini taqsimlovchi organlar O‘zbekiston Respublikasining budjet tizimi budjetlarining va boshqa budjetdan tashqari jamg‘armalarining hamda budjet tashkilotlari moliyaviy-xo‘jalik faoliyatining budjet hisobini mazkur Standartning 1-ilovasida keltirilgan yagona schyotlar rejasiga muvofiq yuritadi.2-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2018 йил 10 сентябрдаги 125-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2018 йил 20 октябрда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3078

Budjet hisoboti Mazkur O‘zbekiston Respublikasi budjet hisobining standarti (3-sonli BHS) “Budjet hisoboti” O‘zbekiston Respublikasining Budjet kodeksi va O‘zbekiston Respublikasining “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Qonuniga muvofiq budjet tashkilotlari, davlat maqsadli jamg‘armalari va budjet mablag‘lari oluvchilarning (bundan buyon matnda tashkilotlar deb yuritiladi) budjet hisobotini tuzish va taqdim qilish tartibini belgilaydi. 3-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2018 йил 18 декабрдаги 157- сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 18 январда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3124

Valyuta kursi o'zgarishining ta'siri Standart budjet hisobining boshqa standartlari bilan birgalikda qo‘llaniladi. Standart O‘zbekiston Respublikasi hududidagi tashkilotlar va tashkilotning xorijdagi tarkibiy bo‘linmalarida chet el valyutasidagi operatsiyalarni amalga oshirish uchun tatbiq etiladi. O‘zbekiston Respublikasi hududidagi tashkilotlar budjet hisobini milliy valyuta — so‘mda yuritadi va moliyaviy hisobotlarni taqdim etadi. O‘zbekiston Respublikasining xorijiy davlatlardagi budjet tashkilotlari budjet hisobini milliy valyuta — so‘mda va xorijiy valyutada yuritadi, moliyaviy hisobotlarni esa milliy valyuta — so‘mda taqdim etishlari lozim. 4-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2018 йил 13 ноябрдаги 142- сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2018 йил 14 декабрда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3100

Qishloq xo‘jaligi Qishloq xo‘jaligi faoliyati turli sohalarni qamrab oladi, jumladan chorvachilik, o‘rmonchilik, qishloq xo‘jaligining bir yillik yoki ko‘p yillik o‘simliklarini o‘stirish. Ushbu faoliyat bir qator umumiy jihatlar ajratiladi:  o‘zgarish qobiliyati. Hayvonlar va o‘simliklar biotransformatsiya xususiyatiga ega;  o‘zgarishlarni boshqarish. Boshqarish zarur bo‘lgan qulayliklar yoki ushbu jarayonni amalga oshirish uchun barqaror shart-sharoitlarni yaratish yo‘li bilan biotransformatsiyaga ko‘maklashadi (misol uchun, belgilangan darajada ozuqa moddalarini ta’minlash, namlik, harorat, mahsuldorlik va yorug‘likni saqlab turish). Bunday boshqarish qishloq xo‘jaligi faoliyatini boshqa faoliyat turlaridan (boshqarib bo‘lmaydigan manbalardan olinadigan mahsulotlar, jumladan tabiiy ko‘llar va daryolardan baliq tutish yoki o‘rmonlarni kesish) farqlanadi;  o‘zgarishlarni o‘lchash. Biotransformatsiya natijasida yuzaga keladigan sifat (misol uchun, genetik xususiyatlari, zichligi, yetilganligi, yog‘ qatlami, oqsilning mavjudligi, tolaning mustahkamligi) va miqdor o‘zgarishlarini (misol uchun, nasli, og‘irligi, kub metri, tolaning uzunligi yoki diametri, g‘unchalar soni) o‘lchash va nazorat qilish boshqaruvning funksiyalaridan biri hisoblanadi. 5-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2018 йил 13 ноябрдаги 143- сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2018 йил 25 декабрда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3106

Ijara standarti Mazkur O‘zbekiston Respublikasi budjet hisobining standarti (6-sonli BHS) “Ijara” O‘zbekiston Respublikasining Budjet kodeksi , O‘zbekiston Respublikasining “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Qonuni , O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2009- yil 8-apreldagi 102-son “Davlat mulkini ijaraga berish tartibini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq budjet tashkilotlari, davlat maqsadli va budjetdan tashqari boshqa jamg‘armalarning ijara hisobini yuritish tartibini belgilaydi. 6-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2018 йил 12 декабрдаги 150- сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 4 мартда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3142

