Гулларни уруғидан ва вегетатив кўпайтириш усуллари - Ботаника - Презентации

Гулларни уруғидан ва вегетатив кўпайтириш усуллари

Загружено в:

24.08.2024

Скачано:

0

Размер:

3355.6796875 KB

Гулларни уруғидан ва вегетатив кўпайтириш усуллари

Р Е Ж А : 1 . Г у л л и ў си м л ик л а р н и э к и ш ус у л л ар и . 2 . Б и р й и л л и к ўс и м л и к ла р н и к ў ча т с и з е т и ш т и р и ш у су л и. 3 . М а н з а р а л и в а г ул л и ў си м л ик л а р н и в е г е т а т и в к ўп а й т и р и ш т ур л а р и в а т а б и и й в е г е т ат и в к ўп а й т и р и ш . 4 . В е г е т ат и в к ўп а й т и р и ш н и н г с ун ъ и й у с ул л а р и 5 . Б а р г ли қ а л ам ч ал а р ё к и б ар г л а р б и ла н ў с ад и г а н ў си м л и к л а р 6 . М а н з а р а л и в а г у л ли ў си м л и к л а р н и п ай в а нд қ и л и ш у су л ла р и 7 . М ан з ар а л и в а г у л л и ўс и м л и к л а р н и п ар х иш қ и л и б к ўп а й т и р и ш Гулларни уруғидан ва вегетатив кўпайтириш усуллари

Гулли ўсимликларни экиш усуллари 3 хил қаторли, уяли ва сепиш усули мавжуд. Экиш усули экилаётган уруғ миқдорига, экиш жойига ва вақтига, шунингдек ҳажмига боғлиқ. Қаторли экиш – маркер ёки чизғич билан белгиланган эгатчаларга ҳамда катта майдонларга сеялка ёрдамида экишдир. Экишнинг уяли усулида йирик уруғлар 2-3 донадан чуқурчаларга экилади. Уруғлар сепма усулида қаторли ва уяли экишга кўра бир текис жойлашади. Бу усул билан уруғлар иссиқхоналарга, яшикларга ва саёз идишчаларга сепилади, кўчатлар эса кейинчалик бошқа жойларга кўчириб ўтқазилади. Уруғларни сепишда уларни майдон бўйича имконияти борича бир текис, зич қилмасдан сепиш керак акс ҳолда кўчатлар сиқилиб, нозик бўлиб қолади ва уларни сайраклатиш учун кўп вақт сарф қилинади. Майда уруғларни бир текис сепиш учун қум ёки бўр билан аралаштирилади, жуда майда уруғларни эса, масалан бегония яхши кўриниши учун қор қатлами ёки оқиш нейтрал матерал устига сепилади. Уруғлар қанчалик майда бўлса, улар шунчалар юзага экилади. Манзарали ўсимликлар уруғи бевосита очиқ ерга сепилади ёки кўчат усули билан етиштирилади.

Гулли ўсимликларни экиш усуллари Нав уруғларини кўпайтириш схемасиУруғчилик тизими – уруғлар етиштириладиган экинлар майдони ва кўчатзорлар гуруҳларидан иборат бўлиб, бунда бирламчи материалларни танлаб олиш ҳамда уруғларни кўпайтиришнинг кетма-кет бажариладиган танлаш услубларидан фойдаланган ҳолда навнинг қайта ишлаб чиқариш жараёни амалга оширилади

