Asoslari qurish va tayanchni barpo etish - Транспорт - Рефераты

Asoslari qurish va tayanchni barpo etish

Загружено в:

29.10.2022

Скачано:

0

Размер:

219.49609375 KB

Asoslari qurish va tayanchni barpo etish Reja: 1 Asosni tashqi chegaralarni va o’qlarni joyiga ko’chirish 2 Sayoz asoslarni qurish

1 Asosni tashqi chegaralarni va o’qlarni joyiga ko’chirish Tayanchlarni asosini tashqi chegarasini va o’qlarini joylashtirish loyixa qarorlarida qabul qilingan qarorlariga asosan amalga oshiriladi. Bu bog’lanishga asosan tayanch o’qlarini joyiga maxkamlash inshootni to’la barpo etish uchun o’ta muxim xisoblanadi. Tayanch o’qini joyiga ko’chirish geodezik ko’chirish asosi (GKA) belgilari asosida amalga oshiriladi. Geodezik ko’chirish asosini barpo etish qurilish obekti buyurtmachisining vazifasi xisoblanadi. Pudratchi obektda ishni boshlashidan oldin GKAni buyurtmachi tomonidan pudratchiga taqdim etilishi kerak. Xozirgi sharoitda buyurtmachi texnik nazoratga mavjud GKAlarni tekshirish uchun topshiradi va undan keyin uni pudratchiga topshiradi. Tekshirilmasdan pudratchiga taqdim etilgan GKA Qo’shimcha ishlarni yuzaga keltirishi mumkin, buning natijasida qurilishning narxi oshib ketishi mumkin. Boshlang’ich tayanch belgilar ko’prik inshootining ko’ndalang o’qi bo’yicha joylashtiriladi. Ko’prik konstuktsiyasi uzunroq qurilsa (300m dan uzun) tayanch belgilarini asosiy o’qga porallel ko’chirilgan o’qga o’rnatiladi. Bunda tayanch belgilar qurilishni oxirigacha saqlanib turadigan qilib maxkamlanadi. Joyiga ko’chirish ishlari uchun boshlang’ich malumot GKAning baland satxlari va kordinatalari va ko’prik elementlarining yoki boshqa shu sistemadagi transport inshootining xisoblangan kordinatalari xisoblanadi. O’qni joyiga ko’chirishni tayanch barpo etishning xamma bosqichlarida, katlavan qazishdan boshlab tayanchni yig’ish va uning yuqori qismini betonlashgacha bo’lgan davrda tekshirib boriladi. Joyga ko’chirishning aniqligi bajariladigan ishning tafsifiga bog’liq bo’ladi. Misol uchun, asoslar qurilayotganda o’rta kvadratli siljish 50mm dan oshmasligi kerak, asos tag qismini markazini belgilashda siljish 12mm dan ko’p bo’lmasligi kerak. Qurilishda joyiga ko’chirish ishlarini bajarishda quyidagi Geodezik asboblar: teodolitlar, uzoqni o’lchovchi va lazerli jixozlardan foydalaniladi.

Asoslar qirg’oqlarini oddiyroq joyiga ko’chirish kichik oraliqdagi (30...50m gacha) ko’prikli ishootlar uchun bajariladi. Buning uchun odatda boshlang’ich o’q belgilari qo’llaniladi yoki bazi xolatlarda paralel o’q belgilari qo’llaniladi. ( 1rasm) Tayanch asosi o’qini inshootning o’q chizig’i yoniga nurli uzoqni o’lchovchi jixozlarni qo’llab tiklanadi.(eng oddiy xolatda-metall ruletkani qo’llab) 1 1.rasm.Poydevorni o’qi va chegaralarini joyiga ko’chirish sxemasi: a- poydevorni o’qini joyiga ko’chirish; b- poydevorni chegaralarini joyiga ko’chirish; 1- poydevor va inshootning o’qi; 2-parallel ь o’q; 3- poydevor chegaralari;4-obnoska; 5-siljitishni maxkamlash qoziqlari; Poydevor markazidan quriladigan tayanch o’qini joyiga ko’chirilganda, ko’prikli inshootni rejadagi o’qini joylashishiga perpendikulyar yoki qiyalab joylashishi mumkin. Asos qirg’oqlarini ikki tomondan asos o’qidan qoziqlar yoki boshqa belgi bilan maxkamlanadi. Keyingi qismlar asosning chegaralarini tayanchni butunasiga joyiga ko’chirishlarni yengillashtirish uchun yog’ochli qoziq (obnoska) bilan amalga oshiriladi, qaysiki tayanchning o’qi va chegaralarini qayd etib turadigan. Katta uzunlikdagi ko’prik inshootlarini asos chegaralarini va o’qini GKA belgilarini qo’llab joyiga ko’chirish amalga oshiriladi. Koordinatalarni xisoblashda inshoot o’qining derektsion burchagi va berilgan o’qlar belgilari va koordinatalari qo’llaniladi. Inshootlarni egrida joylashtirilganda tangens yo’nalishidagi derektsion burchak va egrining markazi xisobga olinadi.

