logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. География
  4. Janubiy Amerikaning geografik o’rni, o’rganish tarixi, geologik tuzilishi foydali qazilmalari, relefi

Janubiy Amerikaning geografik o’rni, o’rganish tarixi, geologik tuzilishi foydali qazilmalari, relefi

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

172.4013671875 KB
Скачать
Dars mavzusi: Janubiy Amerikaning geografik o’rni, o’rganish tarixi, geologik tuzilishi foydali qazilmalari, relefi Darsning maqsadi: Ta’limiy: Janubiy Amerika materigi haqida tushuncha berish. Tarbiyaviy: o’quvchilarga vatanga, tabiatga bo’lgan muhabbatini oshirish. Rivojlantiruvchi: o’quvchilar ongida geografik bilimlarni kengaytirish tasavvurni oshirish va mustaqil fikrlash. Darsning jihozi: materik va okeanlar tabiiy atlasi xarita to’p Darsning borishi: I. Tashkiliy qism. salomlashish, navbatchi o’quvchilar orqali davomatni aniqlash, dunyo yangiliklari bilan tanishish. geografiya faniga bag’ishlangan she’riy lahzani tinglash II. O’tilgan mavzuni so’rash. geografiya faniga oid qiziqarli o’yinlar. “ Zinama-zina” o’yini. Ikki o’quvchi o’qituvchining qarshisida turadi. O’quvchi o’tilgan mavzudan qiziqarli savollar bilan murojaat qiladi. Bu savollarga to’g’ri javob bergan o’quvchi bir qadam oldinga siljiydi. Qaysi o’quvchi birinchi bo’lib o’qituvchi yoniga kelib qolsa u g’olib hisoblanadi. O’qituvchi: – Antarktidaning eng baland yeri? 1-o’quvchi: – Vinson massivi. O’qituvchi: – Eng rast yeri? 1-o’quvchi: – Benfli cho’kmasi. O’qituvchi: – Antarktida maydoni 2-o’quvchi: – 14.000.000 km2. O’qituvchi: – Nunutaklar nima? 1-o’quvchi: – Tog’larning muzlardan chiqib turgan cho’qqilari. O’qituvchi: – Pingvinlarning necha turlari tarqalgan? 2-o’quvchi: – 17 turi tarqalgan. O’qituvchi: – Muz qoplamining o’rtacha qalinligi qancha? 1-o’quvchi: – 2000 m. Demak, “Zinama-zina” o’yini g’olibi: 1- o’quvchi hisoblanadi. Yangi mavzuni bayon etish. Mavzuni e’lon qilaman, doskaga yozaman. Janubiy Amerikaning geografik o’rni, o’rganish tarixi, geologik tuzilishi foydali qazilmalari, relefi. Reja: 1. Asosiy hususiyatlari. 2. Geografik o’rni. 3. O’rganish tarixi. 4. Geologik tuzilishi. 5. Foydali qazilmalari. 6. Relyefi. Rejalar bo’yicha mavzuni multimediya shaklida o’quvchilarga dars o’taman. Multimediyada ko’rgazmalardan, sxemalardan, xaritalardan va boshqa vositalardan foydalanaman. 1. Dunyodagi eng sersuv daryosi. 2. Eng baland va eng keng sharsharasi. 3. Eng katta iloni. 4. Eng mitti “odamxo’r” balig’i. 5. Eng uzun tog’i. 6. Eng katta daryo havzasi. 7. Eng balandda joylashgan chuchuk suvli katta ko’li. 8. Eng baland harakatdagi vulqoni. 9. Eng qalin Amazoniya o’rmonlari – “sayyoramizning o’pkasi” bor. 10. Eng sernam materik. 1-reja. Janubiy Amerikaning asosiy hususiyatlari: 2-reja. Geografik o’rni. 5000 km . G’b ShqSh J ekvator 3-reja. O’rganish tarixi. XV asrdan oldin Amerika Xitoylar, yaponlar, finikiyaliklar, arablar, inglizlar, skandinaviyaliklar, okeaniyaliklar borgan. Abu Rayxon Beruniy Amerika quruqligining mavjudligini X.Kolumb kashfiyotidan 450 yil oldin bashorat qilgan. X.Kolumb “ Yer shar shaklida” degan g’oyaga asoslanib, Xindistonga g’arbdan yaqin dengiz yo’li bilan borish uchun safarga chiqdi. Amerigo Vespuchchi Asli italiyalik, Ispaniya dengiz flotida hizmat qilgan. 1499-1504 yillarda J.Amerikaga sayoxatida 1-bo’lib u yerlar Xindiston emasligini aytgan. A.Gumbold, Ye.Bonplan J.Amerikani ilmiy jihatdan o’rganib chiqqan. G.I.Langsdorf, N.G.Rubsov, A.I.Voyeykov, N.I.Vovilov Materikning aholisi va tabiati haqidagi qiziqarli ma’lumotlarni to’plagan. 