Транспорт воситаларининг иш шароитлари. Транспорт воситалари унумдорлигига таъсир этувчи омиллар ва экология. - Транспорт - Рефераты

Транспорт воситаларининг иш шароитлари. Транспорт воситалари унумдорлигига таъсир этувчи омиллар ва экология.

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

69.5 KB

Транспорт воситаларининг иш шароитлари. Транспорт воситалари унумдорлигига таъсир этувчи омиллар ва экология . Режа: 1. Автомобилнинг техник эксплуата ц ион хусусиятлари . 2. Транспорт воситалари унумдорлиги. 3. Атроф муҳитга чиқувчи нисбий заҳарли чиқиндиларни камайтириш билан боғлиқ техник эксплуатацион хусусиятлари

Автомобил транспортида ташишни ташкил этиш, мураккаб жараён бўлиб, у юк ёки йўловчиларни бир жойдан иккинчи жойга кўчиришда кетма- кет ва умум ташиш технологиясига оид жараён ва операциялар мажмуидан иборатдир. 1. Автомобилларда йўловчи лар ташиш тарифи ва таснифи. Автомобилларда йўловчи лар ташиш қ андай ҳ удудда бажарилиши, бажариш вазифаси ва ташкил этиш шаклига к ў ра таснифланадилар. Қ андай ҳ удудда бажарилишига к ў ра: ша ҳ арларда, ша ҳ ар-атрофи, қ ишлок ҳ удудлари ичи, ша ҳ ар лараро, вилоятлараро ва хал қ ар о ташишларга ажратилади. Бажариш вазифаларига к ў ра: доимий йўналиш ларда, экскурсион, туристик хизмат, мактаб ва вахталарга йўловчи лар ташишларга булинади. Ташкил этиш шаклига к ў ра: йўналиш лардаги, буюртмали, т ўғ ридан- т ўғ ри ва аралаш ташишларга б ў линади. Ша ҳ арлардаги йўловчи ларни автобусларда ташишлар ша ҳа р ва ша ҳ ар туридаги поселкалар ичида бажарилади. Бундай ташишларда барча турдаги автобусларда ташишнинг энг катта нисбий кисми- йўловчи лар сони б ў йича 70 фоиз ва йўловчи лар айланиши (обороти) б ў йича 43 фоизли ишлар бажарилади. Ша ҳ арлардаги йўловчи ларни ташишдаги энг долзарб муаммо - «пик» вақт яъни тиғиз соатларидаги ташиш жараёнларини такомиллаштиришдир. Ша ҳ ар ва ша ҳ ар атрофи ташишларнинг ў зига хос томонларидан яна бири ҳа фта ичи кунлари ва йил ойлари (мавсум, фасл) ичида ташиш ҳ ажмларининг катта ў згаришидир. Ташиш ҳ ажмининг сезиларли даражада ў сиши дам олиш куни олдида, айн иқ са ёз ойларида к ў зга ташланади. Қ ишло қ ҳ удудлариаро ташишлар туман ва вилоят туманлари марказлари, жамоа х ў жаликлари марказлари, сут-товар фермалари, а ҳ оли яшаш жойларини бирлаштиришга м ў лжалланганлар; уларни бирлаштирувчи й ў ллар ҳ ар доим такомиллаштирилган, қ атти қ қ о п ламали й ў ллар б ў лмаганлиги сабабли, й ў л д а вомида ҳ аракат узилиб қ олиши ҳ ам мумкин. Бундай ташишларда умум фойдаланиш транспорти саройлари автобуслардан

