Kartalarni tuzishning turli bosqichlarida dizayn - Геодезия - Презентации

Kartalarni tuzishning turli bosqichlarida dizayn

Загружено в:

04.12.2024

Скачано:

0

Размер:

10839.012695312 KB

Kartalarni tuzishning turli bosqichlarida dizayn

РЕЖА • Karta yaratishdagi to‘liq davriy ishlar tizimli bosqichlar • SHartli belgilarlarni loyihalash • Kartaning umumiy kompozitsiyasi • Karta tuzish bosqichi

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ • 1. Ойматов Р.К. “Картографик дизайн”. Дарслик. Тошкент. 2019 йил. • 2. Oymatov R.Q. Kartografik dizayn.–Toshkent.: “Faylasuflar”, 2018. • Mirzaliyev T., Safarov E. Yu., Egamberdiyev A., Qoraboyev J. S. Kartashunoslik. – Toshkent.: “Cho’lpon”, 2012. – 235 b. • 3. Mirzaliyev T., Safarov E. Yu., Egamberdiyev A., Qoraboyev J. S. Atlas kartografiyasi. – Toshkent.: “Universitet”, 2015. – 248 b. • 4. Берлянт А. М. Картоведение. – М.: Аспект-Пресс, 2003. • 5. Берлянт А. М. Картография//Учебник для вузов. М., 2002. • 6. Востокова А.А., Кошель С.М., Ушакова Л.А. Оформление карт. Компьютерный дизайн//Учебник. М.: Аспект Пресс, 2002.— 288 с. • 7. Safarov E. Yu. Geografik axborot tizimlari. – Toshkent., “Universitet”, 2010. • 8. Safarov E. Yu., Oymatov R.Q. Geoinformatsion kartografiya. Toshkent., “Universitet”, 2012. • 9. Safarov E. Yu., Musayev I.M., Abduraximov N. Geoaxborot tizimi va texnologiyalari. T.: TIMI, 2008., 160 b. • 10. Asomov M., Mirzaliyev T. Topografiya asoslari va kartografiyadan laboratoriya mashg’ulotlari. – Toshkent., “O’qituvchi”, 1990. • 11. Qoraboyev J.S. Yirik mashtabli kadastr kartalarini loyihalash va tuzish. Toshkent., 2003 y. • 12. G’ulomov P., Mirakmalov M. Toponomika va geografik terminshunoslik. – T.: O’zMU, 2005. • 13. Judith A. Tyner. Principles of Map Design. Тhe guilford press, New York, London. 2010 y. • 14. Cartography: thematic map design/Borden D. Dent, Jeffrey S. Torguson, Thomas W. Hodler.—6th ed. • 15. Safarov E.Yu., Prenov Sh. Tabiiy kartalarni loyihalash va tuzish. Toshkent, Universitet, 2011.-158 b.

Karta yaratishdagi to‘liq davriy ishlar tizimli bosqichlardan tashkil topadi:  Loyihalashtirish  Tuzish  Kartani nashrga tayorlash  Nashr qilish Ushbu jarayonlarda, ya’ni karta bezashga taaluqli hamda uni yaratishdagi har bir bosqichida amaliy ishlar bajariladi. Kartaning loyihasini ishlab chiqishda asosiy masala yechiladi, ya’ni mazmunning har bir elementi va kartografik belgilarning bir butun tizimini ishlab chiqish, keyinchalik loyihalash uchun tasviriy vositalar tanlanadi. Картани лойиҳалаш- yangi tuzilgan xaritani tuzish yoki mavjud xaritani yangilash Картани лойиҳалашнинг мақсади - yangi xaritalar va atlaslarni yaratish bo'yicha barcha ishlarni tashkil etish va bajarish hamda ular asosida xaritalarni maqsadli tahrir qilish, nashrga tayyorlash va nashr qilish uchun zarur bo'lgan hujjatlar va ilovalarni ishlab chiqish

SHARTLI BELGILARLARNI LOYIHALASH Shartli belgilar loyihasining qulayligi, rangli bezashdagi tajriba namunalarida tekshiriladi. Ushbu bosqichda kartani tashqi bezagi ishlab chiqiladi: ramkalarning shakli, sarlavha uchun shrift o‘lchami va turi, mazmuni, qo‘shimcha elementlari (kartaga naqsh solib yozishlar, diagrammalar va boshqalar).

KARTANING UMUMIY KOMPOZITSIYASI Keyin umumiy kompozitsiya aniqlanadi, tasvirga nisbatan barcha tashqi elementlar joylashadigan o‘rni belgilab qo‘yiladi. Bunda dizaynerning asosiy muammosi – kartaning muvofiqligi, tashqi ko‘rinishni loyihalash , tashqi elementlarni mantiqan va tejamkor joylashtirish , badiiy uslublarni ishlatish, kartografik asarni o‘ziga xos xususiyatini, uslubini ta’kidlashdan iborat bo‘ladi. Ushbu jarayonda kartografning konstruktorlik faoliyatida, ayniqsa yirik kartografik asarlarni loyihalash (kompleks asarlarda) uchun keng maydon ochiladi.

