Фалсафа фанининг келиб чикиш тарихи ва фан сифатида шаклланиши тугрисида маьлумот - Философия - Презентации

Фалсафа фанининг келиб чикиш тарихи ва фан сифатида шаклланиши тугрисида маьлумот

Загружено в:

21.03.2025

Скачано:

0

Размер:

21396.32421875 KB

Фалсафа фанининг келиб чикиш тарихи ва фан сифатида шаклланиши тугрисида маьлумот Mavzu

Фалсафа фанининг келиб чикиши ва фан сифатида шаклланиш тарихини тушуниш учун унинг ривожланишини бир неча даврга бўлиш мумкин. Фалсафа ўзининг илк шаклларида инсоннинг оламга, ҳаётга ва унинг маъносига боғлиқ саволларга жавоб излашга интилиш бўлган. 1. Фалсафанинг пайдо бўлиши: Фалсафа, асосан, антиқа Грецияда ҳамда Шарқда, хусусан, Ҳиндистон ва Қадимий Мисрда бошланган. Грецияда бунга илк фалсафий мактаблар, масалан, Милет мактаби (Талес, Анаксимандр, Анаксимен), Пифагор мактаби, Сократ, Платон ва Аристотел каби фалсафачиларнинг илмий ва назарий фаолияти сабаб бўлган.

Милет мактаби (6-аср то. э.): Бу мактабнинг асосчиси Талес эди. У табиатни ва унинг асосий элементларини тушунишга интилиб, фалсафанинг дастлабки ишлаб чиқилишига ҳисса қўшди. Мисол учун, Талес су, ҳаво ва гўшнинг асосий элементлар эканлигига ишонган. Пифагор (6-аср то. э.): У фалсафанинг ёшини ҳисоблар ва геометрияга алоқадор ўзгаришлар билан баён этди. Пифагор ва унинг мактаби инсон ҳаёти ва унинг маъносига мўлжалланган математик назарияларни ишлаб чиқарган

2. Фалсафанинг фан сифатида шаклланиши: Платон ва Аристотел (4-аср то. э.): Платон инсоннинг ақли ва маънавий туйғуларининг мухимлигини айтиб, фалсафанинг мавзуини этика, метафизика, билим назарияси каби масалаларга қаратишга ҳаракат қилди. Аристотел эса, систематик назариялар ва тадқиқотлар олиб бориб, фалсафанинг турли йўналишларини шакллантирди. Аристотелнинг "Никомах этикаси" ва "Метофизика" асарлари фалсафанинг ривожига катта таъсир кўрсатди.

Ҳиндистон ва Шарқ фалсафаси: Ҳиндистонда фалсафа Веданга ва Упанишадларга асосланган бўлиб, инсоннинг жисмоний ва маънавий табиатини тушунишга интилади. Бу ерда йога, медитация ва маънавий йўллар билан хаётий масалаларга жавоблар изланди.

3. Ўрта асрлар ва Жаҳон фалсафаси: Фалсафанинг ўрта асрлардаги ривожи, асосан, диний фалсафага алоқадор бўлган. Араб ва Европадаги фалсафачилар, масалан, Авиценна ва Аквинский, фалсафанинг мўйянланган шаклларини яратишга ҳаракат қилишган. Улар дин ва фалсафани бирлаштириб, илмларнинг ривожи учун фалсафани асосий восита сифатида кўришган

4. Янги давр ва замонавий фалсафа: 17-18 асрларда Европа ёки янги фалсафий ҳаракатларнинг янги шакллари, масалан, эмпиризм (Локк, Беркли, Юм) ва рационализм (Декарт, Спиноза) пайдо бўлди. Бу даврда, илмий ва фалсафий усуллар ўртасида боғланиш яратилди. Фалсафа аниқ ва илмий маълумотларга асосланган бўлди.

Декарт: У ўзининг "Cogito, ergo sum" (Мен ўйлайман, демак, мен борман) деб айтди, ва рационализмнинг асосий назарияларини ишлаб чиқарди. Кант: Кантнинг фалсафаси "Критика" асарлари билан маълум, бу ерда унинг эпистемологияси ва этикаси кўрсатилган.

Yo u r T i t l e H e r e 5. Замонавий фалсафа: 19-20 асрларда фалсафа илмий ва ижтимоий ривожланиш билан боғлиқ бўлган кўплаб янги йўналишлар билан тўлдирилди. Бу ерда экзистенциализм, структурализм, постмодернизм каби мураккаб назарий мактаблар пайдо бўлди. Гегель, Маркс ва Ницше: Улар ҳозирги замоннинг муҳим фалсафий аҳамиятига эга бўлиб, тарихий материализм, ижтимоий ўзгариш ва инсоннинг маънавий ривожи борасидаги назарияларни ишлаб чиқишди

6. Фалсафа ва унинг турлари: Фалсафа вақт ўтиши билан бир қатор бўлимларга бўлинди, уларни қуйидагилардан ажратиш мумкин: Метафизика: Олам ва унинг асосий табиати ҳақидаги саволлар. Эпистемология: Билим ва унинг манбалари ҳақидаги назариялар. Этика: Ёвузлик ва яхшилик, ахлоқий масалалар. Логика: Тўғри фикрлаш ва таърифлар. Сиёсий фалсафа: Инсон ҳуқуқлари, адолат ва давлат бошқаруви.

T H A N K YO UХулоса: Фалсафа тарихининг шаклланиши инсоннинг оламга ва ҳаётга муносабатини тушунишга интилишдан бошланган. Вақт ўтиши билан у фан сифатида ривожланиб, замонавий илмлар билан бирга тараққий этди. Фалсафа, энг муҳими, ақл ва мантиқанинг ўзига хос усуллари билан саволларга жавоб излаган илмий йўналишдир.

Похожие

Фан фалсафаси тарихи

Табиат фалсафаси фан сифатида

Фалсафа категориялари

Фан ва таълим фалсафаси

Фалсафа категориялари 2