Rekreatsiya resurslaridan unumli foydalanish va ularni muhofaza qilish - Экология - Презентации

Rekreatsiya resurslaridan unumli foydalanish va ularni muhofaza qilish

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1003.1806640625 KB

Rekreatsiya resurslaridan unumli foydalanish va ularni muhofaza qilish Reja: 1. Rekreatsiya to’g’risida tushuncha. 2. Rekreatsiyaning tabiiy shart-sharoitlari va ularning xususiyatlari. 3. Tabiiy resurslarni rekreatsion baholashning asosiy ko’rsatkichlari va ulardan foydalanish. 4. Tabiiy rekreatsiya resurslarini iqtisodiy baholash va ulardan amaliyotda foydalanish.

Rekreatsiya to’g’risida tushuncha Rekreatsiya xo’jalik tarmog’i va odamlar faoliyati turi sifatida yaqqol ifodalangan resurs yunalishiga ega bo’lgan tarmoqlar qatoriga kiradi va bunda u tog’ kon, o’rmon sanoati, baliq ovlash, qishloq xo’jaligiga o’xshab ketadi. Ular kurort, sog’lomlashtirish, sport, ekologik rekreatsiyalar turlariga bo’linadi. Turizmning asosiy resursi –dunyo xilma- xilligidir. Odamlar yashaydigan ajoyib, buyuk, hayratlanarli joylar va ularning xilma-xilligi turistlarda yirik shaharlarni, turli mamlakatlarni, tabiat go’shalarini, tog’ va tekislik landshaftlarini, tarixiy yodgorliklarni, odam ta’sir ko’rsatmagan qo’riqxonalarni ko’rish ishtiyoqini uyg’otadi.

Rekreatsiyaning tabiiy shart- sharoitlari va ularning xususiyatlari Rekreatsiya rayonlari , rekreatsiya faoliyatini hududiy tashkil etish, rekreatsiya rayonlari va markazlarining shakllanishiga, ularning ixtisoslashishi va iqtisodiy samaradorligiga ta’sir ko‘rsatadi. Ayni paytda u o‘zlashtrilmagan tumanlarda rivojlanish uchun cheklangan imkoniyatlarga egadir. Rekreatsiya hudud iste’molchisi sifatida qishloq va o’rmon xo’jaligidan keyin 3-o’rinni egallaydi. Rekreatsiya xududiga ehtiyoji uy-joy qurishga nisbatan 3 marta ko’proqdir, lekin rekreatsiya asosoan o’zgartirilmagan hududlarga katta ehtiyoj talab qiladi. Rekreatsiya zonalarini foydali qazilma konlari, yuqori zararli ta’sir ko’rsatadigan sanoat korxonalari yaqinida joylashtrishga yo’l qo’yib bo’lmaydi.

Rekreatsiya ixtisoslashish darajasiga ko’ra rekreatsiya yerdan foydalanishning 3 ta asosiy turini ajratish mumkin: 1. Rekreatsiya yuqori intensivligidagi hududlar. Bunda ulardan boshqa yerdan foydalanuvchilar bo’lmaydi yoki ikinchi darajali ahamiyatga ega parklar, plyajlar va boshqalar bo’lishi mumkin. 2. Rekreatsiya o’rtacha intensivlikdagi hududlar, ular bir vaqtning o’zitda ba’zi ekologik va ishlab chiqarish funksiyalarini bajaradi. 3. Rekreatsiya kam salmoqqa ega bo’lgan hududlar. Rekreatsiyani mamlakat mintaqalarida hududiy tashkil etishni ilmiy asoslagan holda muddatli rejalashtirish va bashoratlash rekreatsiya resurslariga ehtiyojning hajmi va talablarning xilma-xilligini hisobga rekreatsiya yerlarini inventarizatsiyalash va rekreatsiya kadastrini tuzish bo‘yicha katta hajmdagi ishlarni amalga oshirishni talab qiladi.

Tabiiy resurslarni rekreatsiyaon baholash qo’yidagi bosqichlarni o’z ichiga oladi : 1) . Baholash obyektini aniqlash (tabiiy majmualar, ularning kompanentlari va xususiyatlari). 2) . Baholashni amalga oshiradigan subyektni aniqlash (turizm, o’rtacha statistik turist). 3) . Baholash mezonlarini shakllantirish ( subyekt xususiyatlari orqali aniqlash bilan amalga oshiriladi). 4) baholash mezoni gradatsiya (bosqichi) parametrlarini aniqlash. Rekreatsiya uchun 5 bosqichli baholash mezoni qo’yidagi gradatsiyani o‘z ichiga oladi: 1. eng qulay, 2. mo‘tadil qulay, 3. qulay, 4. uncha qulay emas, 5. noqulay.

