logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Алгебра
  4. Аlbert Enshteyn

Аlbert Enshteyn

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

6798 KB
Скачать
АА lbert Enshteynlbert Enshteyn “ Men faqatgina, olloh butun dunyoni qanday qonuniyatlar orqali yaratganini bilishni istayman,bundan boshqani emas .” Olimning bolaligi Enshteyn 1879 yil 14 marta Germaniyaning janubidagi Ulma shahrida duyoga keladi . Enshteyn bolaligida qobiliyatli bola bo’lmagan, u hamma bolalardan orqaga qolgan va juda kech gapira boshlagan.Bu holat bo’lajak matematik uchun juda g’alati.Chunki ko’pgina olimlar uch yoshga to’lmasliklaridanoq qiyin matematik savollar bera boshlaganlar. Enshteynga nemis tili o’qituvchisi “Sizdan hech kim chiqmaydi” deb aytgan. • Enshteyn maktab davrida ilmiy-ommabop kitoblarni o’qishni yaxshi ko’rgan, ushunday qilib o’zi mustaqil ta’lim olgan.Yangi o’quv yilining boshida uning qo’liga Yevklid geometriyasi kitobi tushib qoladi,bu kitob Enshteynni juda qiziqtirib qo’yadi va Enshteyn bir o’qishda butun maktab dasturini o’qib chiqadi. Albert 14 yoshda • 1894-yilda Albert ota-onasi bilan birga Italiyaga ketadi va Syurix politexnika institutiga hujjat topshiradi. Matematikadan a ’ lo bahoda imtixondan o ’ tadi, biroq chet tili, botanika, zoologiyadan yaxshi o ’ ta olmaydi. Buning ustiga gimnaziyani bitirganligi haqidagi guvohnomasi yo ’ qligi uchun uni institutga qabul qilishmaydi. Institut direktorining taklifi bilan Enshteyn Shvetsariyaning maktablaridan birida oxirgi sinfni o’qib chiqadi va maktab atestatini oladi,o’qishga qaytib topshiradi va o’qishga kiradi. O’sha damlardan uing xayolidan faqat bir narsa aylanardi:” Agar biz yorug’lik tezligida harakatlana olsak…” deb orzu qilardi bo’lajak olim. Albert Enshteynning reyting Albert Enshteynning reyting daftarchisidaftarchisi Fanlar 3 yil 3- semestr 4 yil 1- semestr Nemis tili В В Fransuz tili С С Tarix В В Geometriya А А Tabiiy fanlar С В Fizika А А Kimyo В С Chizmachilik С В San’atshunoslik - В Ashula aytish - А Skripka chalish А А(A-a’lo baho,B-qoniqarli baho,C-qoniqarsiz baho.) Institutda olim bo’lajak umr yo’ldoshi bilan tanishadi. Mileva Marich guruhdagi eng a’lochi qizlardan bo’lib,Albert u bilan umumiy qiziqishlar tufayli juda ham yaqinlashib ketadi. “ Men sevimli ayolimga uylanganimda ,biz u bilan ilm bilan shug’ullamiz.”deb yozadi Albert Milevaga. Патентное бюро Enshteyn 1903 yil 6-yanvarda 27 yoshli Mileve Marichga uylanadi va ularning uch nafar farzandlari bo’ladi. 1900 yilda yilda Syurix politexnikumini tugalladi. 1902-1909 yillarda Bernda patent byuroning eksperti vazifasida ishladi(u yerda unig ishi ilmiy kashfiyotlarga mutaxasis tavsiyasini bergan). Shu yillarda Eynshteyn maxsus nisbiylik nazariyasini yaratdi, statistik fizika, broun harakati, nurlanish nazariyasi va boshqa sohalarda tadqiqot olib bordi. Eynshteynning ishlari shuhrat qozondi va 1909 yilda u Syurix universitetining,so’ngra Pragada Nemis universitetining professori bo’lib ishladi. 1914 yilda Eynshteyn Berlin universitetiga o’qituvchilikka taklif qilindi. O’zining Berlindagi hayoti davrida u umumiy nisbiyliknazariyasini yaratdi, nurla nishning kvant nazariyasinirivojlantirdi. 