Avtomobillarga texnik xizmat ko’rsatish va ta`mirlash texnologik jarayonlari hamda uni tashkil etish - Транспорт - Рефераты

Avtomobillarga texnik xizmat ko’rsatish va ta`mirlash texnologik jarayonlari hamda uni tashkil etish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

273.5 KB

Avtomobillarga texnik xizmat ko’rsatish va tahmirlash texnologik laraynlari hamda uni tashkil etish Reja: 1. Zamonaviy avtotransport tarmog’i korxonalari tavsifi 2. Texnologik jarayon to’g’risida tushincha 3. TXK va JT texnologik jarayoni ishchi postlarida va ish o’rnilarida bajariladi. 4. Avtomobillarga TXK texnologik jarayonlarini tashkil qilish 5. Avtomobillarni joriy tahmirlash texnologik jarayonini tashkil qilish

Zamonaviy avtotransport tarmog’i korxonalari tavsifi Avtomobillar ishtirokidagi transport jarayonini tashkil etish, avtomobillarni saqlash, ularga texnik xizmat ko’rsatish va tahmirlash, yonilg’i-moy mahsulotlari va ehtiyot qismlar bilan tahminlash ishlarini tashkil qilish uchun avtotransport tarmog’i korxonalari muhim rol o’ynaydi. Ishlab chiqarish vazifasiga ko’ra ular avtotransport, avtoxizmat va avtahmirlash korxonalariga bo’linadi. Bu korxonalar o’z navbatida xarakatdagi qismni texnik tayyor holda ushlab turuvchi va yuqori ishlab chiqarish unumdorligini tahminlovchi ishlab chiqarish texnika negiziga ega bo’lishi zarur. Avtotransport korxonalari(ATK) -avtomobillarni saqlash, ularga TXK va tahmirlash, harakatdagi qismni ehtiyot qismlar va avtoekspluatatsion materiallar bilan tahminlash, yuk va yo’lovchilarni tashish ishlarini amalga oshiradi. AVTOMOBIL TRANSPORTI TARMO/I KORXONALARI Avtota ’ mirlashAvtoxizmatAvtotrans’ort TXK UstaxonalarQ T zavodlari Yuk tashuvchi Agregatlarni +T zavodlariAvtobus Avtomarkazlar Ish turi b o’ yicha maxsuslashtirilganEngil avtomobil Agregatlar b o’ yicha maxsuslashtirilgSHa h ar xududidagi Avtosa q lash joylariAralash Y o’ l yo q asidagi Avtokombinatlar

rasm. Avtomobil transporti korxonalari tasnifi Ish bajarish turiga qarab ATKlar yuk tashuvchi, yo’lovchi tashuvchi, aralash va avtokombinatlarga bo’linadi. Aralash ATKlarda avtomobillarni hamma( a vtobus, taksi, yuk tashuvchi) turlaridan bo’lishi mumkin. - bo’ysunishi bo’yicha: umumiy foydalaniladigan, vazirliklar va alohida tashkilotlarga tegishli bo’lishi mumkin. Avtokombinatlarda avtomobillar soni esa 700-1000 tagacha yetadi. Avtomobillarga xizmat ko’rsatish korxonalari(ATXKK) -maxsus ATK bo’lib, ular avtomobillarga TXK va T, hamda materiallar bilan tahminlash uchun xizmat qiladi. Ular, markaziy texnik xizmat ko’rsatish stantsiyalari (MTXKS), texnik xizmat ko’rsatish stantsiyalari (TXKS), avtomobillarga yonilg’i quyish shahobchalari (AYoQSH) va saqlash joylaridan iborat. Texnik xizmat ko’rsatuvchi korxonalar o’z navbatida avtomarkazlar(avtosavdo bazalari, dukonlari), avtomobillarga texnik xizmat ko’rsatuvchi shahar xududidagi, yo’l yoqasidagi stantsiyalar va turli ishlarga ixtisoslashgan avtoustaxonalar, hamda ayrim postlardan iboratdir. Avtosaqlash joylari - avtomobillarni saqlash, ko’pincha TXK va ekspluatatsiya materiallari bilan tahminlash uchun xizmat qiladi. AYoQSH -Avtomobillarni yonilg’i-moy mahsulotlari bilan tahminlash uchun xizmat qiladi. Benzin, dizel yonilg’isi va gaz tarqatuvchi turlarga bo’linadi. Oxirgi vaqtlarda, 250 dan ziyod avtomobillari bo’lgan ATK lar o’z xududida AYo+SH ga ega bo’lishi tahminlanmoqda. Avtosavdo bazalari, do’konlari -Avtomobillarni sotuvga tayyorlash va sotish bilan shug’ullanadi. Avtotahmirlash korxonalari avtomobil yoki uning agregatlarini qayta tiklash bilan shug’illanadilar. Ular avtomobillarni tahmirlash va agregatlarni tahmirlash zavodlari, agregatlarni(birikmalarni) markazlashgan holda tahmirlash AYo Q SH

