O’zbekiston respublikasi hududi tuproqlarining hozirgi ifloslanish holatini tahlil qilishni - Геология - Презентации

O’zbekiston respublikasi hududi tuproqlarining hozirgi ifloslanish holatini tahlil qilishni

Загружено в:

04.03.2024

Скачано:

0

Размер:

4997.3916015625 KB

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI HUDUDI TUPROQLARINING HOZIRGI IFLOSLANISH HOLATINI TAHLIL QILISHNI

REJA:  1.Tuproq ifloslantiruvchi ommilar haqida umumiy tushuncha.  2. Tuproq ifloslanishining asosiy sabablari  3. Kimyoviy ifloslanish.  4.Foydanalilgan adabiyotlar

 “ Tuproqda inson salomatligi va ekotizim uchun xavf tug'diradigan etarlicha yuqori konsentratsiyada zaharli kimyoviy moddalar (ifloslantiruvchi moddalar yoki ifloslantiruvchi moddalar) mavjudligi. Tuproqda tabiiy ravishda paydo bo'ladigan ifloslantiruvchi moddalar bo'lsa, hatto ularning darajasi xavf tug'diradigan darajada yuqori bo'lmagan taqdirda ham, ifloslantiruvchi moddalar darajasi tabiiy bo'lishi kerak bo'lgan darajadan oshsa, tuproq ifloslanishi sodir bo'ladi, deyiladi.”

 tuproqning ifloslanishining asosiy sababi sun'iy chiqindilar borligidadir. O'lik o'simliklar, hayvonlarning tana go'shti va chirigan meva va sabzavotlar kabi tabiatning o'zidan chiqadigan chiqindilar tuproq unumdorligini oshiradi. Biroq, bizning chiqindilarimiz tabiatda topilmaydigan va tuproq ifloslanishiga olib keladigan kimyoviy moddalar bilan to'la.

TUPROQ IFLOSLANISHINING ASOSIY SABABLARI  Tuproqning ifloslanishi murakkab hodisa bo'lib, uni turli xil narsalar va harakatlar qo'zg'atishi mumkin: sigaret qoldiqlari chiqindilaridan tortib, kimyoviy o'g'itlardan ortiqcha foydalanish. Har bir sabab boshqasi bilan bog'liq. Muayyan sababni aniqlash juda qiyin. Biroq, asosiy sabablar quyida keltirilgan.  1. Sanoat faoliyati. O'tgan asrda, ayniqsa, tog' -kon sanoati va ishlab chiqarish hajmi oshganidan buyon, sanoat faolligi bu muammoga eng katta hissa qo'shgan. Sanoatning aksariyati Yerdan foydali qazilmalarni qazib olishga bog'liq.  Temir rudasi yoki ko'mir bo'ladimi, yon mahsulotlar ifloslangan va ular xavfsiz deb hisoblanmaydigan tarzda yo'q qilinmaydi. Natijada sanoat chiqindilari tuproq yuzasida uzoq vaqt qoladi va uni ishlatishga yaroqsiz holga keltiradi.

2. QISHLOQ XO'JALIGI FAOLIYATI  Texnologiyalar zamonaviy pestitsidlar va o'g'itlar bilan ta'minlagandan so'ng, kimyoviy vositalardan foydalanish sezilarli darajada oshdi. Ular tabiatda ishlab chiqarilmaydigan va uni parchalash mumkin bo'lmagan kimyoviy moddalar bilan to'la. Natijada, ular suv bilan aralashgandan keyin erga singib ketadi va tuproq unumdorligini asta -sekin kamaytiradi. Yer sayyoramizni yo'q qiladigan erning ifloslanishining oldini olishning 30 ta ajoyib usuli va Boshqa kimyoviy moddalar tuproq tarkibiga zarar etkazadi va suv va havo orqali eroziyasini osonlashtiradi. O'simliklar bu pestitsidlarning ko'pini o'zlashtiradi va ular parchalanib ketganda tuproqning ifloslanishiga sabab bo'ladi, chunki ular erning bir qismiga aylanadi.