Ўзбекистон Республикаси бюджет ҳисобининг стандарти (7-сонли БҲС) « ТОВАР-МОДДИЙ ЗАХИРАЛАР » 1-боб. Умумий қоидалар 2-боб. Товар-моддий захиралари турлари 3-боб. Товар-моддий захираларни баҳолаш 4-боб. Товар-моддий захираларни харажат сифатида тан олиш 5-боб. Ахборотни очиб бериш7-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2018 йил 12 декабрдаги 151-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 14 январда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3210

3-боб. Товар-моддий захираларни баҳолаш 1-§. Товар-моддий захиралар таннархи 2-§. Товар-моддий захиралар таннархини ҳисоблаш усуллари 3-§. Реализация қилишнинг соф қиймати 4-§. Товар-моддий захираларни беғараз ёки номинал қиймат бўйича ўтказиб бериш

Ўзбекистон Республикаси бюджет ҳисобининг стандарти (8-сонли БҲС) « КЎЧМАС МУЛК, БИНО ВА ЖИҲОЗЛАР » 1-боб. Умумий қоидалар 2-боб. Асосий воситаларнинг тан олиниши 3-боб. Асосий воситаларнинг келиб тушиши 4-боб. Асосий воситаларни гуруҳланиши 5-боб. Маданий мерос ва инфраструктура активлари 6-боб. Асосий воситаларни баҳолаш 7-боб. Асосий воситаларни қайта баҳолаш 8-боб. Асосий воситанинг амортизациясини ҳисоблаш 9-боб. Асосий воситаларнинг таннархи ва қадрсизланиши 10-боб. Асосий воситалар инвентаризацияси 11-боб. Асосий воситаларнинг балансдан чиқиб кетиши ва сотилиши 12-боб. Ахборотнинг ошкор этилиши 8-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2019 йил 30 январдаги 11-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 20 мартда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 314

1-боб. Умумий қоидалар асосий воситалар — ташкилотнинг узоқ муддат давомида (бир йилдан ортиқ) зиммасига юклатилган вазифаларни бажариш, товарларни ишлаб чиқариш, ишларни бажариш, хизматлар кўрсатиш ёхуд маъмурий ва ижтимоий-маданий вазифалар жараёнида фойдаланиладиган, шунингдек бошқа юридик ва жисмоний шахсларга ижарага бериш мумкин бўлган моддий активлар;

1-боб. Умумий қоидалар асосий воситалар гуруҳи — молиявий ҳисоботларда маълумотларни очиб бериш мақсадида ташкилот фаолиятидаги ўхшаш функция ёки характердаги активлар гуруҳини битта тасниф бўйича акс эттириш; активнинг тугатиш қиймати — асосий воситаларнинг чиқиб кетиши бўйича кутилаётган харажатларни чегирган ҳолда кутилаётган фойдали хизмат даври охирида асосий воситаларни тугатиш чоғида олинадиган активларнинг кутилаётган суммаси;

1-боб. Умумий қоидалар баланс қиймати — активнинг бошланғич қийматидан жамланган амортизация ва қадрсизланишдан кўрилган зарар суммасини чегириб ташлангандаги қиймат; бошланғич қиймат — асосий воситаларни яратиш (қуриш ва қуриб битказиш) ёки харид қилиш бўйича қилинган харажатларнинг қиймати, шунингдек активни ундан мақсадга мувофиқ фойдаланиш учун ишчи ҳолатига келтириш билан бевосита боғлиқ бўлган етказиб бериш ва монтаж қилиш, ўрнатиш, ишга тушириш ва исталган бошқа харажатлар;

1-боб. Умумий қоидалар фойдали хизмат даври — корхона активдан фойдаланадиган вақт даври ёки ташкилот ушбу активдан фойдаланишдан олишни мўлжаллаётган маҳсулот миқдори; амортизацияланадиган қиймат — активнинг бошланғич ёки молиявий ҳисоботда ўрнини босувчи бошқа қийматдан тугатиш қийматининг чегирилиши;

