Ахборот ва кодлаш назариясида синхронизация - Информатика и ИТ - Презентации

Ахборот ва кодлаш назариясида синхронизация

Загружено в:

21.07.2023

Скачано:

0

Размер:

1091 KB

Ахборот ва кодлаш назариясида синхронизация.

РЕЖА 1. Маълумот узатиш тизимларида синхронизациянинг ахамияти. 2. Синхронизация қурилмаларининг классификацияси ва кўрсаткичлари 3. Синхронизацияга қўйиладиган талаблар 4. Элементли синхронизация қурилмаларни тузилиш тамойиллари ва параметрлари 5. Циклли синхронизация қурилмаларни тузилиш тамойиллари ва параметрлари

Синхронизация - бу бир ёки бир нечта жараёнлар орасини вақт орқали белгилаб олиш ва шу вақт оралиғини бир маромда ушлаб олиш ва ушлаб туриш жараёни тушунилади. Рақамли маълумотлар синхронизацияси – бу маълумотнинг рақамли сигнал бирлик элементлари оралиғида фазовий мослашиш ва бир маромда ушлаб туриш (белгиланган вақт оралиқларида) тушунилади. Дискрет тизимлари аналог тизимларидан фарқли ўлароқ дискрет узатувчи ва дискрет қабул қилувчи қурилмалар ўзаро бир маромда ишлаши шарт. Дискрет маълумотларни узатиш тизимлари ( ДМУТ)да маълумотнинг рақамли сигналлари белгиланган вақт оралиғида давом этувчи бирлик элементларидан ташкил топган. Қабул қилиш қисмида айнан ўша белгиланган вақт давомийлиги орқали импульслар ажратилади ва бунда сўров импульслар ёки синхрон импульслардан фойдаланилади. Дискрет маълумотларни узатиш (ДМУ)да берилган рақамли сигнал (БРС) ўзини аниқ узунликдаги бирлик элементлари кетма – кетлигини намойиш қилади 1 – расм). Маълумот узатиш тизимларида синхронизациянинг ахамияти

Расмдан кўриниб турибдики узатишдаги ва қабул қилишдаги синхро импулслар (СИ) вақт оралиқларининг фарқ қилиши натижасида узатилган рақамли сигнал қабул қилиш қисмида хатолик билан қабулланди. Шунинг учун хам сўров импульслари қабул қилинаётган бирлик элементлар билан аниқ фазовий мосликда бўлиши шарт. Белгилаш (стробирлаш) усули ёрдамида рўйҳатга олиш жараёни сўров импульси бирлик элементларнинг марказига тўғри келиши шарт. Рўйҳатга олиш вақтида хатоликга йўл қўймаслик учун рақамли сигнал бирлик импульси кетма-кетликлари орасидаги вақт давомийликларини доимо бир хил сақлаш керак БРС да τ 0 узунлигини шакллантиришда узатиш генератори, СИ кетма – кетлигини эса – қабул қилиш генератори орқали амалга оширилиши туфайли, табиий ҳолда генератор частоталари носозлиги узатиш ва қабул қилиш тактли интервалларини узунликлари тенглигини таъминлай олмайди. Элементли синхронизация вакт диаграммаси

Узатишда таянч генератори частотаси наминал – f н га тенг бўлсин. Такт генератори частотаси қабул қилишда, носозлик туфайли номинал f н қийматидан ∆f катталиги сари интилиши мумкин. Унда носозлик коэффициенти қуйидаги кўринишда бўлади: f н f k   Генератор тебраниши ни бир даврга сурилиши вақти қуйидагича : Қабул қилгичда такт интервалининг частотаси одатда В модуляциясини тезлиги бил а н бир хил олинади. Бу ҳолда: В k   1 t 1f нkf Ч  11 t 1

Қабул қилиш генератори ва узатиш генератори f н частотасидан турли томон оғиши мумкин бўлган частотага эга бўлиши мумкинлигини ҳисобга олган ҳолда, қуйидаги тенгликни келтиришимиз мумкин:В k   2 1 t 1 ε қўшимча - фаза сурилишининг мумкин бўлган қиймати, деб белгиласак унда фаза берилган қиймат ошиш вақти қўйидагича бўлади: В k кўшимча   2 t кушимча  агар уни фоизларда элементли импульс узунлигида кўрсатсак унда: В k кўшимча   200 t кушимча 