Ko’prik tayanchlari va asoslarini o’qini joyiga ko’chirishda lazerli jixozlardan foydalanib triangulyatsiya belgilaridan to’g’ridan to’g’ri aniqlash usuli qo’llaniladi( 2a rasm). Agar inshoot quruqlikda joylashgan bo’lsa (yo’lo’tkazgich, estakada) unda o’qni joyiga ko’chirish GKA belgisidan muxandislik geodeziyasi usuli bilan amaalga oshiriladi ( 2B rasm). Kerak bo’lgan A nuqtani koordinatasi va II belgisini bilgan xolda ( 2b rasmga qarang), ularning o’rtasidagi o’sishni aniqlash x - X = ∆ x ; u-U = ∆ y . ( 1) Kerak bo’lgan yo’nalishdagi rumbning tangensi ( 2) tg α = ∆ x /∆ y . 1.rasm. Poydevorni o’qi

va chegaralarini lazerli jixozlar bilan joyiga ko’chirish sxemasi: a- oqimda poydevorni o’qi va chegaralarini to’g’ri burchakli kertib belgi ќ o’yish; v - ќ utbga oid usulda Derektsion burchak yo’nalishi kordinatalari ortishi belgilariga bog’liq bo’ladi va quyidagi formula orkali aniqlanadi ( 2 b rasmga qarang) A z (II - A ) = 360° - α . ( 3) Kerak bo’lgan nuqtadan masofa 1 = ∆ u soses α = ∆ x ses α . ( 4) Xar bir kerak bo’lgan nuqiani joyiga ko’chirish ikki yoki uchta belgidan olinadi, nuqtaning xolatini xar bir aloxida ko’chirishdan o’rtachasidan aniqlanadi. Parallel o’q xoxlangan GKA belgisidan o’rnatiladi, oldindan pikitaj belgisi va undan ko’prikning o’qigacha bo’lgan masofa quyidagi formula bilan xisoblanadi: l = ∆ x sin α -∆ u sos α ; n = ∆ x cos α +∆ u sin α , ( 5) bu yerda l- ko’prikning o’qi va unga parallel o’q orasidagi masofa; ∆ x va ∆ u ko’prik o’qidagi kerakli nuqta va tayanch belgisi orasidagi koordinatalarning usishi; α - ko’prik o’qining derektsion burchagi; n- kerakli nuqtaning piketaj axamyati va belgilar orasidagi farqi. Asos va tayanchlarning suvdagi qismlarining qurilishini xar xil bosqichlarini qaytadan joyiga ko’chirish amalga oshiriladi. Bunda triangulyasiya belgilaridan to’g’ridan to’g’ri belgilash usuli bilan tayanch chetlari, asos va inshoot

o’qini ko’rsatib turadigan yoki qirg’oqlarga ko’chirilgan to’g’ri chiziq o’tkaziladi va maxkamlanadi. Ko’chirish ishlarida oraliq qurilma o’lchamini aniq ishlab chiqilmaganligini, ayniqsa zavodda ishlab chiqariladigan yig’ma konstruktsiyalarni. Shunga bog’liq xolda joyiga ko’chirish uchun boshlang’ich malumotlarni oraliq uzunligining xisobiy qiymatini materiallarning o’rtacha yillik xaroratini xisobga olgan xolda, loyixadagi o’lchamini xisobga olmay bajaradi. Bu xolatni xisobga olmaslik, asoslar va tayanchlarni markasini topishda meyorlardan oshib ketadigan xatolikga olib kelishi mumkin. Balandlikdagi ko’chirish ishlarini baland tayanch tarmoqlaridan olinadi. Asosning chetlari yoki tagining loyixaviy belgisi nivelirlar yordamida joyiga ko’chiriladi balandlikda nivelirlashga qulay joyda bajariladi. Balandlikda joyiga ko’chirish ishlarini lazerli nivelirlar bilan bajarish qulay. Gorizontal o’tkazilgan chiziqlar niviler nuri va uning dog’lari bilan belgilanadi. Nivelirlashda uzatish aniqligi 300m gacha bo’lgan oraliq uchun 3mm gacha. 2 Sayoz asoslarni qurish Daryo qayirida yoki quruq joyda va shunday kichik suvli mustaxkam grunda joylashgan tayanch asoslarini tabi’y asosda ochiq katlavanlarda barpo etiladi. Asos tubida sizuvchi chuvlar mavjud bo’lmasa katlavanni qirg’oqni mustaxkamlovchi moslamalarsiz qazish mumkin. Suv sizuvchi gruntlar xolatida suni’y suv kamaytirish yoki maxsus to’siqlar bilan katlavanni o’raladi. Umumiy xolatda chuqurligi 6...7m dan oshmaydigan sayoz asoslar kiradi. Katlavan chuqurligi 5m gacha bo’lganda chetki qiyalikni guruntning turi va ta’biy namligiga bog’liq xolda amalga oshiriladi. CHuqurroq katlavanllarda chetki qiyalik gruntning turg’unlikga xisoblanishi asosida amalga oshiriladi. Suvli suglinokli va loyli gruntlarda chetki qiyalik 1..1dan oshmasligi kerak, lyosli va supesli o’ta suvlangan guruntlarda katlavan chetlarini tosish talab etiladi. Katlavanlarni to’siqsiz qazish ishlarini bul ь dozerlar, skreperlar, draglaynlar va ekskavaterlar bilan amalga oshiriladi. Katlavanni to’g’ri qazish gurunt turiga, katlavan shakliga, ish xajmi va texnik imkoniyatga bog’liq bo’ladi. Bog’lanmagan