Tabiiy rekreatsiya resurslarini iqtisodiy baholash va ulardan amaliyotda foydalanish. Tabiiy rekreatsiya resurslarini iqtisodiy baholash resurslarni uzoq muddat foydalanishda hisobga olish tabiiy rekreatsiya resurslarining ifodalovchi va saqlovchi hisoblangan tabiiy hududlarning imkoniyatlaridan foydalanishga va uni yaxshilash, takror ishlab chiqarish va asrash, muhofaza qilish uchun kapital qo’yilmalar ajratish, investitsiyalash va boshqalarni iqtisodiy asoslash uchun zarur. Differensial rekreatsiya rentalarining shakllanishi dam olish va turizmda foydalanish uchun eng yaxshi yerlarning cheklanganligi bilan bog’liqdir.

Differensial rekreatsiya rentalarining shakllanishi dam olish va turizmda foydalanish uchun eng yaxshi yerlarning cheklanganligi bilan bog’liqdir. 1. Differensial rentaning shakllanishi qishloq xo’jaligidagi kabi shuningdek ularning rekreatsiya ehtiyojlari joylariga nisbatan joylashgan o’rnining farqlari bilan o’zaro bog’liqligi orqali yuzaga keladi. 2. Differensial rentaning shakllanishi rekreatsiyadan olinadigan daromadlarni ko’paytirish maqsadida rekreatsiya hududlarining qiymatini oshirish uchun qo’shimcha kapital qo’yilmalarni sarflash bilan bog’liqdir. Bir kategoriya rekrentlar komfort sharoitlarda dam olishni afzal ko’rsalar, boshqalar uchun osoyishta dam olish xarakterli, ular uchun rekreatsiya qiymatlaridan foydalanish proporsional darajaga ega.

O’zbekistonning rekreatsiya tabiiy resurslari, ulardan foydalanish va muhofaza qilish. O’zbekiston tabiiy hamda antropogen rekreatsiya resurslariga boydir. Mamlakat hududida dunyoga dong’i ketgan tarixiy shaharlar va yodgorliklar mavjuddir. O’zbekistonda xilma-xil rekreatsiya turlarini rivojlantirishga mustahkam asos bo’ladigan rekreatsiya komponentlari mavjuddir. Istiqbolda O’zbekiston rekreatsiya resusrlarining imkoniyati resurslarning to’la o’rganish va tabiiy rekreatsiya imkoniyatiga asoslanib mamlakatning turli qishloqlarida rekreatsiya majmualarini barpo etish muhim muammolaridan hisoblanadi.

O’zbekiston tabiatining rekreatsiya qiymati uning hudud landshaftalrining xilma xilligi bilan belgilanadi. O’zbekistonning qo’yidagi tabiiy rekreatsiya rayonlarini ajratish mumkin: Farg’ona, Chirchiq, Ohangaron, Zarafshon, Mirzacho’l, Qashqadaryo, Surxondaryo va boshqalar.

Adabiyotlar ro’yxati 1. Karimov I.A. O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida. Xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. T.O’zbekiston , 1997. 2. Karimov I.A. Ozod va obod vatan, erkin va farovon hayot pirovord maqsadimiz.-T-.: 2000. 3. Glushkova V.G., Makar S.V. «Ekonomika prirodopolzovaniya» uchebnoye-posobiye M:, Gardoraki 2005. 4. Xolina V.I. «Osnovi ekonomiki prirodopolzovaniya» Piter 2005. 5. Galitsin A.N. «Osnovi promishlennoy ekologii» Akademiya 2004. 6. Kormilitsin V.I. i dr. «Osnovi ekologii» M. «Interstal» 2001.

Похожие

Mineral xom ashyo resurslaridan foydalanish va ularni muhofaza qilish

O’zbekistonning tabiiy boylikklari va ularni muhofaza qilish

Atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiatdan foydalanish sohasidagi jinoyatlar

Tabiatni muhofaza qilish

Muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni muhofaza qilish