HTML gipermatni haqida ma’lumot - Информатика и ИТ - Презентации

HTML gipermatni haqida ma’lumot

Загружено в:

21.11.2024

Скачано:

0

Размер:

355.0947265625 KB

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI IQTISODIYOT FAKULTETI EK-63 GURUH TALABASI XOLBOZOROV JAMILNING AXBOROT KOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI VA TIZIMLARI FANIDAN TAYYORLAGAN TADQIMOT ISHI TAYYORLADI:Xolbozorov Jamil QABUL QILDI:Do’smatova Nigora opa

HTML gipermatni haqida ma’lumot Reja:  HTML bilan bog’liq asosiy tushunchalar  HTML ning asosiy operatorlari  HTML tarixi  HTML formatlash usullari va versiyalari

 1.Internetning WWW xizmati, asosan web sayt yoki web – sahifalarga bog’liq. Web sahifalar qanday tayyorlanadi? Web sahifalar maxsus dasturlar asosida tayyorlanadi. Masalan Microsoft FrontPage, Macromedia HomeSite, Adobe Dreamweaver kabi muharrirlar, PHP, ASP, JavaScript, XML, HTML va boshqalar. Bu dasturlarning barchasi HTML (Hypertext Markup Language-gipermatnli marketlash tili) tiliga asoslanadi. HTML dasturlash tili hisoblanmaydi. Bu tilda hujjat (web sahifa) tayyorlash uchun windowsning bloknot kabi oddiy matn muharriri yetarli

 HTML tilining buyruqlari < va > belgilari orasiga yoziladi va descriptor (ing. Tavsiflovchi) yoki teg (ing. tag – yorliq, belgi, alomat). Masalan <HTML> yozuvi HTML tilida hujjatning boshlanishini anglatadi. Teglar lotin alifbosi harflarida yoziladi. Bunda harflar quyi yoki yuqori registrda yozilishi farqlanmaydi. Ya’ni <HTML> hamda <html> bir xil teg hisoblanadi  Teglar ikki turga bo’linadi  1.juft teglar(konteyner): <B> tegi biror amalning boshlanishini bildirsa, </B> tegi esa shu amal yakunlanganini bildiradi.  2.juftmas teglar:<D> ko’rinishida teg ochiladigan bo’lsa, yopilishi shart emas

 HTML hujjatning tuzilishini ifodalovchi uncha murakkab bo’lmagan buyruqlar majmuidan iborat. HTML buyruqlari orqali matn shaklini istagancha o’zgartirish, ya’ni matnni biror qismini ajratib olib boshqa faylga yozish, shuningdek boshqa joydan turli xil rangli tasvirlarni qo’yish, audio va video ma’lumotlarni joylashtirish mumkin.  HTML hujjatining natijasini browserda ko’rish mumkin. Zammonaviy browserlar nafaqat matn va grafikani, balki musiqani, inson nutqini, internetda radio to’lqinlarni eshitishni, vediokonferensiyalarni ko’rishni, elektron aloqa xizmati bilan ishlashni, telekonferensiyalaar bilan tanishish kabi ko’plab imkoniyatlarni yaratadi. HTML- hujjatlar uchun eng ko’p qo’llaniladigan browserlarga Internet Explorer , Firefox va operalarni misol qilib olishimiz mumkin. Browserda HTML-hujjatni tahrirlash imkoniyati bo’lmaydi va MS windows Notepad kabi dasturiy vosiyalar bilan bu hujjatni tahrirlash mumkin

 2.HTML -tili ning asosiy operatorlari  A B BASEFONT BGSOUND BODY BR DD DL EMBED FONT HI H2 HR I IMG LI OL PRE SCRIPT SUB SUP TABLE P TD TH TITLE TR U UL

