Transport vositalarining ishlash shart-sharoitlari - Транспорт - Рефераты

Transport vositalarining ishlash shart-sharoitlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

36.5 KB

Transport vositalarining ishlash shart - sharoitlari Reja. 1. Avtomobil yo‘llari tasnifi. 2. Shahar aloqa yo‘llari tasnifi. 3. Avtobuslar tuxtash joylari. 4. Avtomobil va aloqa yo‘llariga qo‘yiladigan talablar. 5. Passajir transport vositalarining marshrutdagi harakatini to‘xtatish shart-sharoitlari.

1. Avtomobil yo‘llari tasnifi. Avtomobil transporti uchun yaxshi yo‘llar bo‘lishi lozim. Yo‘llar avtomobillarning uzluksiz, xavf-xatarsiz va maksimal harakat tezligi bilan va tejamli ishlashini ta’minlashi zarur. Yuk ko‘taruvchanligi yuqori bo‘lgan avtomobillarning va ko‘p o‘rinli avtobuslarning kundan-kunga ko‘payib borishi takomillashtirilgan qoplamali magistral yo‘llarni yanada keng sur’atlar bilan taraqqiy ettirishni taqozo etadi. Mamlakatni iqtisodiy va ijtimoiy rivojlantirish rejalarida qattiq qoplamali va takomillashtirilgan yo‘l tarmoqlarini kengaytirishga katta ahamiyat berilmoqda. Umum foydalaniladigan avtomobil yo‘llari mamlakatimizdagi viloyatlar, shahar, tuman markazlari, temir yo‘l bekatlari, aeroportlar, Amudaryo suv pristanlari va boshqa joylarni o‘zaro birlashtiradi. O‘zbekiston Respublikasida bunday yo‘llar “O‘zavtoyo‘l” davlat konserni tasarrufidadir. Umum foydalanish avtomobil yo‘llaridan tashqari har xil boshqarmalarga tegishli yo‘llar ham mavjud bo‘lib, ular sanoat korxonalari, qurilish, qishloq (suv) xo‘jaligi va boshqa korxonalar ichidagi obektlarni birlashtirish uchun xizmat qiladi. Yo‘llarni tavsiflash uchun davlat va texnika tasniflari mavjuddir. Avtomobil yo‘llari davlat tasnifiga ko‘ra quyidagilarga bo‘linadi: a) umumdavlat ahamiyatidagi yo‘llar; b) viloyat ahamiyatidagi yo‘llar; v) mahalliy ahamiyatdagi yo‘llar. Texnik tasnifga binoan avtomobil yo‘llari beshta texnik kategoriyaga bo‘linadi. Har qaysi kategoriyadagi yo‘llar qurilishida ulardan sutka davomida o‘tish imkoniyatiga ega bo‘lgan avtomobillar soni, avtomobillarning bunday yo‘llardagi xisobiy tezliklari (120-140 km/soat) e’tiborga olinadi. Ushbu kategoriyaga binoan yo‘l qoplamalari takomillashtirilgan kapital, yengillashtirilgan va o‘tkinchi bulishlari mumkin. Yuqorida ko‘rsatilganlarga ko‘ra ko‘pgina avtomobil transporti vositasidan unumli foydalanish, binobarin, avtomobil

