Axborot texnologiyalar tushunchalari va ularning turlari - Информатика и ИТ - Презентации

Axborot texnologiyalar tushunchalari va ularning turlari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1078.248046875 KB

Axborot texnologiyalar tushunchalari va ularning turlari 01 06

Reja :  Axborot texnologiyalari haqida tushuncha  Axborot texnologiyalarining jamiyat taraqiyotidagi roli  Axborotni o`lchash va tasvirlash

Axborot texnologiyasi tushunchasi.  Texnologiyalar. “Texnologiya” grekcha so`z bo`lib mohirlik, ustalik, biror ishni uddalay olishni anglatadi. Bu ma`lum bir jarayonga nisbatan qo`llanilgan. Jarayon deganda esa maqsadga erishishga yo`naltirilgan xatti-harakatlar majmui tushunilgan. Ushbu jarayon inson tomonidan tanlangan strategiya bilan belgilanadi va turli xildagi vositalar, usullar yordamida amalga oshiriladi.

Axborot texnologiyasi  Axborot texnologiyalari to`g`risida gap ketganda, material sifati ham, mahsulot sifatida ham axborot ishtirok etadi. Biroq bu obyekt, jarayon yoki hodisa to`g`risidagi sifat jihatidan yangi ma`lumot bo`ladi. Texnologiya xodimning axborot bilan ishlash usuli va uslubi hamda texnik vositalar orqali namoyon bo`ladi.

Axborot texnologiyasining maqsadi  Axborot texnologiyasining maqsadi esa – axborot ishlab chiqarish bo`lib, uni tahlil etish va uning asosida biror bir harakatga qo`l urish uchun tegishli qaror qabul qilish.  Axborotlarni yig`ish, uzatish, to`plash, saqlash, taqdim etish va foydalanish uslublari va usullari tizimi axborot texnologiyasi deb yuritiladi.

 Avtomatlashtirish – bu inson ish faoliyatini mashina va mexanizmlar bilan almashtirish demakdir. U texnik, iashkiliy va iqtisodiy mazmundagi hatti- harakatlar hamda tadbirlar kompleksidan iborat bo`ladi, ishlab chiqarish jarayoni, boshqaruv jarayonining u yoki bu ishini amalga oshirishda inson ishtirokini qisman yoki butunlay cheklash imkonini beradi.  Zamonaviy axborot texnologiyasi (ZAT) (kompyuter axborot texnologiyasi) – shaxsiy kompyuter va telekommunikatsiya vositalaridan foydalanuvchi uchun qulay “interfeys”li axborot texnologiyasidir. Ma`lum bir turdagi kompyuter uchun mo`ljallangan bir yoki bir necha o`zaro bog`liq dasturiy mahsulotlar zamonaviy axborot texnologiyalarining vositasi sanaladi. ZAT ning asosiy tavsifi 2-jadvalda keltirilgan.

Zamonaviy axborot texnologiyalarining asosiy tavsifi Uslubiyot Asosiy belgisi Natija Axborotni qayta ishlashning asosiy yangi vositasi Boshqaruv texnologiyasiga “joylashish” Kommunikatsiyaning yangi texnologiyasi Yaxlit texnologik tizimlar Mutaxassislar va menejerlar vazifasining integratsiyalashuvi Axborotni qayta ishlash bo`yicha yangi texnologiya Maqsadga qaratilgan holda axborotni yaratish, uzatish, saqlash va aks ettirish Ijtimoiy muhit qonunchiligini hisobga olish Boshqaruv qarorlar qabul qilishning yangi texnologiyasi

Axborot texnologiyasining asosiy elementlari.  ZAT ning asosiy elementlari quyidagicha:  ma`lum bir vaqt davomida axborotni kiritish va qayta o`zgartirish;  tasvirni kiritish va unga ishlov berish;  signal axboroti paydo bo`lgan yerda uni qayta ishlash;  og`zaki axborotni qayta ishlash;  foydalanuvchining SHK bilan faol muloqoti;  turli axborot tizimlarida mashinali modellashtirish;  axborot almashuvining tarmoq texnologiyasi (dialog yuritish, video va telekommunikatsiya, elektron pocha, vidioteka va x.z.);  taqsimlangan tarmoq tizimlarida ma`lumotlarni multiprotsessor asosida qayta ishlash;  mahalliy, mintaqaviy va xalqaro tarmoqlar bo`yicha axborotni tezkor tarqatish.

