Аҳолини фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилишга тайёрлаш - БЖД - Рефераты

Аҳолини фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилишга тайёрлаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

82.5 KB

Аҳолини фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилишга тайёрлаш Режа: 1. Аҳолини, ФВДТ куч ва воситаларини фавқулодда вазиятларда ҳаракат қилишга тайёрлашни ташкил этиш. 2. Аҳолини фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилиш тарғиботи. 3. Фуқаро муҳофазаси бўйича ўқув машқларини тайёрлаш ва ўтказиш услубиёти.

Аҳолини, ФВДТ кучлари ва воситаларини фавқулодда вазиятда ҳаракат қилишга тайёрлаш тартиби Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1998 йил 7 октябрь куни қабул қилинган «Ўзбекистон Республикаси аҳолисини фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилишга тайёрлаш тартиби тўғрисида» ги 427-сонли қарори билан аниқланган. Фуқаро муҳофазасининг асосий вазифаларидан бири аҳолини ва иқтисодиёт объектларини табиий офатлар, техноген авария ва ҳалокатлардан муҳофаза қилиш ҳисобланади. Бунда фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилишга тайёрлаш масалалари муҳим ўрин тутади. Фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилиш соҳасида қуйидаги тоифалар тайёргарликдан ўтадилар: 1. Ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш соҳасида банд бўлган аҳоли, умумтаълим мактаблари, идоравий бўйсиниши ҳамда ташкилий-ҳуқуқий шаклларидан қатъий назар бошланғич, ўрта, ўрта махсус ва олий таълим муассасаларининг ўқувчилари. 2. Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар, республика, вилоят тасарруфида бўлган шаҳарлар ва туманлар, давлат ҳокимияти ҳамда бошқаруви органлари; вазирликлар, идоралар, мулкчилик шаклларидан қатъий назар бирлашмалар, корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар раҳбарлари. 3. Давлат ҳокимияти ҳамда бошқаруви органлари ходимлари, ваколатига аҳолини ва ҳудудларни фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилиш масалаларини ҳал этиш кирадиган вазирликлар, бирлашмалар, корхона, муассаса ва ташкилотларнинг мутахассислари. 4. Ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш соҳаларида банд бўлмаган аҳоли. Фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилиш соҳасида тайёрлашнинг асосий вазифалари: аҳолининг барча гуруҳларига фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилиш қоидаларини ва асосий усулларини, жабрланганларга биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш йўлларини, жамоа ва якка муҳофаза воситаларидан фойдаланиш қоидаларини ўргатиш;

бошқарувнинг барча поғонадаги раҳбарларини аҳолини фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилиш бўйича ҳаракат қилишга тайёрлаш ва қайта тайёрлаш; давлат ҳокимияти ва бошқарув органлари, корхоналар, муассасалар, ташкилотлар раҳбарлари ҳамда мутахассисларида авария-қутқарув ва бошқа кечиктириб бўлмайдиган ишларни ўтқазиш учун фуқаро муҳофазаси куч ва воситаларни тайёрлаш, уларда бошқариш кўникмаларини ҳосил қилиш, фавқулодда вазиятларда ҳаракат қилишда ходимларнинг ўз вазифаларини амалий эгаллаш. Ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш соҳаларида банд бўлган аҳолини тайёрлаш иш жойларида машғулотлар ўтказиш йўли билан амалга оширилади. Умумтаълим мактаблари, лицейлар, гимназиялар, касб-ҳунар таълими ўқув юртларининг ўқувчиларини, ўрта ва олий ўқув юртларининг талабаларини тайёрлаш фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилиш соҳасидаги умумтаълим дастурларига мувофиқ ўқиш вақтида амалга оширилади. Давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, вазирликлар, идоралар, муассасалар ва ташкилотларнинг раҳбарлари ва мутахассислари Ўзбекистон Республикаси Фавкулодда вазиятлар вазирлигининг Фуқаро муҳофазаси институтида тайёргарликдан ўтади. Тузилмаларининг раҳбарлари, бошлиқлар таркиби, авария-қутқарув, ҳарбийлаштирилган ва доимий тайёр махсус тузилмалар таркибидаги корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар ходимлари ҳудудий аҳолини ва раҳбарлар таркибини тайёрлаш марказларида тайёргарликдан ўтади. Тузилмалар таркибидаги корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар ходимлари бевосита иш жойларида тайёрланади. Ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш соҳасида банд бўлмаган аҳолини тайёрлаш фавқулодда вазиятлардан муҳофазаланиш масалалари бўйича суҳбатлар ўтказиш, маърузалар ўқиш, ўқув фильмлари кўриш, яшаш жойида ўқув машқлари ва машғулотларга жалб этиш, шунингдек қўлланмалар ва эслатмаларни мустақил ўрганиш, радиоэшиттиришларни тинглаш, теледастурларни томоша қилиш орқали амалга оширилади.