transport vositasi va yo‘llardan samarali foydalanish ko‘p jihatdan yuqorida qayd etilgan ko‘rsatkichlarga bog‘liqdir. Asosiy yo‘l yuzalarining eng kichik xisobiy ko‘rinuv masofasi yo‘l kategoriyalariga binoan 250 m dan 75 m gacha blgilanadi; bunday masofa yo‘llarning og‘ir kesimli joylarida 175 m dan 50 m gacha, tog‘li yerlarning murakkab qismlarida esa 100 m dan 40 m gacha bo‘lishi zarur. Qarama-qarshi yo‘nalishdagi avtomobillarning ko‘rinish masofalari 2-4 kategoriyali yo‘llarning murakkab kesimli joylarida 350 m dan 150 m gacha, tog‘li yerlarning murakkab bo‘laklarida esa 150 m dan 80 m gacha bo‘lishi ta’minlanishi zarur. 2. Shahar aloqa yo‘llari tasnifi. Shahar aloqa yo‘llari tizimi shaharning ahamiyatli joylari, uning barcha tumanlarini eng qulay va iloji boricha qisqa yo‘l bilan va eng kam vaqt sarflagan holda o‘zaro bog‘lashni ta’minlashi lozim. Bunda aholi yashovchi tumanlar va ularning ish joylari hamda shahar markazi bilan eng qulay transport aloqalari o‘rnatilishiga alohida e’tibor berilishi lozim. Vazifasi va harakatni tashkil etish xarakteriga ko‘ra shahar aloqa yo‘llari qurilish va loyihalash meyorlari bilan tasniflanadi. 3. Avtobuslar tuxtash joylari. Avtobuslar to‘xtash joylari, odatda, yo‘l va ko‘chalarning tekis-gorizontal bo‘lagida hamda yo‘lovchi-harakat polosasi bilan tutashtirilgan bo‘lishi lozim. Avtobus to‘xtash joylari belgilangan talablarga binoan boshqa joylarda ham bo‘lishi mumkin. Bunday hollarda quyidagi qo‘shimcha yo‘l sharoitlari bo‘lishi talab etiladi. Umumshahar ahamiyatidagi magistral yo‘llar va 1 kategoriyali yo‘llar to‘xtash joylari yo‘llar bilan bir kesimda bo‘ladi va bu yo‘llar yo‘lovchilarning yo‘l ostidan o‘tish joylari bilan ta’minlashi lozim.

Belgilangan talab reglamentlari avtobus to‘xtash joylarini yo‘llarning kesishuvchi va tutashuvchi yerlarida joylashtirishni hamda yo‘lovchilarning avtobus to‘xtov joyiga kelishi qulay bo‘lishini nazarda tutadi. 4. Avtomobil va aloqa yo‘llariga qo‘yiladigan talablar. ”Avtomobil transportida passajirlar tashishni tashkil etish qoidalari”ga ko‘ra avtobuslarda passajirlar tashishda yo‘llar quyidagi asosiy shart-sharoitlarga javob berishi lozim: - yo‘lning transport qatnovi qismi yaxshi bo‘lib, uning kengligi qarama- qarshi yo‘nalishlarda avtomobillarning yetarli darajada xavf-xatarsiz harakatlanishiga imkon berishi; - avtobus sig‘imidan maksimal foydalanilganda o‘qqa tushuvchi massa marshrutdagi ko‘priklar uchun joiz og‘irlikdan ortiq bo‘lmasligi; - temir yo‘l kesishmalaridan avtobuslarning o‘tishi temir yo‘l transporti boshqarmasi bilan kelishilishi, bunda avtomobil yo‘llari va ko‘chalarning temir yo‘llar bilan kesishuvi qurilish meyorlari va qoidalari hamda temir yo‘l transporti talablariga mos kelishi zarur; - harakat uchun xavfli bo‘lgan barcha joylar, zarur ogohlantiruvchi belgi va to‘siqlar bilan jihozlanishi; - avtobus marshrutlarining boshlanish va oxirgi joylarida “cho‘ntaklar” va passajirlar uchun maxsus maydonchalar bo‘lishi. Yo‘l-ekspluatatsiyasi tashkilotlari yo‘llarning har qanday mavsumda ham avtobus va boshqa transport vositalari bemalol qatnashi uchun soz holatda bo‘lishini ta’minlashi zarur. Barcha avariya bo‘lish ehtimoli bor yo‘l holati kamchiliklari o‘z vaqtida tuzatilishi va yo‘llar muntazam ko‘zdan kechirilib, transport vositalari va yo‘lovchilarning xavfsizligi ta’minlanishi lozim. Har-bir marshrutdagi yo‘l sharoiti yil davomida kamida ikki marta maxsus komissiya bilan tekshirib chiqilishi zarur. Bunday komissiyaga viloyatlar, Qoraqalpog‘iston va Toshkent shahar avtomobillarda tashish uyushmalari