bazalari maxsuslashtirilgan avtotahmirlash ustaxonalari, shina tahmirlash zavodlari kabilar hisoblanadi. Texnologik jarayon to’g’risida tushincha Avtomobil yoki uning birikmalariga texnik xizmat ko’rsatish va tahmirlash mahlum texnologiya asosida bajariladi. Avtomobillarning ishlash qobiliyatini tahminlash maqsadi-da, uning texnik xolatini o’zgartirish uslullarining majmui texnik xizmat ko’rsatish va tahmirlash texnologiyasi deb tushiniladi. Texnik talablar va rejaga asosan mahlum bir ketma-ketlikda avtomobil(agregat) ustida mahlum ish va amal lar majmuasini bajarishga texnologik jarayon deyiladi. Avtotransport korxonalarida texnologik jarayonning xar-xil variantlaridan foydalaniladi. Bu variantlardan biri 5.2-rasmda keltirilgan. ТNP KXK JT2-D2-ТХК1-D 1-TXK Transport vositalarini sa q lash

rasm. Avtotransport korxonasida texnologik jarayonni tashkil qilinish variantlaridan birining shakli Tanlab olingan texnologik jarayon quyidagilarni tahminlashi lozim: a) kamxarajatlilik va mehnat xovfsizligi; b) bajarilgan ishning yuqori sifati; c) bajarilayotgan ishlar uchun shaxsiy javobgarlik; d) pr o f i laktik tadbirlarning solishtirma qismini ko’paytirish, shu jumladan oldindan tahmirlash ishlari; e) TXK va JT ning rejim va mehyorlarini muqobillashtirish; TXK va JT ishlarini bajarish uchun maxsus loyixalash tashkilotlari tamonidan namunaviy texnologiyalar ishlab chiqiladi. Bu texnologiyalardan har bir aniq korxona uchun, ularning o’z ekspluatatsiya toifalari iqlim sharoitlari va korxonadagi mavjud texnik negizlar hisobga olingan holda o’zgartirishlar kiritilib foydalaniladi. TXK ning namunoviy texnologiyalari, ulardan foydalanishda juda kam o’zgartiriladi. CHunki TXK ning barcha turlari bo’yicha, o’tkazilish davrlari, jami agregatlar va qismlar bo’yicha bajariladigan ishlar va ularning mehnat hajmi belgilangan bo’lib, o’zgartirilmay bajariladidi. Texnologik jarayonning variantini tanlashda, albatta u yoki bu ishlab chiqarish joylari(uchastkalari), diognostikani mavjudligi va ularning korxona xududida joylashishi, jixozlanish darajasi, texnik mahlumotlarni yig’ish va tahlil qilish uslublari hisobga olinishi zarur. Texnik xizmat ko’rsatish texnologik jarayonlariga tuzatish kiritish talab etilmaydi, chunki har bir xizmat ko’rsatish davri va undagi ish hajmi hamda birikma va agregatlar bo’yicha bajariladigan ishlar doimiydir. Joriy tahmir texnologik jarayonlariga tuzatish kiritish maqsadga muvofiqdir, chunki avtomobillarning ishdan chiqishi vaqt, joy va ish hajmi bo’yicha ehtimoliy hisoblanadi.