Иқтисодиёт объектида фуқаро муҳофазаси бўйича тайёргарлик ўтган ўқув йилидаги тайёргарлик якунлари ва янги ўқув йили вазифалари ҳақида туман (шаҳар) фуқаро муҳофазаси бошлиғининг буйруғи ва тегишли вазирликнинг (идоранинг) директив кўрсатмалари; аҳолининг тегишли тоифаларига таълим бериш дастурлари; ҳудудий аҳолини ва раҳбарлар таркибини тайёрлаш марказларининг жамлаш режаларидан кўчирмалар; ўтган ўқув йилида объектнинг фуқаро муҳофазаси бўйича тайёргарлик якунлари асосида олиб борилади. Объектда фуқаро муҳофазаси тайёргарлиги учун қуйидаги ҳужжатлар ишлаб чиқилади: объект бошлиғининг ўтган йилдаги тайёргарлик якунлари ва янги ўқув йилининг вазифалари тўғрисидаги буйруғи (ўқув машқлари ва тренировкаларнинг мавзуси, фуқаро муҳофазаси ўқув гуруҳларининг ва машғулот раҳбарларининг рўйхати буйруққа илова қилинади); объект раҳбарлари таркибини, тузилмаларини, ишчи ва хизматчиларини янги ўқув йилида фуқаро муҳофазаси бўйича тайёрлаш режаси; ҳар қайси ўқув гуруҳи учун машғулотлар жадвали; ўқув-моддий базадан фойдаланиш жадвали. Тузилмаларни тайёрлаш, ишчилар ва хизматчиларни ўқитиш ҳақидаги ҳисобот табелга мувофиқ шошилинч топшириладиган маълумот ҳисобланади, унда амалдаги аҳвол акс эттирилган бўлиши керак. Ҳисобот қисқагина маълумот тарзида топширилиб, унда қуйидагилар баён этилади: ўқув-услубий йиғинлар (уларнинг ташкил этилиши ва якунлари); янги ўқув йили олдидан ишчиларни, хизматчиларни тайёрлаш юзасидан ҳозирлик тадбирларини ўтказиш; объект ишчилари ва хизматчиларини тайёрлашнинг умумий аҳволи (цехларда, хизматларда, ким энг яхшилигини аниқлаш ва ҳ.к.); тузилмалар билан ўтказилган ўқув машқларининг қисқача тавсифи (ижобий томонлари ва камчиликлари); машғулотларни ким ўтказгани, машғулотларнинг қандай таъминланганлиги; ўқув-моддий базанинг аҳволи; фуқаро муҳофазаси меъёрларидан синовлар

