logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Экология
  4. Orol dengizi ekosistemasi, uning ekologik inqirozi muammosi, sabablari, hozirgi axvoli va kelajagi

Orol dengizi ekosistemasi, uning ekologik inqirozi muammosi, sabablari, hozirgi axvoli va kelajagi

Загружено в:

20.05.2022

Скачано:

0

Размер:

8872.158203125 KB
Скачать
Orol dengizi ekosistemasi, uning ekologik inqirozi muammosi, sabablari, hozirgi axvoli va kelajagi Reja: 1. Orol dengizi qurushining muamolari 2. Orol bo’yi hududining ekologik holati 3. Orol bo’yi hozirgi axvoli va kelajagi “ Orol inqirozi – insoniyat tarixidagi eng yirik ekologik va gumanitar fojialardan biridir. Dengiz havzasida yashovchi o‘nlab million insonlar uning ta’siri ostida qoldilar.O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI BIRINCHI PREZIDENTINING BMT BOSH ASSAMBLEYASIDAGI SO‘ZLAGAN NUTQIDAN   Bir necha yillar mobaynida biz dunyodagi eng yirik yopiq suv havzalaridan birining yo‘qolib ketishiga guvoh bo‘ldik. Bir avlod ko‘zi o‘ngida butun bir dengizning yo‘q bo‘lib ketishi kabi hodisa hali sodir bo‘lmagan”. Orol kecha 1960 y.: - Orol dengizi maydoni 68,9 ming km. kv. ga tenglashgan. - suv hajmi 1083 km. kubni tashkil qilgan. Manbalar - Amudaryo va Sirdaryo Ихтиофауна: Оролда – 20 турдаги балиқлар Оролбўйи ҳавзаларида – 38 турдаги балиқлар Ҳар йили 30 минг тоннагача балиқ тутилган. Orol kecha QULONLAR Orolbo‘yida O‘zbekiston “ Qizil kitobi ”ga kiritilgan tuyoqlilar, ya’ni Buxoro bug‘usi, jayron, Qulon, Ustyurt tog‘ qo‘yi yashagan. BUXORO BUG’USI Sayg‘oq – mamontlar bilan bir paytta paydo bo‘lgan. 1988 yil sayg‘oqlar soni 1mln. boshga yetgan. FLORISTIK TARKIB – 638 OLIY TURDAGI O‘SIMLIKLAR 1964 yil – maydoni 64800 km 2 2001 yil – maydoni 21100 km 2 2009 yil – maydoni 8730 km 2 100% 32,5% 13,5 %OROL DENGIZINING QURISHI SUR’ATI - hajmi 13 martaga qisqardi; - maydoni 7 martaga qisqardi; - suv sathi 26 metrga pasaydi; - hajmi 13 martaga qisqardi; - maydoni 7 martaga qisqardi; - suv sathi 26 metrga pasaydi; - qirg‘og‘i yuzlab kilometrga chekindi; - suvning minerallashuvi g‘arbiy qismda 120 g/l, sharqida – 280 g/l. gacha yetdi. - qirg‘og‘i yuzlab kilometrga chekindi; - suvning minerallashuvi g‘arbiy qismda 120 g/l, sharqida – 280 g/l. gacha yetdi. OROL BUGUN Okeanda Orol dengizida 18-24 (Г/Л) 120-280 (Г/Л) Suvning minerallashuvi Orol dengizining qurigan tubi 2009-yil 2009 yil Иқлим ўзгаришининг оқибатлари Ҳаво ҳароратининг абсолют қайд қилинган энг юқори даражаси IQLIM O‘ZGARISHINING OQIBATLARI Orol dengizi mintaqasi keskin iqlim sharoiti bilan ajralib turadi. Xavfli hududga hozirgi vaqtning o‘zidayoq haddan tashqari issiqlik kuchi bilan izohlanadigan