KARTA TUZISH BOSQICHI Karta tuzish bosqichi, uning asl nusxasini, grafigini tuzishdan iborat bo‘lib, mazmun elementlarini umumlashtirish va ijodiy tanlash jarayoni bilan bog’liq obyektlarni to‘g’ri tanlash orqali, elementlarini aniq joylashtirish va bir vaqtda karta elementlarini shitrix bilan chizish, imzo va nomlarini tushurishdan iborat bo‘ladi. Qo‘l bilan bog’liq bajariladigan ishlarda chizmachilik asboblari va moslamalar ishlatiladi, kompyuter dizaynida dasturiy vositalar to‘plami talab qilinadi, zamonaviy texnologiyalardan foydalanish esa, ishning sifatini ta’minlaydi. Ushbu bosqichda eng asosiy jarayon – kartani grafik legendasini tuzish, shartli belgilarni aniq tizimda va ketma-ketlikda joylashtirish, guruhlar hamda alohida belgilarning masofasini hisoblash, shrift o‘lchamlarini o‘zaro nisbatini, sarlavhalar va shartli belgilarni tushuntiruvchi yozuvlarni aniqlash ishlari olib boriladi. Kartaning legendasi bu – kartalardagi shartli belgilar tizimi bo’lib, undagi ma’lumotlarni izohlaydi Legendani ishlab chiqish jarayoni uning dasturini ishlab chiqishdan boshlanib, tuzish jarayoni bilan yakullanadi

KARTANI NASHRGA TAYYORLASH Kartani nashrga tayyorlashda jarayonida, bezash ishlarining asosiy qismi bajariladi – bunda kartaning asl nusxalarini tayyorlash, ularning bosma shakllarini olish uchun maxsus belgilangan vositalardan foydalaniladi. Ushbu bosqichda bezash masalasi shundan iboratki bo‘ladiki, rangli uyg’unlikni oshirilishigacha bo‘lgan ishlab chiqishdan iborat, fon elementlari uchun uyg’un ranglarni tanlash, asosiy nusxa rangini tayyorlashdan iborat. Bo‘lajak karta va uning qadr qimmati haqida to‘liq tasavvur berishga imkonini beruvchi poligrafik qayta tiklash jarayoni ranglarni tanlash uchun xizmat qiladi. Ranglar bo‘yicha yechimni yaxshiroq topish uchun (ayniqsa murakkab kartalar uchun) ranli bezashning bir necha variantini bajarishdan iborat bo‘ladi.

KARTANING TASHQI KO‘RINISHI HAQIDAGI YAKUNIY FIKR Kartaning tashqi ko‘rinishi haqidagi yakuniy fikrni bir nusxada bajarilgan rangli namuna beradi. U kompyuterdagi rangli kartaning asl nusxasini yoki qo‘lda bajarilgan ragnli nusxani qaytadan tiklashni tekshirishga kerakdir. Karta tayyorlashning yakuniy bosqichida ham bezatish ishlarida tuzatishlar talab qilinadi, fon elementlari uyg’unligini o‘zgartirish, rangli tusni (ton) kuchaytirishga yoki kamaytirishga olib keladi. Shunday qilib, dizayn jarayoni bo‘yicha ishlar karta yaratishning hamma bosqichlarini o‘z ichiga oladi. Bir tomondan, ular chuqur ijodiy xarakterga ega badiiy mahorat talab qiladi, ikkinchi tomondan texnik grafika uslublari va dasturlari murakkab bajaruvchi vositalarga ega bo‘lishi kerak.

Ибтидоий давр карталари Eng qadimgi xaritalar yerni emas, osmonni nazarda tutadi. Birinchi xaritalar toshga yozilgan. Qabilalar o'z hududining xaritasini shunday belgilashgan. Miloddan avvalgi 16500 yillarga tegishli Laska g'ori devorlarida topilgan nuqta (rok san'ati). Masalan, tungi osmonning bir qismi, shu jumladan uchta yorqin yulduz Vega, Deneb va Altair (Yozgi uchburchaklar turkumi), shuningdek, Pleiades yulduzlar to'plami tasvirlangan. Ispaniyadagi El-Kastilo g'orining devorlarida miloddan avvalgi 12000 yillarga tegishli Corona turkumini tasvirlaydigan nuqtalar topilgan. https://en.wikipedia.org/wiki/Early_world_maps

Dunyoning Bobil xaritasi tasvirlangan loydan yasalgan planshet. Miloddan avvalgi 700 yillarga borib taqaladiКарталарнинг дастлабки кўринишлари https://en.wikipedia.org/wiki/Early_world_maps

Карталарга бадиий асар сифатида қараш

Биринчи жахон уруши 1914-1918 Иккинчи жахон уруши 1939-1945

Замонавий карталар

Похожие

Kartografik dizayn fanining rivojlanish tendensiyasi

Multimedik kartografik asarlar

Topografik karta va planlar

Aerofotosuratlar

Topografik kartalar va planlarda injenerlik masalalar yechish