Б и р й и л л и к ў с и м л и к л а р н и к ў ч ат с и з е т и ш т и р и ш у сул и м е ҳ н ат с а р ф и н и ва ў с и м л и к л и к т а н н а р х и н и м а ъ л ум д а р а ж а д а ка м а й т и р а д и , бу н д а ў с и м л и к ку ч л и р и в ож л а н и ш б и л а н а ж р а л и б ту р а д и , ка м р о қ ка с а л л а н а д и . Бу у с ул н и н г ка м ч и л и г и ш у н д а н и б о р ат к и , ў с и м л и к л а р к ў ч ат б и л а н е т и ш т и р и л г а н д а г и г а қ а р а г а н д а б и р м у н ч а кеч г ул л а й д и ва у р у ғ 2 , 5 - 3 б а р о ва р к ў п с а р ф б ў л а д и . Б и р й и л л и к ў с и м л и к л а р н и к ў ч ат с и з у с ул д а е т и ш т и р и ш д а у ру ғ л а р б а ҳ о р г и д о н э к и н л а р и с и н г а р и м а рт ох и р и – а п р е л б о ш и д а э к и л а д и . Қ ато рд а г и ў с и м л и к л а р в а қ ат о р л а р о р а с и д а г и м а с о ф а л а р э к и н в а з и ф а с и ў с т и р и л а ё т г а н ў с и м л и к б и ол о г и к ху с у с и я тл а р г а к ў р а а н и қ л а н а д и . Уру ғ л а р а р и қ т о рту вч и т р а к т о р ё к и қ ў л д а т а й ё рл а н г а н қ ато рл а р г а э к и л а д и . Е р н и т а й ё рл а ш – е р ҳ а й д а л а ё т г а н ё к и кул ьт и ва ц и я п а й т и д а ў ғ и т т ў л и қ с о л и н м а г а н б ў л с а у ҳ ол д а ж ў я к т о рт и ш д а в ом и д а 1 м 2 е р г а 3 0 - 5 0 г с у п е р ф о с ф ат, 2 0 - 3 0 г а м м и я к с е л е т р а с и в а 1 0 - 1 5 г ка л и й т у з и бе р и л а д и . Уру ғ я х ш и ш а м ол л ат и л г а н то р ф , қ ум ё к и ч и р и н д и л а р б и л а н к ў м и б бе р к и т и л а д и . Н о қ о р ату п р о қ л а р ш а р о и тл а р и д а э к и ш и ш л а р и қ и ш д а н ол д и н т а х м и н а н о к тя б р н и н г у ч у н ч и ў н ку н л и г и д а э к и л а д и . Б е в о с и т а е р г а с е п и л г а н у ру ғ к ў ч атл а р и 2 м а рт а я го н а л а н а д и . Б и р и н ч и м а рт а б и р ж уф т ч и н б а р г ч и қ қ а н д а , к ў ч атл а р н и я рм и қ ол д и р и л а д и . И к к и н ч и я го н а л а ш д а э с а 3 - 5 б а р гл а р п а й д о б ў л г а н д а , я ъ н и т а х м и н а н и к к и ҳ а ф т а д а н с ў н г, ў с и м л и к л а р н о р а с и д а ш у н а в у ч у н бе л г и л а н г а н м а с о ф а қ ол д и р и л а д и . Я го н а л а ш д а н и м жо н ў с и м л и к л а р ол и б т а ш л а н а д и с о ғ л ом к ў ч атл а р э с а б о ш қ а жо й г а к ў ч и р и б ў т қ а з и ш д а и ш л ат и л а д и . Бир йиллик ўсимликларни кўчатсиз етиштириш усули

Гул уруғлари уларнинг таснифи ҳамда сифатлилиги Уруғларни кўпайтириш жараёнида манзарабоплик сифатлари ёмонлашган гулли ўсимликлар нав уруғларини ушбу навнинг тоза ва маҳсулдор уруғларига алмаштиришга навни янгилаш дейилади улар 2 та турга бўлинади: бирламчи (элита) уруғчилиги нав уруғчилиги Элита французча “elite” – энг яхши, сараланган деган маънони англатади. Элита уруғлари суперэлита ўсимликларидан олинади С уперэлита (лотинча “super” – элитадан устун) Суперэлита ва элита уруғлари – мазкур навнинг энг сифатли бирламчи уруғлари бўлиб, навдорлик сифатларини ёки ирсий белгиларни хаммадан кўра ўзида кўпроқ мужассам этган уруғларга айтилади. Суперэлита уруғларини етиштиришда оилавий ёки ялпи (оммавий) танлаш услублари қўлланилади. Гул уруғларининг ҳар хил сифатлилиги қуйидагича: Экологик жиҳатдан уруғларнинг ҳар хил сифатли бўлиши уруғнинг экологик муҳит билан ўзаро муносабати оқибатида пайдо бўлади. Агротехник шароитларга боғлиқ холда рўй берадиган уруғлар ҳар хил сифатлилиги алоҳида ўрин тутади. Матрикал (она жинс) хилма-хиллик она ўсимликда уруғларнинг турлича жойлашиши оқибатида вужудга келади (уруғларнинг ўсимликда шаклланган жойи, озиқланиш хусусияти, гуллаш даври, чангланиш жадаллиги, ёруғлик таъсири). Генетик жиҳатдан хилма-хиллик ота-она ўсимликларининг ирсий хусусияти оқибатида вужудга келади ва одатда ирсияти деярли ўзгармайди.