3. CHIQINDILARNI UTILIZATSIYA QILISH  Va nihoyat, biz chiqindilarni qanday tashlayotganimiz tashvishlantiradi. Ishlab chiqarish chiqindilari ifloslanishga olib kelishi aniq bo'lsa -da, biz ifloslanishni qo'shishning yana bir usuli bor. Har bir inson siydik va najas orqali ma'lum miqdordagi shaxsiy chiqindilarni chiqaradi. Uning ko'p qismi kanalizatsiya tizimiga o'tishi bilan birga, bezi shaklida to'g'ridan -to'g'ri chiqindixonalarga tashlanadigan katta miqdori ham bor. Hatto kanalizatsiya tizimi ham poligonda tugaydi, bu erda biologik chiqindilar tuproq va suvni ifloslantiradi. Buning sababi shundaki, bizning tanamiz toksinlar va kimyoviy moddalarga to'la, ular erga kirib, tuproqni ifloslantiradi.

4. TASODIFAN NEFT TO'KILISHI  Yog 'oqishi kimyoviy moddalarni saqlash va tashish paytida yuz berishi mumkin. Buni ko'p yoqilg'i quyish shoxobchalarida ko'rish mumkin. Yoqilg'i tarkibidagi kimyoviy moddalar tuproq sifatini yomonlashtiradi va ularni o'stirishga yaroqsiz holga keltiradi. Bu kimyoviy moddalar er osti suvlariga tuproq orqali kirib, suvni ichib bo'lmaydigan qilib qo'yishi mumkin.

5. KISLOTALI YOMG'IR  Kislotali yomg'ir havoda mavjud bo'lgan ifloslantiruvchi moddalar yomg'ir bilan aralashib, yana erga tushganda paydo bo'ladi. Ifloslangan suv tuproq tarkibidagi ozuqa moddalarining bir qismini eritib yuborishi va tuproq tarkibini o'zgartirishi mumkin.

 Kimyoviy ifloslangan tuproqlarning havfli - zaharli xususiyati, kimyoviy tarkibi va umumiy miqsori bo‘yicha turlarga ajratiladi. Havfli-zaharli xususiyati bo‘yicha tuproqlar quyidagi kimyoviy ifloslanishlarga ajratiladi: 1.Radioaktiv ifloslanish, 2. Og‘ir megallar va kimyoviy moddalar bilan ifloslanish, 3. Turli chiqindilar bilan ifloslanish.  Tahlillarga ko‘ra radioaktiv ifloslanish eng havfli o‘rinda turadi, chunki radioaktiv ifloslanishda dastlab biologik dunyo jiddiy zarar ko‘radi va juda katta radiusda ham ta’sir etish xususiyatiga ega, eng achinarlisi inson sog‘ligiga juda havfli ta’sir etib, uning kelajak avlodlariga genlar orqali ta’sir etishi bilan boshqa ifloslanish turlaridan farq qiladi.

 Og‘ir megallar bilan ifloslanishning havfli tomoni shundaki, birinchidan, og‘ir megallar bilan ifloslanishni vujudga keltiruvchi omillar va manbalar ko‘p (transportlar va sanoat - korxonalari) bo‘lib, ikkinchidan, tuproq qoplamida saqlanish (yemirilish) muddati bir necha ming yillarga teng.  Tuproqlarni turli chiqindilar bilan ifloslanishi yuqoridagi ifloslanishlar katori juda ko‘p hisoblanadi. Uning havfli tomoni shundaki, turli chiqindilar inson ta’siri va sanoat korxonalari tomonidan juda katta miqdorda tuproq qoplamiga to‘planadi. Maxsus chiqindilar ko‘miladigan "qabriston" lar yillar davomida atrof - muhit tuproq qoplamiga salbiy ta’sir qiladi. Chiqindilar zaharli xususiyati bo‘yicha quyidagi guruhlarga ajratiladi.

FOYDANALILGAN ADABIYOTLAR  https:// uz.ipocketpc.net/causes-and-397 https:// uz.bornpottytrained.com/1679-how-to-prevent-soi l-contamination-with-chemical-wast.html  https:// uz.mgwiki.top/wiki/Soil_contamination  https:// lib.jdpu.uz/storage/uploads/files/TUPROQNI%20 X ARITAGA%20TUSHIRISH.pdf

Похожие

Tog’ tuproqlarining genezisi, geografiyasi, evolyutsiyasi, morfogenetik tuzilishi

Tuproqshunoslik va geologiya

Qalmoqqir konida tog' jinslarini yuklashni tashkil qilish, yuklash transportlarini tanlash

O’zbekistonda tarqalgan tuproq tiplari

Tuproqshunoslik fanining mutaxassislik uchun ahamiyati. Tuproq hosil bo’lish jarayoni