Qadimgi Xitoy davlati va huquqi 2 - Юриспруденция - Презентации

Qadimgi Xitoy davlati va huquqi 2

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

3665.025390625 KB

Q A D I M G I X I T O Y D AV L AT I VA H U Q U Q I

QADIMGI XITOY DAVLATI SHAN DAVLAT CHJOU DAVLAT SIN DAVLAT XAN DAVLAT 01 0E 03 11 03 0E 03 08 03

  Xitoy Markaziy va Sharqiy Osiyodagi eng qadimgi mamlakatlardan biridir. Arxeologik ma’lumotlarning xabar berishicha, Xitoyda odamlar qadimgi tosh davridayoq yashaganlar. Eng qadimgi Xitoyda matriarxat hukmron bo`lgan.  Eng qadimgi Xitoy qabilalaridan miloddan avvalgi II ming yillik boshlarida Xuanxe qirg`oqlariga shimoldan ko`chib kelgan Shan qabilasi ayniqsa kuchayib ketgan. Bu qabila boshqa qabilalarni (shu jumladan, Sya qabilasini ham) o`ziga bo`ysundirib, Xuanxe daryosi havzasining ko`p qismini egallab olgan. Miloddan avvalgi V-III ming yilliklarga kelib Xuanxe daryosining o`rta oqimida dastlabki dehqonchilik vujudga kelib, aholi daryo bo`yidagi kichik-kichik qishloqlarda yashagan. Eng qadimgi Xitoy to`g`risida umumiy ma’lumot

2. Qadimgi Xitoydagi ilk Shan (In) davlati (miloddan avvalgi XVIII -XIIasrlar)  Qadimgi Xitoyda shahar tipidagi sivilizatsiyaning dastlabki o`choqlari miloddan avvalgi II ming yillikda Xuanxe daryosi havzasida tashkil topa boshlagan. Xitoy an’analarida aytilishicha, qadimgi Xitoyda davlat miloddan avvalgi XVIII asrda sya qabilasining shan qabilasi tomonidan bosib olinishi natijasida tashkil topgan. O`sha vaqtda shan qabilasi boshlig`i Chen Tan degan kishi davlatga asos solib, unga hukmdor qabilaning nomi bilan Shan davlati deb atagan. Unda quldorlik munosabatlari bilan bir qatorda jamoa ishlab chiqarishiga asoslangan ijtimoiy munosabatlar ham rivojlangan. Bu yerda hukmron sinf in dunyoviy aristokratiyasidan, kohinlardan va bo`ysundirilgan qabilalarning aristokratlaridan tashkil topgan. Qullarga xususiy shaxslar ham, davlat ham egalik qilishi mumkin bo`lgan Aholining asosiy qismini erkin jamaochilar tashkil etgan.

Chjou davlati (miloddan avvalgi X1-III asrlar)  Chjou podsholigi Xitoy tarixida quyidagicha uchta davr: g`arbiy Chjou (miloddan avvalgi 1122-742 yillar); Sharqiy Chjou (miloddan avvalgi 770- 403 yillar); "urushqoq podsholiklar" davri (miloddan avvalgi 403-221 yillar)ga bo`linadi. G`arbiy Chjou davlatining chegarasi Vey daryosi boshidan Sharqda Sariq dengizgacha davom etib, uning poytaxti Xao shahri bo`lgan.  Bu davrda ishlab chiqaruvchi kuchlar rivojlanishining ancha yuqori darajasiga erishilgan, yirik yer egaligi rivojlangan, qulchilik ham o`sgan, davlat ancha mustahkamlanib, uning tarkibiy tuzilishi murakkablashgan.