Уруғлар ҳаётининг давомийлиги ва ҳажми Уруғлар ҳаётининг давомийлиги: Биологик ҳаётий давомийлиги - бутун уруғ партиясидан лоақал бирор қисми яшаш қобилиятини сақлаб, униши мумкин бўлган вақт оралиғи. Хўжалик ҳаётий давомийлиги – уруғларнинг давлат нормаларида кўзда тутилган экинбоплик кондицияларини қанча муддат давомида сақлаб туриши. Уруғларнинг она ўсимлик организмида етилганидан бошлаб ҳисоблаганда униб, ўсиб чиқишга бўлган лаёқатини қанча муддат давомида сақлаб тура олиши тушунилади. Уруғларни сақлаш шароитлари: Уруғларни қуруқ хоналарда 10-12°С хаво хароратида сақлаш тавсия этилади Уруғлар намлиги 6-12% ошмаслиги, ҳавонинг нисбий намлиги 40-60% гача бўлиши керак Уруғларнинг катта-кичиклиги: жуда йирик – 5 ммдан йирик йирик – 4 ммдан 5 ммгача ўртача – 2 ммдан 3 ммгача майда – 1 ммдан 2 ммгача жуда майда – 1 ммдан кам

Ў с и м л и к л а р н и в е г е т ат и в к ў п а й т и р и ш г а б и о л о г и к м о с л а ш г а н л и г и . В е г е т а т и в к ў п а й т и р и ш т а б и и й в а с у н ъ и й б ў л и ш и м у м к и н . Та б и и й в е г е т а т а и в к ў п а й т и р и ш – қ у й и д а г и в е г е т а т и в о р г а н л а р ё р д а м и д а а м а л г а о ш и р и л а д и . 1 . Б а р гл а р т ў п и , “ м ў й л о в л и л а р ” , бу н и қ ул у п н а й , х л о р о ф и т у м , с а к с и ф р а г а в а б о ш қ а л а р д а к у з а т и ш м у м к и н . 2 . П а л а к л и л а р – е р б а ғ и р л а б ў с у вч и о х и р и д а б а р гл и т ў п л а м г а э г а н о в д а л а р . 3 . И л д и з п о я – е р о с т и ў қ и л д и з , ул а р д а у й қ уд а г и к у р т а к л а р м а в ж уд д и р ( м а р в а р и д г ул , и р и с , п и о н , с о л и д а г о , ш о й и г ул , бу ғ д о й и қ ) . 4 . Б ач к и и л д и з – ў с и м л и к и л д и з и д а у й қ уд а г и к у р т а к л а р д а н ҳ о с и л б ў л у вч и н о в д а л а р . Ё в в о й и н а с т а р и н , х р и з а н т е м а , о л х ў р и , т е р а к , т о л , д е р е н а , о л ч а в а б о ш қ а ў с и м л и к л а р н и к ў п а й т и р и ш д а к е н г қ ў л л а н и л а д и . 