Ilmiy adabiyot va badiiy adabiyot tahlili - Литература - Презентации

Ilmiy adabiyot va badiiy adabiyot tahlili

Загружено в:

19.09.2023

Скачано:

0

Размер:

332.23828125 KB

 Ilmiy adabiyot va badiiy adabiyot tahlili

  Reja:  1. Ilmiy adabiyot.  2. Badiiy adabiyot.  3. Adabiyotlar tahlili.

 Ilmiy-badiiy adabiyot - adabiyotning fan, ilmiy izlanishlar haqida, fandagi "gʻoyalar dramasi" va uning ijodkorlari taqdiri haqida hikoya qiluvchi alohida turi; unda badiiy, hujjatli-publitsistik va ilmiy-ommabop adabiyotlarga xos xususi-yatlar oʻz ifodasini topgan boʻladi.

 Bilim orttirish va oʻquv-tarbiyaviy va-zifalarga eʼtibor beriladigan ilmiy-ommabop adabiyotdan farqush ravishda I.-b.a.da koʻproq fanning insoniy tomoniga, uning ijodkorlari maʼnaviy qiyofasiga, ilmiy ijodning ruhiy jihatlariga, ilmiy kashfiyotning falsafiy manbalari va uning oqibatlariga eʼtibor beriladi. Didaktik adabiyotnshg ayrim janlarini (mas, Abu Rayhon Beruniyning "Yodgorliklar"i, Gesiodning "Mehnatlar va kunlar"i, Gyotening "Oʻsimliklarning oʻzgarishi" va boshqalar), shuningdek, 19-asrdagi bir qator olimlarning tarjimai hollarini uning ilk namunalari qisoblash mumkin. [1]

 Badiiy adabiyot — inson faoliyatining mahsuli. Inson faoliyati esa kеng va sеrqirradir. Inson faoliyati bir-biriga bеvosita yoki bilvosita bog`liq bo`lgan "mеhnat faoliyati", "ruhiy faoliyat", "estеtik faoliyat" kabi jihatlarni o`z ichiga oladi. Boz ustiga, ruhiy faoliyatning o`zi "aqliy", "hissiy", "ruhoniy" faoliyat qirralarini namoyon etadi. Badiiy adabiyot insonning go`zallik qonunlari asosidagi ijodiy-ruhiy faoliyati mahsulidir. Shunday ekan, badiiy adabiyotni ta'riflashda biryoqlamalikka yo`l qo`yish, uni faqat ijtimoiy ong yoxud faqat san'at hodisasi sifatida tushunish prеdmеtning mohiyatini jo`nlashtiradi, bizni uning tabiatini anglashdan uzoqlashtiradi.

 Adabiyotshunoslikka oid asarlarda, darsliklarda "badiiy adabiyotning prеdmеti — inson" dеb ko`rsatiladi. Biroq mazkur fikrni tor tushunish, uni mutlaqlashtirish unchalik to`g`ri bo`lmaydi. Chunki adabiyot insonni alohida (izolyatsiya qilingan holda) emas, balki jamiyat, tabiat (bir so`z bilan aytganda — borliq) bilan uzviy aloqada o`rganadi. Zеro, insonning o`zini ulardan holi, izolyatsiya qilingan holda tasavvur etib bo`lmaydi, inson tabiatan ijtimoiy hodisadir. Modomiki adabiyotning prеdmеti ham, uning yaratuvchisi ham inson ekan, adabiyotning ijtimoiy bo`lmasligi mumkin emas.

Adabiyotlar tahlili - bu ayni bir shaxsning g'oyalari, dalillari va taxminlarining namoyishi emas. Aksincha, o'sha shaxsning da'volari tadqiqotchilar tomonidan

 Adabiyotlar tahlili o'quvchilarga muallifning mavzuni qat'iy tushunishining zaruriyatini namoyish etadi. Bu muallifni asarning umumiy dalillariga nisbatan ishonch va sodiqlik bilan ta'minlaydi. Natijada avvalgi barcha adabiyotlarni ko'rib chiqish hamda hisobot berish orqali avvalgi adabiyotlarning zaif jihatlari va kamchiliklari yanada ravshanroq ko'rina boshlaydi. Bu nafaqat aniq bir tadqiqot savolini o'rganish uchun ehtiyojni izlash yoki muhokama qilishda yordam beradi, balki qo'shimcha tadqiqotlar nima uchun kerakligi haqidagi dalillarni yaxshiroq shakllantirishga ham yordam beradi.

 Adabiyotlar tahlili - bu muayyan mavzu bo'yicha individual manbalarni umumlashtiradigan va ta'riflaydigan izohli bibliografiya emas. Aksincha, adabiyotlar tahlili ma'lum mavzular va ko'rsatmalarni tushuntirishga tegishli manbalarni birlashtiradi, yaxlit holatga keltiradi. Izohli bibliografiya va adabiyotlarni ko'rib chiqish o'rtasidagi farq, Axelrod va Kuper (2012)1 ma'lumotlariga ko'ra, harakatsiz rasmlar va kino o'rtasidagi farqga o'xshaydi. Filmda harakatsiz rasmlar bor, lekin bu ularni mazmunli hikoya chizig'iga bog'laydi.

E’TIBOTINGGIZ UCHUN RAHMAT

Похожие

Adabiyot fanini o‘qitishda badiiy tahlil

Adabiyot o’qitish metodikasi

XIX asr oxirida Yevropada adabiyot va sanʼat

Adabiyot darslarida rolli va didaktik o`yinlarni qo`llash

Chingiz Aytmatov Asrga tatigulik kun asari badiiy tahlili