 1. izoh. Bu belgi orasida yozilgan har qanday matn izoh deb ataladi  2. A  <A>...</A> - hujjatga gipermurojat o’rnatish (atributlari – qo’shimcha yordamchi operatorlari, bular <A>...</A> orasida ishlatiladi  HREF, NAME, TARGET, _blank, _top, _parent, _self, TITLE, TYPE, CHARSET, HREFLANG  HREF atributi gipermurojatga olib boruvchi URL ta’riflovchi vazifasini bajaradi. Masalan <A HREF=http://www.nuu.uz>O”zMU </A>. Agar yo’nalish ichma ich joylashgan papkalarga joylashgan bo’lsa, «/» belgisi yordamida ko’rsatiladi. Agar murojatni shu sahifadagi biror belgiga o’rnatish kerak bo’lsa # belgisidan keyin ko’rsatiladi.  NAME-agar gipermurojat shu sahifaning o’ziga o’rnatilgan bo’lsa, o’tishni ushbu atribut yordamida ko’rsatish mumkin  TARGET — gipemiurojaat qayerda ochilishi kerakligini ko'rsatadi:  _blank — gipermurojaat natijasini yangi darchaga ochib beradi;  _top natijani brouzerdagi barcha darchalarga ochish (maxsus FRAME lar uchun);

 parent — natijani browzerdagi bosh sahifa darchasiga ochish (maxsus FRAME lar uchun);  _self — natijani joriy darchada ochish (maxsus FRAME lar uchun).  TITLE — bu hujjat darchasining sarlavhasini ifodalash uchun;  TYPE — gipermurojaat o'matilgan hujjatning MIME — turini aniqlaydi;  CHARSET — gipermurojaat o'matilgan hujjatning yozuv kodini aniqlaydi;  HREFLANG — gipermurojaat o'matilgan hujjatning yozuv tilini aniqlaydi.  Masalan: <a href=first.html#mavzu № 1 type = «text/html» charset = «iso-8859-6» hreflang = «ru» target=»_blank».

 3.B  <B>...</B> - Matnni to’q qalin shrift bilan tasvirlaydi  Masalan <b> bir, ikki, uch </b>  4.BASEFONT – Hujjatda qabul qilingan shriftning o’lchami, turi va rangini ko’rsatish uchun ishlatiladi. Shrift o’lchami 1-7gacha bo’ladi, agar ta’kidlanmasa avtomatik tarzda 3 o’lchovi tanlanadi. (<BASEFONT SIZE=«4»>)  5. BGSOUND sahifa foniga ovoz ulash *.mid, *.wav, *.au turdagi ovozli fayllarni qabul qiladi SCR-orqali ovozli fayl joylashgan joy ko’rsatiladi. LOOP- fonli ovozning takrorlanish soni ko’rsatiladi. «-1 » qiymati yoki « INFINITE » ni tanlash orqali cheksiz qilib qo’yish mumkin  <big>katta o’lchamli matn</big>

 6.BODY  <BODY>...</BODY>- web sahifani to’ldiruvchi matn, asosiy ma’lumotlar ushbu teglar orasiga kiritiladi  BACKROUND-fon tasviri yoki rasmning manzilini ko’rsatadi.  (masalan <body background = rasm1.gif bgcolor=red...>  TEXT — matnning asosiy rangi.  Masalan: <body background=»rasml.gif» bgcolor= «gray» text= «black» ...>  LINK — gipermurojaatli matn rangi.  Masalan: <body background = «rasml.gif» bgcolor = «red» text = «black» link = «blue»... >  VLINK — gipermurojaatli matn tanlangandan keyingi rangi;  Masalan: <body background= «rasml.gif» bgcolor= «red» text=«black» link= «blue» vlink= «olive»... >  ALINK — joriy gipermurojaat rangi, kursor yordamida tanlangan paytda shu rang ko'rinadi.  Masalan: <body background= «rasml.gif» bgcolor= «red» text= «black» link= «blue» vlink= «olive» alink= «orange»... >