5 . П и ё з ч а л а р . П и ё з л и ў с и м л и к л а р и к к и г у р у ҳ г а б ў л и н а д и : д о и м я ш и л – к р и н у м , п а н к р а ц и у м в а б а р г и т ў к и л а д и г а н ў с и м л и к л а р – л и л и я , н а р г и з , л о л а , к р о к у с в а б о ш қ а л а р . И к к и н ч и г у р у ҳ ў з в а қ т и д а п и ё з ч а л а р н и н г ж о й л а ш и ш и г а к ў р а е р о с т и в а е р у с т и п о я с и д а , б а р г қ ў л т и ғ и д а ж о й л а ш г а н в а бул ь б о ч к а л а р б и л а н т ў л а т ў п г ул к ў р и н и ш и д а б ў л а д и . 6 . И л д и з т у г а н а к л а р и ё к и ш а к л и ў з г а р г а н и л д и з – о з и қ м од д а л а р ж о й л а ш а д и г а н ж о й . А й н и қ с а бу г е о р г и н а д а я х ш и к у з а т и л а д и . А м м о ш у н и э с д а т у т и ш к е р а к к и к ў п а й т и р и ш у ч у н и л д и з т у г а н а г и н и н г ў з и я р о қ л и э м а с , ч у н к и п о я д а г и ҳ а қ и қ и й т у г а н а к л а р ( к а р т о ш к а ) с и н г а р и ул а р д а у й қ уд а г и к у р т а к л а р м а в ж уд э м а с , ш у н и н г у ч у н ҳ а м ул а р н и и л д и з п о я с и б и л а н б и р г а а ж р а т и л а д и . П о я т у г а н а к л а р и э с а б ў л а к - б ў л а к ҳ о л д а ҳ а м к ў п а я д и . Ул а р ч е г а р а л и ў с у вч и п о я т у г а н а к л а р и г а , я ъ н и в е г е т а ц и я о х и р и д а ў с и ш н т ў х т а т у вч и ( к а р т о ш к а , т о п и н а м бу р ) в а ў с и ш и д а в о м э т у вч и п о я т у г а н а к л а р и к е й и н г и в е г е т а ц и я д а в р л а р и д а ҳ а м ў с а д и ( б е г о н и я , ц и к л а м е н , гл а к с и н а ) . Гулларни вегетатив кўпайтириш: илдиз ва илдизпоя қаламчаларидан кўпайтириш усуллари

Гулларни вегетатив кўпайтириш: илдиз ва илдизпоя қаламчаларидан кўпайтириш усуллари

Хона гуллари

Туганак пиёзлилар. Туганак пиёзли ўсимликларга гладиолус, монтбрицция, шафран ва бошқалар киради. Улар туганак пиёзларни бўлиш ва болачалари билан кўпаяди. Илдиз ва илдизпоя қаламчалар – билан кўпгина илдиз пояли ўсимликларни кўпайтириш мумкин. Шу мақсадда илдизпоя ёки илдизларни 5-8 см узунликдаги бўлакларга бўлиб, олдиндан таёрланган тагига қум сепилган эгатларга қадалади. Тахминан горизантал қаламчалар устидан қум ва тупроқ 2-3 см қалинликда солинади. Илдизли ва бачки идизли қаламчалар билан қуйидаги ўсимликлар кўпаяди драцена, флокс, пиларгония, диклитра, хмел, пион ва бошқалар.