ташкари бош қ армалар (жамоа х ў жаликлари) автобуслар и дан фойдаланиш мумкин. Ша ҳ арлараро ташишларга ша ҳ ар ва поселка чегарасидан 50 км орт иқ ча ташишлар киради. Улар асосан республика (вилоятлараро), вилоят а ҳ амияти да г и й ў лларда бажарилади. Ташишлар асосан умум фойдаланиш автобуслари билан қ атнов жадвалига биноан доимий, баъзи бир ҳ олларда ва қ тинчалик маршрутларда бажарилади. Ташишнинг кичик бир қ исми енгил такси ав т омобилларида буюртмага биноан ёки шахсий енгил автомобилларда бажарилади. Ша ҳ арлараро таши ш ларнинг энг к ў п ҳ ажми маршрутлар узунлиги 200 км гача б ў лганларга т ўғ ри келади. 200 км дан орти қ ча масофаларда автобусларда пассажирлар ташиш х а жмининг (6% атро ф ида) темир й ў л ва ҳ аво транспортларининг ривожланганлиги ва улар ёрдамида пассажирларга қ улайликлар яратиш ҳ амда манзилларга етиб боришликларининг тезлиги билан бо ғ ли қ дир. 300-400 км масофаларда пассажирларни ташишда автобус транспортининг бо шқ а транспорт турларига нисбатан афзалликлари ҳ ам мавжуд. Уларга қ уйидагиларни кир ит иш мумкин: сутка давомида " т емир й ў л транспортига нисбатан пассажирларга хизмат к ў рсатишни тез-тез ташкил этилиши; маршрут давомидаги барча пассажирлар ҳ осил б ў лувчи ну қ таларда т ў хтаб ишлай олишлари; манзилга етиб бориш ҳ аракат тезлигининг нисбий юкорилиги. Айтилганларга к ў ра, й ў л шахобчаларини такомиллаштириш, манзилга етиб бориш тезлигини ошириш, пассажирларга олис жойларга бориш учун зарур қ улайлик (комфорт) лар яратиб бериш узо қ маршрутларда автобусларда пассажирлар ташиш самарасини оширади. Халкаро автомобил транспорти билан пассажирларни ташишда давлатлараро чегараларни кесиб ў тилади. Халкаро автобусларда пассажирлар ташишни маълум тартиб- коидаларга б ў йсундиришга қ аратилган меъёрий ҳ ужжатларни тайёрлаш

б ў йича к ў п йиллар давомида БМТнинг Оврупа и қ тисодий Комиссияси ички транспорт к ў митаси шу ғ улланади. Халкаро (Рим) шахсий ҳ у қ у қ институти таклифларини ҳ исобга олинган ҳо лда хал қ аро маршрутларда пассажирлар ва улар юк (багаж)лари ташиш шартномаси б ў йича Конвен ц ия тайёрланиб, уни имзолаш очи қ деб эълон этилган. Бу Конвен ц ияга бизнинг муста қ ил Ў збекистон давлати ҳ ам қў шилган. 2.Автомобилларда юк ташиш таснифи. Ташиш ҳ ажмига к ў ра юк ташишни ташкил этиш қ уйидаги тамойиллари б ў лиши мумкин: бир турли жуда к ў п ҳ ажмдаги (массовые) юкларни ташиш бир турдаги юкларни нисбий к ў п микдорда (партионная) ташиш, кам м иқ дорли ёки юкларни йи ғ иб ташиш тамойил (прин ц ип)лари. Бир турдаги жуда катта ҳа жмда юкларни ташиш: -бунда бир турдаги юкларни к ў п ми қ дорда ташиш тушунилади. Бундай ташишлар юк о қ имининг тузилиши ва й ў налишини бар қ арорлиги билан характерлидир. Бундай ташишларда иложи борича бир турдаги ва ю қ ори унумдорли транспорт воситаларини ишлатилиши ма қ садга мувофи қ . Ташкилий томонга к ў ра: юклар умум фойдаланиш автотранс п орти ташишига ва бо шқ армаларга тегишли автотранспортда ёки шахсий мулк эгалари автомобили билан ташишга б ў линади. Биринчи турдаги ташишлар саноат, қ ишло қ х ў жалиги, савдо-соти қ, қурилиш со ҳ аларида ҳ амда коммунал х ў жалик а ҳ олини маиший хизмати талабларга умумдавлат ну қ таи назаридан қ ондиришга қ аратилгандир. Иккинчи турдаги ташишларда эса хал қ х ў жалигининг ани қ бир бош қ армаси юк ташиш талабларини қ ондириш билан бо ғ ли қ дир. Бундай ташишлар ани қ ишлаб чи қ ариш талабини ў з ва ф тида ф ондиришга қ аратилгандир. Корхона ичи ташишлар ҳ ам ташкилий томондан бош қ армалар ташувига кири т илади. Ташиш ҳ удудий белгисига к ў ра: юк ташишлар пассажирлар ташишдагича ша ҳ ар, ша ҳ ар атрофи, ша ҳ арлар (вилоятлар)аро, туманлараро, туманлар ичи ташишлар и га б ў линади.