possajirlar xizmati xodimi, davlat avtomobil nazorati (DAN) yo‘l xizmati xodimi va xokimiyat xodimlari kiritiladi. Tekshiruv jarayonida xisobiy ko‘rinuv zonasi miqdori yo‘l belgilari va svetoforlar to‘g‘ri qo‘yilganligi , harakat tezligi xronometraj yo‘li bilan aniqlanadi, xafli yo‘l bo‘laklari aniqlanib, ular uchun xafsiz harakat tezligi belgilanadi. Tekshiruv jarayonida “Yangi avtobus marshrutlari ochish va ulardan foydalanishdagi harakat xavfsizligini ta’minlash talablari” nomli meyorlarga to‘la rioya qilinganligi albatta aniqlanadi. Tekshiruv natijasi dalolatnoma tuzish bilan yakunlanib, ular nusxalari kerakli tashkilotlarga yuboriladi. Dalolatnomaning asl nusxasi marshrut pasportida saqlanadi. Agar tekshiruv jarayonida marshrutda xavfli joylar aniqlansa, ularning sxemalari tuzilib, haydavchilarga beriladi. Tekshiruv oxirida komissiya ma’lum ishlarini bajarish rejasini ham tuzadi. Bunday rejada buzuq yoki xavfli joylarni tuzatish uchun zarur vaqt, uni kim bajarishi aniqlanadi va tegishli hokimiyat tasdig‘iga beriladi. 5. Passajir transport vositalarining marshrutdagi harakatini to‘xtatish shart-sharoitlari. Avtobus va trolleybus marshurutlari tashkil etilgan avtomobil yo‘llari, shahar va tuman ko‘chalari harakat xavsizligini muntazam ta’minlashi, transport vositalaridan samarali foydalanish va haydovchilar ishi uchun zarur shart- sharoitlarga ega bo‘lishi lozim. Agar yuqorida keltirilgan shartlar bajarilmasa, passajirlar tashuvchi transport vositalari harakati to‘xtatib qo‘yilishi mumkin. Yo‘l va yo‘l inshoatlarining harakat xavfsizligi talablariga muvofiqligi yo‘l tashkilotlari, avtotransport korxonalari hamda davlat avtomobil nazorati xodimlari tomonidan birgalikda aniqlanadi. Passajirlar tashuvchi transport vositalari harakati qo‘yidagi sharoitlarda butunlay to‘xtatilishi yoki qisman chegaralanishi mumkin: - harakatga xavf tug‘diruvchi hollarda yoki yo‘l-iqlim sharoiti keskin o‘zgarganida (vaqtincha);

- agar marshrutdagi yo‘l sharoitlari keskin yomonlashsa va harakat xavfsizligiga qaratilgan choralar ko‘rish imkoni bo‘lmasa hamda yo‘l sharoitlarini tekshiruv dalolatnomasida ko‘rsatilgan harakatga xavf tug‘diruvchi holatlar belgilangan muddatda bajarilmasa, butunlay to‘xtatiladi. Bu holda yuqori tashkilotlarga, tegishli hokimlikka hamda yo‘l- ekspluatatsiyasi va DAN xizmatiga zudlik bilan axborot beriladi.

Adabiyotlar 1. Xo‘jayev B.A. Avtomobillarda yuk va passajirlar tashish asoslari.T.:«O‘zbekiston», 2002. -240 b. 2. Xodjayev B.A. Avtomobilniye perevozki. T.: « O‘qituvchi », 1991. -400s. 3. Xodjayev B.A. Gruzoviye avtomobilniye perevozki. T.: « O‘qituvchi », 1984. 4. Xo‘jayev B.A. Avtomobil transporti iqtisodiyoti. T.: «O‘qituvchi», 1992. 5. Xodosh M.S. Gruzoviye avtomobilniye perevozki. M.:«Transport»,1986- 208s. 1. L. L. Afanasev, N. B. Ostrovskiy, S. M. Sukerberg “Yedinaya transportnaya sistema i avtomobiln i ye perevozki”. M. “Transport”, 1984 g. 2. E. Karimov “ Avtomobil larda yuk tashish va uni tashkil qilish” T.: Sharq, 2002 y . 3. A. I. Paliy, Z. V. Polovin shikova “ Avtomobilniye perevozki ” (zadachnik), M. “Transport” 1982 y. 4. N. Arifjanova, M. Yoqubov “Avtomobillarda yuk va passajirlar tashish asoslari” fanidan masalalar to‘plami, TAYI 2006 y.

Похожие

Transport vositalarining kuch uzatmasi

Marshrutda ishlovchi transport vositalarining hisobi

Transport vositalarining kuch uzatmasi. Ilashish muftasi

Piyodalarning vazifalari. Yo‘lovchilarning vazifalari. Maxsus transport vositalarining imtiyozlari.

Transport vositalari