O’zbekiston Respublikasida Fuqarolarning erkinliklari va burchlari

O’zbekiston Respublikasida Fuqarolarning erkinliklari va burchlari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

89.029296875 KB

O’zbekiston Respublikasida Fuqarolarning erkinliklari va burchlari

Rejalar: 1.Huquq va erkinliklar afolatlari tizimi 2. Inson huquq va erkinliklarini ta’minlashda milliy huquq tizimining o’rni 3.Huquq va erkinliklarining davlat tomonidan kafolatlanishi .

Huquq va erkinliklarni ta’minlash masalasi jamiyatni rivojlantirishdagi ustuvor vazifa deb qaralishi,inson huquqlari va erkinliklarini so’zda yoki qog’ozda emas ‘ amaliy hayotda joriy qilish haqidagi Prezidentimiz fikrlari huquq va erkinliklarni ta’minlash muhim masala ekanligini ko’rsatadi.  O’zbekiston Respubliksining Konstitutsiyasi inson huquqlarini xalqaro normaga mos ravishda belgilar ekan ,uni kafolatlashga alohida e’tibor bergan va uni doim takomillashtirib bormoqda.  Masalan,35-moddaga arizalar , takliflar va shikoyarlar qonunda belgilangan tartibda va muddatlard ko’rib chiqilishi shart,-deb belgilangan.

 Inson huquq va erkinliklari kafolatlari quyidagilardan iborat:  Huquq va erkinliklarning kafolati- huquq va erkinliklarning Konstitutsiya va qonunlarda mustahkamlanishi hamda ularni ta’minlashga,amalga oshirishga qaratilgan boshqa huquqiy hujjatlarning mavjudligi hisoblanadi.

 Huquq va erkinliklarning siyosiy kafolati-huquq va erkinliklarning davlat tomonidan kafolatlanishi.Huquq va erkinliklarni ta’minlashga qaratilgan tegishli maxsus vakolatli davlat tuzilmalarining tuzilishi va faoliyat ko’rsatishi.  Huquq va erkinliklarning iqtisodiy kafolati- huquq va erkinliklarni iqtisodiy tomondan kafolatlash,ularning amalga oshishi uchun zarur moddiy va ma’naviy manbalarni vujudga keltirish.

 Agar davlatda yetarli iqtisodiy, moddiy, moliyaviy, manbalar , imkoniyatlar bo’lmasa ,huquqlarni amalga oshirish uchun sharoit bo’lmaydi. Davlat qanchalik iqtisodiy tomondan kuchli bo’lsa , huquq va erkinlardan foydalanish imkoniyati ham shuncha kuchayib boradi.  Bilim olish , ta’minot olish , tibbiy xizmatdan foydalanish imkoniyatlarining kengayishi davlatning iqtisodiyotiga bevosita bog’liqdir.

 Bulardan tashqari huquq va erkinliklarning kafolatlanishida jamoatchilik nazorati ham alohida o’rin tutib , bunda nodavlat tashkilotlar ham ishtirok etadi.  Demak, huqu va erkinliklarning kafolati deganda ,ularni ta’minlash ,amalga oshishi uchun yetarli asoslar va zarur mexanizm mavjudligi tushuniladi.  Huquq va erkinliklarning kafolatlari tizimi huquqiy, siyosiy asoslardan va ularni amalga oshishini ta’minlashdan iborat.

 Inson huquqlari va erkinliklarini ta’minlashda milliy huquq tizimining o’rni:  Inson huquqlari masalasi davlatning faqat ichki masalasi bo’lmasdan, xalqaro ahamiyatga egadir. Inson huquqlarini ta’minlashda xalqaro tashklotlar, ular tomonidan qabul qilingan hujjatlar alohida rol o’ynaydi.  Lekin ,har bir shaxs , inson asosan biror –bir mamalakat hududida yashaydiva ko’pincha biror mamalakatning fuqarosi hisoblanadi.

 Davlat buning uchun,eng avvalo, insonlarning huquqini ta’minlovchi huquq tizimini yaratadi. Ya’ni insonning huquqlarini ta’minlovchi huquq tizimining tarkibiy qismi hisoblanadi.  Mamlakatimizda inson huquqlarini ta’minlovchi milliy huquq tizimida O’zbekiston Konstitutsiyasi alohida o’rin tutadi. Konstitutsiyada inson va fuqarolarning asosiy huquq va erkinliklari mustahkamlanadi va ularni ta’minlash yo’llari belgilanadi. Konstitutsiya faqat inson uchun eng zarur hayotiy huquq va erkinliklarni mustahkamlab qo’yadi. 

