Музлаган тўкилувчан юкларни сочилувчанлигини қайта тиклаш - Транспорт - Рефераты

Музлаган тўкилувчан юкларни сочилувчанлигини қайта тиклаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

199.5 KB

Музлаган тўкилувчан юкларни сочилувчанлигини қайта тиклаш Қаттиқ қишнинг 0 ° С дан паст ҳароратларда юкларнинг алоҳида зарра (дона) чаларини бир-бирларига музлаб ва ҳаракатдаги составларнинг поли ва деворларига музлаб ёпишиб қолиши натижасида сочилувчанлигини йўқатадиган юклар музловчи юклар деб аталади. Қазилма кўмирлар, қора ва рангли металл маъданлари, маъдан концентратлари минерал қурилиш материаллари ҳамда таркибида намлик бўлган бошқа тўкилувчан юклар музлаб қолишга мойил бўладилар. Ташиш жараёнида бундай юкларни музлаб қолиши, уларни вагонлардан туширишида катта қийинчиликларни, муаммоларни ҳамда моддий ва молиявий харажатларни келтириб чиқаради. Юкларни музлаб қолишига қарши курашнинг иккита йўналиши мавжуд: а) юкларни музлашига қарши профилактик чора-тадбирлар қўллаш; б) тушириш пункларида музлаб қолган юкларни сочилувчанлигини қайта тиклаш. Юкларнинг музлашига қарши профилактик чора-тадбирлар турли воситалар қўллаш орқали юкларнинг музлашини ва юкларни вагонларнинг поли ва деворларига музлаб ёпишиб қолишини олдини олиш ёки музлаш мустаҳкамлигини камайтиришга қаратилган бўлиб, улар қуйдагилардан иборат: юкларни намлигини камайтириш; вагонларга ва юкларга олдандан профилактик воситалар билан ишлов бериш; юкларни олдиндан музлатиш; қиш заҳираларини тайёрлаш; музлашни бартараф этувчи мосламалар билан вагонларни жиҳозлаш. Юкларнинг намлиги камайтириш икки усулда: механик сувсизлантириш ва иссиқлик билан қуритиш орқали амалга оширилади. Юкларни намлиги камайтириш юкларни музлашига қарши курашнинг энг радикал профилактик чора-тадбирларидан ҳисобланади. Бу профилактик тадбирнинг самарадорлиги яна шундан иборатки юкнинг таркибида бўлган

сувни ташишга ҳожат қолмайди. Лекин бу профилактик тадбирнинг амалга ошириш юк ортиш пунктларини юкнинг механик сувсизлантириш ёки қуритиш махсус асбоб ускуналари билан жиҳозлаш учун катта капитал маблағларни сарфлашни талаб этади. Бойитиш фабрикаларда кўмир ва маъданларни механик сувсизлантириш учун марказдан қочма куч таъсирида ишловчи қурилмалардан, сузғич (фильтр) лардан, бункерли тиндаргичлардан ва махсус қуритиш мосламалардан фойдаланилади. Вагонларга ва юкларга олдиндан профилактик воситалар билан ишлов бериш учун: сўндирилмаган оҳок, ош тузи, хлорли кальций ва магний, нефть ва минераль ёғлар каби кимёвий моддалардан фойдаланиш сочилувчан-тўкилувчан юкларнинг музлашини олдини олишни ёки музлаш мустаҳкамлигини камайтиришда энг кенг тарқалган профилактик чора- тадбирлардан ҳисобланади. Булардан энг таъсирчани хлорли кальций бўлиб, у қуруқ (кукунсимон ёки паға-паға) ва суюқ (таркибида 1/3 қисм тоза модда бўлган сувли эритма) ҳолатда ишлатилади. Ҳаво ҳарорати қанчалик паст бўлса ва юкнинг намлиги қанчалик катта бўлса юкка аралаштириш ва сепиш учун хлорли кальций сарфи кўпроқ талаб этилади. 1- жадвалда кўмирга ишлов беришда хлорли калций сарфи кўрсатилган. 1-жадвал Кўмирга ишлов беришда хлорли кальций сарфи, кг/т . Ҳаво ҳарорати ° С Кўмирнинг намлиги, % дан гача 3 6 9 0 -9,5 -18 -9,5 -18 -26 1,5 - 2,3 2,3 - 3,0 3,0 - 3,8 3,0 - 4,5 4,5 - 6,0 6,0 - 7,5 4,5 - 6,8 6,8 - 9,0 9,0 - 11,3 Хлорли кальций турлича ишлатилади: юклар ярим очиқ вагон деворларига ва полига музлаб ёпишиб қолмаслигини олдини олиш учун уларни кузови ҳимоя қатлами билан тўшалади (қопланади), юклар билан аралаштирилади, уларга қаватма - қават сепиб чиқилади.