1905 yil fzika fani tarixiga “Mo’jizalar yili” nomi bilan kirdi.Shu yili Germaniyaning mashhur jurnali Enshteynning ikki qonuniyatini ya’ni yorug’lik tezligiga yaqin tezliklar bilan harakatlanuvchi jismlar mexanikasi va elektrodinamikasi - maxsus nisbiylik nazariyasini e’lon qildi va chop etdi. Mo’jizalar yiliMo’jizalar yili 1. Absolut harakatni aniqlash fikridan voz kechish kerak va absolut fazo Va absolut vaqtni Nyutondek talqin qilishni tashlash kerak,chunki buni Real fizik ma’nosi yo’q deb tushuntirdi. 2. Fazo va vaqt haqidagi tushunchalar real jarayonlar va moddiy jismlar nisbatidan aniqlanadi.vaqt- bu soatlar majmui.Fazo esa masshtablar yig’indisidir. • ..\..\..\Documents and Settings\User\Рабоч ий стол\Рисунок3.jpg • Maykelsonning 1881 yigi tajribasidan nisbiylik nazariyasining muhim prinsiplaridan biri: Yorug’likning vakuumdagi tezligi barcha sanoq sistemalari uchun o’zgarmas kattalik ekanligi kelib chiqadi. • Eynshteynning nisbiylik nazariyasi universaldir. Eynshteynning nisbiylik nazariyasidan yana bir muhim qonuniyat kelib chiqadi. Bu massa bilan energiya o’rtasidagi bog’lanishning mavjudligi: (Ye = mc 2) ekan. Demak, energiya massaga ega ekan gravitasiya qonunlari ham o’zgacha bo’lishi kerak ya’ni yorug’lik nuri gravitasiya maydonida o’z yo’nalishini o’zgartirishi lozim. 1919 va 1922 yillarda Quyosh tutilishi paytida o’tkazilgan tajribalar bu fikrni tasdiqladi . Всемирное признаниеВсемирное признание • Fotoeffekt qonunlarini ochganligi hamda nazariy fizika sohasidagi ishlari uchun Eynshteyn 1921 yilda Nobel mukofotiga sazovor bo’ldi • A.Eynshteyn dunyodagi ko’pgina akademiyalar va ilmiy jamiyatlarning a’zosi edi. 1926 yilda u sobiq ittifoq Fanlar akademiyasining faxriy a’zosi qilib saylandi ILMIY SAFARLARIILMIY SAFARLARI Vaqti Mamlakatlar Iyun 1920 y . Oslo Avgust 1920 y . Kopengagen Aprel-may 1921 y . AQSH Iyun 1921 y . Buyuk Britaniya Mart 1922 y . Parij Mart-iyun 1925 y . Hindiston - Singapur - Gonkong - Fillippin Noyabr-dekabr 1923 y . Yaponiya Yanvar 1923 y . Fillippin Fevral 1923 y . Falastin Fevral-mart 1923 y . Ispaniya Mart-iyun 1925 y . Argentina - Urugvay - BraziliyaEnshteynning ilmiy ma;ruza o’qish uchun qilgan safarlari faqatgina ilmiy ruhiyatidagina bo’lib qolmay,balki siyosiy tus oldi.Chuki germanlarning faxriga aylangan olim Parijdagi ma’ruzalaridan so’ng fransuzlar uning kashfiyotlariga qiziqish bildirgan holatda Germaniya davlati bilan hamkorlik niyatini bildirib,ikki xalqni birlashtirish taklifi bilan chiqishadi. Rasmda Albert Enshteyn o’zining ikkinchi xotini Elza bilan. Buyuk olim xayolparast , hazilkash va juda band inson bo’lgan. U har doim hayolida nimanidir o’ylab yurgan.Unga hatto “Tentak olim “nomini ham berishgan. Albert AforizmlariAlbert Aforizmlari Nisbiylik nazariyasi Eynshteyndan ko‘pincha nisbiylik nazariyasin i tushuntirib berishini so‘rar edilar. Bir kuni u nisbiylikka shunday ta’rif berdi: - Qo‘lingni qaynoq qozonga bosib, besh daqiqa - kutib tursang, xayolingda bir soat vaqt o‘tib - ketganday bo‘ladi. Agar go‘zal qiz bilan suhbatlashib - o‘tirsang, 1 soat vaqt 5 daqiqaday o‘tib ketadi. Mana shu nisbiylik nazariyasi deyiladi. Eynshteyn kiyim borasida juda e’tiborsiz edi. Unga xotini ishga ozgina chiroyliroq kiyinib borishni T aklif qilganida, u: “Nima keragi bor”,–der edi N orozilik bilan, “baribir u yerda meni hamma tanisa”. Vaqtlar