Бир йиллик гулли ўсимликларнинг қисқача таърифи Бир йиллик гулли ўсимликлари қуйидагилар жуда кенг тарқалган. Агератум, долгоцветка – биологик хусусияти бўйича кўп йиллик ўсимлик, аммо бир йиллик сифатида қўлланилади. Қўқонгуллилар оиласига мансуб. Марказий Америкадан келтирилган. Нав таркиби унча катта эмас, турлари 30 тача. Мексика агератуми энг кўп тарқалган. Унинг тупи ихчам, баландлиги 20-35 см дан юқорироқ ҳам бўлиши мумкин. Барглари чўзиқроқ тўмтоқ. Гулчалари майда, диаметри 0,4-0,6 см кўпгулга йиғилган, гулбарглари тахминан шарсимон ёки зонтик кўринишидадир. Барча гулбарглар тупнинг юқори қисмида жойлашган. Ранги оқ, зангори кўк ва зангори бинафша. Сўнгги ранг гулчиликда алоҳида қимматга эгадир, чунки бундай ранг ўсимликлар орасида камдир. Июннинг иккинчи ярмидан то совуқ тушгунча гуллайди. Гуллаб сўлиган гулбарглар ўсимликнинг манзарали кўринишига зарар етказмайди. Антирринум, шер оғиз – биологик хусусиятга кўра кўп йиллик ўсимлик, лекин ўрта минтақада бир йиллик, Қрим ва Кавказнинг Қора денгиз соҳилларида эса икки йиллик ўсимлик сифатида ишлатилади. Жанубий Европа ва шимолий Африкадан келтирилган 400 га яқин навлари маълум. Пастак, тупининг баландлиги 15 дан 25 гача, ўрта бўйли – 35 дан 50 см гача (энг кўп тарқалган) ва баланд бўйли – 55 дан 90 см гачабўлади. Баланд бўйли нав тупи устун сифат бўлади. Оч-яшил пояларнинг асоси кузга бориб ёғочлашади. Барглари йирик эмас, тўқ яшил рангда, ингичкадир. Гуллари попукка йиғилган. Тўлиқ гуллаш даврида гулли қисми ўсимлик баландлигининг тахминан ярмисини ташкил қилади. Гулларнинг ранги тоза, ёрқин, хилма-хил, яъни оқ, сариқ, олвон ранг, пушти, қизил ва турли ранг аралашмали. Май ойи охиридан ноябр ойигача гуллайди. Сўлиган гуллар ўсимлик манзарасига бир-мунча таъсир кўрсатмайди, шунинг учун гуллагандан сўнг марказий поя олиб ташланади.

Вегетатив кўпайтири шнинг сунъий у су ллари . Т ў п н и б ў л и ш – к ў п а й т и р и ш н и н г э н г о д д и й у с у л л и д и р . Б у у с у л б и л а н о д а т д а и л д и з п о я л и ў с и м л и к л а р к ў п а й т и р и л а д и , к у ч л и т ў п л и в а к а т т а м и қ д о р д а г и б а ч к и л и , я ъ н и и л д и з ё к и и л д и з п о я д а н ў с у в ч и н о в д а л а р ( ф л о к с , д е л ь ф и н и у м , с п е р е н , й и р и к г у л л и м о й ч е ч а к , г е л е н и у м , м о л и д а г о , л ю п и н , м а р в а р и д г у л , а н е м о н , к ў п й и л л и к х р и з а н т е м а , о ч и қ е р п р и м у л а с и , д и к л и т р а , к а м п а н у л а , а т и р г у л , н а с т а р и н н и н г а й р и м н а в л а р и , ч у б о ш н и к , к а л и н а , б у л ь д о н е ж в а б о ш қ а л а р , ё п и қ е р ў с и м л и к л а р и д а н э с а – а с п и д и с т р а , а с п а р а г у с в а б а ш қ а л а р ) . К о в л а б о л и н г а н т ў п ў т к и р б е л ь к у р а к , т о к қ а й ч и ё к и п и ч о қ б и л а н т е н г б ў л а к л а р г а б ў л и н а д и , б у н д а ҳ а р б и р и л д и з д а 2 - 3 т а д а н н о в д а ё к и к у р т а к б ў л и ш и к е р а к . Э р т а б а ҳ о р д а г у л л о в ч и ў с и м л и к л а р н и к у з д а б ў л и б э к и ш к е р а к . Ё з в а к у з д а г у л л о в ч и ў с и м л и к л а р н и к у з д а в а б а ҳ о р д а б ў л и ш м у м к и н .