Korxonaning umumiy texnologik jarayoni TXK turlari va tahmirlash bo’yicha bajarilayotgan ishlarning texnologik jarayonilardan tashkil topadi. Bular esa o’z navbatida bajarilayotgan operatsiyalardan iboratdir. Operatsiya - avtomobil yoki uning qismlariga bir ishchi postida, bir yoki bir necha bajaruvchilar tomonidan bajariladigan texnologik jarayonning yakunlangan qismi. Operatsiya ning ishlatiladigan jihoz yoki asboblarni o’zgartirmasdan bajariladigan bir qismiga o’tish deyiladi. Ishlarni eng qulay ketma-ketlikda bajarish uchun texnik xujjatlardan, yahni texnologik xaritalardan, zavod ko’rsatmalaridan, texnik shartlardan foydalaniladi. TXK va JT texnologik jarayoni ishchi postlarida va ish o’rnilarida bajariladi. Ishchi posti - TXK jihozlari, yordamchi uskunalar o’rnatilgan va avtomobil uchun joy ajratilgan, bir yoki bir necha ish o’rnilaridan iborat bo’lgan muhit. Ish o’rni - mahlum bir ishni bajarish uchun texnologik uskunalar, yordamchi jihoz, moslama, qurilma va asboblar bilan jihozlangan bir ishchining mehnat qilish muhiti. TXK va JT texnologik jarayoni, ATK ning ishlab chiqarish texnika negizida texnologik va operatsion xaritalar, post xaritalari, xarita-sxemalar TXK uchun qo’llanma, JT uchun qo’llanma va boshqa turdagi hujjatlar ishlatilib tashkil qilinadi. Texnologik jarayonlarni to’g’ri tashkil qilish, kam mablag’ sarflashni, mehnat xavfsizligini, ishchilarni kamroq ko’chib yurishini, ishchilar va ishchi postlariga mehnat hajmini bir xil taqsimlanishini, hamda biriktirilgan operatsiyalarni sifatli bajarilishini tahminlaydi.

Avtomobillarga TXK texnologik jarayonlarini tashkil qilish TXK texnologik jarayoni va uni tashkil qilish ish rejalarini o’z vaqtida bajarish uchun kerak bo’lgan ishchi postlari va joylarning soni bilan aniqlanadi. TXK ishlarini bajarilishi va taqsimlanishi uchun kerak bo’lgan ishchi postlari, ularning soniga va tashkil etilishiga asosan, universal va maxsus turlarga bo’linadi. Bu ishchi postlari o’z navbatida, boshi berk va boshi ochiq bo’lishi mumkin. +ulayligiga qarab ketma-ket yoki parallel joylashadi. Maxsus postlarning ketma-ketlikda joylashishi oqimli qatorni tashkil etadi. 1. Universal postlarda TXK ni tashkil qilish. Bu usulda, TXK dagi barcha ishlar bir postda bir guruh maxsuslashgan yoki universal ishchilar yordamida amalga oshiriladi.Texnologik jarayonni boshi berk yoki boshi ochiq ishchi postlarida tashkil qilinadi. Boshi berk postlar asosan TXK- 1 va TXK-2 da, boshi ochiq postlar esa KXK da qo’llaniladi. Bu usulni kamchiligi avtomobillarni postlarga qo’yish va olishda vaqtning ko’proq ketishi, atrof-muhitni ifloslanishi va universal ishchilar ishlaganda, ko’proq ish haqi to’lanishidan iborat. 2. TXK ni maxsus postlarda tashkil qilish. TXK ni maxsus postlarda bajarishni tashkil qilish, TXK dagi barcha ishlarni maxsus postlarga bo’lib yuborish va shu postlarda maxsus mutaxasislikka ega bo’lgan ishchilarni ishlashidan iboratdir. Bu vaqtda har bir post o’ziga yarasha uskuna va jihozlar bilan tahminlanadi, hamda barcha ishlar oqimli yoki operatsion- post usulida tashkil etiladi. Oqimli usulda postlar ketma-ket yoki yonma-yon joylashishi mumkin. Bu usulda asosiy shartlardan biri avtomobilni har bir postda bir xil vaqtdan bo’lishi kerakligidir. Bu esa har bir postdagi ish hajmiga va ishchilar soniga bog’liq bo’lib, quyidagi talab bajarilishi kerak:

t o   t  const P o’r bu yerda: t o -har bir postda bajariladigan ish hajmi, ishchi soat R o’r - har bir postdagi o’rtacha ishchilar soni,ishchi t - avtomobillarni postda bo’lish vaqti,soat Bunday postlarning yig’indisi oqimli qatorni tashkil etadi. TXK jarayonini bunday tashkil qilish usulida, avtomobilni postdan postga o’tish vaqti kamayadi, egallanadigan ishlab chiqarish maydoning yuzasi kamayadi va konveyr qo’llash imkoniyati tug’iladi. Bu usulning kamchiligi postlarda bajariladigan ish hajmini o’zgartirish mumkin emasligi va qo’shimcha ishchilarni ushlab turish (ish hajmining oshishini inobatga olib) mumkin emasligidadir. Oqimli qatorlar to’xtovsiz oqmli qator va to’xtab-to’xtab harakatlanuvchi oqimli qator kabi turlarga bo’linadi. To’xtovsiz oqimli qatorda TXK, avtomobil postdan-postga to’xtovsiz harakatlanib turishida amalga oshirilishi. Bu usul asosan KXK da qo’llaniladi. Bunda konveyr tezligi V k  0,8-1,5 m  min, avtomobillar orasidagi masofa U  1,2-4 m ni tashkil etadi. To’xtab-to’xtab harakatlanuvchi oqimli qator deb, avtomobilga TXK da konveyrning to’xtab turishi va postdan-postga o’tishida harakatlanishi tushiniladi. Bu usulni KXK da qo’llab bo’lmaydi, chunki KXK da mexanizatsiyalanish va avtomatlashtirilgan moslamalar qo’llaniladi, hamda bu yerda tezligi 10-15 m  min bo’lgan konveyrlar qo’llaniladi. Ishchi posti uzunligi L i.p  La  U, m ga, yahni La-avtomobil uzunligining va ikki avtomobil orasidagi masofaning(U) yig’indisiga teng bo’ladi. Operatsion post usulida, TXK dagi ish hajmi bir necha maxsus postlarga agregat va mexanizmlar turlari bo’yicha bo’lib yuboriladi (1-oldi ko’prik, 2-orqa ko’prik, 3- uzatmalar qutisi va h.k.).

Bu usulda TXK boshi berk postlarda bajariladi va har bir postda avtomobillarni turish vaqti bir xil bo’lishi kerak. Avtomobillarni har qanday postga qo’yish mumkinligi ishlarini tez va sifatli bajarishga imkon yaratadi, ammo avtomobilning postdan-postga o’tish vaqti ko’pligi tufayli, atrof-muhitni ifloslantirishni ko’paytiradi. Bu usulda, avtomobillarga TXK ishlari bir necha bo’laklarga bo’linib, bir necha kunda o’tkazilishi maqsadga muvofiq bo’ladi. TXK usulini tanlash tartibi - TXK texnologik jarayonini tashkil etish usulini tanlash, avtomobillar soni va turiga,TXK ga ajratilgan vaqtga, bahzi bir operatsiyalar va TXK jarayonlar ish hajmiga va avtomobil liniyada ishlash vaqtiga bog’liq bo’ladi. Hozirgi vaqtda, har bir smenada avtomobillarga TXK lar soniga va ularning turiga qarab usul tanlanadi (TXK-1 lar soni 11-13 ta, TXK-2 lar soni 3 va undan ortiq bo’lganda oqimli qator, kam bo’lsa, universal postlar qabul qilinadi). Avtomobillarni joriy tahmirlash texnologik jarayonini tashkil qilish ATK sida avtomobillar uchun JT ishlarini bajarish talabga muvofiq, JT zonasidagi texnologik uskunalar bilan jihozlangan postlarda olib boriladi. Bahzi bir texnologik operatsiyalar, TXK-1 va TXK-2 postlaridagi bajariladigan ishlar bilan bog’liq bo’lganligi uchun, ularni TXK davrida bajarish maqsadga muvofiq bo’ladi. Bu ishlar qo’shimcha ko’chib yuruvchi maxsus ishchilar yordamida bajariladi. JT ishlari ikki xil,agregat va yakka usulda olib boriladi. Agregat usuli. - buzilgan agregat va uzellarni, avvaldan tahmirlab qo’yilgan yoki yangisiga almashtirishdan iboratdir. Yakka usul-avtomobilni agregat yoki mexanizmini tuzatib, yana o’z o’rniga qo’yishdan iboratdir. Avtotransport korxonalarida ishchilar mehnatini tashkil etish ATK sida ishchilar mehnati quyidagi usullarda tashkil etishlishi mumkin:

1) Maxsus brigadalar usuli, 2) Kompleks brigadalar usuli, 3) Agregat-uchastkalar usuli Maxsus brigadalar usuli da TXK va JT ishlarining har bir turi maxsus brigada ishchilari tomonidan bajariladi. KXK, 1-TXK, 2-TXK va JT ishlarini bajaruvchi brigadalar, barcha ishlarni baja ra oluvchi mutaxassis ishchilar bilan mujassamlashtiriladi. Bu usulda boshqarish ishlari osonlashadi va bir xildagi ishlar bajaruvchi uchastkalar tashkil qilinadi, hamda bajarilgan ishlarni hisobga olish osonlashadi. BOSH MUXANDIS GARAJ BOSHLI/I ISHLAB CHIQARISH BO’LIMI BOSHLI/I KXK 1-TXK 2-TXK JT AGREGAT TAHMIRLASH TXK va JT ishlarini mahsus brigadalar usulda tashkil etish Bu usulning kamchiliklaridan biri, avtomobilg’ texnik holatiga javobgarlik susayadi. Bu o’z navbatida avtomobillarni JT ishlarida turib qolishiga, texnik tayyorgarlik koeffitsientini kamayishiga olib keladi. Bu usulni mavqeini oshirish uchun ATK sida "Ishlab chiqarishni markaziy boshqarish markazi (TSUP) yoki TXK va JT ishlarini kompleks boshqarish tizimini tashkil etish (bunda, har bir ishchining o’z ishiga bo’lgan masuliyati oshadi) zarur. Kompleks brigadalar usuli da ATK larida TXK-1, TXK-2 va JT ishlarini alohida-alohida guruh avtomobillarga bajaruvchi kompleks brigadalar tuziladi. BOSH MUXANDIS GARAJ ISHLAB CHI+ARISH BO’LIMI

BOSHLI/I BOSHLI/I KXK KB-1 KB-2 KB-3 AGREGAT TAHMIRLASH 1-TXK 2-TXK JT TXK va JT ishlarini kompleks brigadalar usulda tashkil etish TXK va JT ishlari markazlashgan holda olib boriladi. Brigadalar alohida- alohida mutahassisliklarga ega bo’lgan ishchilar bilan komplektlanadi. Bu usulda ham, har bir ishchining javobgarligi sezilarli darajada emas, JT ishlarini hajmi oshadi. Oqimiy usulni tashkil qilish qiyinlashadi. Barcha moddiy texnika materiallari brigadalar orasida bo’linib ketadi, bu o’z navbatida ulardan samarasiz foydalanishga olib keladi. Bu usulning qulayligi, TXK va JT ishlarini bajarishdagi javob- garlik brigada zimmasiga tushadi. Agregat uchastka usuli da TXK va JT ishlari avtomobilning qismlari bo’yicha uchastkalarga bo’lib beriladi. Ishlab chiqarishdagi ishchilar ham o’z navbatida uchastkalarga bo’linib, ular TXK, JT ishlarini bir yoki bir necha agregatlar bo’yicha bajaradilar. Uchastkalarning soni, ATK ning katta-kichikligini qarab 4 tadan 8 ta gacha bo’lishi mumkin, masalan: 1-uchastka - dvigatellarga TXK va JT. 2-uchastka - ilashish muftasi, uzmalar qutisi, qo’l tormozi, kordan uzatmasi, radiator. 3-uchastka - oldi ko’prik, rul boshqarmasi, orqa ko’prik, tormoz tizimi, podveskalar. 4-uchastka - elektrojihozlar va tahminlash sistemasi. 5-uchastka - rama, kabina, kuzov, issiqlik tsexi ishlari. 6-uchastka - shinalar. 7-uchastka - chilangar-mexanik ishlar. 8-uchastka - yuvish-tozalash ishlari.

Ishni bu usulda tashkil qilish, ishlab chiqarishdagi barcha uskuna, jihozlarni, ehtiyot qism, materiallarni sarfini hisobga olishni osonlashtiradi, hamda TXK va JT varag’i asosida, bajarilgan ish turi va bajaruvchi to’g’risida mahlumot olish imkonini beradi. Bu usul texnik hodimlarni ishga bo’lgan qiziqishini, javobgarligini va texnik xizmatning samaradorligini oshiradi. Bu usulning kamchiligi shundan iboratki, to’liq avtomobil uchun hech kim javob bermaydi, balki alohida-alohida qismlar uchun javob beriladi. Hozirgi vaqtda bu usul takomillashib, brigada nazarida tusini olyapti va shu brigada mahlum guruh avtomobillarning texnik holati uchun javob beradi. Bunda brigadalarga oxirgi natija bo’yicha haq to’lanadi.

Похожие

Avtomobillarga texnik xizmat ko’rsatish stansiyalari

Transport vositalariga texnik xizmat ko’rsatish va ta`mirlash tizimi

Kabina va kuzovlarga texnik xizmat ko’rsatish va ta`mirlash ishlari texnologiyasi

Avtomobil dvigateliga texnik xizmat korsatish va ta`mirlash ishlari texnologiyasi

Avtomobillarga texnik xizmat ko'rsatish va ta'mirlash tizimi