o‘tib, Eynshteyn katta seminarlardan birida ishtirok etadigan bo‘ldi. Xotini bu safar ham unga chiroyli roq kiyinishni taklif qildi. Eynshteyn bu safar: “Nima keragi bor, baribir meni u yerda hech kim tanimaydi-ku”,-deb javob berdi.27 01 02 0C 06 29 05 2B 2C 1A0E 2B 1811 030E 2B 1806 080E 2B 0A 0E 1709 21 1706 14 08 0D0A16 08 13 08 2807 08 0C 08 0C 08 35 08 1A 08 0A 08 0E 08 1E 08 0D0A16 08 130E 36 100D110A1B 08 1D 08 0D0C 08 13 08 0C 37 0E 08 130A11 08 19 08 15 08 061003 3009 0306 0A 0C 310E 1304 1D 01 1806 1A0E 04 23 CHarli va Albert 1931 yilda Albert va uning xotini Amerikaga sayohatga borganlarida aktyor CHarli Chaplin bilan tanishib qolishadi.Olim uning muxlisi bo’lgan, “Katta shaharlar yog’dusi “nomli tomshalardan birida Charli Chaplin Enshteynga shunday deydi: Menga hamma meni tushunganliga uchun qarsak choladi,senga esa ,aksincha, hech kim tusahunmaganligi uchun.” Monro va Albert Monro va Albert -1950 yillardagi eng mashhur kishilardir. Monro-go’zallik timsolli bo’lsa, Albert-yuksak tafakkur timsoli edi. O’sha davr odamlari orasida shunday latifa mashhur bo’lgan :Albert Enshteyn va Merilin Monro taqdirlash marosimlarining birida uchrashib qolishadi.” Agar bizning bolamiz bo’lsa edi -deb aktrisa olimga gap boshlabdi - uning husni menga,aqli esa senga ketganda ajoyib bo’lar edi ,” “ Agar u menday chiroyli, senday aqlli bo’lsachi “-deb kuladi Enshteyn. Olimning eng mashhur surati uning 72 yoshida tasodifan fotograf Arturo Sasse tomonidan olingan. O’shanda olimninmg suratga tushaverish joniga tegadi va u suratchiga kulib tilini chiqaradi. 1955 yil 16-aprel Enshteyning kotibasi baland 1955 yil 16-aprel Enshteyning kotibasi baland shovqin eshitib Enshteynning xonasiga keladi shovqin eshitib Enshteynning xonasiga keladi va yerda yuzi bilan yiqilib yotgan Enshteynni va yerda yuzi bilan yiqilib yotgan Enshteynni ko’radi.Kotibaning “hammasi joyidami”-degan ko’radi.Kotibaning “hammasi joyidami”-degan savoliga Enshteyn-”hammasi joyida mendan savoliga Enshteyn-”hammasi joyida mendan tashqari”-deya javob beradi. tashqari”-deya javob beradi. Insoniyatning buyuk olimi 18-aprel kechasi vafot etadi.Kasalxonada aortalardan biri yorilgan Kasalxonada aortalardan biri yorilgan degan tashxis qo’yishadi va operatsiya degan tashxis qo’yishadi va operatsiya qilish kerak bo’ladi.Lekin olim hayotni qilish kerak bo’ladi.Lekin olim hayotni sun’iy saqlash mumkinligiga ishonmaydi sun’iy saqlash mumkinligiga ishonmaydi va operatsiyadan voz kechadi. Yetib kelgan va operatsiyadan voz kechadi. Yetib kelgan qarindoshlaridan esa bir jinsli maydon qarindoshlaridan esa bir jinsli maydon to’g’risidagi chizgilarini keltirib berishni to’g’risidagi chizgilarini keltirib berishni so’raydi. so’raydi. Enshteynning doskasi.Uning 1955 yil 16-apreldagi yozgan oxirgi chizgilari. «Единственное, чему научила меня моя долгая жизнь: что вся наша наука перед лицом реальности выглядит примитивно и по- детски наивно – и все же это самое ценное, что у нас есть»

Похожие

Matematika o'qitish metodikasining boshqa fanlar bilan aloqasi
Matnli masalalarni yechish usullari
Teskari matritsa. Teskari matritsaning mavjudligi haqidagi teorema
1000 ichida arifmetik amallarni bajarish metodikasi
Matеmatika o’qitish mеtodikasining boshqa fanlar bilan aloqasi