Вегетатив кўпайтиришнинг сунъий усуллари

Илдизли ва илдизпояли қаламчалар Бундай купайтириш усули билан кўпгина илдиз пояли ўсимликларни кўпайтириш мумкин. Шу мақсадда илдизпоя ёки илдизларни 5-8 см узунликдаги бўлакларга бўлиб, олдиндан таёрланган тагига қум сепилган эгатларга қадалади. Тахминан горизантал қаламчалар устидан қум ва тупроқ 2-3 см қалинликда солинади. Илдизли ва бачки идизли қаламчалар билан қуйидаги ўсимликлар кўпаяди драцена, флокс, пиларгония, диклитра, хмел, пион ва бошқалар.

Б а р г л и қ а л а м ч а л а р ё к и б а р г л а р б и л а н ў с а д и г а н ў с и м л и к л а р . Б е г о н и я , р е к с , э х е в е р е я , с а н с е в ь е р а , ф и к у с , ў з а н б а р б и н а ф ш а с и , г л а к с и н а , ф и л л о к а к т у с , л и л и я н и н г а й р и м т у р л а р и в а б о ш қ а ў с и м л и к л а р б а р г л а р и б и л а н к ў п а я д и . С а н с е в ь е р а , з е б р и н а н и н г б а р г л а р и 6 - 8 с м у з у н л и к д а г и б ў л а к л а р г а б ў л и б , 1 / 3 қ и с м и т у п р о қ қ а к ў м и л а д и б и р н е ч а о й д а н с ў н г қ а л а м ч а л а р и л д и з о т а д и . Қ а л и н б а р г л и ў с и м л и к қ а л а м ч а л а р н и у с т и ё п и л м а й д и ч у н к и у л а р д а б у ғ л а н и ш к а т т а э м а с . С е н п о л и я б а р г б и л а н я х ш и к ў п а я д и , м а к с и м а л у з у н б а н д л и б а р г с у в г а с о л и н а д и . И л д и з б а н д н и н г о х и р и д а ҳ о с и л б ў л а д и , к е й и н ш у е р д а я н г и ў с и м л и к н о в д а с и р и в о ж л а н а д и , а ж р а т и б э к и ш б а н д л и б а р г н и э с а қ а й т а д а н и л д и з о т и ш г а қ ў й и ш м у м к и н . Г л а к ц и н а н и ҳ а м а н а ш у н д а й к ў п а й т и р и ш м у м к и н . Гулларни вегетатив кўпайтириш: поя ва барг қаламчаларидан кўпайтириш

Манзарали ва гулли ўсимликларни пайванд қилиш усуллари Пайванд билан атиргул,настарин азалия, зангори қарағай кўпайтирилади. Пайвандлашнинг жўда кўп усуллари мавжуд.Уларни танлаш қуйидагилардан аниқланади: а) ўсимликнинг нав хусусиятлари бўйича; б) пайвандлаш муддати, пайвандтаг ва пайванд ҳолати бўйича; в) пайванд ва пайвандтаг диаметрларининг мос келиши бўйича. Пайвандлаш вақти бўйича икки даврни ажратиш мумкин. Биринчи давр- шира ҳаракати бошлангунча, яъни пўстлоқ қатламлари ёғочдан ажралмаганда. Бу даврда пайвандлашнинг пўстлоқни ажратиш билан боғлиқ усуллари қўлланилади: пўстлоқни ажратиш, куртак пайванд, кўприк қўйиш ва бошқалар. Оддий куртак пайванд- настарин, атиргул ва бошқа айрим манзарали ўсимликларнинг нав кўчатларини олиш учун кенг қўлланилади. Куртак пайванднинг бошқа пайванд усулларидан асосий устунликлари қўйидагилар. а) кўпгина ўсимликларда яхши тутади; б) қўлай шароит ва бажаришнинг тўғри технологиясида тутиб кетиши юқори; в) техник жиҳатдан осон бажарилади; г) кам меҳнат сарфи эвазига юқори самара беради; д) кам миқдорда қаламчалар талаб қилинади; е) кўпинча пайвандтаг ва пайвандустнинг бирикиб кетиши мукаммалдир. ё) пайвандтагдаги кесилган жой сезиларли бўлмай, тезда битади.

