Neft va gazni qayta ishlash texnologik jarayonlari - Геология - Презентации

Neft va gazni qayta ishlash texnologik jarayonlari

Загружено в:

07.10.2019

Скачано:

0

Размер:

4208.2333984375 KB

Neft va gazni qayta ishlash texnologik jarayonlari Company Name01 04

Reja: 1. Neftni qayta ishlash texnologik jarayonlari 2. Gazni qayta ishlash 3. Neftni atmosfera havosida haydash 4. Gazni H 2 S va S0 2 gazlardan tozalash 5. Gazni fraksiyalarga ajratish

Neftni qayta ishlash, neft-kimyo, kimyo, gaz va boshqa yondosh sanoatlar texnologik asbob-uskunalarining asosiy turlaridan biri bu issiqlik almashtiruvchi qurilmalardir. Ular barcha jihozlarning 30-40%ini (og’irligiga ko’ra) tashkil qiladi

Neft-kimyo va neftni qayta ishlash zavodlarida issiqlik almashtiruvchi qurilmalar qaynoq oqim issiqligini regenerasiya qilish, sovuq oqimni isitish, kondensasiya qilish, sovutish, bug’lash, kristallash va eritish uchun ishlatiladi.

Respiblikamizda neftni qayta ishlash bilan birgalikda gazni qayta ishlash sohasiga ham katta e`tibor berildi. 1971- yil dekabrda Muborak gazni qayta ishlash zavodi birinchi navbati ishga tushirildi. Zavod asosan xalq xo’jaligi uchun eng arzon yoqilgi, tabiiy gaz etishtirib beradi. Muborak gazni qayta ishlash zavodining dastlabki quvvati yiliga 5 mlrd. m3 tabiy gazni qayta ishlashdan boshlangan.

1997- yilda gaz kondensatini qayta ishlashga mo’ljallangan xorijiy davlatlarning ilg’or zamonaviy texnologiyalardan biri Fransiya “Teknip” kompaniyasi texnologiyasiga ko’ra Buxoro neftni qayta ishlash zavodi ishga tushirildi. Zavodning umumiy quvvati yiliga 2.5 mln. tonna neft va gaz kondensati aralashmasini qayta ishlashga mo’ljallangan. Zavodda neft va gaz kondensati aralashmasini birlamchi qayta ishlash jarayonlari olib boriladi.

Respublikamizda neft kimyosi va organik sintez moddalar olishni ko’paytirish maqsadida 17- fevral 1998- yil “O’zbekneftegaz” va “ABB Lummus Global”(AQSh), “ABB Soimi”(Italiya), “NishoIvai”, “Toyo injiniring”(Yaponiya) kompaniyalari o’rtasida gaz kimyo majmuasini loyihalash, qurilmalarni yetkazish, o’rnatish va ishga tushirish bo’yicha shartnoma imzolandi.

2001 yil oxirida Sho’rtan gaz kimyo majmuasi ishga tushirildi va 2002- yil 15- avgustidan birinchi o’zbek polietileni chiqarildi. Gaz kimyo majmuasi umumiy quvvati yiliga 4,2 mlrd. m3 tabiiy gazni qayta ishlashga mo’ljallangan bo’lib, quydagi mahsulotlar olinadi: - donador polietilen ( 125 ming.tonn.); - suyultirilgan gaz ( 137 ming.tonn.); - gazkondensati ( 103 ming.tonn.); - donador oltingugurt ( 4 ming.tonn.).

Respublikamizda yoqilgi energiyasiga bo’lgan talabni to’la qondirishda “O’zbekneftegaz” Milliy holding kompaniyasi asosiy o’rin tutadi. Kompaniya 154 korxona va tashkilotni o’z ichiga olib, ulardan 87 tasi aksionerlik hamda 67 tasi davlat korxonalaridir. “O’zbekneftegaz” tizimida 8 ta yirik kompaniya faoliyat yuritadi: “O’zgeoneftgaz qazib chiqarish”, “O’zneftgazburg’alash”, “O’zgaznaqliyo”, “O’zneftni qayta ishlash”, “O’zneftmahsulot”, “O’zneftgazqurilish” va boshqalari neft va gaz sanoatida muhim rol o’ynovchi kompaniyalardir, ya`ni “O’zneftgazmash”, “O’zneftgazhimoyata`minot”, “O’zneftegazaloqa”, “O’ztashqineftegaz”.

Neftni qayta ishlash zavodlariga keladigan neftlardagi suvning katta qismi 2-5 mkm diametrdagi suv tomchilaridan hosil bo’lgan emulstiya ko’rinishida bo’ladi. Neftli muhitdan tomchi yuzasiga smolasimon moddalar, asfaltenlar, organik kislotalar va ularni neftda erigan tuzlari adsorbstiyalanadi.

Neftni atmosferali haydash tizimi Neftni haydash jarayoni asosan, uni ma’lum haroratgacha qizdirib, tarkibidagi uglevodorodlar bug’ holatiga o’tib, keyin sovutish natijasida suyuq holatga ya’ni distillyat va qoldiq hosil qilishdir. Haydash vaqtida qaynash haroratlari bilan farq qiladigan ikki komponentdan tashkil topgan aralashma t1 qaynash haroratigacha qizdiriladi. Bunda oson qaynaydigan mahsulot bug’lanadi va tizimdan chiqarilib sovutiladi.