Сўндирилмаган оҳак ва ош тузи юкларни музлашини олдини олиш учун анча кам кўламда ишлатилади. Чунки бу профилактик воситаларни сарфи хлорли кальцийга қараганида 40% дан кўпроқни ташкил этади. Булардан ташқари юкларни музлашига қарши профилактик воситалар сифатида минерал - органик моддалар: нефть, мазут, метанол, глицерин ва баъзи бир бошқа ёғлар ишлатилади. Улар юкларни ташқи ҳаво ҳарорати - 20 ° С бўлгунигача музлашдан олдини олади. Юкни ортишдан олдин бу моддаларни ҳаракатдаги состав кузовлари девори ва полига сепиб чиқилади ёки юклар билан аралаштирилади, айниқса юқори қатламдаги юкларга кўпроқ аралаштирилади. Юклар турига ва уларга ишлов бериш технологясига мувофиқ иқтисодий самарадорликка эга бўлган, музлашни олдини олувчи ёки музлаш мустаҳкамлигини камайтирувчи профилактик восита у ёки бу юк учун танлаб олинади. Юкларни олдиндан музлатиш уларни вагон девор ва полларига музлаб ёпишиб қолишини ва вагонни ичида музлаб мустаҳкам яхлит юк массаси пайдо бўлишини олдини олади. Бунинг учун майдондаги юк уюми олдиндан бульдозер ва экскаватор ёрдамида бир неча бор яхшилаб аралаштириб чиқиш керак бўлади. Агар юк қатлами ўртасидаги ҳарорат -3 ° С дан камроққа пастласа юкларни музлаган деб ҳисоблаш мумкин бўлади. Юкларни аралаштирмасдан ҳам музлатиш мумкин. Бунинг учун юкни 300 - 500 мм қалинликда майдонга ёйиб қуйилади ва совуқда ушлаб турилади ва мустаҳкам музлагандан сўнг бульдозер ва экскаваторлар билан эзиб майдалаб, сўнг тўплаб ярим очиқ вагонларга ортилади. Юклаш пункларида ва юкнинг йўл сафарида барқарор қаттиқ совуқ бўлган ҳолатларда юкларни олдиндан музлатиш самарали бўлади, акс ҳолда ташиш жараёнида юк бир неча бор муздан эриб ва яна қайтадан музлаб қолиши мумкин. Қиш заҳираларини олдиндан тайёрлаш ҳам юкларни музлашга қарши профилактик тадбир ҳисоблансада, аммо бу тадбирда катта сиғимдаги омбор майдонларига ҳамда қиш мавсумидан олдинги мавсумларда юкларни ташиш учун кўп миқдорда ташиш воситаларига зарурият пайдо бўлади. Шунингдек кўмирларни узоқ сақлаш оқибатида уларни сифати анча пасайиши мумкин. Музлашни бартараф этувчи мосламалар билан вагонларни жиҳозлаш ҳам музлашга қарши ёки музлаш мустаҳкамлигини камайтирувчи профилактик чора - тадбир сифатида илмий нуқтаи назардан қаралсада, аммо жуда катта миқдорларда оммавий ташиладиган юклар учун кўп сонли вагон

