Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фанининг мақсад ва вазифалари - БЖД - Рефераты

Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фанининг мақсад ва вазифалари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

46 KB

Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фанининг мақсад ва вазифалари Режа: 1. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги ҳақида тушунча. 2. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фанининг мақсад ва вазифалари. 3. Хавфсизликни таъминлаш йўллари ва усуллари 4. Инсон ҳаётига таҳдид солувчи хавфларнинг турлари.

Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фанининг диққат марказига қўйилган мақсад бу инсоннинг жамият тараққиётидаги ролидир. Ҳаёт фаолият хавфсизлиги бу ҳар қандай шароитдаги инсон фаолиятидир. Инсоннинг ҳамма фаол ҳаракати унинг фаолиятини ташкил этади. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фани ўз таркибига инсон фаолиятининг атроф-муҳит билан алоқаси, меҳнат фаолиятидаги хавфсизлиги ва фавқулодда вазиятлардаги хавфсизлиги бўлимларини қамраб олгандир. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги принцип ва усуллар асосида: бахтсиз ҳодисалар, қурбонлар ва улар натижасида келиб чиқадиган зарарларни камайтириш масалаларини кенг миқёсда қўядиган ва ҳал қиладиган фандир. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги – бу ҳар қандай кўрринишдаги фаолиятда қўлланиши мумкин бўлган хавфсизликнинг назарий асосидир. Ҳаёт хавф-хатарга тўла. Уни тўғри баҳолай олмаслик жуда ёмон оқибатларга олиб келиши мумкин. Ҳозирги вақтда инсон табиий, техник, иқтисодий ва бошқа ҳар хил хавф-ҳатар дунёсида яшайди ва ишлайди. Шу хавф-ҳатарлар натижасида жуда кўп инсонлар ногирон бўлиб қоладилар, касалланади ва ҳаётдан кўз юмадилар. Ана шундай хавф-хатарлардан жамиятни, шахсни ва давлатни ҳимоя қилишни Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фани ўргатади. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фани ҳар бир одамга хавф солувчи умумий хавф-ҳатарлар ва одамнинг турли ҳаёт шароитларида улардан ҳимояланишнинг турли воситаларини ўрганади. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фани инсон ва унинг саломатлиги учун хавфсиз меҳнат шароитини таъминлашга қаратилган техникавий, санитар гигиеник ва ҳуқуқий тадбирлар мажмуидир. Бу фан хавфсизликнинг махсус муаммоларини ҳал қилмайди. Бу илмий услубий фан бўлиб, хавфсизликнинг махсус фанлари учун асос бўлиб хизмат қилади. ҲФХ масалалари билан қадим замонлардан бери кўп улуғ алломалар шуғулланиб келишган. Масалан, Гиппократ, Аристотель, Агрикола,

М.В.Ломоносов, Кирпичев В.Л., Никольскийлар ҳам хавфсизлик муаммоси билан шуғулланганлар. Улуғ ўзбек ҳакими Абу Али ибн Сино ўз ишлари билан гигиена фанига асос солган. Техносфера ривожланишига хавфсизлик муаммоси ривожланишига академик В.А.Легасов ўз илмий ишларини бағишлаган. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фанининг мақсади ва асосий вазифаси иқтисодий масалаларни атроф-муҳитни муҳофаза қилиш билан чамбарчас боғланган ҳолда олиб боришдир. Фаннинг вазифалари қуйидагилардан иборат: 1. Меҳнат фаолияти хавфсизлиги талаби ҳуқуқий саводхонликка ўргатиш 2. Меҳат фаолияти хавфсизлиги бўйича йўл-йўриқ бериш ва йўриқномалар тайёрлаш. 3. Меҳнат шартномаси тушунчалари ва унда меҳнатни муҳофаза қилиш тамойилларини ўрганиш 4. Мутахассисни ишлаб чиқариш шароити билан организм фаолиятини ўзаро таъсир этиш жараёнларини ўрганишни назарий ва амалий томондан тайёрлаш. 5. Меҳнат қонунчилиги, ёшлар ва аёллар меҳнати, жароҳатланиш, бахтсиз ҳодиса сабаблари ва уни бартараф қилиш йўллари, киши организмига ёруғлик энергияси, иссиқлик, шовқин ва тебранишлар таъсирини ўрганиш. 6. Меҳнат шароитини, ундаги таъсир этувчи омилларни ўрганиш, уларга баҳо бериш услубларини эгаллаш, иш шароитини соғломлаштириш тадбир-чораларни ишлаб чиқиш. 7. Меҳнат фаолияти даврида иш қобилиятини ўрганиш услубларини эгаллаш ва ишлаб чиқариш жараёнида чарчашнинг олдини олиш тадбирларини ишлаб чиқиш.

