Biosfera va mikroorganizmlar ekologiyasi - Биология - Презентации

Biosfera va mikroorganizmlar ekologiyasi

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1584.4267578125 KB

1. Mikroorganizmlarning tabiatda tarqalishi. 2. Polisaprob va oligosaprob zonalar. 3. Koli - t itr va koli - indeks. 4. Mikroorganizmlarning tuproqda tarqalishi. 5. Rizosfera bakteriyalari.Biosfera va mikroorganizmlar ekologiyasi REJA:

Mikroorganizmlarning tabiatda tarqalishi Bakteriyalar tabiatda boshqa tirik organizmlarga qaraganda keng tarqalgan. CHunki ular nihoyatda mayda bo’lganligi va tashqi muhit omillariga tez moslasha olganligi, turli-tuman oziqa moddalarni iste’mol etishi sababli boshqa organizmlar yashay olmaydigan joylarda ham yashay oladi. Ular tuproqda, suvda, havoda va boshqa organizmlar tanasida uchraydi.

Mikroorganizmlarining suvda tarqalishi Suvda juda ko’p mikroorganizm turlari uchraydi, chunki suv tabiiy muhitdir. Mikroorganizmlar suvga tuproq va boshqa manbalardan o’tadi. Agar suvda oziq moddalar etarli bo’lsa, unda mikroorganizmlar soni juda ko’payib ketadi. Ayniqsa chiqindi oqava suvlarda bakteriyalar ko’p bo’ladi. Artezian quduqlari va buloq suvlari esa toza hisoblanadi, chunki ularda bakteriyalar deyarli uchramaydi. Ariq va hovuz suvlarida, ayniqsa ariq suvining 10 sm gacha bo’lgan chuqurligida va qirg’oqqa yaqin joylarida bakteriyalar soni ko’p bo’ladi. Qirg’oqdan uzoqlashgan sari ularning soni kamayib boradi. 1 ml toza suvda 100-200 dona mikroorganizm, 1 ml iflos suvda esa 100 000 dan 300 000dona gacha va undan ham bir necha barobar ko’p mikroorganizm uchraydi.

Ariq suviga nisbatan ariqning cho’kindi qismida mikroblar, ayniqsa, oltingugurt va temir bakteriyalari ko’p uchraydi. Bulardan tashqari, nitrifikatorlar, azotofiksatorlar, pektinni parchalovchilar ham uchraydi. Suvda doim uchraydigan vakillardan Bac. fluorescens, Bac. aquatilis, Micrococcus candicans va boshqalar uchraydi. Hovuz suvlarida esa vibrionlar, spirillalar, temir va oltinguturt bakteriyalari va ular orasida yuqumli ichak kasalliklari qo’zg’atuvchi vakillari ham uchraydi. Suvning eng iflos qismi polisaprob zona deyiladi va undagi suvning 1 ml da 1000 taga yaqin bakteriya uchraydi. Polisaprob zonada o’simlik va hayvon qoldiqlari anaerob yo’l bilan parchalanadi. Natijada metan, vodorod sulьfid, metil - merkaptan, ammiak, organik kislotalar va aminokislotalar hosil bo’ladi. Mezasaprob zona da moddalarning parchalanishi davom etadi: H 2 S→H 2 SO 4 gacha, NH 3 →HNO 3 gacha oksidlanadi.

Temir birikmalarining almashinishi. Tabiatda bir guruh mikroorganizmlar o’z hujayrasida FeCO 3 ni oksidlab, tanasining sirtida to’playdi. Bular temir bakteriyalar deb ataladi va atrofdagi muhitdan temir karbonatning suvda eriydigan tuzlarni yutadi hamda temir gidrooksidga aylantiradi. Bunday oksidlanishdan ajralib chiqadigan energiyadan shu bakteriyalar karbonat angidridni assimilyasiya qilish uchun foydalanadi. Bu bakteriyalar guruhida Leptotriks gernotriks, Xlomidotriks va Klodotriks eng muhim ahamiyatga ega . Xemosintetik jarayon temir bakteriyalarida ham kuzatiladi. Leptotriks oxraseae (Leptotrix ochraceae) va Spirofillum ferregennum (Spirophyllum ferrigeneum) bakteriyalari chuchuk ko’l va dengiz suvlarida hayot kechiradi. Temir bakteriyalari temir tkzlarining oksidlanishida qatnashib, quyidagicha reaksiya sodir bo’ladi: 4FeCO 3 + O 2 + 6H 2 O → 4Fe(OH) 3 + 4CO 2 + energiya