1-боб. Умумий қоидалар амортизация — фойдали хизмат даври мобайнида активнинг аморти- зацияланадиган қийматини асосий воситаларнинг вазифасидан келиб чиққан ҳолда харажатларига тизимли тақсимлаш ва ўтказиш кўринишида эскиришнинг қиймат ифодаси;

« НОМОДДИЙ АКТИВЛАР » (9-сонли БҲС) 1-боб. Умумий қоидалар амортизация — фойдали хизмат муддати мобайнида номоддий активнинг амортизацияланадиган қийматини унинг вазифасидан келиб чиққан ҳолда маҳсулот (ишлар, хизматлар) таннархига ёки давр харажатларига тизимли тақсимлаш ва киритиш; 9-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2019 йил 20 майдаги 59-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 24 июнда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3169

бошланғич қиймат — номоддий активларни яратиш (ишлаб чиқиш) ёки сотиб олиш бўйича ҳақиқатда амалга оширилган харажатлар қиймати (пул маблағлари ёки уларнинг эквивалентларининг суммаси ёхуд бошқа тўловларнинг жорий қиймати), шу жумладан тўланган ва қопланмайдиган солиқлар (йиғимлар), шунингдек активни ундан мақсадга мувофиқ фойдаланиш учун ишга яроқли ҳолатга келтириш билан бевосита боғлиқ бўлган бошқа харажатлар қиймати;

гудвилл — ташкилотдан алоҳида идентификация қилиниши ва баҳоланиши мумкин бўлмаган омиллар (ташкилот номи ва ишлаб чиқарилаётган маҳсулотнинг талабгорлиги, муайян обрў ва ишга доир алоқалар мавжудлиги, жойлашган ер ва бошқа шунга ўхшаш омиллар) таъсирида вужудга келадиган номоддий актив;

жорий қиймат — маълум санадаги амал қилаётган бозор нархлари бўйича номоддий активларнинг қиймати ёки хабардор қилинган, битимни амалга оширишни хоҳловчи, бир-биридан мустақил тарафлар ўртасида битимни амалга оширишда активни сотиб олиш ёки мажбуриятларни бажариш учун етарли бўлган сумма; ишлаб чиқиш — янги ёки сезиларли даражада ўзгартирилган материаллар, асбоблар, маҳсулотлар, жараёнлар, тизимлар ва хизматларни ёки ишлаб чиқариш жараёнини режалаштиришда тадқиқот натижаларини ҳамда билим ва кўникмаларни қўллаш; мутлақ ҳуқуқ — бу қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда фақатгина ҳуқуқ эгаси томонидан ёки унинг розилиги билан учинчи шахсга берилиши мумкин бўлган мулкий ҳуқуқ.

номоддий активлар — ташкилот томонидан узоқ муддат мобайнида ишлаб чиқариш, ишлар бажариш, хизматлар кўрсатиш ёки товарларни сотиш жараёнида фойдаланиш мақсадида ёхуд маъмурий ва бошқа функцияларни амалга ошириш учун ушлаб туриладиган, моддий-ашёвий мазмунга эга бўлмаган идентификацияланадиган мол-мулк объектлари. тадқиқот — янги илмий ёки техник билим ва тушунчаларни олиш учун ҳақиқий ва режалаштирилган изланиш; тугатиш қиймати — номоддий активнинг чиқиб кетиши бўйича кутилаётган харажатларни чегирган ҳолда унинг фойдали хизмат муддати охирида активни тугатиш чоғида олиниши кутилаётган, активнинг тахмин қилинаётган (баҳоланган) суммаси;

фойдали хизмат муддати — ташкилотлар томонидан активдан фойдаланиш кўзда тутилган давр ёки ташкилот ушбу активдан фойдаланишдан олишни мўлжаллаётган маҳсулот (ишлар ва хизматлар) миқдори; фаол бозор — олди-сотди объектлари бир турда (бир хил) бўлган ва ҳар қандай вақтда битимни амалга оширишни хоҳловчи манфаатдор сотувчи ва харидорларни топиш мумкин бўлган, шунингдек нархлар ҳақидаги маълумотлар ошкор (ҳаммабоп) бўлган бозор; қолдиқ (баланс) қиймат — номоддий актив молиявий ҳисоботда (бухгалтерия балансида) акс эттириладиган қиймат ва у бошланғич (қайта тиклаш) қиймати ва жамланган амортизация суммаси ўртасидаги фарқ сифатида аниқланади.