олиш ведомости; фуқаро муҳофазаси тарғиботининг аҳволи, унинг шакллари ва усуллари; умумий хулосалар, таклифлар, илтимослар. Аҳолини фавқулодда вазиятларда ҳаракат қилишга маънавий- руҳий тайёрлашни ташкил этиш Фуқаро муҳофазаси фаолиятининг барча томонлари, жумладан ФВДТ тизимларининг шахсий таркиби ва аҳолининг фавқулодда вазиятларда ҳаракат қилишга тайёрлиги такомиллашган тақдирдагина самарали бўлади. Ушбу тайёргарликнинг муҳим йўналишларидан бири маънавий-руҳий тайёргарлик ҳисобланади. Маънавий тайёргарлик - фуқаро муҳофазасига оид вазифаларни бажариш мамлакат, халқ олдидаги бурч эканлигига ишончни тарбиялаш, ўз вазифаларини виждонан бажаришга, шундай вазиятлардаги қийинчиликларни енгиб ўтишга ўзини тайёрлаш зарурлигини тушуниш, руҳий қийинчиликларга чидаш руҳида тарбиялашдир. Руҳий тайёргарлик - бу одамларда руҳан чидамлиликни шакллантириш ёки қўйилган вазифаларни бажариш, хавфли вазиятларда фидокорона ҳаракат қилиш қобилиятини кучайтиришдаги хислатларини ҳосил қилиш демакдир. Маънавий-руҳий тайёргарликнинг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат: 1. Аҳолининг турли тоифаларида фавқулодда вазиятларда ҳаракат қилиш чоғида юқори руҳий барқарорликни ишлаб чиқиш. 2. Ҳар бир фуқарода фавқулодда вазиятлар юз берган дамда жабрланганларга ёрдамга келишга шайликни тарбиялаш. 3. Аҳолининг содир бўлиши эҳтимол бўлган барча фавқулодда вазиятлардан муҳофазаланиш малакасига эга бўлишига эришиш. 4. Қутқарувчиларда жабрланувчиларга кўмаклашишга, уларни қутқариб олишга доимий шайлик, инсонпарварликни шакллантириш. 5. Раҳбарлар таркибида юқори маънавий-руҳий сифатларни шакллантириш ва аҳолини фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилишга шайлик ва ўзига бўлган ишончни тарбиялаш. Инсонни руҳияти зўриққан шароитларда фаолият юритишга тайёрлаш

учун психологлар фаолият шиддатини ошириш; ахборот танг бўлган, халақит берилаётган вақтда вазифаларни ҳал этиш, хавф-хатар элементлари мавжуд вазиятларни юзага келтириш; машғулот давомида кутилмаган тўсиқлар ва қийинчиликларни киритиш; фаолиятнинг айрим мақсадларини уларнинг муҳимлиги, бажариш муддати оғирлигидан келиб чиқиб солиштириш ва таснифлашга доир машқлар ўтказиш; қарор қабул қилишнинг битта ёки бир нечта эҳтимолий усулларини мустақил танлашни талаб этувчи масалаларни қўйиш; қисман муваффақиятсизликка олиб келувчи ва бундан сўнг фаолликни оширишни талаб этувчи вазиятларни юзага келтириш; зудлик билан қатъий, мустақил ҳаракат қилишни талаб этувчи шароитларни юзага келтириш ва вазифалар қўйиш; ташқи ва ички шароитлар ўзгаришидан келиб чиқиб бўлажак фаолият моделларини яратиш каби усулларни тавсия этадилар: “Оловдан қўрқиш”ни енгиш. Одам сакраб ўта оладиган кенгликда узун зовур қазилади. Унга ишлатиб бўлинган солярка ёки бошқа ёнадиган суюқлик тўлдирилиб, ёқиб юборилади. Олов девор ҳосил бўлиб, таълим олаётганлар муҳофаза кийими кийиб ёки муҳофаза ниқобида сакраб, шу олов девор устидан ўтадилар. Бунда, ҳар эҳтимолга қарши, олов деворининг икки томонидан сув шланглари ушлаган одамлар турадилар. “Баландликдан қўрқиш”ни енгиш. Ходалардан тўрт қаватли уй макети қурилади. Баландликда хода устида машқ қилинади. Машқ қилаётганлар хавфсизлигини таъминлаш учун улар белига хавфсизлик камарлари боғлаб қўйилади. Албатта, хода устида юраётганларнинг туйғулари дастлаб унчалик ёқимли бўлмайди. Ёки таълим олувчилар баланд минорага чиқиб, ундан қутқариш арқони ёрдамида пастга тушадилар. “Сувдан қўрқиш”ни енгиш. Сувли тўсиқ устига узунлиги 100 м ли тебранма кўприк қурилади. Таълим олувчилар шу кўприк устидан юриб, сув тўсиқдан ўтадилар. Стресс омилларига доир руҳий барқарорлик йўлагини моделлаштириш:

Баландлик. Бинонинг камида 5-қавати деразасидан орқа билан пастга тушиш учун ташқарига чиқиш. Ёки камида 20 м баландликда тор карниздан юриб ўтиш. Ёки шундай баландликдаги темир бетон тўсинда ҳаракат қилиш. Қоронғулик. Қоронғида (ёритишсиз) текисликдаги оддий лабиринтдан ўтиш. Ёки уч ўлчамли тўсиқли (пастга 0,5 м; юқорига – 1,5 метргача) лабиринтдан ўтиш. Ёпиқ фазо. Ички диаметри 500 мм бўлган тўғри қувур ёки худди шундай диаметрли 90-120 0 бурчак остида уланган қувур ичидан ўтиш (қувур уланиш жойидан очиладиган бўлиши керак). Ёки худди шунинг ўзи, фақат нишаблик 30 0 гача. Қаттиқ товуш. Йўлакни босиб ўтиш давомида стандарт портлаш пакетларини портлатиш (ҳажми камида 25 м 3 , қатнашчидан камида 2 м нарида). Ёки ёритувчи-овоз берувчи “Заря-2”, “Пламя” ёки “Факел” гранаталарини портлатиш (ҳажми камида 150 м 3 , қатнашчидан камида 10 нарида). Ёрқин ёруғлик. Ёритувчи магний аралашмасини (кўпи билан 3 г) йўлакни босиб ўтиш давомида портлатиш (қатнашчидан камида 5 м нарида). Нафас олиш юкламалари. “Бир томони билан осилган ғўла” тўсиғини енгиб ўтиш. Ёки лойқаланган сувга 5-6 м чуқурликка тушиб, у ерда технологик операцияни бажариш (масалан, болтни бураш). Нафас олишни қийинлаштириш. Газ (хлорпикрин, “Черемуха”) билан зарарланган майдонни АВХ-2 ёки “Дрегер” аппаратларида тез иш бажарган ҳолда баллонларда ҳаво кам қолганлиги тўғрисидаги огоҳлантириш билан босиб ўтиш. Нохуш ёқимсиз сезгилар. Йўлакнинг қоронғи қисмида ҳайвоннинг хўл терисига тегиб кетиш. Ёки худди шундай жойда диаметри 10-20 мм бўлган ПВХ изоляцияли ёпишқоқ нам нарса - путанка (глицерин). Булар стресс омилларини моделлаштиришнинг вариантлари холос. Бошқалари ҳам бўлиши мумкин. Булар ҳаммаси интенсивлик ва таъсир давомийлигига қараб осонгина стандартлаштирилади. Мос равишда руҳий

барқарорлик йўлагининг қийинчилик формуласи (рейтинги) келтириб чиқарилади. Сўзсиз бундай тренировкалар одамларда аҳоли муҳофазаси тўғрисидаги масала амалий заруриятга айланган дамларда хаяжонланиш ва саросимага берилиш хиссини камайтиради. Фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилиш тарғиботининг вазифалари: 1. Фавқулодда вазиятлар содир бўлиши мумкинлигини ва улар нақадар хавфли эканини тушунтириш. 2. Фуқаро муҳофазасининг роли ортиб бораётганини, фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилиш тўғрисидаги давлат ҳужжатларининг мазмунини, аҳолининг фуқаро муҳофазасига оид ҳуқуқлари ва вазифаларини тушунтириш. 3. Аҳолига фавқулодда вазиятларда ҳаракат қилишни ўргатишга ҳисса қўшиш. 4. Фуқаро муҳофазаси илғор тажрибасини кенг тарғиб қилиш. 5. Ўзбекистон Республикаси фуқаро муҳофазаси тарихи ва анъаналарини тизимли тарғиб қилиш. Фуқаро муҳофазасини тарғиб қилишнинг қуйидаги шакллари мавжуд: 1. Оғзаки тарғибот. 2. Оммавий ахборот воситалари (матбуот, телевидение, радио). 3. Фуқаро муҳофазасига доир китоб ва рисолаларни нашр этиш ва улардан тушунтириш ишларида фойдаланиш. 4. Кино ва видеофильмлар. 5. Кўргазмали воситалар (плакат, стенд, фотомонтаж, витрина ва ҳ.к.). 6. Корхоналарда, маҳалла қўмиталарида, ўқув юртларида ва бошқа жойларда машғулотлар олиб бориш. Фуқаро муҳофазаси тарғиботи аҳолининг барча тоифаларини фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилиш тадбирларининг муҳимлигини