8. Умумий ва касб касалликлари келиб чиқишининг олдини олиш ҳамда ишлаб чиқариш унумдорлигини ошириш мақсадида барча чора- тадбирларни ишлаб чиқиш. 9. Меҳнат фаолияти хавфсизлигини ўрганишда маънавий-маърифий ва тарбиявий омилларнинг аҳамиятини ўргатиш. 10. Яратувчанлик ва бунёдкорликда меҳнатни муҳофаза қилишга доир хавфсизлик талабларини ўргатиш. 11. Ёнғин ва электр хавфсизлик талабларини ўрганиш. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фани меҳнатни муҳофаза қилиш, атроф- муҳитни муҳофаза қилиш ва фуқаро муҳофазаси фанлари асосида ташкил қилинган. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фани одамга таҳдид қилувчи хавф-хатар турларини ва одамнинг турли ҳаёт шароитларида улардан ҳимояланиш воситаларини ўрганади. Хавф-хатар ҳаётий фаолият хавфсизлигининг марказий тушунчаси бўлиб, одам соғлиғига бевосита ёки бошқа йўллар билан зарар етказмайдиган, яъни кўнгилсиз ҳодисалар, оқибат яратувчилар тушунилади. Хавфлар яширин ва ҳақиқий бўлади. Яширин хавфлар амалга ошиши учун аниқ шартлар бўлиши лозим. Бу шартлар сабаб деб аталади. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фани қуйидаги масалаларни кўриб чиқади: 1. Маиший муҳитдаги хавфсизлик 2. Ишлаб чиқаришдаги хавфсизлик 3. Шахар муҳитидаги хавфсизлик 4. Атроф-муҳитдаги хавфсизлик 5. Тинчлик ва уруш вақтида фавқулодда ҳолатлардаги хавфсизлик Ҳозирги замон фан ва техникасининг ўсиши, янги технология ва машина-механизмларнинг жорий этилиши ишлаб чиқаришда ишлаётган ҳар бир ходимнинг юқори малакали, техника қонунларини тушунадиган ва унга амал қиладиган бўлишларини тақозо қилади. Ҳозирги вақтда ишчилар хавфсизликни таъминлаш борасида қанчадан қанча тавсияномалар, қоида ва

меёрлар инлаб чиқилган бўлишига қарамасдан саноат корхоналарида бахтсиз ҳодисалар бутунлай йўқолиб кетишини таъминловчи шароит мавжуд эмас. Саноат корхоналарида хавфсизлик техникаси, саноат санитарияси ва ёнғин хавфсизлиги қоидаларига, меёр ва тавсияномаларга риоя қилмаслик, ишчиларни жароҳатланишга, заҳарланишга ва касб касалликларига олиб келиши мумкин. Шунинг учун ҳам ишлаб чиқариш корхоналарида юз берган ҳар қандай бахтсиз ҳодиса ҳар томонлама текширилади ва ҳисобга олинади. Хавфсизлик – бу айрим эҳтимолларга асосланиб, пайдо бўладиган хавф-хатарни истисно этилган фаолият ҳолатидир. Хавфсизлик – бу мақсад, ҳаёт фаолияти хавфсизлиги бўлса, шу мақсадга эришиш учун қўлланадиган воситалар, йўл-йўриқ, қўлланмалар ва усуллардир. Саломатликка тахдид – ўлимга ёки ногиронликка ва бошқа ҳолатларга олиб келувчи касаллик, шикастланишлардир. Одамнинг ҳаётига тахдид солувчи хавфларнинг қуйидаги турлари мавжуд: 1. Келиб чиқишига кўра: табиий, техноген, антропоген, экологик, социал ва биологик. 2. Таъсир механизмига кўра: механик, физикавий, химиявий, биологик, психофизиологик. 3. Салбий натижаларни ривожланишига кўра: импульсив, кумулятив. 4. Хавфнинг жойлашишига кўра: литосфера, гидросфера, атмосфера, космос билан боғлиқ хавфлар. 5. Юзага келувчи оқибатларга кўра: чарчаш, касаллик, шикастланиш, авария, ёнғин. 6. Келтириб чиқарувчи сабабларга кўра: социал, техник, экологик, экономик. 7. Структурасига кўра: оддий ва ишлаб чиқаришдаги хавфлар. 8. Хавф-хатарни намоён бўлишига кўра: маиший, спорт, йўл-транспорт, ишлаб чиқариш, ҳарбий ва бошқалар.

Инсоннинг ҳаётий фаолияти хавфсизлигини таъминлаш шароитлари мажмуида маиший муҳит катта аҳамият касб этади. Инсон организми ва яшаш муҳитидаги номутаносиблик руҳий дискомфорт сифатида намоён бўлади. Сабаб ва оқибатлар. Яширин хавфларни юзага келтирувчи шароит сабаблар дейилади. Сабаблар вазиятлар тўпламини харатерлайди, унга кўра хавфлар пайдо бўлади, у ёки бу кутилмаган оқибат ва зарарларни келтириб чиқаради . Зарар ва кутилмаган оқибатларнинг шакллари қуйидагилардан иборат: 1. Зарар ва кутилмаган оқибатларнинг шакллари 2. Замонавий усуллар билан аниқланадиган касалликлар 3. Атроф-муҳитга келтирадиган зарар Хавф-хатар тушунчаси: Кўнгилсиз оқибатларни келтириб чиқарувчи ҳодиса, таъсир ва бошқа жараёнлар хавфлар деб аталади. Хавфлар яширин ва реал турларга ажратилади. Хавфлар учун қуйидаги белгилар характерлидир: ҳаётга тахлика, соғлиққа зарар, инсон аъзолари ишлашининг қийинлашишидир. Яширин хавф амалга ошиши учун сабаблар деб аталувчи шароитлар зарур.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Ёрматов Ғ. Ё. ва бошқалар. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги. Ўқув қўлланма.T. 2005. 2. Ў. Йўлдошев ва бошқалар. Меҳнатни мухофаза қилиш. T. Меҳнат, 2005. 3. Безопасность жизнедеятельности. Под.ред. Михайлова Л.А. Киев Харьков Минск, 2007. 301 с.

Похожие

Ҳаёт фаолият хавфсизлиги курсининг мазмуни, мақсади ва вазифалари

Ҳает фаолияти хавфсизлиги фанининг назарий асослари

Хаёт фаолияти хавфсизлиги

Ҳаёт фаолияти хавфсизлигини таъминлаш асослари

Ҳаёт фаолияти хавфсизлигининг ҳуқуқий ва ташкилий асослари