Активларни бухгалтерия ҳисобига номоддий активлар сифатида қабул қилишда бир вақтнинг ўзида қуйидаги шартлар бажарилиши керак: моддий-ашёвий тузилишга (шаклга) эга бўлмаслиги; активлардан маҳсулот ишлаб чиқаришда, ишлар бажариш ёки хизматлар кўрсатишда ёхуд корхонанинг маъмурий ва бошқа функциялари учун узоқ муддат, яъни давомийлиги 12 ойдан юқори фойдали хизмат муддати ёки агар у 12 ойдан ошадиган бўлса, оддий операцион цикл мобайнида фойдаланиш. Бунда активнинг қиймати бир бирлик (комплект) учун Ўзбекистон Республикасида белгиланган (харид қилиш пайтида) энг кам иш ҳақи миқдорининг камида эллик бараварини ташкил қилади; ташкилот ушбу активни кейинчалик қайта сотишни мўлжалламайди; ишончлилик, яъни ташкилотда актив ва унга бўлган мутлақ ҳуқуқнинг мавжудлигини тасдиқловчи тегишли равишда расмийлаштирилган ҳужжатларнинг (патентлар, гувоҳномалар, бошқа муҳофаза қилувчи ҳужжатлар, патент, товар белгисидан воз кечиш (сотиб олиш) шартномасининг) мавжудлиги; идентификация қилиш имконияти.

Номоддий активларга мазкур БҲСнинг 4-бандида келтирилган шартларнинг барчасига жавоб берувчи қуйидаги объектлар киритилади: патент эгасининг ихтиро, саноат намуналари ва фойдали моделларга бўлган мутлақ ҳуқуқи; муаллиф ёки бошқа ҳуқуқ эгасининг электрон ҳисоблаш машинаси учун дастурлар ва маълумотлар базаларига бўлган мутлақ ҳуқуқи; муаллиф ёки бошқа ҳуқуқ эгасининг интеграл микросхемаларнинг топологияларига бўлган мутлақ ҳуқуқи; ҳуқуқ эгасининг товар белгиси ва хизмат кўрсатиш белгисига бўлган мутлақ ҳуқуқи, шунингдек товар ишлаб чиқарилган жой номидан фойдаланиш ҳуқуқи; ҳуқуқ эгасининг селекция ютуқларига бўлган мутлақ ҳуқуқи; гудвилл; табиий ресурслардан фойдаланиш ҳуқуқи, яъни ер ости бойликлари, атроф-муҳитдаги бошқа ресурслар, атроф-муҳит тўғрисидаги геологик ва бошқа маълумотлар ва шу кабилардан фойдаланиш ҳуқуқи; ер участкасидан фойдаланиш ҳуқуқи; бошқа номоддий активлар (маҳсулот ишлаб чиқариш, ишлар бажариш ва хизматлар кўрсатиш, иқтисодий ва бошқа имтиёзлардан фойдаланиш ҳуқуқи ва шу кабилар).

2-боб. Қўлланиш соҳаси 3-боб. Маданий ва тарихий аҳамиятга эга бўлган номоддий активлар 4-боб. Номоддий автивларнинг келиб тушиши ва ҳисобга олиш 5-боб. Алмашув бўлмаган операциялар орқали сотиб олинган номоддий активлар 6-боб. Гудвилл ҳисобининг хусусиятлари 7-боб. Ишлаб чиқарилган номоддий активлар 8-боб. Харажатларни ҳисобга олиш 9-боб. Ҳисобга олгандан кейин баҳолаш 10-боб. Номоддий активларнинг фойдали хизмат муддати 11-боб. Номоддий активларни тугатиш қиймати ва фойдали хизмат муддатини баҳолаш таҳлили 12-боб. Номоддий активлардан фойдаланишни тўхтатиш ва чиқариб юбориш 13-боб. Номоддий активларни инвентаризациядан ўтказиш 14-боб. Ахборотнинг ошкор этилиши

