MS DOS operatsion tizimi va uning buyruqlari - Информатика и ИТ - Презентации

MS DOS operatsion tizimi va uning buyruqlari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

698.5546875 KB

www.arxiv.uz

MS DOS operatsion tizimi (sistemasi OT) IBM PC kompyuteri mualliflar IBM firmasi buyurtmasiga muvofiq Microsoft firmasida 1981-yilda yaratilgan. WINDOWS 95 yoki WINDOWS NT zamonaviy operatsion tizimlar yaratilgan bo’lsada, DOS OT da yaratilgan dasturlar hanuzgacha keng ko’lamda ishlatilmoqda. Masalan, WINDOWS 3.1 bevosita MS DOS OT muhitida yozilgan operatsion tizimdir. Ayni vaqtda MS DOS OTning oxirgi keng tarqatilgan versiyasi 1994-yil may oyida ishlab chiqarilgan 6.22 versiyasi keng ko’lamda ishlatilmoqda. MS DOS OTning 7.0 versoyasi WINDOWS 95 tarkibida mavjud. Lekin uni alohida OT deb atash noto’g’ri, uni WINDOWS 95ning MS DOS OT ilgarigi versiyalari bilan ishlashni ta’minlovchi tarkibiy qism deb q1arash lozim. IBM PC kompyutori bilan muloqot bevosita MS DOS OT yordamida amalgam oshiriladi. Operatsion tizim shunday dasturki, u kompyutorni boshqaradi, operativ hotira va magnitli disklardagi joylarni nazorot qiladi, lozim bo’lgan dastur va buyruqlarning bajarilishini taminlaydi. www.arxiv.uz

MS DOS OT ning asosiy buyruqlari DIR buyrug’i. Disk va catalog mundarijasi, yani barcha fayillarning nomlari, qo’shimcha nomi va tashkil qilingan sanasi haqidagimalumotlarni olish uchun DIR buyrug’I ishlatiladi. MD(MAKE DEREKTORY)buyrug’i. Yangi katalogni yaratish uchun MD buyrug’I ishlatiladi. RD(REMOVE DERECTORY) buyrug’i. Bo’sh katalogni o’chirish uchun RD buyrug’I ishlatiladi. CD (CHANGE DEROKTORY) buyrug’I. Katalogga kirish uchun CD buyrug’I ishlatiladi. KIrish uchun: CD [disk yurituvchi:] yo’li Chiqish uchun: CD… COPY buyrug’i. Fayllar yoki kataloglar nushasini olish (ko’chirish ) uchun COPY buyrug’I ishlatiladi. Fayl ismi sifatida * yoki ? simvollarini ishlatish ham mumkin. www.arxiv.uz

REN (RENOME) buyrug’i. Fayllarni qayta nomlash uchun REN buyrug’I ishlatiladi. Bunday vaqtda dastlab faylning eski nomi, so’ngra esa yangi nomi yoziladi. DEL (Delete) buyrug’i.Fayllarni o’chirish uchun DEL buyrug’I ishlatiladi. QU buyrug’i. Bexosdan o’chirilgan fayl yoki fayllarni eski nusxasini tiklashda QU buyrug’i (MS DOS OT ning keyingi versiyalariga UNERASE) ishlatiladi. TYPE buyrug’i . Matnli (testli) fayllarni ekranga chiqarish uchun TYPE buyrug’i ishlatiladi www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

NC dasturida ekranning quyi qismida funksional tugmalar vazifalari haqida qisqa ma’lumot joylashgan. Bu funksional tugmalar va tugmalar majmuasining qisqacha tasnifini keltiramiz. F1(Help )- NC bilan ishlash jarayonida tugmalar vazifasi haqida ma’lumot (yordam) beradi. F2 (Menu)- Foydalanuvchi menyusi ro’yhatidagi buyruqlarni ishga tushirish. F3 (View)- Fayl mazmunini ko’rishda ishlatiladi. Matnli, arxivlangan electron jadvallar va bir necha matn muharrirlarida tayyorlangan xujjatlarni ko’rishda ishlatiladi. F4 (Edit)- Faylni taxrir qilishda ishlatiladi. F5(Copy)- Fayldan nusxa olishda ishlatiladi. Ekran o’rtasida fayl ko’chiriladigan manzil haqida so’rov paydo bo’ladi. Foydalanuvchi fayl ko’chiriladigan manzil (disk va catalog) ni ko’rsatishi lozim, aks holda fayl ikkinchi darchadagi ochilgan katalogga nushalanadi. F6 (Renmov)- Fayl yoki katalogni qayta nomlashda ishlatiladigan. Fayl va katalogni yangi nom berish bilan kerakli joydan ko’chirish ham mumkin. F7 ( Mk Dir)- Yangi catalog tashkil etish uchun ishlatiladi. F8 (Delete)- Fayl yoki catalog (fayl guruhi yoki kataloglar)ni o’chirishda ishlatiladi. F9 ( Pull Dn) – NC boshqaruv menyusini ekranga chiqaradi. Bu menyu yordamida lozim bo’lgan buyruqlarni ham bajarish mumkin. F10 ( Quit)- NC qobiq dasturidan chiqishda ishlatiladi. www.arxiv.uz