З. Ташишни ташкил этиш тамойиллари. Ташишни ташкил этишда, ун инг бир текислиги ва ў з ва қ тида бажарилишига ҳа мда юкларнинг ми қ дори ва сифати са қ ланишига, техника, материаллар ва пул харажатлари энг кам б ў лишига, юқ ори даражали тежамкорлик ва таннархи энг арзон б ў лишига эътиборни жалб этиш лозим. Белгиланган ми қ дордаги ташиш ҳ ажмини бажариш учун зарур б ў лган транспорт воситалари ва бош қ а ҳ ар хил курилмалар сони минимал ми қ дорда ва улар унумдорлиги максимал б ў лишини таъминлаш лозимдир. Автотранспорт саройи ва мижозларнинг ў заро муносабатлари белгиланган топшири қ ни бажаришда ў заро манфаатдорлик асосида б ў лишини таъминлаш, уни амалга оширишда эса ташиш режасига шартномалар ва айрим келишувларга таянган ҳ олда б ў лиши керак . Ў з ва қ тида ташишни бажаришликка мижозлар ва автотранспорт саройлари баробар жавобгардирлар. Умумфойдаланиш даги автотранспорт саройлари барча юкларни ташишга қа бул қ илишлари зарур. Бундан истисно, айни саройда бор транспорт воситалари билан ташиб б ў лмайдиган юклар. Барча ташиш ишлари мижозлар ва уларнинг бажариш ва қ тларидан қ атъий назар шартнома ( ў заро мажбурияти) билан ташиш режасига биноан бажарилади. Автотранспорт корхонаси ва мижозларнинг ў заро муносабатларини шартнома ор қ али тартибга солинади. Шартнома ор қ али улар ало қ алари, ташиш катнашчилари, молиявий тартибни муста ҳ камлаш кабилар белгиланади. Ташишга белгиланган шартнома иш ҳ ужжатларининг асоси б ў либ, у жорий (йиллик), квартал ва илдам (смена-суткали) режалар тузиш асоси ҳ амдир. Шартнома ёзма шаклда ёки бир маротабали талабнома (заявка) шаклида б ў лиши мумкин. Кейингиси режада белгиланмаган мижозга хизмат қ илишда ишлатилади ва унинг кучи шартномага тенглаштирилади. Шартномада куйидагилар к ў рсатилади:

а) ша ртнома тузишда ваколатли ташкилот ва унинг жавобгар шахси; б) ташиш ми қ дори ва юк турларига к ў ра ташиш характери к ў рсатилган шартнома предмети; в) ташишни бажариш шарти. Бунда ташиш ва қ ти белгиланган режа, юкни бериш тартиби, ташиш масофаси, ортиш-тушириш опера ц иялари бажарувчи воситалар ва улар ишлаш тартиби, экспеди ц ия ишлари, талабнома (заявка) бериш ва қ ти ва уни расмийлаштириш тартиби ва ҳ .к б ў лади; г) келишилаётган томонлар жавобгарлиги; д) бажарилган ишга ҳ исоб-китоб ва қт и ва уни бажариш тартиби, шартномага к ў ра даъвони к ў риб чи қ иш тартиби; томонлар адреси банкдаги ҳ исоб-китоб ра қ ами, жарималар ва шунг а ў хшашлар. Шартномада белгиланган шартлар бузилиб бажаришда томонлар жарима т ў лаш тартиби кабилар к ў рсатилади. 4. Ташиш, юкларни ў з ва қ тида, т ў ли қ ми қ дорда ва сифатини пасайтирмай етказиб бериш. Ташиш ва юкларни ў з вактида етказиб бериш мижозларни юкларни ж ў натишга ва қ абул этишга б ў лган талабларни ў з ва қ тида бажарилиши билан чамбарчас бо ғ ли қ. Масалан, сабзавот ма ҳ сулотларини қ ишло қ х ў жалигида улар са қ лаш жойларига ва бош қ а жойларга ташиш йил фаслининг ани қ ва қ тида бажарилади. Ташишни ў з ва қ тида бажариш юклар характери билан бо ғ ли қ б ў либ, у амалда юкни ж ў натиш жойидан етказиб бериш жойига сарфланган амалдаги ва қ ти билан ани қ ланади. Бу ва қ тда ж ў натиш жойидаги ортишни кутиш, яъни юк қ абул этилгандан ж ў натишгача б ў лган ва қ т ва туширилувчи жойдаги юк эгасига топширишга б ў лган кутиш ва қ тлари ҳ ам қў шилади. Юкларни ў з ва қ тида ташиш ва уларни ў з манзилига етказиб бериш транспорт иши ташкилотчиси ва мижозлар иш режимлари т ў ла мувофи қ лаштириш асосида бажарилади.

Юкларни ташишда қ исман бузилишидан са қ лаш, баъзида эса т ў ла бузилишидан са қ лаш уларни транспорт воситаси кузовига т ўғ ри жойлаштириш билан бо ғ лик б ў лади. Қ уйидаги ташишларда юкларни са қ лаб боришга автотранспорт саройлари жавоб бермасликлари мумкин: -ташиладиган юкларни махсус шахслар қў риклаб бориши лозим б ў лса ( қ иммат ба ҳ о металл, тош, заргарлик буюмлари ва шу кабилар); -ташиладиган юклар й ў лда қ аровни талаб этса ( қ ора моллар, паррандалар); -агар ташилаётган юк таралари бузу қ б ў лса; -ташиладиган юклар ало ҳ ида шароит талаб этса (хавфли юклар, махсус упаковка этилмаган шиша ва фарфор буюмлар ва ҳ .к . ) ёки хусусиятига к ў ра бузилувчи юклар.

Адабиётлар. 1. Каримов И.А. Жаҳон молиявий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари” . Тошкент: Ўзбекистон, 2009. -56 б. 2. Бабков В.Ф. Дорожные условия и безопасность движения: Учебник для вузов. М.: Транспорт, 1993-271 с. 3. Рябчинский А.И. и др. Динамика автомобиля и безопасность дорожного движения. Учеб. пособие МАДИ (ГТУ) М.: 2002. - 131 с. 4. Сильянов В.В. Транспортно-эксплуатационные качества автомобильных дорог и городских улиц: учебник для студ. высш. учеб. заведений. Сильянов В.В., Домке Э.Р. М.: Академия, 2007. - 352 с. 5. Рябчинский А.И. Устойчивость и управляемость автомобиля и безопасность дорожного движения: учеб.пособие/А.И.Рябчинский, В.З.Русаков и др. Шахты издательство ЮРГУЭС, 2003. - 177 с. 6 . Кременец Ю.А., Печерский М.П., Афанасьев М.Б. Технические средства организации дорожного движения: учебник для вузов. М.: ИКЦ Академкнига, 2005. - 279 с. 1 7 . 7. Азизов Қ. Х. Ҳаракат хавфсизлигини ташкил этиш асослари. Тошкент: Фан, 2009. - 239 б. 8. Азизов Қ. Х. Ҳаракат хавфсизлигини ташкил этиш асослари. Тошкент: Ёзувчи, 2002. - 182 б. 9. Бозоров Б.И. Экологическая безопа сность автотранспортных средств. Т ашкент: ТАДИ, 2005. - 104 с.

Похожие

Транспорт воситаларининг иш унуми

Транспорт воситаларининг ишлаш шарт-шароитлари

Транспорт воситалари

Транспорт воситалари.

Ихтисослаштирилган транспорт воситалари.