logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Геология
  4. Yergа ishlov berish, texnologik jаrаyonlаr, hаydаsh usullаri,chuqurligi vа sifаti

Yergа ishlov berish, texnologik jаrаyonlаr, hаydаsh usullаri,chuqurligi vа sifаti

Загружено в:

20.05.2022

Скачано:

0

Размер:

16558 KB
Скачать
Reja: 1. Yerga ishlov berishning ahamiyati. 2. Yerga ishlov berishdagi texnologik jarayonlar. 3. Yer haydash usullari va sifati .Yerg а ishlov berish, texnologik j а r а yonl а r, h а yd а sh usull а ri,chuqurligi v а sif а ti Yerga ishlov berish . Yerga ishlov bermasdan unda ekin yetishtirib boʼlmaydi. Tuproq oʼsimlik ildizi uchun yetarli darajada yumshoq boʼlganda, uning suv-fizik xususiyatlari va mikroorganizmlarning faoliyati yaxshi boʼladi. Yerni ishl ash deganda - uni shudgor qilish, tekislash, boronalash, kultivatsiyalash, chizellash, mola bosish kabilar tushuniladi. Yerga ishlov berish Shudgor qilish Tekislash А sosiy ishlov berish Boro- nalash Kultiva tsiyalash Chizel- lash Mola bostirish Bir-biri bilan bogʼliq holda oʼtkaziladigan tuproqqa har xil mexanik taʼsir etishlarga yerni ishlash tizimi deyiladi. Yer ishlanganda: - tuproq (suv, havo, issiqlik va oziq) rejimlarining qulay oʼtishi uchun qulay sharoit yaratiladi, yaʼni haydalma qatlam tuzilishi va uning donadorligi oʼzgaradi; - tuproqning quyi qatlamidagi oziq moddalar yuqoriga koʼtarilib, uning aylanishi davri va mikrobiologik jarayonlar tezlatiladi; - begona oʼtlar yoʼqotiladi; - organo-mineral oʼgʼit va angʼizlar tuproqqa qoʼshiladi; - tuproq yuza qatlamida yoki oʼsimlik qoldiqlarida yashayotgan ekinlarning zararkunanda va kasallik qoʼzgʼatuvchilari yoʼqotiladi; - yerni ekin ekishga tayyorlash egat va joʼyak olish hamda ekinni parvarish qilishda qator orasiga ishlov berish kabi ishlar bajariladi. Т exnologik jarayonlarning ahamiyati Yer zaruriyatga qarab yuza haydov chuqurligida yumshatiladi. Haydalma qatlam tuprogʼini aralashtirish natijasida tuproqdagi organik va mineral oʼgʼitlar, mikroorganizmlar haydalma qatlamda bir tekis taqsimlanib, tuproq unumdorligini oshiradi. Tuproqni zichlash, yaʼni mola bostirilganda kapillyar gʼovakligi ortadi. Ekilgan urugʼlarni pastki qatlamda namlik bilan taʼminlash yaxshi boʼladi. Sugʼoriladigan dehqonchilikda yerni tekislashning ekin ekish va uni parvarish qilish uchun ahamiyati katta,bunda sifatli ekish, sugʼorish, parvarish qilish uchun sharoit yaratiladi. Yer haydash sifati qaysi omillarga bogʼliq? Yer haydalganda agʼdarilayotgan qatlamlar 1350-1450 qiyalikda bir-biriga yonboshlasa qatlam chala, qatlam 1800 agʼdarilsa toʼliq agʼdarilgan hisoblanadi. Yerni haydash sifati plug agʼdargich (otval)larining shakliga bogʼliq. Ular vintsimon, silindrsimon, yarim vintsimon va madaniy boʼladi. Qanday ag’dargichli pluglar mavjud? Yarim vintsimon Yer haydash usullari Yer asosan 2 usulda: yaʼni aylanma yoki shaklli va taxta (zagon) larga boʼlib haydaladi. А ylanma yoki shaklli haydash uchastkaning oʼrtasi yoki chekkasidan boshlanadi. Bunda plug qayrilishlarda haydash