guruntlar xolatida bo’ldozerlar va skreperlar yordamida odatda keng koprikli inshootlar asoslarining katlavanlari barpo etiladi, qolgan xolatlarda draglayn va ekskavatorlardan foydalaniladi. Qoyatoshli gruntlarda sayoz asoslarni qurishda kotlavanlarni burg’ulash portlatish ishlari orqali amalga oshiriladi. Shaxar ichidagi ko’prikli inshootni tayanch asoslarini barpo etishda yozani tekislash ko’zda tutiladi va kolavanni sizava suvni oqib kelishidan ximoyalanadi, ochiq suv chiqarish va ignofeltirli suv pasaytirish, yuza qatlamini qum shag’al aralashmasi bilan zichlash orqali qurilish davrida transport xarakatini taminlanadi. Zamonaviy qurilishda katlavan qig’oqqlarini tusish uchun oddiy qoziqlii mustaxkamlash, tirnoqli metall shpuntlar va ankerli temirbeton devorlar qo’llaniladi. Qoziqli mustaxkamlash eng oddiy usul bo’lib katlavan kengligi 4..5m bo’lganda qo’llaniladi. Bunda katlavan qirg’oqlari bo’ylab qoziq qoqilib, unga taxta yoki toshtaxta maxkamlash orqali amalga oshiriladi. Qoziq katlavan turidan 0.5...1m gacha qoqilgan bo’ladi. Qurilishda ko’proq taqalgan shpuntli to’siqlar, nafaqat katlavan qirg’oqlarini mustaxkamlaydi, shu bilan ь irga sizob suvlarini oqib kelishidan xam saqlaydi.( 3 rasm)

3.rasm shupuntli to’siqlar sxemalari: a -maxkamlagichsiz; b -raspor maxkamlagich bilan; v -anker maxkamlagich bilan; 1-sizob suv satxi; 2-suv o’tkazmaydigan grunt; 3-shpunt devorlar; 4yo’lantiruvchi siquvchi; 5-mayak qoziq; 6-bog’lovchi; 7-rasporka; 8- ankerli qoziq; 9-sxvatka (ushlab turuvchilar) Shupuntli to’siqlar katlavanni qazishdan oldin gruntga qoqiladigan moyak qoziq va yo’naltiruvchi maxkamlagichlardan tashkil topgan. SHpuntni cho’ktirish chuqurligi gruntning sharoitiga bog’liq. Agar suvning tasiri katlavan tubiga nisbatan sayoz bo’lsa, unda shpunt undan chuqurroq cho’ktiriladi.( 3 a rasm) Suv ta’siri katlavan tubiga nisbatan chuqur joylashgan bo’lsa, unda shpuntni suvni chiqarish davrida yemirilmaydigan gruntgacha cho’ktiriladi( 3 b rasm) 4.rasm Katlavanni suvni chiqarmasdan qazish usullari: a- greyfer bilan; b -erlift bilan;