1-боб. Умумий қоидалар алмашув операциялари — бир ташкилот бошқа ташкилотдан активлар ёки хизматларни (ишларни) қабул қилиши ёки мажбуриятларни бажарилишида, унга худди шу миқдордаги активлар (пул маблағлари, товарлар, ишлар, хизматлар) билан алмашуви; алмашув операциясининг ҳақиқий қиймати — тарафлар ўртасида битимни амалга оширишда активни сотиб олиш ёки мажбуриятларни бажариш учун етарли бўлган сумма; алмашув бўлмаган операциялар — актив ёки хизматларнинг (ишларнинг) ташкилот томонидан ёки ташкилотга бепул ёхуд бошқа мажбуриятларсиз берилиши; «АЛМАШУВ ОПЕРАЦИЯЛАРИДАН ОЛИНАДИГАН ДАРОМАДЛАР» 10-СОНЛИ БҲС 10-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2019 йил 5 февралдаги 12-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 25 мартда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 31457E 0B0F 01

1-боб. Умумий қоидалар тугалланганлик фоизи бўйича ҳисоблаш усули — алмашув операциясидан олинган даромадларнинг ҳисобот даврида тугалланганлик даражаси (фоизи) бўйича тан олиниши; — белгиланган давр мобайнида кўрсатилган хи тўғри чизиқли ҳисоблаш усули зматлар (бажарилган ишлар) натижасида олинган даромадларнинг бир маромда, тенг улушларда тан олиниши. «АЛМАШУВ ОПЕРАЦИЯЛАРИДАН ОЛИНАДИГАН ДАРОМАДЛАР» 10-СОНЛИ БҲС 7E 0B0F 01

1-боб. Умумий қоидалар Стандарт ҳисоблаш методи асосида молиявий ҳисоботларни тузувчи ва тақдим қилувчи ташкилотларнинг товарлар (ишлар, хизматлар) реализациясидан тушган даромадлари ҳамда ташкилот активларидан фойдаланиш натижасидан юзага келадиган фоизлар, лицензия йиғимлари ва дивидендлар бўйича алмашув операциялари натижасида олинадиган даромадларнинг ҳисобини юритишда фойдаланилади. «АЛМАШУВ ОПЕРАЦИЯЛАРИДАН ОЛИНАДИГАН ДАРОМАДЛАР» 10-СОНЛИ БҲС 7E 0B0F 01

2-боб. Даромадлар ва уларни баҳолаш 3-боб. Хизматлар кўрсатиш (ишларни бажариш) 4-боб. Фоизлар, лицензия тўловлари ва дивидендлар бўйича алмашув операцияларидан тушадиган даромадлар 5-боб. Ахборотни очиб бериш «АЛМАШУВ ОПЕРАЦИЯЛАРИДАН ОЛИНАДИГАН ДАРОМАДЛАР» 10-СОНЛИ БҲС 7E 0B0F 01

1-боб. Умумий қоидалар 1. Стандартда қуйидаги асосий тушунчалар қўлланилади: қарз мажбуриятлари бўйича харажатлар — ташкилотлар томонидан олинган қарз маблағлари билан боғлиқ фоиз кўринишидаги ва бошқа харажатлар; квалификацияланган актив — белгиланган мақсадларда фойдаланиш ёки сотиш учун муайян давр ичида тайёрланадиган актив. «ҚАРЗ МАЖБУРИЯТЛАРИ БЎЙИЧА ХАРАЖАТЛАР» (11-СОНЛИ БҲС) 11-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2019 йил 25 февралдаги 18-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 9 апрелда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 31497E 1D0C

2-боб. Қарз мажбуриятлари бўйича харажатлар ҳисобини юритиш 1-§. Қарз мажбуриятлари бўйича харажатларни ҳисобга олиш 2-§. Капитализациялаштиришга йўналтирилган қарз мажбуриятлари бўйича харажатлар 3-§. Қарз мажбуриятлари бўйича харажатларни капитализациялаштириш 4-§. Қарз мажбуриятлари бўйича харажатларни капитализациялаштиришни тўхтатиш 5-§. Қарз мажбуриятлари бўйича харажатларни молиялаштиришни тугатиш 3-боб. Ахборотни очиб бериш «ҚАРЗ МАЖБУРИЯТЛАРИ БЎЙИЧА ХАРАЖАТЛАР» (11-СОНЛИ БҲС) 7E 1D0C