англаган ҳолда тарбиялашга, фуқаро муҳофазаси билим ва малакаларини эгаллашга сафарбар этишга, унинг барча тадбирларига чин кўнгилдан иштирок этишга чақиришга қаратилган. Ўқув машқларини тайёрлаш ва ўтказиш услубиёти Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1998 йил 7 октябрь куни қабул қилинган «Ўзбекистон Республикаси аҳолисини фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилишга тайёрлаш тартиби тўғрисида»ги 427-сонли қарорида белгиланган тартибга мувофиқ аҳолининг фавқулодда вазиятлардан муҳофазаланиш соҳасидаги тайёргарлигини текшириш мақсадида қўмондонлик-штаб, тактик-махсус ва комплекс ўқув машқлари ҳамда машғулотлар мунтазам ўтказилади. Уч кеча-кундузгача давом этадиган қўмондонлик-штаб ўқув машқлари Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимияти ва бошқаруви органларида 5 йилда бир марта, шаҳарлар ва туманларда 3 йилда бир марта ўтказилади. Қўмондонлик-штаб ўқув машқлари вазирликлар ва идораларда, корхоналар, муассасалар ва ташкилотларда бир йилда бир марта ўтказилади ва бир кеча-кундуз давом этади. Корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар тузилмаларининг 6-8 соатгача давом этадиган тактик-махсус ўқув машқлари 3 йилда бир марта, ўта муҳим, тоифаланган ва потенциал хавф мавжуд бўлган объектларда ҳар йили ўтказилади. Икки кеча-кундузгача давом этадиган комплекс ўқув машқлари ходимлари сони 300 дан ортиқ бўлган корхоналар, муассаса ва ташкилотларда ҳамда 600 дан ортиқ ўринга эга бўлган даволаш-профилактика муассасаларида 3 йилда бир марта ўтказилади. Бошқа ташкилотларда 6 соатгача давом этадиган машғулотлар 3 йилда бир марта ўтказилади. Мактабгача таълим муассасаларида, умумтаълим мактабларида, академик лицейлар, касб-ҳунар коллежлари ва олий таълим муассасаларида “Фуқаро муҳофазаси кунлари” ҳар йили ўтказилади.