 Konstitutsiyamiz ishlab chiqilayotgan vaqtda inson huquqlari bo’yicha xalqaro ahamiyatga ega eng asosiy hujjatlar:”Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi’’, “Iqtisodiy , ijtimoiy va madaniy huquqlar to’g’risida “ gi Xalqaro Pakt, va unga qo’shimcha Protokollarning qoidalardan keng foydalanildi.  Bundan tashqari , inson huquqlariga taalluqli xalqaro hujjatlar ko’rsatmalarini bajarish va hujjat qoidalarini milliy qonunchiligimizda singdirish majburiyatuni oldi.

 Agar xalqaro hujjatlardagi qoidalar mamalakatlarning bajarishi uchun ko’rsatma bo’lsa , har bir mamalakat,jumlladan,O’zbekiston milliy qonunchiligida ana shu ko’rsatmalarni amalga oshirish choralari hambelgilanadi va shu bilan inson huquqlarini ta’minlash real voqelikka aylanadi.  Inson huquqlari ularning asosiylari Konstitutsiyamizda ko’rsatilgan bo’lib, ularni ta’minlash yo’llari haqida konstitutsiyamizda ko’rsatmalar bo’lsa,shu huquqlarni yanada ko’proq ta’minlash imkoniyati Konstitutsiya asosida qabul qilingan boshqa qonunlarda belgilangan.

 Mamlakatimizning inson huquqlarini ta’minlovchi qonunlar qatorida “Fuqarolik to’g’risidagi” “ Saylov to’g’risidagi” barcha qonunlar , Mehnat kodeksi , “Ta’lim to’g’risida’’gi va ko’plab boshqa qonunlarda keltirish mumkin.  Bulardan tashqari, ko’plab normativ- huquqiy hujjatlar,idoraviy hujjatlar inson huquqlarini ta’minlashda muhim rol o’ynaydi va milliy huquq tizimini belgilaydi.

 Huquq va erkinliklarning davlat tomonidan kafolatlanishi:  Davlatning asosiy vazifasi huquq va erkinliklarni belgilab qo’yish bilan cheklanmaydi.Bu masalada muhimi huquq va erkinliklarning davlat tomonidan kafolatlanishidir.Bu borada davlat o’z zimmasiga katta ma’suliyat oladi. Ayrim huquq va erkinliklarni belgilash davlatning ixtiyori bo’lsa,ayrim huquqlarni ta’minlash uning to’g’ridan-to’g’ri majburiyati hisoblanadi.Bunga misol qilib yashash huquqi,daxlsizlik huquqi va boshqalarni misol qilib keltirish mumkin.

 Davlat tomonidan huquq va erkinliklarning ta’minlovchi qonunchiliking yaratilishi, huquq va erkinliklarni ta’minlovchi qonunchilikning yaratilishini, huquq va erkinliklarini ta’minlashga qaratilgan faoliyatdir.Barcha hokimiyat tarmoqlaridagi davlat organlarida fuqarolarning huquq va erkinliklarini ta’minlash vazifasi va vakolati mavjud. Fuqarolarning huquq va erkinliklarini davlat tomonidan ta’minlashni amalga oshirish tizimida O’zbekiston Prezidenti alohida rol o’ynaydi.

 Fuqarolarning huquq va erkinliklari davlat tomonidan ta’minlanishini ko’plab huquqni muhofa za qiluvchi organlar tomonidan amalga oshiriladi.Bular: Adliya vazirligi, Ichki ishlar vazirligi, Prokuratura va boshqalardir. Bu organlar fuqarolar huquqlarini ta’minlashda maxsus tuzilmalari faoliyatiga tayanadi.Bulardan tashqari, turli hokimiyat tarmoqlaridahuquq va erkinliklarni ta’minlovchi maxsus organlar mavjud,masalan,’’Oliy Majlisning inson huquqlari bo’yicha vakili” hukumat tizimidagi “Inson huquqlarini himoya qilish Milliy markazi”boshqalar.

 E’tiboringiz uchun rahmat.

Похожие

O’zbekiston respublikasida inson va fuqorolarni asosiy huquqlari erkinliklari va burchlari

Inson va fuqarolarning siyosiy, iqtisodiy hamda ijtimoiy huquq va erkinliklari

O’zbekiston Respublikasida Oliy sudi vazifalari va vakolatlari

O’zbekiston Respublikasida Prezidentlik institutining joriy etilishi

O’zbekistonda inson huquqlari va erkinliklari kafolati. Sud hokimiyati