паркларини бундай мосламалар билан жиҳозлаш катта капитал маблағ харажатлари билан боғлиқ бўлганлиги боис ҳозирча амалий эътиборга молик эмас. Юкларни музлашига қарши профилактик чора - тадбирларни юк жўнатувчи корхона ва ташкилотлар амалга оширадилар. Юк ташиш амалиётини кўрсатишича қишнинг қаттиқ совуқларида ва узоқ вақт мобайнида юк ташишларда профилактик чора - тадбирлар кўпинча кўзлаган натижаларни бермаяпти. Шунингдек қатор юк жўнатувчи корхоналар ва ташкилотлар тўкилувчан юкларнинг музлашини олдини олиш ёки музлаш мустаҳкамлигини камайтириш бўйича профилактик чора - тадбирларни амалга оширмаётганликлариниг оқибатида тўкилувчан юкларни қишнинг қаттиқ совуқларида тушириш пунктларига мустаҳкам музлаб қолган ҳолатда етиб келишлари тез - тез содир бўлиб туради. Бинобарин, тушириш пунктларида музлаган юкларни сочилувчанлигини қайта тиклашга эҳтиёж туғилганлиги боис уларни эритиб (иситиб) ва механик юмшатиб сочилувчанлигини қайта тиклашнинг турли хил усуллари кенг тарқалган. Музлаган юкларни сочилувчанлигини қайта тиклаш усуллар икки йўналишдан: механик юмшатгичлар ёрдамида музлаган юкларни майдалаб ва музлаган юкларни иссиқлик билан эритиб (муздан тушириб) сочилувчанлигини қайта тиклашдан иборат. Иссиқ сув, буғ, юқори частотали ток, инфрақизил иссиқлик тарқатувчи генераторлар билан ва иссиқхоналарда тўкилувчан юкларни иссиқлик билан эритиб сочилувчанлиги қайта тикланади. Булардан амалиётда энг кенг тарқалгани иссиқхоналарда музлаган юкларни эритишдир. Металлургия заводларида маъдан ва бошқа музлаб қолган юкларни эритиб сочилувчанлигини қайта тиклашда фойдаланилаётган уч секцияли иссиқхонанинг кўндаланг кесими -расмда кўрсатилган.

1-расм. Музлаган маъданларни эритиш (муздан тушириш) учун иссиқхона: 1-иссиқхона секциялари; 2- машина бўлими. Иссиқхона секция 1 лари битта ихчам блокга бирлаштирилган бўлиб, унга машина (ўчоқхона) бўлими 2 нинг хонаси туташиб туради. Иссиқхона секцияларининг узунлиги 156 м дан 280 м гача бўлиши мумкун, Ҳар бир секцияга 10 тадан 16 тагача тўрт ўқли ярим очиқ вагонларни жойлаштириш мумкин. Секцияларнинг ўлчамлари, уларнинг ичига саккиз ўқли вагонларни ҳам олиб кириб қўйиш имкониятини беради. Иссиқхона деворлари пишиқ ғиштлардан қурилади. Секцияларни эни 6000 мм ни баландлиги эса 5300мм ни ва машина бўлимини эни 9000 мм ни, баландлиги эса 8400 мм ни ташкил этади. Иссиқхона секциялари билан ҳаво ўтказувчи каналлар орқали туташган махсус ўчоқхона машина бўлимида жойлашган бўлиб, унинг ёниш камерасида кокс ва домна газларининг аралашмаси ёнади. Ҳарорати 950 ° С гача бўлган ёниш маҳсулотлари ўчоқхонанинг ёниш камерасидан, унинг аралаштирувчи камерасига келиб тушади. Бу камерада ёниш маҳсулотлари рециркуляцияда (аралаштирувчи камера ва иссиқхона секциялари ўртасида айланишда) бўлган газ ҳаво аралашмаси билан аралаштирилади. Сўнгра ҳосил бўлган 350-450 ° С ҳароратдаги газ ҳаво аралашмаси - иссиқлик ташувчи эксгаустер (сўриш шамолпаррак) лари ёрдамида иссиқхона поли

