Kvantorlar. Predikatlar mantig'ining alfaviti - Алгебра - Презентации

Kvantorlar. Predikatlar mantig'ining alfaviti

Загружено в:

25.09.2024

Скачано:

0

Размер:

1730.75 KB

Kvantorlar. Predikatlar mantiqining alfaviti

Predikatlar haqida batafsil (3)01 Mulohazalar haqida qisqachaREJA : Predikatlar mantiqining teng kuchli formulalari 02 03 Predikatlar haqida . Umumiylik va Mavjudlik Kvantorlari

Mulohazalar haqida 01 Mulohaza faqat chin yoki yolg’on qiymatni qabul qiladi Va ularningi mazmuniga va tuzilishiga e’tibor berilmaydi . Asos va xulosa mulohazalar mantiqining elementar mulohazalari bo’ladi va ularni bo’linmas, bir butun deb ichki tuzilishini hisobga olmasdan qaraladi .

Biz mulohazalar ustida Konyunksiya, Dizyunksiya, Implikatsiya, Ekvivalensiya… kabi amallarni bajara olamiz. Mulohazalar mantiqidagi mantiqiy amallar ustida qanday amallarni bajara olsak , Bu amallarni Predikat lar ustida ham bajara olamiz .Mulohazalar ustida bajariladigan amallar

Predikatlar haqida . Umumiylik va Mavjudlik Kvantorlari Predikatlar elementar mulohazani subyekt vaPredikat qismlarga bo’ladi . Subyekt mulohazada biror narsa haqida nimanidir tasdiqlaydi . predikat esa shu subyektni tasdiqlaydi . 02

Misol : Bu yerda 6 subyekt , juft son esa predikat bo’ladi . Agar 6 ni x o’zgaruvchi bilan almashtirsak6 – juft son x – juft son Bu yerda XN to’plamda anqilangan va bu shakl bir argumentli qiymati 0 yoki 1 ga teng bo’lgan funksiyani aniqlaydi .

Aniqlanish sohasi M ga teng bo’lgan va 0 yoki 1 qiymatni qabul qiluvchi bir argumentli P(x) funksiya bir o’rinli predikat deb ataladi . P(x)=1 qiymatni qabul qiladigan M to’plamdan olingan x lar to’plamiga P(x) predikatning chinlik to’plami deyiladi ( I p={x :xM, P(x)=1} ) . Bir o’rinli ( bir joyli ) Predikatlar

Agar predikatning chinlik to’plami ( I p = M) aniqlanish sohasiga teng bo’lib qolsa u aynan chin predikat deb ataladi . Predikatning chinlik to’plami ( I p ) aniqlanish sohasida mavjud bo’lmasa u aynan yolg’on predikat deb ataladi . M=M1xM2x….Mn to’plamda aniqlangan , 0 yoki 1 qiymatni qabul qiladigan n argumentli P(x,y,…) funksiyaga ko’p o’rinli predikat deb aytiladi .

Umumiylik kvantori M to’plamda aniqlangan P(x) predikat M to’plamdan olingan har qanday x uchun P(x) chin qiymat qabul qilsa , Bu predikat x ga bog’liq bo’lmay qoladi va mulohazaga aylanadi va xP(x) kabi belgilanadi .

Mavjudlik kvantori M to’plamda aniqlangan P(x) predikat M to’plamdan olingan kamida 1 ta x uchun P(x) chin qiymat qabul qilsa , Bu predikat x ga bog’liq bo’lmay qoladi va mulohazaga aylanadi va xP(x) kabi belgilanadi .

03 Predikatlar haqida 3 Predikatlar ustida mantiqiy amallar Predikatlar mantiqining formulasi va qiymati Predikatlar mantiqining teng kuchli formulalari1 2 3

