O’simliklarning namlik omiliga nisbatan ekologik guruhlarini o'rganish (mezofit, kserofit, gidrofit) - Ботаника - Презентации

O’simliklarning namlik omiliga nisbatan ekologik guruhlarini o'rganish (mezofit, kserofit, gidrofit)

Загружено в:

22.03.2024

Скачано:

0

Размер:

906.2314453125 KB

O’simliklarning namlik omiliga nisbatan ekologik guruhlarini o'rganish (mezofit, kserofit, gidrofit, ) Reja: 1. O'simliklarning namlik omiliga nisbatan ekologik guruhlari 2 . Mezofit o'simliklar haqida 3 . Kserofit o'simliklar haqida 4 . Gidrofit o'simliklar haqida

Barcha oʻsimliklar yuqorida taʼkidlanganidek, maʼlum bir omilga boʻlgan ehtiyojga qarab guruhlarga boʻlingan. Demak, oʻsimliklarning ekologik guruhlarga boʻlinishi ularning quyidagilarga boʻlgan ehtiyojiga asoslanadi: • nur; • namlik; • aniqharorat; • trofik tuproq; • tuproqning kislotaligi; • tuproq sho'rlanishi. Xuddi shu tamoyil boʻyicha nafaqat yovvoyi oʻsimliklarni, balki yopiq oʻsimliklarning ekologik guruhlarini ham ajratish mumkin. Printsip mutlaqo bir xil bo'ladi. Bundan tashqari, ma'lum bir gul qaysi guruhga tegishli ekanligini bilib, unga to'g'ri g'amxo'rlik qilishingiz mumkin.

Namlikka bo'lgan ehtiyojga qarab o'simliklarning asosiy ekologik guruhlari Bu ekologik omilga koʻra oʻsimliklarning uch guruhini ajratish mumkin: • mezofitlar; • gidrofit: • kserofitlar.

Mezofit o'simliklar Mezofitik muhitlar o'rtacha va issiq harorat va juda quruq ham, juda nam bo'lmagan tuproq bilan belgilanadi. Ko'pchilik mezofitik o'simliklar nam, yomon quritilgan tuproqda yaxshi ishlamaydi. Mezofitlar odatda quyoshli, ochiq joylarda, masalan, dalalar yoki o'tloqlar yoki soyali, o'rmonli joylarda o'sadi. Ular bir qancha yuqori darajada rivojlangan omon qolish mexanizmlariga ega boʻlgan murakkab oʻsimliklar boʻlsa-da, mezofitik oʻsimliklar suvga, haddan tashqari sovuq yoki issiqqa maxsus moslashuvga ega emas.

Mezofitik oʻsimliklar qattiq, mustahkam, erkin shoxlangan poya va tolali, yaxshi rivojlangan ildiz tizimiga ega - tolali ildizlar yoki uzun ildizlar. Mezofit o'simliklarning barglari turli xil barg shakllariga ega, lekin ular odatda tekis, ingichka, nisbatan katta va yashil rangga ega. Issiq havoda barg yuzasining mumsimon kesikulasi namlikni ushlab, tez bug'lanishining oldini olish orqali barglarni himoya qiladi. Stomat, ustidagi kichik teshiklarbarglarning pastki qismlari, bug'lanishning oldini olish va suv yo'qotilishini kamaytirish uchun issiq yoki shamolli havoda yoping. Stomata shuningdek, karbonat angidridni qabul qilish uchun ochiladi va kislorodni chiqindi mahsulot sifatida chiqarishga yaqin.

Matricaria chamomilla Trifolium pratense Vachellia EriolobaMezofit o'simliklar

Koʻpchilik tipik bogʻ oʻsimliklari, oʻtlar, qishloq xoʻjaligi ekinlari va bargli daraxtlar mezofitdir. Misol uchun, quyidagi o'simliklar barcha turdagi mezofit o'simliklardir va ro'yxatni davom ettirish mumkin: Bug'doy Eman daraxtlari Makkajo'xori Junipers Clover Vodiy nilufari Atirgullar Lolalar Romashka Lilaklar Masa o'ti Pansies Blueberry Rhododendrons Palma daraxtlari Kungaboqar

• Kserofit o'simliklar Qurg'oqchilik maydonlarida o'sadigan o'simliklami kserofitlar ham deyiladi. Kserofitlar tuproq va atmosfera qurg'oqchiligida o'sishga moslashgan o'simliklardir. Ulaming o‘ziga xos xarakterli belgilari kserofitik belgilar deyiladi. Kserofitlarning barglari kichik bo‘lib, ayrimlarida tikan (kaktuslar, yantoq) va tangachalarga aylangan.ularning barg kutikulasi yaxshi rivojlangan, qalin, og‘izchalari barg to‘qimasida chuqur joylashgan. Kserofitlarning muhim belgilaridan biri yer ustki qismining yer ostki qismlaridan o'lchamlari bo‗yicha kichik bo'lishi hamda suv bug‘latuvchi sathlarning kichik bo‘lishidir. P.A.Genkel ta‘limoti bo'yicha, kserofitlaming o'zi ham qurg'oqchilikka chidamliligi bo'yicha quyidagi guruhlarga bo'linadi.