Sin davlati (miloddan avvalgi 221-207 yillar  Sin podsholigi Sharqiy Chjouning g`arbiy qismida - Xuanxe irmoqlaridan biri Vey daryosi havzasida joylashgan edi. Miloddan avvalgi IV asr o`rtalarida Sin podsholigi birmuncha kuchayadi. Podsho Sao-gun (361-338 yillar) davrida davlatning nufuzli amaldori Shan Yan tomonidan bir qancha islohotlar o`tkazilgan. Islohotga ko`ra, yerni istagancha xususiy mulk qilib olish, uni erkin sotish va sotib olishga ruxsat berilgan. Qo`shin qayta tuzilib, qurollantirilgan, harbiy xizmatlar uchun 18 darajali zodagonlik tashkil etilgan.  Podsho In Chjen davrida (241-210 yillar) Sharqiy Xitoy yerlari birlashtirilgan. In Chjen - Sinning birinchi podshosi (Sin Shi Xuandi) degan nom olgan. Davlat boshlig`i imperator (xuandi) bo`lgan

Xan davlati (miloddan avvalgi 206-yildan- miloddagi 220-yiligacha)O O Xan podsholigining asoschisi Lyu Ban mamlakatni markazlashgan davlatga aylantirish uchun ko`pgina chora-tadbirlar o`tkazgan. Mamlakat xududi o`n uchta yirik okrugga bo`lingan. Okruglarga mahalliy ma’muriyat ustidan nazoratni amalga oshiruvchi okrug taftishchi - podshoning noiblari boshchilik qilgan. Viloyatlar, okruglar, uyezdlar soni ko`paytirilgan. O Viloyatlar va uyezdlar tepasida markazdan tayinlangan uchta chinovnik - hukmdor va uning fuqarolik va harbiy ishlar bo`yicha yordamchilari turgan. Mahalliy ma’muriyat faoliyati markazdagi nazoratchilar tomonidan nazorat qilingan

QADIMGI XITOYDA HUQUQNING ASOSIY BELGILARI • Qadimgi Xitoy huquqiy tizimining muhim xususiyatlaridan biri shunda ediki, bu yerda huquqning shakllanishida ikkita bir-biriga qarama- qarshi falsafiy diniy-huquqiy ta’limot - konfutsiylik va legizm o`rtasidagi g`oyaviy kurash juda katta ahamiyatga ega bo`lgan. • Konfutsiylik axloqida hukmron bo`lgan me’yorlar bundan buyon kuch bilan, qattiq qonun ("fa") jazosi bilan o`rnatilishi lozim bo`lgan. Bu ortodoksal konfutsiylikning quyidagicha qisqa va aniq qoidasida ham o`z aksini topgan: "qayerda "li" kamlik qilsa, o`sha yerda "fa"ni qo`llash lozim, yoki nima "fa" bo`yicha jazolansa, u "li" bo`yicha ruxsat etilmaydi, nimaga "li" bo`yicha ruxsat etilgan bo`lsa, uni "fa" bo`yicha jazolash mumkin emas". • Konfutsiylik va legizmning qo`shilishi shunga olib keldiki, "li" me’yorlari endi majburiylik va rasmiylik xarakterini olgan, huquqqa esa o`sha vaqtda muqaddaslashtirilgan ko`pgina konfutsiylik asarlari - "Chjou li", "I li ", "Li szi" kabilar ko`chirilgan. Bu asarlarda miloddan avvalgi 1 ming yillik 2-yarmi boshlaridayoq konfutsiylarning axloq me’yorlari sistemalashtirilgan va mustahkamlangan edi.

Huquq manbalari • Miloddan avvalgi X asrda Chjou davlatida van – Mu tomonidan 3000 ta moddaga ega bo`lgan Jinoyat kodeksi - jazolar haqidagi qonunnoma ishlab chiqilgan. • Qadimgi Xitoyda miloddan avvalgi 536 yilga taalluqli "Qonunlar obzori" ilk yozma qonunlar • Miloddan avvalgi V-IV asrlarda legistlarning ilg`or vakillaridan biri Li Kuy tomonidan tuzilgan "Vey podsholigi qonunlari kitobi" qadimgi Xitoydagi ilk qonunlar to`plamlaridan muhimi hisoblanadi.

Похожие

Qadimgi Rim davlati va huquqi

Qadimgi Yunoniston davlati va huquqi

Amerika Qo‘shma Shtatlari davlati va huquqi

Mulk huquqi 2

Vorislik huquqi 2