1-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР 1. Стандартда қуйидаги асосий тушунчалар қўлланилади: қурилишга оид шартнома (бундан буён матнда шартнома деб юритилади) - алоҳида объект (кўприк, бино, тўғон, қувур, йўл, кема ёки туннеллар ва бошқалар) ёки тузилиши, технологиялари, функциялари ёхуд якуний фойдаланилиши бўйича ўзаро боғлиқ бўлган объектлар комплексини қуриш учун тузиладиган келишув; пудратчи - қурилишга оид шартнома шартлари бўйича ишларни амалга оширувчи субъект; якунланиш фоизи услуби - шартнома бўйича ишларни уларнинг бажарилган фоизини ҳисоблаш асосида даромад ва харажатларни тан олиш услуби. « ҚУРИЛИШГА ОИД ШАРТНОМАЛАР » (12- СОНЛИ БҲС) 12-СОНЛИ БҲС Молия вазирининг 2019 йил 27 майдаги 62-сон буйруғи Ўз. Рес. Адлия вазирлиги томонидан 2019 йил 1 июлда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3170.7E 1C13 7F07 0A0B0D

1-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР 2. Шартнома қуйидаги турларда тузилади: объектларни қуриш билан боғлиқ бўлган хизматларни кўрсатиш бўйича шартномалар (мисол учун, қуриладиган объект лойиҳасини тузиш, экспертизадан ўтказиш ва бошқалар); объектларни қуриш, бузиш, қайта тиклаш ва улар бузилганидан кейин атроф- муҳитни қайта тиклаш бўйича шартномалар. « ҚУРИЛИШГА ОИД ШАРТНОМАЛАР » (12- СОНЛИ БҲС) 7E 1C13 7F07 0A0B0D

2-БОБ. ШАРТНОМАЛАР БЎЙИЧА ДАРОМАДЛАР 3. Шартномалар бўйича даромадларга қуйидагилар киради: даромаднинг шартномада келишилган дастлабки қиймати; шартнома бўйича ишларнинг ўзгаришидан олинган даромад.231F 03 6C 48425147453F464741 453F 453F 55 4C

3-БОБ. ШАРТНОМАЛАР БЎЙИЧА ХАРАЖАТЛАР 7. Шартномалар бўйича харажатларга қуйидагилар киради: шартнома билан бевосита боғлиқ харажатлар; шартномага тааллуқли бўлган рационал ва тизимли асосда шартнома бўйича тақсимланадиган харажатлар; шартномага асосан қопланиши лозим бўлган бошқа харажатлар. « ҚУРИЛИШГА ОИД ШАРТНОМАЛАР » (12- СОНЛИ БҲС) 7E 1C13 7F07 0A0B0D

4-БОБ. ШАРТНОМАЛАРНИ БИРЛАШТИРИШ ВА АЖРАТИШ 13. Шартнома бир неча объектларнинг қурилишини ўз ичига олиши мумкин. Бироқ, ҳар бир объектни қуриш бўйича даромадлар ва харажатларни аниқлаш имконияти бўлганда, улар алоҳида шартнома деб ҳисобланади. « ҚУРИЛИШГА ОИД ШАРТНОМАЛАР » (12- СОНЛИ БҲС) 7E 1C13 7F07 0A0B0D

5-БОБ. ШАРТНОМА БЎЙИЧА ДАРОМАД ВА ХАРАЖАТЛАРНИ ТАН ОЛИНИШ 16. Шартнома натижаси ишончли баҳоланганда, ҳисобот санасига шартнома бўйича ишларнинг якунланиши натижасида даромад ва харажатлар тан олинади. 17. Якунланиш фоизи услуби бўйича даромадлар харажатларга боғлиқ бўлади ва ҳисоботда ишларнинг якунланган қисми бўйича даромад, харажат ва фойда ёки зарар тўғрисидаги маълумотлар акс эттирилади. Мазкур услубга мувофиқ шартнома бўйича даромад ва харажатлар ҳисобот давридаги молиявий фаолият натижалари бўйича даромад ва харажатлар сифатида тан олинади. « ҚУРИЛИШГА ОИД ШАРТНОМАЛАР » (12- СОНЛИ БҲС) 7E 1C13 7F07 0A0B0D