Plantarium Cactaceae

Haqiqiy kserofitlar , issiqqa chidamliligi bilan farq qiladi, transpiratsiya jadalligi past bo'lib, osmotik bosimi yuqori, suvsiz holatga yaxshi chidaydi. Ularning ildiz sistemasi 50-60 sm chuqurlikda, kuchli shoxlangan bo'ladi. Bunday o'simliklarga shuvoq, mavrak, semizoklar kiradi. Qattiq qurg‗oqchilikda shuvoq barglari to'kilishi mumkin. Bularning o‘zi ham sukkulentlar, evkserofitlar, gemikserofitlar guruhlarini o‘z ichiga oladi.

• Sukkulentlar – issiqqa o'ta chidamli o'simliklar bo'lib, suvsizlanishga ham bemalol chidaydi. Ular suv tanqisligini deyarli sezmaydi, tanasida suv ko'p, lekin suvni o'ta sekin sarflaydi. Sukkulentlarga kaktus va aloe kabi o'simliklami misol qilib ko'rsatish mumkin.

• Evkserofitlar – issiqqa chidamli o'simliklar bo‗lib, qurg'oqchilikni bemalol o'tkazadi. Ushbu o'simliklaming hujayra shirasi osmotik bosimi nihoyatda yuqori, transpiratsiya jadalligi past bo'lib, ildizlari keng tarmoqlangan va ayrim hollarda sizot suvlarigacha yetib boradi. Evkserofitiar juda yuqori issiqlikda barg va novdalami tashlab yuboradilar. Ularga yantoq, shuvoq, astra kabi o'simliklar kiradi.

• Gemikserofitlar – suvsizlik va tanasining qizishini ko'tara olmaydigan o'simliklar. Ulardagi transpiratsiya jarayoni yuqori, lekin protoplazmaning yopishqoqligi va elastikligi yuqori emas. Ildizlari anchagina chuqur ketgan. Gemikserofitlarga shaifey, rezak kabi o'simliklar kiradi.

Gidrofit o'simliklar Umumiy ma'noda, gidrofitlar (gidrofitik o'simliklar) - bu kislorod ta'sirida bo'lgan suv muhitida yashashga moslashgan o'simliklar. Gidrofitik o'simliklar suvda omon qolishlariga imkon beradigan bir nechta moslashishga ega. Masalan, suv zambaklar va lotuslar sayoz ildizlar yordamida tuproqqa biriktirilgan. O'simliklar suv sathiga etib boradigan uzun, ichi bo'sh novdalar va o'simlik tepasida suzishga imkon beradigan katta, tekis, mumsimon barglar bilan jihozlangan. O'simliklar 6 metrgacha bo'lgan suvda o'sadi. Boshqa turdagi gidrofitik o'simliklar, masalan, o'rdak yoki quontail tuproqda ildiz otmaydi; ular suv yuzasida erkin suzib yurishadi. O'simliklar hujayralari o'rtasida havo xaltachalari yoki katta bo'shliqlarga ega bo'lib, ular o'simlikning suv ustida suzib yurishiga imkon beradigan suzishni ta'minlaydi.

• Gidrofitik o'simliklar suvda yoki doimiy nam bo'lgan tuproqda o'sadi. Gidrofitlar yashash joylariga yangi yoki sho'r suv botqoqlari, savannalar, koylar, botqoqliklar, suv havzalari, ko'llar, botqoqlar, qasrlar, sokin oqimlar, suv oqimlari va daryolar kiradi.

Gidrofitik o'simliklar o'sishi va joylashishi iqlim, suv chuqurligi, tuz miqdori va tuproq kimyosi kabi bir qator omillarga bog'liq. Tuzli botqoqlarda yoki qumli plyajlar bo'ylab o'sadigan o'simliklarga quyidagilar kiradi. Dengiz bo'yidagi chinor Dengiz raketasi Tuzli botqoqli qum shpali Dengiz bo'yidagi o'q o'tlari Yuqori to'lqinli buta Tuzli botqoq asteri Dengiz po'stlog'i

Odatda ko'llarda yoki ko'llarda yoki botqoqlarda, botqoqlarda yoki yilning ko'p qismida kamida 12 dyuym suv bosgan boshqa joylarda o'sadigan o'simliklarga quyidagilar kiradi. Mushuklar Qamish Yovvoyi guruch Pickerelweed Yovvoyi selderey Hovuzdagi begona o'tlar Buttonbush Botqoq qayin Sedge

• Bir nechta qiziqarli go'shtli o'simliklar gidrofitik, shu jumladan quyosh botqog'i va shimoliy ko'za zavodi. Gidrofitik muhitda o'sadigan orkide-larga oq qirg'oqli orkide, binafsha qirg'oqli orkide, yashil yog'och orkide va atirgul pogoniyasi kiradi.

• Foydalanilgan adabiyotlar: • 1. J.X. Xo'jayev. ―O‘simliklar fiziologiyasi‖ Toshkent – ―Mehnat‖ – 2004. 198- 202-betlar. • 2. B.O.Beknazarov. ―O‘simliklar fiziologiyasi‖ Toshkent – ―Aloqachi‖ – 2009. 424-443-betlar. • 3. M.T.Sagdiyev, R.A.Alimova. ―O‘simliklar fiziologiyasi‖ Toshkent – ―YangiYul polygraph service‖ – 2007. 130-139- betlar. • 4. Internet saytlari: www.google.uz www.referat.uz www.arxiv.uz www.ziyonet.uz

Похожие

O’simliklarning yorug’lik omiliga ko’ra guruhlarga ajratilishi

Bargning morfologik va anatomik tuzilishi

O’simliklarning hayotiy shakllari

Botanikaning bo’limlari. O’simliklarning ahamiyati

O’simliklarning qayta tiklanishi va ko’payishi