 7 . BR  Satrni avtomatik bo'lib, keyingi satrga o'tkazish.  8. DD  Matn chap chegara bo'yicha tekislanadi. Ta’riflar ro'yxati (DL) ichida ishlatiladi.  Masalan: <dl>  <dt> Birinchi pog'ona  <dd> Ikkinchi pog'ona</dd>  </dl>  9. DL  <DL>...</DL> — ta’riflar ro'yxatini ko'rsatadi. Ichida <DT> teg orqali aniqlanayotgan termin, <DD> teg bilan esa termin ta’rifi beriladi.  Masalan: <dl>  <dt>termin  <dd> termin ta’rifi <dd>  </dl>

 10. EMBED  Sahifadagi bajariluvchi obyektlar uchun zarur bo'lgan vositalar joylashgan joyni ko'rsatish yoki avtomatik bajariladigan qilish. Masalan, Flash, VRML, QuickTime, Adobe Acrobat va boshqa vositalar orqali.  SCR — orqali obyekt (fayl) ning joylashgan joyi yo'lini ko'rsatish.  11. FONT  <FONT>...</FONT> — shrift parametrlarini ko'rsatadi.  Atributlari:  SIZE — matn o'lchamini ko'rsatish;  COLOR — matn rangini ko'rsatish;  FACE — shrift nomini ko'rsatish, shuningdek bir nechta shriftni ham o'rnatish mumkin.  Masalan: <font face = «Arial, Helvetica, sans-serif size = «3» color = «ed»> qizil rang, o'lchami uch </font>

 12. HI  Matn qismi yoki holati.  <H1>...</H1> — birinchi pog'ona sarlavhalari (eng kattasi).  Atributlari:  ALIGN — Tekislashni aniqlash.  Masalan: <hl align= «center» ... > ... </hl>  FONT — berilgan matn qismi shriftini ko'rsatish.  Masalan: <hl align = «center» font = «Verdana» ... > ... </hl>  SIZE — shrift o'lchamini ko'rsatish.  Masalan: <hl align = «center» font = «Verdana» size = «3» > ... </hl>  13. H2  <H2>...</H2> — ikkinchi pog'ona sarlavha. Umuman olti xil sarlavha mavjud. Ularning qolgan to'rttasi <H3>,<H4>,<H5>,<H6 (eng kichigi)> bilan belgilanadi.

 14. HR  <HR> — gorizontal chiziq (chizg'ich) qo'yadi.  15. I <I>...</I> — matnni yozma shrift bilan tasvirlaydi. <i> Bir, ikki, uch </i>.  16. IMG  <IMG> — sahifada rasm joylashtirishda ishlatiladi.  Masalan: <IMG SRC= «photo1.JPG»>, bu yerda photo1 — sizning veb sahifangizdagi fayl bilan bitta katalogda turgan rasm nomi.  Atributlari:  SCR — rasm joylashgan joyni ko'rsatish;  ALT — rasm ochilguncha yoki ochilmay qolganda tegishli matnli satr kiritish;

ALIGN — tasvirda matnning holatini ko'rsatish:  top — yuqori chegara bo'yicha; bottom — pastki chegara bo'yicha;  left — chap chegara bo'yicha;  right — o'ng chegara bo'yicha;  center — markaz bo'yicha.  WIDTH — rasm kengligi;  HEIGHT — rasm balandligi;  HSPACE — gorizontal bo'yicha tasvirgacha bo'lgan bo'sh maydonni aniqlash;  VSPACE — vertikal bo'yicha tasvirgacha bo'lgan bo'sh maydonni aniqlash;  BORDER — tasvir atrofidagi chiziq o'lchamini ko'rsatish;  NAME — tasvir nomini aniqlaydi.  Masalan: <img src = «file 1 .gif» alt = «MY Home: home1» width = «75» height = «100» name = «MY Home: home1» vspace = «5» hspacem= «5» border = «2»>