Т урли В лар учун шу формуладан олинган t қўшимча лар, синхронизмни қувватлаб турувчи маҳсус омил кераклигини кўрсатиб ўтади. Шундай қилиб, агар маҳсус омиллар қўлланилмаса, синхросигнал ва берилган рақамли сигнал орасида фазовий келишмовчилик йиғилади, у эса ўз ўрнида бирлик элементларини тўғри рўйхатдан ўтишини тақиқлаб қўяди (1-расм). Расмда келтирилгандек йиғилиб кетган келишмовчилик - тўртинчи элемент БРСни умуман рўйҳатга олинмаганлиги кўриниб туради.

ДМУ синхронизация қурилмаси (СҚ) орқали амалга оширилади. Ҳар бир код комбинациясининг элементи ҳақида қарор қабул қилинганда, ахборотли символ (харф, белги) ҳақида қарор қабул қилинади. Шу холда қабул қилгичда синхро сигналлар мавжуд бўлиши керак, улар кодли комбинацияни бошланиши ва тугалланишини белгилайдилар. БРСнинг синхронизацияси қуйидагиларга бўлинади: - элементли синхронизация; - гурухли синхронизация; - циклли синхронизация. Қабул қилгични элементли синхронизация қурилмаси (ЭСҚ) таъминлаб беради. Синхронизация қурилмаси умумий кўриниши ўз ичига сигнал анализатори (СА) ва СИ шакллантиргич (СИШ)ларни олади. ДМУ синхронизация қурилмаси

Сигнал анализатори Синхроимпульс ларни шакиллантиргичКириш СИ СА – киришдаги маълумотлар сигнали тузатилиш қиймат моментлари жойлашишини кўрсатиш учун ҳизмат қилади. СИШ - СА қиймат моментларидан тушаётган сигналлар ҳаракати остида, киришга тушадиган сигналлар аниқ фазадаги СИ шакллантиради. ДМУ синхронизация қурилмаси

ДМУТларида элементли ва гуруҳли синхронизация қурилмалари қўлланилган схемаси қуйидаги расмда келтирилган Кодер Сигналларни мослаштириш қурилмаси Алоқа канали Сигналларни мослаштириш қурилмаси Декодер Элементли синхронизация қурилмаси Гуруҳли синхронизация қурилмасиДМУТларида синхронизация қурилмаларининг қўлланилиш схемаси

СҚ қўй и даги ча классификацияланади: 1. Ишлатиладиган кириш сигналини кўриниши бўйича:  махсус импульслар билан тўғр и лаш қурилмаси;  ишчи импульслар билан тўғрилаш қурилмаси. Биринчи кўринишда ахборот каналлари билан биргаликда махсус синхронизация канали ташкил қилинади, ёки ахборот канали полосасининг бир қисми синхро сигналлар узатиш учун ажратилади. Аммо бу йўл қўшимча қувват ишлатилишига олиб келади. Алоҳида частота полосасини ажратилиши ахборот узатиш тезлигини пасайтиради, ҳамда қабул қилувчи – узатувчи қурилмаларни мураккаблаштиради. Ундан ташқари мустақил узатиладиган махсус сигналлар ва БРС, турли бузилишларга дучор бўлади, бу эса уларни жойлашишини қийинлаштиради. Амалда иккинчи кўриниш кенгроқ қўлланилади яъни ишчи импульсларни ишлатилиши. СИНХРОНИЗАЦИЯ ҚУРИЛМАЛАРИНИНГ КЛАССИФИКАЦИЯСИ