 Axborot texnologiyalari taraqqiy etishining asosiy bosqichlari va rivojlanish tendensiyasi .  “ Qo`l” axborot texnologiyasi o`rniga XIX asr oxirida “mexanik” texnologiya kirib keldi. Yozuv mashinasi, telefon, diktafonning kashf etilishi, jamoa pochtasi tizimining takomillashuvi – bular bari avvaliga axborotni qayta ishlash texnologiyasida, so`ng ish mahsuldorligida sezilarli o`zgarishlar yuz berishiga zamin bo`ldi.

“ Videomatn” axborot tizimi.  Bu axborot tizimi axborot kabul kilish va tanlash erkinligi imkoniyatini kengaytiradi, xamda telefon, kompyuter, televizor imkoniyatlarini birlashtiradi. Telefon chakirigi tufayli telefon tarmogiga ulangan kompyuter va televizor orasida aloka urnatiladi. Ma’lumotlar bazasi menyusi va bu ma’lumotlarni ishlov berish algoritmlari orkali foydalanuvchi (boshka kompyuterga) birovning axborotini shakllantirish, uzining telepristavkasi xotirasiga kuchirish buyrugini beradi. Foydalanuvchilar telematn menyusiga boglab kuyilgan emas.

Videokonferens aloka va videokonferensiyalar.  Insoniyat jamiyati ba’zi bir murakkab masalalarni yechish, odamlarni ma’lum bir jamoaga tuplanishini talab etadi. Bu maksadda mukammalrok tizimlar inson mulokotining urnini bosa olmaydi, lekin ular ishtirokining samarasini tashkil kilishga va ijodiy faoliyatni avtomatlashtirishga imkon yaratadi. Videokonferensiyalar masofadagi vizual gurux mulokotini tashkil etishda, majlis, ta’lim utkazishlarning eng yangi axborot texnologiyasidir. Bu texnologiya muassasa devorlari va masofalar bilan bir - biridan bulingan kuplab shaxslarni bir vaktning uzida mulokotiga imkon beradi.

Zamonaviy axborot texnologiyalarining texnik va dasturiy vositalari.  Kundalik hayotimizda turli ko’rinishdagi axborotlar masalan, matnli, grafikli, jadvalli, ovozli(audio), rasmli, tasvirli(video) va boshqa axborotlar bilan ishlashga to’g’ri keladi. Axborot texnologiyasi biror obyekt, jarayon yoki hodisaning holati haqidagi axborotlarni to’plash, qayta ishlash va uzatishni amalga oshiruvchi jarayondir. Zamonaviy axborot texnologiyalari–shaxsiy kompyuterlar va telekommunikasiya vositalaridan foydalanilgan holdagi zamonaviy muloqotni o’rnatuvchi axborot texnologiyasi hisoblanadi.

 Har bir turdagi axborot bilan ishlash uchun har xil texnik tavsifnomalarga ega bo’lgan axborot qurilmalari kerak bo’ladi. Bu axborot qurilmalari zamonaviy axborot texnologiyalarining texnik ta’minotini tashkil qiladi. Zamonaviy axborot texnologiyalarining asosiy texnik vositalari sifatida hozirgi kunda kompyuterlar, hisoblash vositalari, audio va video qurilmalar, aloqa vositalari, teletayplar, telefakslar, telekslar, kseroks va boshqalar qo’llaniladi. Zamonaviy axborot texnologiyalarining dasturiy ta’minoti axborot texnologiyalari ishini tashkil qilish va boshqarishni amalga oshiradi.

 Jamiyatimizda axborotlarni uzatish, kabul kilish, xamda axborotlarni tarkatish uchun turli xil kurilmalar kullaniladi. Bu kurilmalarga Xisoblash texnikasi, telegraf, gramyozuv, magnitafon yozuvi, televideniye va radioni misol kilib olishimiz mumkin. Bu kurilmalarda axborotlarni saklashda va uzatishda ma’lum bir kurinishidagi signallar yordamida amalga oshiriladi. Bu signallar uzluksiz va diskret signallarga bulinadi. Radio va televideniyedagi, xamda gramyozuvdagi, magnitafon yozuvidagi kullaniladigan signallarning grafik kurinishi uzluksiz kiyshik chizik xolatida uzgaruvchan shaklda bulib, bunday signallarni uzluksiz yoki anolog signallar deyiladi. Bunga karama-karshi telegraf va va xisoblash texnikasidagi signallar impuls shaklida buladi va bunday signallarni diskret yoki rakamli signal deyiladi. Biz xar bir texnikalaridan, ularda kanday signal kullanishidan kat’iy nazar imkoniyat darajasida foydalanishni istaymiz.