остидаги бетонланган канал ичига ўрнатилган иссиқлик ташувчи металл қувурлар орқали иссиқхона секцияларига ҳайдалади. Канал ичидаги иссиқлик ташувчи металл қувурлар иссиқхона секциялари ичидаги темир йўлларнинг ҳар икки томонига ўрнатилган тарқатиш қувурларига уланган. Тарқатиш қувурларига эса ҳар 2 м да вертикал қисқа қувурчали соплолар ўрнатилган. Бу соплолар орқали газ ҳаво аралашмасининг 70 % ини музлаган юкли ярим очиқ вагоннинг тубидан ҳайдалади. Бундай тизимда иссиқхона секцияларига ҳайдаб олиб келинган ва тарқатилган газ ҳаво аралашмасининг 75 - 80 % яна қайтадан бетон канал ичида жойлашган ҳайдовчи металл қувурлар орқали ўчоқхонанинг аралаштирувчи камерасига қизитиш ва такроран иссиқхона секцияларига йўналтириш (юбориш) учун қайтарилади. Газ ҳаво аралашмасининг қолган қисми эса қувурлар орқали атмосферага чиқарилиб юборилади. Музлаган юкларни тез ва бир текисда эритиш учун шундай шароит яратиш керакки, газ ҳаво аралашмаси (иссиқлик тарқатувчи) иссиқхона секцияларига бутун бўйи (узунлиги) бўйича бир хил жадалликда ва бир маромда етиб келиб тарқалишини таъминлаш имконияти мавжуд бўлиши лозим. Бунинг учун иссиқхона секцияларидаги тарқатиш қувурларига ўрнатилган барча вертикал қисқа қувурчали соплоларнинг чиқарувчи туйнуклари тўсма қопқоқлар билан жиҳозланган. Созлаш ишлари олиб бориш жараёнида сопло тўсма қопқоқларини қисман очиш ёки ёпиш ҳамда эксгаустерларнинг унумдорлигини ростлаш орқали барча вертикал қисқа қувурчали сопло туйнукларидан газ ҳаво аралашмасини бир хил тезликларда ва бир маромда чиқиши таъминланади. Иссиқхонанинг созлаш иш режимида, унинг секцияларидаги ҳароратни 130 ° С да ушлаб туриш имкониятини яратилади. Бундай ҳароратда вагонлар паркини асрашга ва музлаган юкларни эриш вақтини камайтиришга эришилади. Эриш вақти юкларни музлаш мустаҳкалигига мувофиқ 1,5 - 4 соатни ташкил этади. Қатор корхоналарда музлаган юкларни эритиш учун инфрақизил иссиқлик тарқатиш генераторларидан фойдаланилади. Бу инфрақизил иссиқлик тарқатиш генераторлари иссиқхона ичидаги темир йўлининг икки тарафга ўрнатилади. Улар учун ёқилғи сифатида суюлтирилган пропан ёки табиий газ ишлатилади. Генератор жавон кўринишида бўлиб, унинг олдинги панелига тўғри бурчак шаклидаги металл плита (нурлатиш каллакча) си мотанж қилинган. Жавоннинг олдинги ва ўртасидаги деворлари орасида аралаштирувчи камера мавжуд бўлиб уни ичига қувур орқали пропан ва ҳаво ҳайдалади. Газ ҳаволи аралашма металл плита тешикчаларидан чиқиб жавон ичида ёнади. Ёниш ҳарорати унинг ички юзасида 900 ° С атрофида бўлади. Генераторнинг иссиқлик тарқатувчи юзаси ярим очиқ вагон деворидан 760

мм масофада жойлашган. Инфрақизил нурлар ярим очиқ вагонларнинг металл деворлари бўёқларига ва тормозлаш (тўхтатиш) асбоб ускуналарига таъсир қилмайди. Механик юмшатгичлар: понасимон -зарбали понали, штанго - понали; титратма -титратма зарбали, қоплама титратгич; бурғили -вертикал бурғиловчи, вертикал бурғиловчи ва ёнбош фрезаловчи қурилмалардан иборат бўлиб, музлаб қолган юкларни майдалаб сочилувчанлигини тиклайди. Титратма юмшатгич ДП - 6С (2.13-расм) вертикал ҳаракат йўналишли титратма қўзғатгич 1 дан, қозиқлар ўрнатилган плитали ишчи орган 2 дан, осма бостирма юк 3 дан иборат. Титратма юмшатгич вагонни шикастланишдан ҳимояловчи йўналтиргич мослама 4 билан ҳам жиҳозланган. Титратма юмшатгич ДП - 6С юк кўтариши 5 тоннадан кам бўлмаган краниннг илгагига осиб қўйиб ишлатилади. Механизмнинг қуввати 40 кВт ; ўзининг массаси 4,7 т ; тебраниш частотаси 1 дақиқада 1450 маротаба , унумдорлиги 80 - 120 т/ соат . 2 - расм. ДП - 6С титратма юмшатгич: 1 - титратма қўзғотгич; 2 - ишчи орган (қозиқлар ўрнатилган плита); 3 - юклама; 4 - йўналтирувчи қурилма.