– ўсимликларнинг маълум қисмларини илдиз оттириш йўли билан вегетатив кўпайтириш усули. Қаламчалар пояли, илдизли, баргли бўлиши мумкин. Қаламча пайванд қилиш

Тилчали қўндоғли пайванд - б у усулни пайванд ва пайвандтаг диаметрларининг нисбатан кичик фарқида қўллаш мумкин. Пайвандтагда керакли баландликдан юқорисидаги барча ўсимлик қисми кесиб ташланади. Кесим пайвантаг ўқига перпендикуляр ҳолда ёки қаламча пайвандланаётган бўлажак жойдан озгина орқага қиялаб кесилади. Ҳосил бўлган тўнкачада диоганал бўйича эмас балки шохнинг вертикал ўқига нисбатан қияроқ бўйлама кесим тайёрланади. Пайванд ва пайвандтаг диаметларида фарқ қанча катта бўлса, пайвандтагдаги бўйлама кесим қиялик сиртини шунча кичик қилиш керак. Пайвандтагдаги кесим тенглиги пўстлоқнинг ички қисмида қаламча кесими кенглигига мос бўлиши лозим, бу ерда камбий қатламлари мавжуддир. Поя қаламчалар. Ўз вақтида улар қуйидаги гуруҳларга бўлинади: а) ёғочлашган қаламчалар (смородина, терак, спиря, тол, мажнунтол) ва бошқалар. 15-30 см. узунликдаги пишган қаламчалар куз ёки баҳорда тайёрланади. Улардан 60-70 0 бурчак остида 1-2 куртакни ер устида қолдириб экилади, бунда қаламчанинг илдиз отаётган қисмига кўпроқ ҳаво тегиб туриши керак. Экилган қаламчаларни, албатта, суғориш ва нам сақлашни таъминлаш (мулчалаш) керак. Ёғочлашган қаламчаларнинг илдиз отиши ҳамма ўсимликларда ҳам бўлавермайди ва бундай ҳолларда ярим ёғочлашган қаламчалар ишлатилади. б) ярим ёғочлашган қаламчала. Улар баргли ва ҳали пўсти тўлиқ пишмаган бўлади. Бундай қаламчалар билан хона ясмини, чубушник, атиргул, настарин, фуксия ва бошқалар кўпайтирилади. Экиш учун 2-3 та кўзли қаламчалар қўлланилади, уларнинг узунлиги эса турлича бўлиши мумкин (тугунчаклар орасидаги узунликка кўра). Хона шароитида хонаки ясмин 40-50 кундан сўнг илдиз отади. в) яшил қаламчалар, яъни пишмаган ва баргли ўсаётган новдалар. Ойнавон иссиқ бинода яшил қаламчалар билан кўпайтириш эрта баҳордан бошланади ва ёз ўрталаригача давом эттирилади; очиқ ерда бу кўпайтириш усули ёш новдалар пайдо бўлиши билан қўлланилади. Турли ўсимликлар қаламчаларининг илдиз отиш муддатлари турлича. Альтернантера, геран, чиннигул, ирезине, гелиотроп, колеус, люрин, дельфиниум, гулхайри, седум, флокс, кўпгина хона ўсимликлари – традесканция, фикус, олеандра, аукуба, лигуструм, хризантема, фуксия, очиқ ернинг ёғчли ўсимликлардан эса – терак, толларнинг қаламчалари иез илдиз отади (6-8 кунда). Чиройли гулловчи буталар – атиргул, настарин, чубушник, калина, бульдонеж – 20-24 кунда, кўпгина игна баргли ўсимликлар 3-4 ойдан кейин ва ҳатто 6 ойдан кейин илдиз отадилар. Арча жуда секин илдиз отади унинг қаламчасини қишда иссиқхонага экиб, уни устуни ёпиб, яхшилаб иситиш керак. Баҳорда ўсимликнинг бир қисми илдиз отади.