Қўмондонлик-штаб ўқув машқлари ФВДТ нинг раҳбар ва штаб- бошлиқлар таркибини биргаликда тайёргарликдан ўтказишнинг асосий шаклларидан биридир. Қўмондонлик-штаб ўқув машқини ўтказишниниг асосий мақсади ФВДТ қуйи тизимининг бошқарув органлари, куч ва воситаларининг тайёргарлик даражасини таъминлаш, ўқув машқини юқори даражада ўтказиш, амалий тадбирларни тўлиқ бажариш, ҳамда ҳамкорликдаги ҳаракатларини такомиллаштиришдан иборат. Тактик-махсус ўқув машқлари корхона, муассаса ва ташкилотлар фуқаро муҳофазаси тузилмаларини тайёргарликдан ўтказишнинг асосий ва энг самарали шакли ҳисобланади. Тактик-махсус ўқув машқлари ўтказишдан асосий мақсад а ҳоли ва ҳудудларни муҳофаза қилиш бўйича бошқарув органларининг амалий билимларини такомиллаштириш, фуқаро муҳофазаси тузилмаларининг ҳамкорликдаги ҳаракатини йўлга қўйиш, фуқаро муҳофазаси тузилмалари шахсий таркибининг амалий билим ва кўникмаларини ошириш, ҳамда шахсий таркиб орасида юксак психологик сифатларни шакллантиришдан иборат. Комплекс ўқув машқларида раҳбарлар, командир-бошлиқлар таркиби, тузилмалар шахсий таркиби, ишчи-хизматчилар ва ходимлар тайёргарликдан ўтадилар. Комплекс ўқув машқлари ўтказишдан кўзда тутилган асосий мақсад о бъектларда ишлаб чиқариш фаолияти тўхтатилмаган шароитда тегишли сигнал олишдан тортиб, бошқа зудлик билан бажарилиши зарур бўлган ишларни ўтказиш, нафақат раҳбарлар ва фуқаро муҳофазаси тузилмалари таркиби, балки барча ишчи-хизматчиларнинг оила аъзолари, объектга яқин яшовчи аҳолининг ҳам тайёргарлигини оширишдан иборат. Ўқув машқлари раҳбарияти таркиби: 1. Ўқув машқи раҳбари. 2. Ўқув машқи раҳбари ўринбосари. 3. Раҳбарият штаби. 4. Ўринбосарлар ва ёрдамчилар (кузатувчилар).

Раҳбарият штаби таркиби : 1. Тезкор гуруҳ. 2. Тақлид гуруҳи. 3. Ўқув машқи муҳокамасини тайёрлаш гуруҳи. Раҳбарият штаби ўқув машқини тайёрлаш ва ўтказишни таъминловчи асосий орган ҳисобланади. Ўқув машқига тайёргарлик кўриш машқ ўтказиладиган кундан камида 2 ой олдин бошланади. Ўқув машқини тайёрлаш ва ўтказиш учун қуйидаги ҳужжатлар ишлаб чиқилади: 1. Фуқаро муҳофазаси бошлиғининг буйруғи. 2. Ўқув машқини тайёрлашнинг тақвимий режаси. 3. Ўқув машқини ўтказиш режаси. 4. Ташкилий кўрсатмалар. 5. Ўқув машқи раҳбари ёрдамчилари ва ўринбосарларининг шахсий иш режалари. 6. Тақлид режаси. 7. Таъминот режаси (моддий-техник, алоқа ва ҳ.к.). Қўмондон-штаб ўқув машқлари иштирокчиларга хабар бериш ва йиғиш, сигнал бериш (топшириқларни топшириш), фуқаро муҳофазаси тузилмаларини шай ҳолатга келтириш ва фуқаро муҳофазаси режаларини ҳаракатга келтириш билан бошланади. Ўқув машқлари давомида шароитни кучайтириш ФВДТнинг юқори органлари раҳбарлари томонидан фармойиш кўринишида бериладиган топшириқлари, шунингдек ҳаракатдаги разведка органлари, бўйсинувдаги раҳбар тизимлар, тузилмаларнинг ахборотлари, билдиргилари билан амалга оширилади. Қўмондон-штаб ўқув машқларида ўқув топшириқларининг жалб этилган ФВДТ тузилмалари ва бошқарув органлари таркиби томонидан бажарилганлиги даражаси, зарур қарорларни тўғри қабул қилиш, ФМ тузилмалари ва бошқарув органларини тайёрлашда эришилган ижобий томонлар ва йўл қўйилган асосий камчиликлар, уларнинг ҳаракатини баҳолаш

