Aholi orasida demografik jarayonlarni hisoblash usullari - География - Презентации

Aholi orasida demografik jarayonlarni hisoblash usullari

Загружено в:

26.11.2024

Скачано:

0

Размер:

1044.091796875 KB

Aholi orasida demografik jarayonlarni hisoblash usullari

Demografiya 2 qismdan iborat: 1. AHOLINI STATIKASI BOSHQACHA QILIB AYTGANDA AHOLINING MA’LUM BIR VAQTDA OLINGAN SONI, TARKIBI ( JINSI, YOSHI, KASBI, MASHG‘ULOTI, OILAVIY AHVOLI, MILLATI, TILI, MA’LUMOTI), TURAR JOYI, GEOGRAFIK JOYLANISHI, ZICHLIGI HAQIDAGI MA’LUMOTLARNI O‘Z ICHIGA OLADI. 2. AHOLI DINAMIKASI - AHOLI SONINING DINAMIKASI (HARAKATI O‘ZGARASHI. U O‘Z NAVBATIDA IKKI XIL BO‘LADI a) MEXANIK HARAK b) TABIIY HARAKAT (TUG‘ILISH VA O‘LIM NATIJASIDA).

Axoli dinamikasi (xarakati) . Aholining ichida tabiiy va mexanik (migratsiya jarayonlari) harakat farqlanadi. Aholining tabiiy harakati deganda, asosiy demografik jarayon tug‘ilish va o‘limning natijasida ma’lum bir territoriyada aholi sonining o‘zgarishi tushuniladi .

migratsiya Migratsiya deganda esa aholining bir davlat ichida yoki bir davlatdan ikkinchi davlatga mexanik ravishdagi harakati tushuniladi. Migratsiyaning har xil formalari bo‘lib birinchi navbatda tashqi migratsiya – davlatlararo va ichki migratsiya – bir davlatning ichidagi harakat tushuniladi. Ichki migratsiya ham ikki xil bo‘ladi. Masalan: doimiy yashash joyini o‘zgartirish natijasidagi harakat va mavsumiy migratsiya – aholining ma’lum bir vaqtdagi (mavsumdagi) harakati va boshqalar .

Migratsiya jarayonlari katta ijtimoiy - gigienik va epidemiologik ahamiyatga ega - AHOLINING MEXANIK HARAKATI MA’LUM BIR TERRITORIYADA AHOLINING SON JIHATDAN KO‘PAYISHIGA, BOSHQA BIR TERRITORIYADA ESA KAMAYISHIGA, AHOLINING YOSHI, JINSI, KASBI BO‘YICHA TARKIBINI O‘ZGARISHIGA OLIB KELADI. BU ESA O‘Z NAVBATIDA SOG‘LIQNI SAQLASH MUASSASALARINING FAOLIYATINI KO‘RIB CHIQISHNI TALAB ETADI;

Axolining tabiiy xarakati 1.Tug‘ilish ko‘rsatkichlari 2. O‘lim ko‘rsatkichlari 3. Aholining tabiiy o‘sish ko‘rsatkichi

Jismoniy rivojlanish Aholi salomatligini baxolovchi ko‘rsatkichlardan biri hisoblanadi,chunki hozirgi paytda bu ko‘rsatkich boshqa ko‘rsatkichlar singari o‘zgarib turishi mumkin (kasallanish, o‘rtacha umr davomiyligi o‘lim, bolalar o‘limi, ko‘rsatkichlari kabi). Aholining jismoniy rivojlanishi haqidagi malumotlar tahlili va statistik usullari chuqur ilmiy asoslangan bo‘lib, sog‘liqni saqlash muassasalarining ilmiy-amaliy tadqiqot faoliyatida qo‘llaniladи

 Jismoniy rivojlanish – bu organizmning funksional va morfologik xususiyatlarning jamlanmasi bo‘lib, bu xususiyatlar organizmning o‘lchami, shakli, shaxsning garmonik rivojlanishini, shuningdek uning jismoniy kuchining faolligini belgilab beradi

 Jismoniy rivojlanishning darajasini va yo‘nalishini belgilovchi omillar uchta asosiy guruhlarga bo‘linadi:  1) endogen omillar (irsiy, ona qornidaligidagi tasirlar, muddatiga etmasdan to‘g‘ilish, to‘g‘ma poroklar va b.q);  2) tabiiy - iqlimiy omillar (iqlimi, yashash joyi yoki yashash relefi ( mestnosti), daryo, dengiz, o‘rmonlar va tog‘lar va b.q.);  3) ijtimoiy-iqtisodiy omillar (jamiat qatori, rivojlanishning iqtisodiy darajasi, mehnat sharoiti, turmush sharoiti, ovqatlanishi, dam olishi, madaniy bilim darajasi, gigienik ko‘nikmalari, tarbiyasi va b.q.).

 Antropometrik o‘lchovlar aholining alohida guruxlari orasida ko‘yidagi tartibda olib boriladi:  1) yangi tug‘ilganlarda tug‘ruqxonada tug‘ilgan paytida va tug‘ruqxonadan chiqqanda o‘tkaziladi (o‘lchanadi);  2) 1 yoshgacha va 1 yoshdan 3 yoshgacha bo‘lgan bolalarda – oilaviy poliklinikada, qishloq vrachlik punktlarida va maktabgacha bo‘lgan muassasalarda har oyda o‘tkaziladi;  3) 3 yoshdan 7 yoshgacha bo‘lgan bolalarda – bolalar bog‘chasida, oilaviy poliklinikalarida va qishloq vrachlik punktlarida yiliga 2 marta o‘tkaziladi;  4) bolalar va o‘smirlar (maktabdagilar) 7yoshdan 18yoshgacha – yiliga 1 – 2 marta maktabda o‘tkaziladi;  5) talabalar, kollej va oliy uquv muassasalaridagilar – uquv joyiga qarashli muassasalarda yiliga 1 marta;

ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT !

Похожие

Demografik muammo

Demografik portlash va demografik tanglik jarayonlari

Demografik o’tish konsepsiyasi

Aholi migratsiyasi

Global va demografik muammolar