Atmosfera qatlamlari eposfera, atmosfera azon qatlami mezoz , traposfera, ionosfera, ekzozfera - Экология - Презентации

Atmosfera qatlamlari eposfera, atmosfera azon qatlami mezoz , traposfera, ionosfera, ekzozfera

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

732.5 KB

Atmosfera qatlamlari eposfera, atmosfera azon qatlami mezoz, traposfera, ionosfera, ekzozfera

Atmosfera qatlamlari eposfera, atmosfera azon qatlami mezoz , traposfera, ionosfera, ekzozfera  Reja :  1.Yer atmosferasi hqida umumiy tushincha  2. Atmosferaning tarkibi va tuzilishi  a) Troposfera  b)Stratosfera  v)Mezosfera  g)Termosfera  d)Ekzosfera  z)Atmosferaning ifloslanishi va uning sofligini tilash .

 Atmosfera tarkibi quriq havo ,va yer tuzilishi /yer uyzasi hovosining manfiy haroratidagi tarkibida /78,09%- azot ,20,95%-kislorod ,0,93%-argon ,0,03%-karbonat angidrid mavjud bo’lib , qolgan gazlar –krishton ,ksenon, neon, geliy, vadorod, iod,radon meyan va boshqalarning muqdori nihoyatda kamdir .  Atmosferaning umumiy massasi 5.2’1021 g bo’lib, sayoramiz massasiga qaraganda tahminan milion marta kichikdir .

 Boshqa gazlar tarkibiga qaraganda atmosferadagi suv bug’lariningmuqdori doimiy emas ,chunki uning muqdori havo harorati va yer uyzasining harakteri bilan bog’liq .Masalan :qutb kengliklarida uning miqdori o’rtacha 0.2% ni ,ekvator kengliklarida 2,5% ga tengdir.

 Troposfera havosining asosiy elemenlari –azot,kislarod, asrgon,karbonat angidrid, suv bug’larining hossalari turli tumandir .Shuning uchun ularning yer qobig’idagi ahamyati bir-biridan farqlanadi. Jumladan ,azot ,/N2/ troposfera havosida eng ko’p tarqalgan bo’lib ,kimyoviy tomondan kam faoldir .U oqsilning tarlibiy qismiga kirib azot to’plovchi bakteriy va suv o’tlari orqali tirik organizmlar tomonidan o’zlashtiriladi .Yerdagi tog’ jinslarida azotning miqdori atmosferadagidan 50 barobar ko’pdir .Kislorod bo’lsa /O2/azotga qaraganda kimyoviy tomondan ancha faol bo’lib ,atmosferada erkin holda kotta massaga egadir. Bu ko’proq fotosintez bilan bog’liq.Atmosfera okean ,ko’l va daryo suvlaridagi kislorodni taqsimlashda qatnashadi .

 Atmosferaning hovoning bosimi va zichligi balandlik ortgan sari pasaib boradi , lekin bir hilda bo’lmaidi. Chunki atmosfera massasining 50% yer yuzasidan 5km .gacha ,75%esa 1-10km-gacha bo’lgan balandlikkato’g’ri keladi. Yer atmosferasining tarkibi va hossalari undan balandlashgan sari murakkab tuzilishga hamda o’zgarishga ega. Meteorologik raketa va sunniy yoldoshlar orqali olib borilgan tadqiqotlar natijasida atmosfera bir-biridan kattalikdagi tarkibiy va murakkab tabiy hossalarga ega bo’lgan qatlamlardan iborat ekanligi aniqlangan.

Atmosfera harorat taqsimlanishi bo’icha 5 ta qatlamga bo’linadi :  1.Troposfera, 2.Stratosfera, 3.Mezosfera, 4.Termosfera, 5.Ekzosfera .  Qatlamlarning o’rtacha balandliklari va bir qatlamdan ikkinchi qatlamga o’tishdagi oraliq qatlam /pauza/lar mavjud, jumladan: tropopauza, stratopauza, mezopauza, termopauza.  Troposfera qatlamining yer yuzasidan balandligi qutb kengliklarida 7-8km, ekvatorda 16-18km.Unda har100m,balandlikda harorat 0.60C ga pasaib boradi. Uning yuqori qismida harorat o’rta kenglikda -550,-600C,ekvator hudidida -700C. Yer yuzasining turli isishi oqibatida atmosferaning umumiy sirkulyatsyasi,girdoblar ,siklon va antisiklonlar ro’i berib turli kengliklarda havo massasining almashinishi yuzaga keladi.

Yer hovosining ifloslanishi turli sabablarga bogliq  Yer hovosining ifloslanishi turli sabablarga bogliq J.Detri ma’lumotiga kura atmosfera ifloslanishning 4ta asosiy sababi mavjut :  1.tabiy yul bilan ;  2.sanoat tarmoqlarni ishi, transport harakatlari va turar joylarni isitish orqali;  3. sanoat chiqindilarni tashlash ;  4. sanoat chiqindilari va maishy hujalik chqindilarni yoqish orqaliy,

 Atmosferaning yerda 150-200 km gacha bo’lgan qatlamida havo zich ,undan yuqorida siyrakdir. Shuning uchun ham atmosferaning 150 km dan yuqoridagi qatlamida yer atmosferasidagi kosmik bo’shliq deiladi .Yer yuziga yaqin atmosfera havosining zichligi tufaili kosmik tezlikdagi raketa ,sunniy yoldoshlar meteorlari bu qatlamdan o’ta olishmaidi va yonib ketadi .yongan meteorlarni halq “uchar yulduz “deb yuritishlari bejiz emas .Umuman olganda meteorologik raketa ,sunniy yo’ldoshlar tahminan 200 km balandlikdan boshlab yer otrofida harakat qilishi munkin.

Atmosferaning ifloslanishi va uning sofligini tiklash.  Umuman olganda atmosferalarning ifloslanishini oldini olish va uning sofligini ta’minlash uchun turli uslubiy dasturlar ishlab chiqilgan .Shulardan eng muhimi 2 ta usuldir :  1. Atmosferaning maqbul holatini saqlash uchun sotsiyal –tabiy chora tatbirlar, sharoitlar vujudga keltirish :Jumladan rejalashtirishni ko’klamzorlantirishni ilmiy ososda tashkil etish ,tabiy holatni saqlash va h.k .  2. Tehnologik usullar :Jmladan ,takror ishlab chiqaruvchi jarayonlarni tashkil qilish ,gaz,chang qrumalarini kimyoviy yo’l bilan tozalash ,zamonaviy asbob-uskunalar yaratish va ularni tatbiq etish ,yoqilg’i resurslarining ijobiy tomonlarini hisobga olish ,Quyosh, Shamol, Dengiz oqimlari, To’lqinlar va Suv qalqishlari energiyasidan foidalanish va h.k. lar … 

Похожие

Atmosfera havosining ekologik funksiyasi

Atmosfera havosini ifloslantiruvchi manbalar

Atmosfera va uning tuzilishi

Atmosfera havosini muhofaza qilish

Atmosfera havosini changdan tozalash