2. СИ ёки тактли импульслар (ТИ) шакллантириш йўли қуйидагиларга бўлинади: • Бирлаштирилмаган тизим (разомкнутые - ёки тескари алоқасиз тизим), бошқача қилиб айтганда резонансли синхронизация тизими. • Бирлаштирилган тизим (з а мкнутые - тескари алоқа тизим и) – автоматик бошқарув тизими деб номланади. Амалда кўпроқ бирлаштирилган СҚлари ишлатилади. Бирлаштирилган СҚларда синхроимпульслар такт генераторларида ишлаб чиқарилади. Такт генераторлари частотасига таъсир орқали СҚни генератор кўрсаткичларига бевосита таъсир тизими ва бошқача, қия таъсирли тизимларга бўлинади. СИНХРОНИЗАЦИЯ ҚУРИЛМАЛАРИНИНГ КЛАССИФИКАЦИЯСИ

Фазовий дискримина тор (ФД) Инерци я элемент и (ИЭ) Бошқарув қурилмаси (БҚ)Та кт генератори (ТГ)Маълумот сигнали ТИ 3-расм. Такт генераторига бевосита таъсир кўрсатувчи СҚСИНХРОНИЗАЦИЯ ҚУРИЛМАЛАРИНИНГ КЛАССИФИКАЦИЯСИ

Фазалар тарқалиб кетиши, ФДда аниқлангандек, у инерция элементи (ИЭ) орқали кириш сигнали кўринишида бўлади ва бошқарувчи қурилма (БҚ) ТГга бевосита таъсир этади, уни керакли бўлган томонга ўзгартириб, ИЭ сигнални чиқишда ўртача қилади. Ҳамма СҚларни камчилиги шундаки, ТГга бевосита таъсир ТГнинг ишлаш қобилиятини пасайиши, унинг параметрларига таъсири, битта ТГни бир нечта СҚларга ишлатишга мумкин эмаслиги натижасида юзага келадиган ҳол. Шунинг учун СҚнинг бу кўриниши схеманинг оддийлиги керак бўлганда ишлатилади. СҚ нинг бирлаштирилган тизими, ТГга бевосита таъсири бор, улар қуйидагиларга бўлинади: • Релели бошқарув, унда бошқарувчи сигнал вақти-вақти билан узатилади ва бошқарувчи сигнал сонига прапорционал ҳолда ТИ фазасини ҳар доим бир хил қийматга ўзгартиради. • Юмшоқ бошқарув, унда бошқарув сигнали доимо фазалар тарқалиши қийматига кўра генератор частотасини ўлчайди. СИНХРОНИЗАЦИЯ ҚУРИЛМАЛАРИНИНГ КЛАССИФИКАЦИЯСИ

Фазовий дискримина тор (ФД) Инерци я элемент и (ИЭ) Бошқарув қурилмаси (БҚ)Оралиқ мослаштируви (ОМ)Маълумот сигнали ТИ 4-расм. ТГ га бевосита таъсир кўрсатувчи қурилма СИНХРОНИЗАЦИЯ ҚУРИЛМАЛАРИНИНГ КЛАССИФИКАЦИЯСИ

Бунда БҚ оралиқли мослаштиришга (ОМ) таъсир этади, у эса частота бўлувчи сифатида ишлатилади. Амалда кенг қўламда ТГга бевосита таъсир этмайдиган синхронизация қурилмалари ишлатилади, улар маҳаллий тактли тебранишлар ўтказадиган оралиқли ўзгартиргичга таъсири бор. ОМ сифатида одатда , ТИ ларни ортидан борувчи частоталарни бўлувчи (ЧБ) қурилма тушунилади. Ч Б ишини бошқарилаётганда ТИ ларни чиқишдаги фазаларини ўзгартириш мумкин. Ч Б ли қурилмаларни бутунлай дискрет элементларда ишлатиш мумкин, бу эса уларни ишлаб-чиқарилишини ва созланишини соддалаштиради. Энг катта қўламда дискрет бошқарувли схема ишлатилади. Дискрет бошқарувли СҚ ни ишлаш жараёнини кейинги структура схемада келтириш мумкин: СИНХРОНИЗАЦИЯ ҚУРИЛМАЛАРИНИНГ КЛАССИФИКАЦИЯСИ

Похожие

Ахборот ва жамият

Коммуникация жараёнлаи ва протоколларига оид ISO-OSI- RM модели. TCP-IP модели таърифи.

Оммавий ахборот воситалари ва ахборот қарама-қаршилиги

Ахборот тизими ва технологиялари

Ахборот ва унинг аҳамияти