chuqurligidan koʼtarilmaydi, haydash esa uchastkaning oʼrtasi yoki chetida tugallanadi. Bu usulda haydash chuqurligi hamma yerda bir tekis boʼlmaydi. Shuning uchun dehqonchilikda aylanma yoki shaklli haydash usuli man etilgan. Dala toʼgʼri taxtalarga - zagonlarga boʼlib haydalganda sifatli boʼladi. Traktorning salt yurishini marza va egatlar sonini kamaytirish uchun taxtaning eni 40-80 m boʼlgani yaxshi. Yer soatiga 7-7,5 km tezlikda haydalsa, qatlam yaxshi agʼdariladi, uvoqlanadi va tekis boʼladi. Haydov sifati yerni haydash vaqtida yoki haydalgandan keyin tekshiriladi. Yerning sifatli haydalishi bu tadbirning oʼz vaqtida oʼtkazilishiga, chuqurligi agregat buriladigan joydan taxtaning oxirigacha bir xil boʼlishiga bogʼliq . Yer haydash Bedapoya va angʼizlar ayniqsa sifatli haydalishi kerak, qatlam toʼla agʼdarilmasa, erta bahorda beda yoki begona oʼtlar oʼsib chiqadi, organik massalar tuproqqa yaxshi koʼmilmay, ekin sifatsiz ekiladi. Organik massalar, xas va choʼplarning 10% i tuproqqa koʼmilmay qolsa, yer sifatsiz haydalgan hisoblanadi. Haydash sifati Diametri 5 sm dan katta kesaklar palaxsa hisoblanadi. 1 m2 da oʼrtacha 5 ta dan ortiq palaxsa boʼlsa, haydash qoniqarsiz hisoblanadi. Takroriy ekin ekiladigan yer tuprogʼi yaxshi uvoqlanishi kerak, aks holda uni maydalashga koʼp mehnat va yonilgʼi sarf boʼladi, kuzgi shudgorda palaxsa hosil boʼlsa ham zarari yoʼq, chunki qishki yogʼin-sochinda ular maydalanib ketadi. Koʼz bilan chamalaganda chala joy umumiy maydonning 0,2% idan ortiq boʼlmasligi lozim, aks holda yer qoniqarsiz haydalgan hisoblanadi. Yozda kuzgi bug’doydan so’ng haydash( sifatli o’tkazish) Yozda kuzgi bug’doydan so’ng haydash( sifatsiz o’tkazish) Chigit ekish oldidan dalani ko‘rinishi (yozda sifatsiz haydash natijasida begona o‘tlar bilan zararlanishi) Yerni tekislash .  Ekin maydonidagi baland joylar tuprogʼini uning past joylariga keltirib toʼkish, yaʼni undagi past balandliklarni, notekis joylarni yoʼqotish yoʼli bilan shu maydon yuzasida maʼlum nishab yaratish (yoki unda gorizontal yuza hosil qilish) yer tekislash deyiladi.  Yer tekislashda bajariladigan tuproq ishlari hajmiga bogʼliq holda, tekislashni uch usulga ajratish mumkin.  a) asosiy (kapital) tekislash;  b) qisman tekislash;  v) joriy tekislash. Kapital va joriy tekislashda ishlatiladigan traktorlar  ПА-3 маркали узун базали текислагич  ГН-4 ўрнатма грейдер пичоғи  ГН-2.8 маркали ўрнитма грейдер пичоғи Lazer tekislagich yordamida Lazer tekislagich yordamida tekislash ishlari olib borilmoqda (Traktor TTZ-80.10 )tekislash ishlari olib borilmoqda (Traktor TTZ-80.10 ) Yerni tekislashda ishlatiladigan yangi lazer moslama «Rugby 100LR» Tishli tirkalma “zig-zag” borona Chizel-kultivator CHK-3.0 MV-6.0 tekislagich-mola

Похожие

Kоnlаrni o’rgаnishdа mоdеllаshtirish. Mоdеllаshtirish vаzifаlаri, usullаri vа turlаri
Tuproqqa ishlov berishning ilmiy-nazariy asoslari
Neft va gazni qayta ishlash texnologik jarayonlari
Gidravlik yorishda ishlatiladigan asbob uskunalar
Tuproq qoplamini tadqiq qilish