 Informatika soxasida ishlayotgan xodimlar xech bulmaganda axborot vositalarida bir turdagi signalni kullanilishini istaydilar. Shuning uchun sifatli bir shakldagi, uzluksiz yoki diskret signal kurilmalarini tanlash va yaratish muammosi payda buldi. Uzluksiz va diskret signallarni uzaro takkoslash uchun ularning kuyidagi aloxida axamiyatli farklari: Uzluksiz signal katta uzgaruvchan kiymatlar tumlamidan iborat bulsa, diskret signallar esa ikkita kiymatga ega bulib "0" va "1" sonlari orkali ifodalanadi. Bundan kurinib turibdiki diskret signalning uzluksiz signalga nisbatan farki va imkoniyati katta.

XULOSA  Xulosa kilib aytadigan bulsak, birinchidan diskret signalda poydo bulgan xatoliklarni tugirlashning osonligi bulsa, ikkinchidan bu singnal turida ishlovchi texnik vositalarning kulayligidir. Shuning uchun xamma turdagi axborot texnikalarining diskret singnalni kayta ishlovchi kurilmalarini yaratish va ulardan keng foydalanish zamon talabi bulib koldi. Natijada barcha rivojlangan davlatlarda axborotlarni diskret signal shaklda uzatuvchi va kabul kiluvchi radioperedatchik va radiopriyomnik, telivizorlar xamda televizion uzatuvchi vositalar yaratilib, ulardan keng foydalanilmokda. Agarda diskret televidiniya bilan oddiy televidiniyani solishtirsak, birinchisining imkoniyatlarini yakkol kurishimiz mumkin.

Zamonaviy axborot texnologiyalarining hozirgi kundagi o’rni, qo’llanilishi va kelajakdagi istiqbollari  MPX registrlarda kuriladi va mashinaning yukori tezligini ta’minlashga xizmat kiladi, chunkiasosiy xotira (AX) tez ishlovchi mikroprosessor ishining samaradorligi uchun zarur bulgan axborotni yozib olish, izlash va xisoblash tezligini xar doim xam ta’minlay olmaydi. Registrlar-turli uzunlikdagi tez xarakatlanuvchi xotira uyachalaridir; mikroprosessorning interfes tizimi- ShKning boshka moslamalar bilan boglikligi va alokasini amalga oshiradi;MP ning ichki interfeys, kirish-chikish portlari(KChP)boshkarishning buferli yodda tutuvchi registr va chizmalari, tizimli shinani uz ichiga oladi. Interfeys- kompyuter moslamasining bogliklik va aloka vositalari yigindisi bulib, ularning uzaro samarali alokasini ta’minlaydi. Taktli impulslar generatori elektrik impulslar izchilligini yuzaga keltiradi; yuzaga keltirilgan impulslar chastotasi mashinaning taktli chastotasini belgilaydi. Mashina ishining bir takt vaktini yoki oddiy aytganda mashina ish taktini kushni impulslar urtasida utgan vakt belgilaydi.

Xulosa  O’zbеkiston axborot tеxnologiyalarini tadbiq etish va rivojlantirish uchun talay intеllеktual imkoniyat va axborot zahiralariga ega. Fanlar Akadеmiyasi, oliy va o`rta maxsus o`quv yurtlari, ishlab chiqarish va firmalarda kompyutеr tеxnikasi, aloqa, dasturiy va axborot ta'minoti, axborot tizimlari buyicha malakali xodimlar ishlamoqda.  Xalq xo`jaligining ushbu yo`nalishida O’zbеkiston Rеspublikasi ham yuqorida bеlgilab bеrilgan tamoyillarni amalga oshirar ekan, axborotlashgan jamiyat sari shaxdam qadamlar bilan bormoqda.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR  Karimov I. A. O'zbekiston buyuk kelajak sari.-Toshkent.: "O'zbekiston", 1998.-528 b.  Barkamol avlod - O'zbekiston taraqqiyotining poydevori. (O'zbekiston Respublikasining "Ta'lim tug'risida" va "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi tug'risida"gi qonunlar).-T.: "Sharq", 1998.- 64 b.  Informatika: Kasb-hunar kollejlari uchun o'quv dasturi.G`G`Mualliflar jamoasi: A.A.Abduqodirov, R. D. Aloev, R. R. Boqiev va boshqalar-T.:2000.-12 b.  4 O'zbekiston Davlat ta'lim standarti: O'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi umumta'lim fanlari. - "Ma'rifat", №86, 2000 y. 4 noyabr.  G'ulomov S. S. va boshqalar. Axborot tizimlari va texnologiyalari: Oliy o'quv yurti talabalari uchun darslik T.: "Shark", 2000.-592 b.

Похожие

Axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlarning asosiy tushunchalari va tasnifi

Monitorlar va ularning turlari

Кompyuterning grafikasi va ularning turlari

Takrorlanuvchi jarayonlar va ularning turlari

Operatsion sistema va ularning turlari