 17. LI  <LI>...(</LI>) — ro'yxatdagi har bir element boshlanishini aniqlaydi (odatda, <OL>...</O L> yoki <UL>...</UL> ro‘yxat teglari orasida ishlatiladi ).  VALUE — ro'yxat yozilish tartibini (nomer boshini) aniqlaydi.  TYPE — ro'yxatdagi nomerlash turini ko'rsatadi.  Masalan: <li value = «5»> ... </li>  18. OL  <OL>...</OL> — to'liq tartiblangan ro'yxatni aniqlaydi.  Atributlari:  TYPE — tartiblangan ro'yxat turini ko'rsatish;  1 — arab raqamlari yordamida tartiblash;  A — katta harflarda tartiblash;  a — kichik harflarda tartiblash;

 I — rim raqamlarida tartiblash;  i — kichik rim raqamlarida tartiblash;  START=n — nechadan boshlanishi;  COMPACT — ro'yxatni ixcham ko'rinishda tasvirlash uchun ishlatiladi. Masalan:  <OL TYPE=I START=15>  <LI> Dasturlash  <LI> Algoritmlash  <LI> Loyihalash  </OL>  Natijasi:  XV. Dasturlash  XVI. Algoritmlash  XVII. Loyihalash

 19. P  <P>...</P> — abzas (xat boshi)ni aniqlaydi.  Atributlari:  ALIGN — tekislashni aniqlash;  left — chap chegara bo'yicha;  right — o'ng chegara bo'yicha;  center — markaz bo'yicha;  justify — kengligi bo'yicha (eniga);  <p align = «Justify»> ... </p>  20. PRE  <PRE>...</PRE> — oldindan formatlangan matnni aniqlaydi, matn holatini saqlaydi.  Masalan: <pre> Probellami tekshirish </pre>.  21. SCRIPT  Java Script kodini aniqlaydi.  22. SUB  Matnni quyi indeks kabi ifodalash . Masalan: <sub> bir, ikki, uch </sub>  23. SUP  Matnni yuqori indeks kabi ifodalash . Masalan: <sup> bir, ikki, uch </sup>

 24. TABLE  Jadval yaratishda ishlatiladi.  <TABLE> ... </TABLE>  <TABLE ... > ichida atributlari yoziladi.  Atributlari:  BORDER — jadval chegarasi chiziq kengligini ko'rsatish.  Masalan: <table border = «2» ... > ... </table>  ALIGN — gorizontal bo'yicha tekislash.  left — chap chegara bo'yicha tekislash;  right — o'ng chegara bo'yicha tekislash;  center -- markaz bo'yicha tekislash.  Masalan: <table border = «2» align = «center»... > ... </table>  WIDTH, HEIGHT — kengligi va balandligi. Odatda, piksel yoki foizlarda beriladi.  Masalan: <table border = «2» align =»center» width = «300»  height = «100%»... > ... </table>

 CELLSPACING — Qo'shni yacheykalar orasining kengligini ko'rsatish, piksel yoki foizlarda beriladi.  Masalan: <table border = «2» align = «center» cellspacing = «5»... > ... </table>  CELLPADDING — yacheykalardagi ma’lumot va chiziq chegarasi orasining kengligini ko'rsatish, piksel yoki foizlarda beriladi. Masalan: <table border = «2» align = «center» cellspacing = «5» cellpadding = «10%» ... > ... </table>;  FRAME — jadvalda qaysi chegaralami ko'rsatish va qaysilarini ko'rinmaydigan qilish;  BGCOLOR — jadval foni rangini ko'rsatish.  Masalan: <table bgcolor = «green» border = «2» align = «center» ... > ... </table>  BORDERCOLOR — jadval chegarasi rangi;  BACKGROUND — jadval foni sifatida tasvirdan foydalanish.

 25. TD  <TD>...</TD> — jadval satrida alohida yacheykani ramkaga oladi.  26. TH  <TH>...</TH> — jadval sarlavha yacheykasi uchun ishlatiladi.  27. TITLE  <TITLE>...</TITLE> — sarlavhani tashkil etadi. Ushbu teglar orasida browzerda hujjat nomini ko'rsatish mumkin.  28. TR  <TR>...</TR> — jadvalda satrning boshi va oxiri.  Jadval satrini aniqlaydi. Odatda, jadvalda <TH> yoki <TD> teglari bilan ishlatiladi.  29. U  <U>...</U> — matnni ostki qismi chizilgan holda tasvirlaydi.  Masalan: <u> Bir, ikki, uch </u>.

