O’simlikshunosliknig tabiiy biologik asoslari - Биология - Презентации

O’simlikshunosliknig tabiiy biologik asoslari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1409.4423828125 KB

O’simlikshunoslikning tabiy biologik asoslari Reja: 1. Fanning maqsadi va vazifalari 2. O’simlikshunoslik maxsulotini yetishtirishni tabiy iqlim sharoitiga bog’liqligi. 3. Tuproq unumdorligini saqlashda va oshirishda o’simliklarni o’rni.

Dala ekinlari maxsulotlarini ishlab chiqarish - qishloq xo’jaligining asosiy tarmoqlaridan biridir. O’sib borayotgan axolining oziq-ovqat, yengil sanoatning tarmoqlari uchun xomashyo, chorvachilik uchun ozuqa yetishtirishda dala ekinlarining biologik xususiyatlariga mos yetishtirish texnologiyalarni qo‘llagan holda ekologik toza, mo’l va sifatli xosil yetishtirish o’simlikshunoslik fanining asosiy maqsadidir.

Hozirda yer yuzasida o‘simliklarning 500 mingdan ortiq turlari ma‘lum bo‘lib, shulardan 300 ming turi gulli o‘simliklardir, ularning 20 ming turi odamlar tomonidan o‘stiriladi. Madaniy o‘simliklarning soni 1500 taga yetadi, ammo ishlab chiqarish ahamiyatga ega bo‘lganlari 640 tani tashkil etadi va shulardan 90 tasi dala ekinlariga kiritiladi.

O’simlikshunoslikning asosiy obyekti yashil o’simliklardir. Dala ekinlarini yetshtirish mavsumiy xususiyatga ega. O’simlikshunoslik fani ekinlarni guruxlarga bo’lib, ularning ekologik, biologik xususiyatlarni o’rganishda selektsiya, urug’chilik, genetika, agrokimyo, dehqonchilik, mikrobiologiya, biokimyo, o’simliklar fiziologiyasi, tuproqshunoslik, agrometeorologiya, fitopatologiya, entomologiya singari fanlarning yutuqlariga tayanadi.

Qo’ng’irboshsimonlar va dukkakli don ekinlarining - 78, moyli va tolali ekinlarning 53, ildiz va tuganak mevalar xamda boshqa ekinlarning 60 dan ortiq turlari eng ko’p tarqalgan. Dala ekinlarining asosiy qismi (500 dan ko’prog’i) qadimgi dunyodan, 100ga yaqin turlari yangi dunyodan kelib chiqqan. Amerikadan yevropa, Osiyo, Afrikaga kartoshka, kungabokar, loviya, qovoq, tamaki, makkajo’xori, g’o’za va boshqa ekinlar keltirilgan.

Dunyoda g’alladosh ekinlar, texnika ekinlari eng ko’p tarqalgan. yer yuzasidagi ekin maydonlarining 89 foizi Osiyo, yevropa va Amerikada joylashgan.

Ekinlarning turlari, navlari, duragaylarini joylashtirishda mintaqaning tuproq iqlim sharoiti, o‘simlikning biologik xususiyatlari xisobga olinadi. Ekin turlari o‘zlarining shakllangan ob-xavo sharoitiga, tur, nav, genotipiga mos faol xarorat talab qiladi.

Yuqori haroratda tuproqning yuza qatlami tez quriydi, ammo o’simliklar bunga moslashgan: o’suv davrining dastlabki kunlarida ular assimilyatlarni ko’p qismini ildiz tizimiga yo’naltiradi. Bunda ildizlar tuproqning pastki nam qatlamlariga kirib borishi uchun sharoit yaratiladi.

Ekinlarni yetishtirishda ijobiy xarorat +1 °S, faol xarorat 10 °S dan boshlab xisoblanadi. Samarali xarorat xar bir ekinning turi, rivojlanish fazasi, naviga bog’liq bo’lib 5 °S dan (kuzgi bug’doy), 13-14 °S dan (ingichka tolali g’o’za) boshlab xisoblanadi. Xar bir o’simlikning ma’lum rivojlanish davri yoki o’suv davri uchun tegishli miqdordagi faol xarorat talab qilinadi.

Adabiyotlar ro’yxati 1. Burxonova X.K., Murodov M.M. Mikrobiologiya. Toshkent, «O’qituvchi», 1975. 2. Vahobov A., Inog’omova M. Mikrobiologiya. UzMU. Toshkent, 2000. 3. Bakulina N.A. i dr. Mikrobiologiya. Toshkent. Meditsina, 1979. 4. Mustakimov G.D. O’simliklar fiziologiyasi va mikrobiologiya asoslari. «O’qituvchi». T. 1995. 5. Rabotnova I.L. Obshaya mikrobiologiya. M. Vssh. shkola, 1966.

Похожие

Biologik resurslar, o’simlik va hayvonot dunyosini hamda tabiiy landshaftlarni muhofaza qilish

Biologik maromlar

Biologik faol moddalar

Meyozning biologik ahamiyati

Biologik oksidlanish jarayonlari