Yuqorida ko’rib o’tganimizdek, birlamchi qayta ishlash jarayonida neft va gazning fizikaviy xossalariga ko’ra fraksiyalarga ajratildi. Shunga o’xshash atmosfera – vakuum qurilmalarida neftdan benzin distillyati, dizel yoqilg’isi, kerosin, turli qovushqoqlikdagi uch moy fraksiyasi va gudron olinadi.

Asosan yuqori molekulyar birikmalardan tarkib topgan og’ir mahsulot vakuumli haydash kolonnasining tubida qoladi va u vakuumli haydash qoldig’i – gudron deb ataladi. Vakuumli haydash qoldig’i bitum olishda yoki, qoldiq yoqilg’i olish uchun komponenti bo’lib termik kreking xom ashyosi sifatida ishlatilishi mumkin.

AT va AVT kurilmalarida haydash natijasida quyidagi mahsulotlar olinadi: 1. Siqilgan uglevodorod gazi. U asosan propan va butandan iborat. Bu gazning qanchalik ko’p yoki kam bo’lishi neftni stibilizastiya qilish darajasi- ga bog’liq. Gazlar oltingugurtdan tozalanganidan so’ng xo’jalik yoqilg’isi sifatida ishlatiladi. 2. Benzin fraksiyasi. (70-180°S). Turli xil avtomobil yoqilg’isini olish Qaynash harorati Fraksiyalar 32 0S (305 K) gacha Uglevodorod gazlari (butan va nisbatan yengil gazlar) 32-1050S (305-378 K ) Benzin (gazolin) 105- 1800S (378-453 K) Nafta (og’ir benzin, benzin-ligroin fraksiyasi, ligroin) 180-2300S (453-503 K) Kerosin 230- 3500S (504-623 K) Gazoyl 3500S (623 K) dan yuqori Qoldiq (mazut) 40 uchun komponent sifatida qo’llanadi. Ikkilamchi qayta ishlash natijasida hosil bo’luvchi oraliq qismlari asosida aromatik uglevodorodlar (benzol, toluol, ksilol) olinadi. 3. Kerosin fraksiyasi. (120-315°S). Bu fraksiyadan reaktiv aviastiya, traktor va boshqa dvigatellar uchun yoqilg’i olinadi. 4. Dizel fraksiyasi. (180-350 0S). Uni gazoyl deb ataladi. Undan dizel dvigatellari teplovoz, suv kemalari uchun yoqilg’i olinadi. 5. Mazut fraksiyasi. (3500S dan yuqorida). Uni termik krekinglab, qo’shimcha miqdorda yoqilg’i va moylar olish mumkin. Gudron fraksiyasi. (500°S dan yuqorida). Bu fraksiya juda yopishqoq bo’lib, 30-40°S da qotadi. Koks bitum va boshqa yopishqoq materiallar olish uchun ishlatiladi.

Gazlarni H 2 S va S0 2 dan tozalash usullari H 2 S va S0 2 gazlari kо‘pincha yer ostidan olinayotgan tabiiy gazlarni tarkibida uchraydi, Ularni miqdori xar xil: bir protsentdan kam , ba’zan bir necha protsentgacha yetadi. S0 2 gazi aytarlik zararsiz, H 2 S esa oz miqdori zararlidir. Gazlarni H 2 S va SO 2 dan tozalashni bir necha xil usullari bor. Ular asosan ikki guruhga bо‘linadi: absorbsiya va desorbsiya usullari. Absorbsiya usuli о‘z navbatida ikkiga bо‘linadi: kimiyoviy (xsmosorbsiya) va fizikaviy.

Neft mahsuloti tavsifi haqida so’z yuritish uchun aniq birikmalarni fraksiyalar deb nomlanuvchi guruhlarga kiritish maqsadga muvofiq bo’ladi. Fraksiya (yoki pogon) aniq ikki harorat orlag’ida qaynaydigan barcha birikmalarni jamlaydi. Bu haroratlar fraksiyalarning qaynash chegarasi yoki qaynab bug’lanish oralig’i deb ataladi.

Neft fraksiyalarining muhim fizik xossalariga ma’lum bosimda qaynash, qotish, suyuqlanish-harorati zichligi yopishqoqligi (ayniqsa, yuqori molekulali uglevodorodlar uchun), infraqizil nurlarii yutishi, nur sindirish ko’rsatgichi kiradi .

Adabiyotlar: 1. Смидович Э.В. Техналогия переработка нефти и газ ч.2.М: Химия 1980 стр 274-280. 2. Суняев С.И “Производство,облагора живание и применение нефтяного кокса. М: Химия 1985, 296стр. 3. Балабердина И. Т. “Физический методи переработка и использование газа М: Химия 1987 стр 262. 4. Бакиров Т.М “ Первичная переработка природних газов” М Химия 1987, 262стр. 5. Исматов Д. И “Нефт-газни қайта ишлаш техналогияси” маьрузалар матни Тошкент 2009 . 6. Черножуков Н .И “Техналогия переработки нефти и газа” ч 3, М: Химия 1978,324-стр.

Похожие

Buxoro neftni qayta ishlash zavodi

O`zbekistonda olib borilayotgan kon qidiruv ishlari

Neft, gaz va neft mahsulotlarini saqlash idishlari

Neft, gaz va gazokondensat

Neft-gaz kollektorlari, ulardagi neft- gaz va suvlarning xususiyatlari