O‘zbekistonning deyarli barcha hududlari kiradi. ИҚЛИМ ШАРОИТЛАРИНИНГ ЎЗГАРИШИ 0 5 10 15 20 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 × èì áàé Í óêóñ × èñëî ä í åé Изме не ние сре дне годовой те мпе ра туры по Узбе киста ну -2.50 -2.00 -1.50 -1.00 -0.50 0.00 0.50 1.00 1.50 2.00 1933 1937 1941 1945 1949 1953 1957 1961 1965 1969 1973 1977 1981 1985 1989 1993 1997 2001 2005 отклонение от нормы Оролбўйида ҳаво ҳарорати 40°Сдан юқори бўлган кунлар сонининг ўзгариши O‘zbekistonning barcha hududlari bo‘ylab havo haroratining sezilarli darajada oshishi;  Havo harorati yuqori bo‘lgan kunlar sonining oshishi;  Past haroratli kunlar sonining kamayishi; 1950 йилдан 0.29°С ўн йиллик мобайнида Ўзбекистон бўйлаб аво ароратининг ўрта ҳ ҳ йиллик ўзгариши Оролбўйида 2 мартага Iqlim o‘zgarishining oqibatlari Suv yuzasidan bug‘lanish hisobiga 10-15% ga; O‘simliklarning suvga bo‘lgan talabi ortishi (transpiratsiya) tufayli suv isrofgarchiligi 10-20% ga oshadi va suv iste’molining qaytarilmaydigan holati 18% ga ko‘payishiga sabab bo‘ladi. 2035-2050 yillarda mintaqadagi havo harorati yana 1,5-3°S ga ko‘tarilishi mumkin. Havo haroratining eng ko‘p oshishi Orolbo‘yida kuzatilishi mumkin. 2009-yil Yoz Dengizning qurigan qismida maydoni taxminan 5,0 mln. ga bo‘lgan yangi cho‘l – Orolqum, oppoq tuz bilan qoplangan keng hududlar paydo bo‘ldi. Undan yuzlab kilometrga millionlab tonna tuz, chang va qumlarni tarqatuvchi chang va tuzli dovullar ko‘tariladi. IQLIM O‘ZGARISHINING OQIBATLARI Tuz-changli shleyflar 400 va undan ziyodroq kilometrlarga yetadi, chang dovullar harakat radiusi – 300 km. gacha Har yili bu yerdan atmosferaga 100 mln. tonnagacha tuzli changlar ko‘tariladi. 80-yillar boshidan bunday dovullar yiliga 90 kundan ortiq vaqt davomida tez-tez sodir bo‘ladigan bo‘ldi. Cho’llanish 270 гр./л 10 гр./лСувнинг минераллаш уви (гр./ л)20 тури 0 тури11 тури 5 тури 1 тури ? ? ? ? ? ? Йўқолиб кетган Yo‘qolish xavfi ostida Great white pelican Ring-tailed Fish (Pallas) Eagle Dalmatian pelican Marbled Teal Squacco Pond Heron Desert Monitor? ? ?? ? ? Yo‘qolish xavfi ostida Lepidium Subcordatum Botch. et Vved Malococarpus crithmifolius Tulipa Sogdiana Bunge Tulipa buhseana Euphorbia sclerociathium KorovSalsola chiwensis M.Popstipa aktaunesis Roshev ?? ? ? Yo‘qolish xavfi ostida Yo‘qolib ketgan SAKSOVULZORLAR 800 mingga. maydonda deyarli 90% to‘qayzorlar yo‘qolib ketdi. TO‘QAYZORLAR KO‘LLARNING QURISHI

Похожие

O’zbekiton ko’llari orol muammolari va kelajagi
Orol dengizi Kecha bugun ertaga
Orol bo'yi hududidagi ekologik muammolar
O’zbekistonda ekologik masalalar va ularning hal qilish yo’llari
Hozirgi zamon ekologik muammolari