“ Ctrl-U” – Darcha o’rnini almashtirish. “Ctrl-P” – Keraksiz darchani ekrandan olish va ekranga chiqarish. “Ctrl-O”- Darchani ekrandan olish va ekranga chiqarish. Ctrl-L- Faollashtirilmagan darchani olib tashlash va chiqarish. Ctrl-F1- Chap darchani ekrandan olish va uni ekranga chiqarish. Ctrl-F2- O’ng darchani ekrandan olish va uni ekranga chiqarish. Ctrl-F3- Darchada alifbo tartibida katalog va fayllarni saralash. Ctrl –F4- Darchada alifbo tartibida fayl kengaytgichi bo’yicha saralash. Ctrl-F5- Darchada fayl va kataloglarning tashkil etilgan sanasi bo’yicha saralash. Ctrl-F6- Fayllarning hajmini kamayish tartibida saralash. Ctrl-F7- Darcha, catalog, fayllarni asil holda ko’rish. Ctrl-F9- Ajratilgan fayl yoki fayllar guruhini chop qilish. Alt-F1- Chap darchaga kerakli disket mundarijasini chiqarish. Alt-F2- O’ng darchaga kerakli disket mundarijasini chiqarish. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Windows aperatsion tizimi Micrasoft firmasi tomonidan IBM PS turidagi kompyuterlar uchun mahsus yaratilgan dastur bo’lib uning foydalanuvchilar uchun qulay bo’lgan imkoniyatlari mavjud . Tizim ko’magida NS dasturi kabi fayl va catalog yaratish nusha olish qayta nomlash o’chirish matinli fayllarni chop qilish bir vaqtda bir nechta catalog va fayllar majmuasi b-n yaqqol grafik rijimida ishlash mumkin . Micrasoft firmasi garchand Windows dasturini dastlab 1983-yilda yaratgan bo’lsa da yildan yilga uni takomillashtirmoqda . Windowsni yuklash uchun MS DOS operatsion tizimi buyuruqlar satrida win buyurug’i klavyatura orqali kiritilib ENTER bosiladi yoki katta NS darchasidan Windows katalogiga kirib win com fayli ustiga ko’rsatkich keltirilib Enter bosiladi . Мой компютер (mening kompyuterim )-disklar bilan ishlash yangi fayl va kataloglar yaratish kompyuterni va tashqi qurilmalarni sozlash vazifalarni bajaradi . Мой документы ( mening hujjatlarim ) – foydalanuvchining amaliy dasturlarda ishlangan hujjatlari jamlanadi . www.arxiv.uz

Пуск tugmasi va uning bo’limlari bilan ishlash Пуск – tugmasi yordamida Программы bo’limiga murojat etilganda ikkilamchi darcha hosil bo’lib undan foydalanuvchi o’zi uchun zaryr deb hisoblangan dasturlarni tanlashi mumkin. WINDOWS dasturlari darchasi va menyusi WINDOWS ning barcha dasturlari darchada joylashgan bo’lib, menyu satriga ega bo’ladi. Ya’ni har bir dastur uchun alohida muhit yaratilgan bo’lib, u yerda maxsus buyruqlar va ko’rsatmalar mavjud. Ish stolida tizim amaliy dasturga mos keluvchi yorliqning turli ko’rininishlari hosil bo’ladi. · Мой компютер - disk bilan ishlash yangi fayl va katalog yaratish kompyuterning va tashqi qurilmasi sozlash kabi vazifalarni bajaradi. · Мои документи- foydalanuvchining amaliy dasturida ishlangan hujjarlari jamlanadi. · Проводник- fayl va katalog ustida amallar fayl izlash v aish atushirish kabivazifalarni bajarishga mo’ljallan . · Портфел - internetizimida foydalanish uchun tanlangan hujjatlar saqlanadi. · Корзина - nokerak dasturlar fayl va katalog uzil - kesil yo’qotilishi oldidan vaqtincha saqlash uchun mo’ljalangan dastur. www.arxiv.uz