1-katlavan to’sig’i; 2-bo’tana kuvuri; 3-xavo kuvuri; 4-kemadagi kompressor; 5-erlift; Vxavo; P- bo’tana; Ikkala xolatda xam shpunt kotlavan tubidan shpuntni mustaxkam va turg’un turishini taminlovchi o’lchamga cho’ktiriladi, lekin bog’langan katta zarrali qum va graviyli gruntlarda 1m dan kam bo’lmagan va mayda qumloq va loyli gruntlarda 2m dan kam bo’lmagan katlavan tubidan chuqurlikgacha cho’ktiriladi. Chuqur katlavananlarda bazi xollarda shpuntli to’siqlar ikki satxda qo’llaniladi ( 3 v rasm). Mamlakatimizda ishlab chiqarilgan amlda qo’llaniladigan metall shpundlar sifatida tekis, tog’orasimon va zet profilli 8m dan 24m gacha bo’lgan shpuntlar qo’llaniladi, shupuntlarni bir-biri bilan birlashtirish uchun to’siqni suv o’tkazishini taminlash uchun tugash qismida maxsus qulfga ega. Tog’ora profilga ega bo’lgan shpuntlar qattiq va suvli grunt bosimining eguvchi momentlari katta bo’lganda va chuqur kotlavanlarda qo’llaniladi. Suvli kotlavanlarda qazish ishlarini osma ishchi greyferli kranlar yoki erliftlar bilan amalga oshiriladi. ( 4 rasm) Ankerli temirbeton devorlar yer osti garajlari va ko’p qavatli avtomobillar to’xtash joyi asoslarini qurishda ishlatiladi. Konstruktsiya jixatdan bunday turdagi kotlavanlarni qirg’oqlarini maxkamlash guruntga qo’yilgan devorni ifodalaydi. Grunda devor barpo etish texnologiyasini VIII bo’lim)”avtomobil va shaxar tonellari” mavzusida atroflicha keltirilgan. Sayoz asoslarni betonlash qoliblar orqali amalga oshiriladi. Qoliblarni metall yoki taxta shitlardan tayyorlanadi. Metall shitlar odatda uskuna konstruktsiya xisoblanib, ko’p marta ishlatiladi. ( 5 rasm)

5rasm. Sayoz joylashgan fundamentni barpo etish: 1-taxta shit; 2-tragich; 3-kotlavan to’sig’i; Oldindan katlavan tubiga sheben, shag’al, katta zarrali qum yoki qum shag’al aralashmasidan tayyorlov qatlamini yotqiziladi. Tayyorlashning maqsadi – asosning yuqori qismini mustaxkamlash va fundamentning pastki qismidan beton oqishini to’xtatish. Tayyorlash qatlami 10...15sm qalinlikda teks to’shaladi va zichlanadi. Yangi to’shalgan qatlam suv bilan yaxshi yuviladi shuning uchun betonlash davrida katlavaedan to’xtovsiz suvni chiqarib turish talab etiladi. Fundament barpo etilgandan kegin shpuntlarni olib tashlab fundamen chekkalari va katlavae devorlari oralig’ini toshlar yoki grunt bilan to’ldiriladi. Agar fundamentni betonlash shpunt to’siq bilan chegaralanib suvini chiqarilmasa, unda boshlanishida beton qatlamini suv osti usulida bajariladi. Beton qotgandan kegin suvni chiqarib tashlanadi, undan kegin fundamentni qolgan qismini quruq joyda bajariladi. Fundamentni suv ostida betonlash sxemasi 6 rasmda keltirilgan. Bu betonlash usulida katlavanga tushiurilgan quvirlar, butun balandligi bo’yicha beton qorishmasi bilan to’ldirilgan bo’lishi, tag qismi og’zi quyoilayotgan betonning yuzasidan kamida 1m ichkarida joylashgan bo’lishi kerak. Bu betonlash usulida beton qorishmasining suyuqlanishi, qovushqoqligi darajasining konus cho’kmasi14...16sm bo’lishi kerak. Qorishmani uzluksiz 0.3...0.4 /s, 1 ga joylashtiriladi.

6 rasm. Suv osti betonlashning vertikal siljuvchi quvirlar usuli sxemasi: 1-suv ostidagi beton; 2- qabul qiluvchi voronkali beton quyuvchi quvurlar; 3- beton qorishmasi bad ь ya bilan; 4- beton xaydovchi; 5- beton qorishmasining xarakat yonalishi; 6- katlavanni mustaxkamlovchi shitlar. Rossiyaning 50% dan ko’proq xududi abadiy muzlagan guruntlardan iborat, shuning uchun ularga suniy inshootlarni loyixalash va qurishni tadbiq etish o’ta muxim. Bunday grunt va jinslarga nol ь va manfiy xaroratga ega va tarkibida muzlagan suv mavjud bo’lgan xududlar kiradi. Muzlagan grutlarda va abadiy muzlagan grunt sharoitida fundament qurishda barqarorlikni xisobga olish talab etiladi va ekspulotatsiya faqtida fizik va mexanik jarayonlarga ishonchliligi, qatlamlarning mavsumiy muzlashi va erishi xisobga olinadi.

Похожие

Tonnellarni qalqon usulida barpo etish

Harakat havfsizligini tashkil etish asoslari

Avtomobil transportida yuk tashishni tashkil etish asoslari

ATXKSda avtomobillarning diagnostikasini va rеmont qilish ishlarini tashkil etish asoslari

Avtomobillarga sotuv oldi xizmati tashkil etish va kafolatli xizmat ko`rsatishni tashkil qilish asoslari