Tuproq mikroorganizmlari va biosfera Biosferaning yuqori chegarasi, havoda 10 km bo’lsa, u quruqlikda, butun balandlik va pastliklarni o’z ichiga oladi, okeanlardagi uning chegarasi 4-10 km chuqurlikkacha etib boradi. Biosfera-er qobig’ining tiriklik tarqalgan ustki qavatidir. Biosferada o’simliklar, hayvonlar, mikroorganizmlar, odamlarning geologik faoliyati namoyon bo’ladi. Barcha tirik organizmlar yig’indisi planetamizning biomassasini tashkil etadi. Biosfera biomassasining ko’paytirishda o’simliklar, hayvonlar va mikroorganizmlarning roli katta.

CHo’kindi moddalarning hosil bo’lishi organik olamning paydo bo’lish jarayoni bilan chambarchars bokliqdir. Erta hayot paydo bo’lmasdan oldin barcha moddalar erigan holda ma’lum bir konsentrasiyaga etguncha dengiz suvlarida to’planib borgan. Keyinchalik tirik organizmlar o’z tanasini qurish uchun suvdagi Sa, R, S, S, Si va boshqa elementlardan foydalangan. Bular nobud bo’lgandan so’ng ohaktosh, fosforit, oltingugurt, toshko’mir, neft va gaz qatlamlari hosil bo’lgan. Bir guruh mikroorganizmlar bir tomondan tog’ jinslarini hosil qilsa, ikkinchi tomondan ularni parchalab turadi.

Rizosfera bakteriyalari . Tuproqning o’simliklar ildizi ta’sir doirasi ostidagi zonasi rizosfera deyiladi. Rizosfera mikroorganizmlari ildizlar yuzasida va o’simlik ildizlariga bevosita tegib turadigan tuproqda ko’plab rivojlanadi. N.A.Krasilьnikov ma’lumotlariga qaraganda, makkajo’xori, kungaboqar, soya va boshqa ekinlar rizosferasidagi mikroorganizmlar soni, nazorat erdagiga qaraganda 5-10 barobar ko’p bo’ladi.

1) mikroorganizmlarga nihoyatda boy bo’lgan ildizlar yuzasi; 2) ildizlar tegib turadigan tuproqning yupqa qatlami; 3) ildizlar yuzasidan 0,5-1 mm naridagi haqiqiy rizosfera zonasi Rizosfora zonalarida mikroorganizmlar juda ko’p miqdorda uchraydi, o’simlikning rivojlanish fazalariga qarab ularniig soni ham o’zgarib turadi. Odatda, urug’ unishidan to gullash fazasigacha bo’lgan davrda mikroorganizmlar soni ortib boradi, gullash davrida kamayadi.Rizosfora Rizosferada uchta zona farq qilinadi:

Adabiyotlar : 1. Burxonova X.K., Murodov M.M. Mikrobiologiya. Toshkent, «O’qituvchi», 1975. 2. Vahobov A., Inog’omova M. Mikrobiologiya. UzMU. Toshkent, 2000. 3. Bakulina N.A. i dr. Mikrobiologiya. Toshkent. Meditsina, 1979. 4. Mustakimov G.D. O’simliklar fiziologiyasi va mikrobiologiya asoslari. «O’qituvchi». T. 1995. 5. Rabotnova I.L. Obshaya mikrobiologiya. M. Vssh. shkola, 1966.

Похожие

Biosfera va mikroorganizmlar ekologiyasi

Mikroorganizmlar ekologiyasi inson tana normal mikroflorasi

Biosfera va inson

Inson va biosfera

Biosfera