БРМ-56/80 бурғи - фрезаловчи машина (2.14-расм) ярим очиқ вагонда музлаб етиб келган кўмирни майдалаб сочилувчанлигини тиклаш учун мўлжалланган. Машина рамадан, иккита бурғи - фреза юритмасидан, тўртта уст каллакчали бурғи - фреза барабанидан, вертикал ҳаракатлантириш юритмасидан ва ўта юкланиш чеклагичидан иборат. 3 - расм. БРМ-56/80 бурғи-фрезаловчи машина: 1-бурғи-фреза барабани; 2-электрдвигатели; 3-аравачали траверса; 4-йўналтирувчи устун; 5-чиғир; 6-бункер; 7-парракли таъминлагич; 8-тасмали ковейер

Ишсиз ҳолатда машинани қурилмаларнинг яқинлашув габарити чегарасининг ташқарисига кўтариб, махсус тиракга маҳкамлаб қўйилади. Махсус пойдеворга ўрнатилаган пролети 5230 мм ли порталнинг йўналтирувчисида машина чиғир ва пўлат арқон - блокли механизм ёрдамида юқорига ва пастга ҳаракатланади. БРМ-56/80 машинасида, ўрамасимон (спиралсимон) тасмали шнек ҳамда ёнлама ва этак фрезалаш кесгич билан жиҳозланган тўртта вертикал бурғи - фреза барабани 1 ўрнатилган. Иккита электр двигатели 2 редуктор орқали бурғи - фреза барабанини жуфтлаб ҳар томонга айлантиради. Бу механизмлар монтаж қилинган аравачали - траверса 3, муқим порталнинг конструкциясига бикр маҳкамланган йўналтирувчи устун 4 да эркин пастга тушади ва юқорига кўтарилади. Аравачали - траверсани юқорига кўтаришни ва пастга туширишни чиғир 5 ва пўлат арқон - блокли механизм амалга оширади. Майдалаб юмшатилган юклар ярим очиқ вагоннинг очиқ туйнукларидан қабул қилувчи бункер 6 га тўкилиб тушади. Қабул қилувчи бункер остидаги парракли таъминлагич 7 ишга тушганида эса юклар тасмали конвейер 8 га узатилади. Тасмали конвейер юкларни истъемол жойларига узлуксиз оқимда элитиб беради. Бурғи - фрезаловчи машинани бошқариш– траверса - аравачани кўтариш ва тушириш, бурғи - фреза барабанини ва маневр чиғирининг электр механизмларини улаш ва узиш оператор кабинасидан амалга оширилади. Бурғи - фрезаловчи машинаси қуйидагича ишлайди. Траверса - арвача бурғи - фреза барабани билан биргаликда ярим очиқ вагондаги музлаган юк устига туширилади ва бурғи - фреза барабанларни айлантириш механизми ишга туширилади, бурғи - фреза барабанлари музлаган юк ичига кира бориб уни майдалаб юмшатади. Бурғи - фреза барабанлари айланиб туриб ярим очиқ вагоннинг барча эни бўйича музлаган юкни остки қатламигача юмшатади. Юмшаган юклар ярим очиқ вагоннинг қопқоқлари очиб қўйилган остки тўйникларидан пастга қабул қилиши бункерига тўкила бошлаганида маневр лебедкаси ишга туширилиб, ярим очиқ вагон ўз ўрнидан силжитила бошланади. Ярим очиқ вагон аста-секин ҳаракатланади, унинг ичидаги музлаган юкларни бурғи-фрезаловчи машина бир текис майдалаб юмшатиб боради ва юмшаган юклар вагоннинг остки тўйнигидан тўкилади. Битта тўрт ўқли ярим очиқ вагондаги музлаган юкни сочилувчанлигини тиклаш учун 25 - 30 дақиқа вақт сарфланади.

БРМ-56/80 бурғи-фрезаловчи машинасидан ва ДП-6С тиратма юмшатгичдан ташқари зарба - понали, штанго - понали ва титратма зарбали механик юмшатгичлар ҳам мавжуд, лекин улар музлаган юкларни сочилувчанлигини қайта тиклаш жараёнида вагонларнинг баъзи бир элементларни ва қисмларини шикаслантириб қўйиш ҳолатлари содир этаётганлари учун амалиётда унча кенг тарқалмаганлар. Булар ҳақида [2] баён этилган.

Похожие

Деталларни қайта тиклаш. Пайвандлаш хиллари. Қайта тиклаш янги усуллари

Деталларни электручқун усулида қайта тиклаш

Подшипникларни таъмирлаш. Баббит билан таянчларни куйиб қайта тиклаш. Механик усулида қайта тиклаш. Шкифларни таъмирлаш.

Ўрмон юклари билан ортиш-тушириш ишлари ва омбор операцияларини комплекс механизациялаш ва автоматизациялаш

Плазмали усулда деталлларни қайта тиклаш ва юзаларни пишиклигини ошириш.