Fazoda to`g`ri chiziq va tekisliklarning turli tenglamalari - Геометрия - Презентации

Fazoda to`g`ri chiziq va tekisliklarning turli tenglamalari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

287 KB

Fazoda to`g`ri chiziq va tekisliklarning turli tenglamalari. Bajardi : Mansurova Nasiba

Tekislik va uning tenglamalari • Fazoda ikki nuqta berilgan bo’lsin. Bu nuqtalardan bir xil masofada turgan nuqtalar to’plami (nuqtalarning geometrik o’rni) tekislik deb qaraladi.

• Tekislikning fazodagi o’rnini uning koordinatalar boshqacha bo’lgan masofasi p ya’ni O nuqtadan unga o’tkazilgan OP perpendikulyarning uzunligi bilan, hamda O dan tekislik tomon yo’nalgan birlik vektor bilan aniqlash mumkin. p M O np n  0  o n n r M O np �   0

• Buni (1) tenglikka qo’yamiz. (3) bu tenglama tekislikning vektor shaklidagi normal tenglamasi deyiladi. r vektor tekislikdagi ixtiyoriy M nuqtaning radus- vektori-o’zgaruvchi radus - vektor, vektor esa birlik normal vektor deyiladi.

• (3) tenglamani proeksiyalar bilan yozamiz. … vektor bilan Ox, Oy,Oz koordinata o’qlari orasidagi burchaklarni mos tartibda ,, bilan, M nuqtaning koordinatalari m,x,y,z bilan belgilaymiz ya’ni, , bu holda (4) Bularni (3) tenglamaga qo’yamiz: (5). Bu tenglama tekislikning koordinata shaklidagi normal tenglamasi deyiladi.

Tekislikning umumiy tenglamasi • Mo(xo,yo,zo) nuqta Q tekislikka tegishli nuqta, esa Q tekislikka perpendikulyar bo’lgan nolmas vektor bo’lsin . • Agar M(x,y,z) nuqta Q tekislikdagi Mo nuqtadan farqli ixtiyoriy nuqta bo’lsa, u holda vektor vektorga bo’ladi, ya’ni bu vektorning skalyar ko’paytmasi nolga teng bo’ladi:

• (6) tekislikning vektor shaklidagi tenglamasini koordinata shaklidagi yozilsa , u holda • 2-chizma • A(X-X0)+B(Y-Y0)+C(Z-Z0) (7) tenglama hosil bo’ladi. • Mo(xo,yo,zo) nuqtadan o’tib vektorga perpendikulyar bo’lgan tekislik tenglamasi deyiladi. • (7) tenglamani bunday ko’rinishida ham yozish mumkin: Ax+By+Cz +D=0 (8) bunda D= – (Axo+ Byo+Czo).

Tekislikning umumiy tenglamasining xususiy hollalriga qarab chiqamiz: • 1. D=0 bo’lsin, bu holda (8) tenglama Ax+By+Cz=0 (9) ko’rinishni oladi. Bu (9) tenglama koordinatalar boshidan o’tgan tekislikni tasvirlaydi. • 2. A=0 bo’lsin, bu holda (8) tenglama By+Cz+D=0 ko’rinishni oladi. Bundan ya’ni koordinatalar boshidan tekislikka o’tkazilgan perpendikulyar bilan absissalar o’qi orasidagi burchak 900 ga tengligidan Ox o’qiga parallel tekislikni tasvirlaydi.

• 3. B=0 bo’lsin, bu holda (8) tenglama Ax+Cz+D=0 (11) ko’rinishini oladi. Bu tenglama bilan tasvirlangan tekislik Oy o’qiga parallel bo’ladi. (4-chizma) • 4. C=0 bo’lsin, Bu holda (8) tenglama Ax+By+D=0 (12) ko’rinishni oladi. Bu Oz o’qqa parallel tekislikni tasvirlaydi. (5-chizma)

• 6. B=0 va D=0 bo’lsin. Bu holda (8) tenglama Ax+Cz=0 (14) ko’rinishini oladi. Bu tenglama Oy o’qidan o’tgan (7-chizma) tekislikni tasvirlaydi. • 7. C=0 va D=0 bo’lsin. Bu holda (8) tenglama Ax+By=0 (15) ko'rinishni oladi. Bu tenglama Oz o’qdan o’tgan tekislikni tasvirlaydi. (8-chizma)

Похожие

Fazoda tekisliklarning o’zaro joylashuvi (maktab darsligi asosida)

Tekislikning parallel va perpendikulyarligi

Chizma geometriya masalalarni yechishda texnik vositalar va pedagogik texnologiyalardan foydalanish

Tekislikning berilishi

Ikki to’g’ri chiziqning o’zaro joylashuvi