Predikatlar ustida mantiqiy amallar A(x) va B(x) predikatlarning kon’yunksiyasi(A(x) A(x) va B(x) predikatlar bir vaqtda chin qiymat qabul qilganida chin qiymat , qolgan hollarda esa yolg’on qiymat qabul qiladigan yangi Predikatga aytiladi va uning chinlik sohasi ( I a I b ) to’plamdan iborat . A(x) va B(x) predikatlarning dizyunksiyasi(A(x) v B(x)) A(x) va B(x) predikatlarning dizyunksiyasi deb ikkala predikat bir vaqtda yolg’on bo’lganda yolg’on, qolgan qiymatlarda esa chin bo’ladigan yangi predikatga aytiladi. Va uning chinlik sohasi ( I a I b ) to’lplamdan iborat . A(x) va B(x) predikatlarning implikatsiyasi(A(x)B(x)) A(x) va B(x) predikatlarning implikatsiyasi deb bir vaqtda A(x) chin va B(x) yolg’on qiymat qabul qilganda yolg’on, qolgan hollarda esa chin qiymat qabul qiluvchi yangi predikatga A(x) va B(x) predikatning implikatsiyasi deyiladi . A(x) va B(x) predikatlarning implikatsiyasi(A(x)B(x)) A(x) va B(x) predikatlarning ekvivalensiyasi deb A(x) va B(x) predikatlar bir vaqtda bir xil qiymat qabul qilganda chin , qolgan hollarda yolg’on qiymat qabul qiluvchi yangi predikatga aytiladi . A(x) prediatning inkori () A(x) predikatning inkori deb A(x) chin qiymat qabul qilganda yolg’on , yolg’on qiymat qabul qilganda esa chin qiymat qabul qiladigan yangi predikatga aytiladi . A(x) va B(x) predikatlarning dizyunksiyasi(A(x) v B(x)) A(x) va B(x) predikatlarning implikatsiyasi deb bir vaqtda A(x) chin va B(x) yolg’on qiymat qabul qilganda yolg’on, qolgan hollarda esa chin qiymat qabul qiluvchi yangi predikatga A(x) va B(x) predikatning implikatsiyasi deyiladi . A(x) va B(x) predikatlarning ekvivalensiyasi deb A(x) va B(x) predikatlar bir vaqtda bir xil qiymat qabul qilganda chin , qolgan hollarda yolg’on qiymat qabul qiluvchi yangi predikatga aytiladi . A(x) predikatning inkori deb A(x) chin qiymat qabul qilganda yolg’on , yolg’on qiymat qabul qilganda esa chin qiymat qabul qiladigan yangi predikatga aytiladi . Predikatlar ham mulohazalardek chin yoki yolg’on qiymatni qabul qiladi . Bizda M to’plamda aniqlangan A(x) va B(x) predikatlar berilgan bo’lsin

F(x1,x2,…,xn) formula bo’la oladi , x1,x2,…,xn lar o’zgaruvchi yoki o’zgarmas bo’lsa . Va ular kvantorlar bilan bog’lanmagan bo’lishi kerak. Shunda elementar formula bo’ladi . A va В shunday formulalarki, birorta predmet о ‘zgaruvchi birida erkin va ikkinchisida bog'langan o'zgaruvchi bo'lmasa, AvB, A B, AB, AB formula bo’ladi . Predikatlar mantiqining formulasi va qiiymati Har qanday o’zgaruvchi yoki o’zgarmas elementar mulohaza formula bo’ladi . ham formula bo’ladi Va A formuladan ga o’tganda o’zgaruchilarning xarakteri o’zgarmaydi . A(x) formula ifodasiga x predmet o’zgaruvchi erkin holda kirsa va mulohazalar formula bo’ladi va x ularga bog’langan holda kiradi . Bulardan tashqari har qanday mulohaza formula bo’la olmaydi .

Predikatlar mantiqining teng kuchli formulalari ≡ ≡ ≡ ≠ vB(x)) v B(y)) ≡ B(x)) ≠ B(x)) B(y)) ≡ B(x)) x(C v B(х)) ≡ С v xB(x) x(C B(х)) ≡ С xB(x) x(C B(х)) ≡ С xB(x) x(CB(х)) ≡ (СxB(x))( B(x)C) x(C v B(х)) ≡ С vxB(x) x(C B(х)) ≡ С xB(x) x(C B(х)) ≡ С xB(x) x(CB(х)) ≡ (СxB(x))( B(x)C)Ixtiyoriy sohada A va B formulalar teng kuchli bo’lsa, u holda ular teng kuchli formulalar deb ataladi ( A B ) .

Похожие

Matematika o'qitish metodikasining boshqa fanlar bilan aloqasi

Matnli masalalarni yechish usullari

Teskari matritsa. Teskari matritsaning mavjudligi haqidagi teorema

1000 ichida arifmetik amallarni bajarish metodikasi

Matеmatika o’qitish mеtodikasining boshqa fanlar bilan aloqasi