4-reja. Geologik tuzilishi. Geologik tuzilishi. • Janubiy Amerikaning sharqiy qirg'oqlari bilan Afrikaning g'arbiy qirg'oqlari bir-biriga o'xshashligi va mos kelishi dastlab materiklarning gorizontal siljishi va keyinchalik litosfera plitalari tektonikasi gipotezalariga zamin yaratdi. Qadimda Janubiy Amerika yirik Gondvana quruqligi tarkibida bo'lgan. Keyingi geologik davrlarda mustaqil materikka ajralgan. Tektonik harakatlar ta'sirida Janubiy Amerika platformasining cho'kkan joylarida botiqlar (Amazonka, Orinoko, La-Plata) va ko'tarilgan qismlarida yassitog'liklar (Gviana, Braziliya) tarkib topgan. Yassitog'liklarda lava — vulkan yotqiziqlari ko'p uchraydi. Alp tog' burmalanishida yosh And tog' tizmalari shakllangan. Bu yerlarda harakatdagi vulkanlar, kuchli zilzilalar bo'lib turadi. Shu xususiyatiga ko'ra sohil zonasi Tinch okean „olovli halqasi"ga kiritilgan. 5-reja. Foydali qazilmalari. Mis Qalay Qo’rg’oshin Oltin Kumush Platina Oltingugurt Bor Yod Tabiiy selitraNoruda RudaliFoydali qazilmalari Braziliya yassitog'ligida Bazaltli Metamorfik Temir Olmos Uran Marganes Nikel Kobalt Volfram Cho'kindi tog' jinslari to'plangan botiqlarda Neft Tabiiy gaz Toshko’mir 6-reja. Relyefi. Janubiy Amerika relyefi Tog'li g'arb Tekislik va yassitog'liklar Bu deyarli meridianal yo'nalishdagi eng uzun (9000 km) And tog' tizmalaridir. And tog'lari ko'p qismida tog' tizmalarini, markaziy qismida tog'lik va yassitog'liklarni (3500— 4500 m) hosil qiladi. Bu yerda dunyodagi eng baland harakatdagi vulkan — Lyulyaylyako (6723 m), materikning eng baland nuqtasi Akonkagua (6960 m) va boshqalar bor. Dunyodagi eng yirik Amazonka, nisbatan kichikroq La-Plata va Orinoko pasttekisliklari, ular oralig'idagi Braziliya va Gviana yassitog'liklari shu hududda joylashgan. Yassitog'liklar yer yoriqlari va tor hamda chuqur daryo vodiylari bilan parchalangan. IV. Yangi mavzuni mustahkamlash. Mustahkamlash uchun “to’p o’yin”idan foydalanamiz. Bu o’yinda o’qituvchi to’pni darsda o’tirgan hohlagan o’quvchiga otadi. To’pni ushlab olgan o’quvchi o’qituvchining bergan savoliga javob beradi. “ To’p o’yini” quyidagicha: O’qituvchi: – Janubiy Amerika materigi shimoldan janubga, g’arbdan sharqqa necha km. masofaga cho’zilgan. 1-o’quvchi: – shimoldan janubga – 7000 km., g’arbdan sharqqa – 500 km. cho’zilgan. O’qituvchi: – “Amerika” nomi nechanchi yilda berilgan? 2-o’quvchi: – 1507-yildan boshlab berilgan. O’qituvchi: – shimoliy va janubiy Amerikaning chegarasi shartli ravishda qayerdan o’tkazilgan? 3-o’quvchi: – Panama kanali orqali. O’qituvchi: – Janubiy Amerikaning ilmiy jihatdan o’rgangan sayyohlar. 4-o’quvchi: – G.I.Langsdorf, N.G.Rubsov, A.I.Voyeykov, N.I.Vovilov O’qituvchi: – foydali qazilmalarini sanang. 5-o’quvchi: – mis, qalay, qo'rg'oshin, oltin, kumush, platina. V. O’quvchilarni baholash. Darsda faol qatnashgan o’quvchilarni baholayman. VI. Uyga vazifa berish. O’quvchilarga keyingi o’tiladigan mavzuni bugungi o’tilgan mavzudek “Multimediya” tarzda tayyorlanib kelishni aytaman. T A M O M ! ! !

Похожие

Appalachi tog`lari, Grenlandiya, Markaziy va Buyuk tekisliklar
Yevrosiyo
Antarktida. Antarktidaning geografik o’rni. Muz usti va osti relyefi
O’zbekistonning relyefi va tabiiy resurslarining maktab geografiya darsligida o’qitilishi
O’zbekistonning geografik o’rni