 30. UL  <UL>...</UL>  Markerli ro'yxat yaratish. <LI> yordamida beriladi.  Atributlari:  TYPE — marker turini ko'rsatish;  disc — bo'yalgan doira;  circle — bo'yalmagan doira;  square — kvadrat;  COMPACT — matn ko'rinishini ixchamlashtirish.  Masalan: <ul type=square> <li> Bir <li> Ikki <li> Uch <li>To'rt <li> Besh </ul>  Natijasi:  Bir  Ikki  Uch  To'rt  Besh

HTML (ing.Hypertext Markup Language — gipermatnli belgilash tili) - bu SGMLga (Standard Generalized Markup Language — standart umumlashtirilgan belgilash tili) asoslangan va xalqaro ISO 8879 standartiga mos keluvchi til, xalqaro to'rda ishlatiladi. HTML tili taxminan 1991-1992 yillarda Yevropa Yadroviy Tadqiqotlar Markazida ishlovchi britaniyalik mutaxassis Tim Bernars Li tomonidan ishlab chiqilgan.Dastlab bu til mutaxassislar uchun xujjat tayyorlash vositasi sifatida yaratilgan. HTML tilining soddaligi (SGMLga nisbatan) va yuqori formatlash imkoniyatlarining mavjudligi uni foydalanuvchilar orasida tez tarqalishiga sabab bo'ldi. Bundan tashqari unda gipermatnlardan foydalanish mumkin edi. Tilning rivojlanishi bilan unga qo'shimcha multimedia (rasm,tovush, animatsiya va boshqalar) imkoniyatlari qo'shildi.3.HTML tili tarixi.

4.HTML quyidagi formatlash imkoniyatlariga ega:  Matn qismining mantiqiy rolini belgilash (matn sarlavhasi, paragraf, ro'yxat va hokazo).  Gipermatnlar yaratish. Bu ayniqsa juda qulay bo'lib o'zaro bog'langan hujjat sahifalari orasida navigatsiya qilishni yengillashtiradi.  Matnning rangi, qalinligi va boshqa shrift ko'rsatkichlarini belgilash.  Maxsus belgilar qo'yish. ASCII kodirovkasida ko'rsatilmagan belgilar HTML vositalari bilan qo'yish mumkin. Masalan grek alfaviti belgilari α,ψ, ζ, matematik belgilar ∫, ∞, √, ½, ¼ , ¾, moliya belgilari €, £, ¥, ©, ®, ™ va hokazolar.  Foydalanuvchi kiritishi uchun maydonlar yaratish.  Multimedia fayllarini ochish.  Boshqa imkoniyatlar Versiyalari:  RFC 1866 - HTML 2.0 standarti (22 sentyabr 1995).  HTML 3.2 - 14 yanvar 1996  HTML 4.01 - 24 dekabr 1999  ISO/IEC 15445:2000 - 15 may 2000

 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR TO’PLAMI  9-sinf “informatika” darsligi  Axborot texnologiyalari- 2009. M. Aripov , B. Begaliyev , U. Begimqulov, M. Mamarajabov  Obyektga mo’ljallangan dasturlash (web sahifalarni dasturlash) – toshkent-2007. Sh. Nazirov , R. Qobilov, F. Nuraliyev  Axborot texnologiyalari toshkent-2006 (S.S.Qosimov) Internet saytlar  Webdastur.uz  Muloqot.uz  Uz.wikipediya.org

Похожие

HTML Gipermatni

HTML tili haqida ma’lumot va veb-sahifalar tayyorlash

Google Earth dasturi haqida ma’lumot

Internet haqida ma`lumot. HTML va java tillari

Ma’lumotlar bazasi. Excelda ma’lumotlar bazasini yaratish talablar haqida ma’lumot