ҳамда қўл остидагиларга керакли ўқув-услубий ҳужжатларни ишлаб чиқишда берилган топшириқ, хулоса ва таклифлар билан якунланади. Махсус-тактик ўқув машқлари бевосита тузилмаларнинг жойлашган жойидан ёки шаҳардан ташқаридаги зонага тузилмалар олиб чиқилгандан сўнг, шошилинч ҳабар бериш, йиғиш, техникани олиб чиқиш уларнинг ҳаракатга келтириш билан бошланади. Тактик вазифа (буйруқлар, кўрсатмаларни) олингач, олинган вазифани тушуниб олиш, шароитни баҳолаш, қарор қабул қилиш ва қўл остидагиларга вазифани бажарилиш самарадорлиги бўйича тушуниб олишлари учун вақт ажратилади. Машқ якунида раҳбар шахсий таркиб ва техникани текшириш, ўқув машқи олиб борилган ҳудудни тартибга келтириш, тузилмаларнинг ҳамкорликдаги ҳаракатларини баҳолаш, разведка ишларини қай даражада олиб борилганлиги, ФМ тузилмалари ва бошқарув органларини тайёрлашда эришилган ижобий томонлар ва йўл қўйилган асосий камчиликлар, уларнинг ҳаракатини баҳолаш, кейинги ўтказиладиган ўқув машқларида нималарга эътибор берилиши бўйича хулоса ва таклифлар бериш билан якунланади. Комплекс ўқув машқлари босқичлар бўйича ўтказилади. Ўқув машқини тайёрлаш бўйича барча ишлар мажмуи “Фуқаро муҳофазаси режаси” ва “Фавқулодда вазиятларнинг олдини олиш ва уларда ҳаракат қилиш режаси”га асосланиб, объектнинг ишлаб чиқариш хусусиятини, ҳудуди ва бошқа ўзига хос томонларини ҳисобга олган ҳолда режалаштирилади. Ўқув машқига тайёргарлик тақвимий режага мувофиқ амалга оширилади. Режа ихтиёрий равишда тузилади, уни раҳбарият штаби бошлиғи имзолайди ва ўқув машқи раҳбари тасдиқлайди. Ўқув машқини ўтказиш ва унинг мавзусига, ўқув мақсадлари ва миқёсига боғлиқ бўлган босқичлар бўйича режалаштирилади. Ўқув машқининг ҳар бир босқичи ўз ичига аниқ бир вақт оралиғини қамраб олган ўқув саволларини ёритиб бериши керак. Комплекс ўқув машқининг мавзуси тахминан «Зилзила (ёки тошқин, сел оқимлари, КТЗМ ишлатиладиган объектлардаги авария, қишлоқ хўжалиги

объектларида юзага келган фавқулодда вазиятлар, қўпорувчилик-террорчилик хуружлари содир этилиши билан боғлиқ фавқулодда вазиятлар ва ҳ.к.) оқибатларини бартараф этиш бўйича авария-қутқарув ва бошқа кечиктириб бўлмайдиган ишларни ташкил этиш ва ўтказиш» бўлиши мумкин. Ўқув машқининг якуний қисми унинг муҳокамаси ҳисобланади. Муҳокамани ўтказишдан мақсад ўқув машқига якун ясаш ва ўқув мақсадларига қай даражада эришилганлигини аниқлашдан иборат. Муҳокама фақат камчиликларни ёки ижобий ҳаракатларга мисолларни санаб ўтиш билан чегараланиб қолмасдан, асосий диққат ҳаракатлар таҳлилига, вужудга келган шароитга мутаносиб равишда қўйилган вазифаларни бажариш сифатига қаратилиши лозим. Раҳбар томонидан ўқув мақсадига эришиш даражасини аниқлаш, ҳар бир тоифада ўргатилаётганларнинг ҳаракатларига баҳо берилиб, кейинги ўқув жараёнларида ёки қўшимча машғулотларда очилган камчиликларга барҳам бериш борасида вазифалар қўйилади ҳамда зарурий кўрсатма ва таклифлар билдириш билан якунланади.

Похожие

Ўзбекистон Республикаси Фавқулодда вазиятларда уларнинг олдини олиш ва ҳаракат қилиш давлат тизими (ФВДТ)

Фавкулодда вазиятларда фукаро мухофазаси

Фукаро мухофазаси бўйича ахолини укитиш

Иқтисодиёт тармоқлари ва объектлари барқарорлигини ошириш. ФМ тадбирларини режалаштириш

Фавкулодда вазиятларда ахолини мухофаза қилиш