Проводник (boshlovchi ) –fayl va kataloglar ustida amallar fayllarni izlash va ishga tushirish kabi vazifalarni bajarishga mo’ljallangan . Портфель - Internet tizimida foydalanish uchun tanlangan hujjatlar saqlanadi . Корзина -nokerak dasturlar fayllar va kataloglar uzul kesil yo’qotilishi oldidan vaqtincha saqlash uchun mo’ljallangan dastur . Пуск – tugmasi yordamida Программы bo;limiga murojat etilganda ikkilamchi darcha hosil bo’lib undan foydalanuvchi o’zi uchun zarur deb hisoblagan dasturlarni tanlashi mumkin . Bu dasturlar orasida asosielari virusdan kompyuterlarni himoyalovchi fayllarni arhivlash tiruvchi OFFICE standart boshlovchi va amaliy dasturlar hisoblanadi . www.arxiv.uz

Калькулятор- cho’ntak kalkulyatori vazifalarini bajarib 2 hil rejimda : oddiy va muhandislik variantida ishlashi mumkun . Oddiy kalkulyator to’rt arifmetik amalni bajaradi berilgan qiymatlardan ildiz chiqaradi foizni hisoblaydi va tezkari qiymatni aniqlaydi. . www.arxiv.uz

Muhandislik kalkulyator bundan tashqari trigonometrik va mantiqiy funksiyalarni hisoblaydi, qiymat va burchaklarni turli sanoq sistemalarida o’tkazish va boshqa vazifalarni bajaradi. www.arxiv.uz

Правка – bo’limi yordamida kiritilayotgan ifodalarni nushasini olish va zarur bo’lgan joylarga qo’yish mumkin . Вид –bo’limida kalkulyatorni oddiy va muhandislik ko’rinishlari tanlanadi . Справка -bo’limida kalkulyatorni samarali ishlatish uchun zarur malumotlar jamlangan klkulyator funksional tugmalaring vazifalarini va klaviaturada mos tugmalarni jadval ko’rinishida aks ettiramiz www.arxiv.uz

Mavzu: Paint grafik muharriri www.arxiv.uz

Paint grafik muxariri Windows 95 dasturi-ning ilova dasturidir. Paint dasturi har xil turdagi rasm chizishlar uchun ko’pgina asbob vositalariga ega. Dastur rasm chizish va rasmli fayllarni tahrir qilish uchun mo’ljallangan. Dastur Пуск, Программы , стандартная va графический редактор Paint menyular ketma ketligi orqali ishga tushiriladi.Ekran quyidagi ko’rsatkichlarga ega menyu asboblar to`plami, ish maydoni, ranglar palitrasi, holat satri hamda vertical va gorizontal surgich maydoni , dasturning menyusi quyidagi bo`limlardan iborat: файл ,правка ,вид, рисунок, пораметры va помощь. www.arxiv.uz

Файл- bo`limida siz создать va открыть buyruqlari orqali mos ravishda yangi fayllar tashkil etishingiz yoki xotirada bor fayllardan birini chaqirib olishingiz mumkin. Правка -bo`limi tasvirlar ustida quyidagi amallarni bajaradi. Вид- bo`limida jihozlar majmuasi-набор инструментов, ranglash sohasi- палитра, holat satri-строка состояния, matn belgilari paneli-панель атрибутов текста va tasvirni ekranda to`la ko`rish-посмотреть рисунок kabi amallarni bajarish mumkin. Рисунок - bo`limi ko`magida tasvirni akslantirish (90,180,270 gradusga rasmni burish) aylantirish, kengaytirish va og`dirish amallari bajariladi.Tasvirning o`lchamlari va ranglanishi Атрыбуты bandi yordamida bajariladi. Палитра- bo`limida tasvirlarning ranglani-shida qizg`ishlik, ko`kishlik, yashillik darajasi va yorqinligi belgilanib Добавить в набор tugmasi yordamida ranglanish sohasida yangi rang hosil qilinadi. www.arxiv.uz

Похожие

MS DOS operatsion sistemasi. MS DOS operatsion sistemasida papkalar bilan ishlash

MS-DOS

Ms windows operatsion tizimi muhitida xotira qismlari bilan ishlash

LINUX operatsion tizimi

Android operatsion tizimi