6-БОБ. КУТИЛАЁТГАН ЗАРАРЛАРНИ ТАН ОЛИШ 7-БОБ. АХБОРОТЛАРНИ ОЧИБ БЕРИШ 29. Ташкилотлар қуйидаги ахборотларни очиб бериши керак: шартнома бўйича даромад сифатида тан олинган даромад суммасини; шартнома шартларининг бажарилиши даражаси аниқланганлиги тўғрисидаги маълумотни. « ҚУРИЛИШГА ОИД ШАРТНОМАЛАР » (12- СОНЛИ БҲС) 7E 1C13 7F07 0A0B0D

BYUDJET HISOBINING STANDARTLARI 1-SONLI BHS “HISOB SIYOSATI” 2-SONLI BHS “YAGONA SCHYOTLAR REJASI” 3-SONLI BHS “BUDJET HISOBOTI”NI TASDIQLASH TO‘G‘RISIDA 4-SONLI BHS “VALYUTA KURSI O‘ZGARISHINING TA’SIRI” 6-SONLI BHS “IJARA” 5-SONLI BHS “QISHLO Q XO‘JALIGI ” 7-SONLI BHS “TOVAR-MODDIY ZA XIRALAR” 8-SONLI BHS “KO‘CHMAS MULK, BINO VA JIHOZLAR” 9-SONLI BHS “NOMODDIY AKTIVLAR” 11-SONLI BHS “QARZ MAJBURIYATLARI BO‘YICHA X ARAJATLAR” 10-SONLI BHS “ALMASHUV OPERATSIYALARIDA N OLINADIGAN DAROMADLAR” 12-SONLI BHS “QURILISHGA OID SHARTNOMALA R” 12 14 0B0A 16 14 0B 10 18 14 09 07 07 20 14 21 01 14 19 22 15 23 14 1E 25 14 24 05 27 14 0F1D 12 14 24 01 22 0808 12 14 0C 0D080C11 04 12 14 0C 0B 10

1-bob. Umumiy qoidalar 1. Mazkur standartda quyidagi asosiy tushunchalar qo‘llaniladi: konsolidatsiyalashgan budjet — O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi (bundan buyon matnda Moliya vazirligi deb yuritiladi) tomonidan moliya yili yakunlari bo‘yicha tahliliy maqsadlar uchun hamda budjet tizimi budjetlarining barcha tushumlari va xarajatlarini hamda O‘zbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasining (bundan buyon matnda Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi deb yuritiladi) mablag‘larini, ular o‘rtasidagi transfertlarni hisobga olmagan holda hisobga olib borish uchun tuziladigan budjet; “ KONSOLIDATSIYALASHGAN MOLIYAVIY HISOBOTLAR” (13-SONLI BHS) 13-sonli BHS Moliya vazirining 2022 yil 29 martdagi 9- son buyrug’i O’z. Res. Adliya vazirligi tomonidan 2022-yil 1-aprelda ro‘yxatdan o‘tkazildi, ro‘yxat raqami 3361 .4B 84 2A

konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobot — budjet hisobotlari hamda Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasining daromadlari va xarajatlari ijrosi to‘g‘risidagi hisobotdan foydalangan holda Moliya vazirligi tomonidan tuziladigan hisobot. 2. Konsolidatsiyalashgan budjet tarkibi O‘zbekiston Respublikasi Budjet kodeksiga asosan O‘zbekiston Respublikasi davlat budjeti, davlat maqsadli jamg‘armalarining budjetlari, budjet tashkilotlarining budjetdan tashqari jamg‘armalari hamda Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi mablag‘larini o‘z ichiga oladi. “ KONSOLIDATSIYALASHGAN MOLIYAVIY HISOBOTLAR” (13-SONLI BHS) 13-sonli BHS Moliya vazirining 2022 yil 29 martdagi 9- son buyrug’i O’z. Res. Adliya vazirligi tomonidan 2022-yil 1-aprelda ro‘yxatdan o‘tkazildi, ro‘yxat raqami 3361 .4B 84 2A

Похожие

Byudjet tashkilotlarida Byudjet hisobining tashkiliy – uslubiy jihatlari

Xorijiy davlatlar byudjet tizimi va byudjet jarayoni(Fransiya)

Auditning xalqaro standartlari

Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari

Boshqaruv hisobining elementlari