Манзарали ва гулли ўсимликларни пархиш қилиб кўпайтириш Горизонтал пархиш. Чуқур бўлмаган жўякларга ёш шохлар жойлаштирилади улар қадаб қуйилади ва новдаларнинг ўсиш суръатига кўра мавсумда 2-4 марта чопилади, бўйига кесиш ёки шохлар асоси яқинидан 2-4 ўрам мис сим билан тортиб қўйиш яхши натижа беради. Бу усул билан атиргул, гортензия, чубушник, натаринни кўпайтириш мумкин. 2. Ёйсимон пархиш – олдиндан қадалган новда қисмини вақтинча кўмил кўйилади. 3. Пульпа – бу тупроққа кўмилган қисм юқорисидан янги ўсимлик ҳосил бўлишидир. 4. Ҳаводаги пархиш – бу усул билан юкка, фикус, ясимн, аралия, арония, рододендрон, драценна, юз йиллик эхеверия ва бошқалар кўпайтирилади. Бу усул ўсимлик жуда ўсиб кетиб унинг баландлигини қисқартириш зарур бўлиб қолган ҳолларда ишлатилади. Илдиз отиши мумкин бўлган жойлардаги барглар олиб ташланади. 5. Чопмоқ – уни терак, липа ва бошқа ўсимликларни кўпайтиришда қўлланилади. агар ёш дарахт кесилса у ҳолда кучли ривожланган тунка новдалари ҳосил бўлади. Новдалар 8-10 см етганда, биринчи члпиқ ўтказилади. Иккинчи чопиқ новдалар узунлиги 15-18 см, бўлганда бажарилади. Учинчи чопиқ 45-50 смли новдаларда амалга оширилади. Сентябр охирларида тупроқни очиб, илдиз отган новдалар кесиб олинади ва уларни кўчатхона ёки доимий жойга экилади.

Гулли ўсимликларни пархиш қилиб кўпайтириш

1 . М а н з а р а л и в а г у л л и ў с и м л и к л а р н и т а й ё р л а ш д а қ а н д а й и ш л а р а м а л г а о ш и р и л а д и ? 2 . Г у л л и ў с и м л и к у р у ғ л а р и г а қ ў й и л а д и г а н с т а н д а р т т а л а б л а р . 3 . Г у л л и в а м а н з а р а л и ў с и м л и к л а р н и е т и ш т и р и ш у ч у н е р н и т а й ё р л а ш в а э к и ш у с у л л а р и ҳ а қ и д а г а п и р и н г ? 4 . Б и р й и л л и к г у л л и ў с и м л и к л а р н и к ў ч а т с и з е т и ш т и р и ш д а қ а н д а й у с у л л а р д а ф о й д а л а н и л а д и ? 5 . М а н з а р а л и в а г у л л и ў с и м л и к л а р н и в е г е т а т и в о р г а н л а р и н и м а ? 6 . В е г е т а т и в к ў п а й т и р и ш д е г а н д а н и м а н и т у ш у н а с и з ? 7 . М а н з а р а л и в а г у л л и ў с и м л и к л а р н и в е г е т а т и в о р г а н л а р и в а у л а р н и к ў п а й т и р и ш д а қ ў л л а н и л а д и г а н у с у л л а р ? 8 . С у н ъ и й в е г е т а т и в к ў п а й т и р и ш д е г а н д а н и м а н и т у ш у н а с и з ? 9 . М а н з а р а л и в а г у л л и ў с и м л и к л а р н и п а й в а н д қ и л и ш у с у л л а р и ? 1 0 . Г у л л и ў с и м л и к л а р н и п а р х и ш қ и л и б к ў п а й т и р и ш у с у л л а р и ? Музокара учун саволлар.

Похожие

Вегетатив органлар

Гулларни очиқ ва ёпиқ ерларда ўстириш технологияси

Ўсимликларнинг кўпайиши

Ўсимликларнинг кўпайиши

Хона гуллари ва улардан кўкаламзорлаштиришда фойдаланиш