Kiyim detallarini modellash

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

365.5 KB

Скачать

Kiyim detallarini modellash REJA: 1. Yoqani modellash. 2. Yengni modellash

Tayanch so‘z iboralari: yoqa o‘mizi, ko‘tarma yoqa, qaytarma yoqa, tik yoqa, apash yoqa, yassi yoqa, fantazi yoqa, yeng qiyamasi, qanotchasimon yeng, yeng uzunligi. Yo qa o‘mizining o‘yig’i dekolьte deyiladi. Dekol ’ te to‘g’ri - burchak, uzaytirilgan, dumaloq, oval va hokazo (2.36-rasm) shaklida xilma-xil bo‘lishi mumkin. £qa o‘miz o‘yig’ining har qanday shaklini chizish uchun oldin old va ort bo‘lak konstruktsiyasining elka qirqimlarini bir-biriga to‘g’ri keltiriladi. Ko‘krak va gachka yon qirqimga ko‘chirilgan bo‘lishi kerak. Old bo‘lak o‘rta chizig’i bo‘ylab dekolьte chuqurligi, yelka qirqimy bo‘ylab esa dekol’te kengligi belgilab olinadi. Yelka qirqimi bo‘ylab old bo‘ lakdan ort bo‘lakka o‘tgan denolьte chizig’i tekis bo‘lishi kerak. Agar ort bo‘lakda yelka vitachka bo‘lsa, o‘ yeng o‘miz tomonga suri ladi yoki yangi yoqa o‘miz o‘yig’ida hosil qilinadi.

9.1-rasm. Trapesiyasimon siluetli o‘zbekcha ko‘ylakning konstruksiyasi.

9.2-rasm Yoqa o ‘mizining turli o ‘yiqlari 9.3-rasm. Tik yoqa. Dekol ’ tening hamma chuqurlik va kenglik o‘lchamlari fasoi- ga binoan olinadi. Dekol’te chiziqlari lekalo yordamida chizi- ladi. Dekol’tening uzil-kesil

$shakli va katta-kichikligi kiydi rib ko‘rtanda aniqlanadi. Eqalarning fasoni juda turli bo‘ladi. Bulardan eng xarak terlilart: tik yoqa, ko‘tarmali - qaytarma yoqa, yassi yoqa va fantazi yoqa. Quyvda eng ko‘p tarhalgan yoqa turlarining konstruktsiyasini soddalashtirib tuzish metodlari va fantazi yoqani texnik mo- dellash priyomlari keltirilgaya. TyK &qa-. Goryazontal to‘g’ri chiziq o‘tkgzib, unda AV kesmaei o‘lchab qo‘yiladi (2.37-rasm): AV — B N L + /. A va^iuqtalardan perpendikulyar o‘tkaziladi. Bu chiziqlar. da yoqaning istalgan kengligi o‘lchanadi: AD=VS=3,5+8 sm. D va S nutstalar to‘g’ri chiziq bilan birlashtiriladi. V nuq-tadan VS vdziq bo‘yla^b 1,5 sm o‘lchab, S1 nuqta. qo‘yilad». A nuq-tadan gorizontal bo‘ylab AA { = 13B N A-^-0,5 o‘lchab qo‘yilada. A\ va Su nuqtalar tekis chiziq bilan birlashtiriladi. AA^S^ chizig’i tik yoqa ko‘tarma qirqimning chizig’i. S u nuqtadan AuS\ chizig’iga perpendikulyar o‘tkaziladi-da, un- da yoqaning istalgan kengligini o‘lchab, V nuqta qo‘yiladi. D va V nuqtalar 2.37 : rasmda ko‘rsatilgandek tekis chiziq bilan bir lashtiriladi. Yoqaning old tomon kengligi V X S X va yoqa uchlari-ning A\V chizig’iga og’ish burchagi fasonga binoan har xnl bo‘ ladi. Taqilmas» yuqorigacha bo‘lgan kiyimlarning ko‘tarmali qaytarma yoqasi Bunday yoq'a o‘rtasida ko‘tarmasi bor bo‘lib, bu ko‘tarma yoqa uchi tomon kamayib, no‘q bo‘lnb ketadi. Uchi 0 »uqtada bo‘lgan to‘g’ri burchak tuziladi. Yoqa ko‘tarili-shining balaidligi - OVZ dan 12 sm gacha bo‘ladi. Yoqaning ko‘- tarilnsh balandligi yoqa o‘rtasidagi ko‘tarmaning balandligi VV\ belgilaydi. OV nig miqdori qancha kam bo‘lsa, ko‘tarma shunchalik baland bo‘ladi. Yoqa ko‘tarmasining balandligi VV { o‘rta hisobda 2 dan 3,5 sm gacha bo‘ladi. Yoqa tsaytarmasining kengligi - V { V 2 modelga bog’lits bo‘lib, 7 dan 14 sm gacha bo‘ladi. Yoqani yoqa o‘miziga o‘tqazish chizig’ining$ $9.4-rasm Yoqani modellash uzunligi VA yoy-bo‘ylab aniqlanadi. Buning uchun ort bo‘lak yoqa o‘miz uzunligi AA va old bo‘lak yoqa o‘mizi uzunligi — A’A-, san-timetrli lentaning qirrasini qo‘yib o‘lchanadi. V nuqtadan AA^A’Ach ga teng radius bilan gorizontalga belgi qo‘yib, A nuqta hosil qilinadi. V va A nuqtalar to‘g’ri chiziq bilaq birlashtiriladi. Bu chn- ziq o‘rtasida 1 dan 3 sm ga teng egiklik 1 - 2 hosil qilinadi. Bu egiklikning miqdori yoqa o‘tqazma chizig’ining shakliga ta’sir qiladi. Egiklik qancha kam bo‘lsa, yoqa o‘tqazma chizig’i shunchalik to‘g’ri bo‘lib, yoqa bo‘yinga yopishib turadi va* aksincha, egiklik 1—2 ko‘proq bo‘lsa, yoqa bo‘yinga yopishmay qochib turadi va yoqa o‘miz uzunligi bo‘ylab tekis joylanadi. Yo qa qaytarmasi bilan yoqa uchlarining shakli modelga bino^ an chiziladi. Yo qa uchining shaklini chizish uchun VA chizig’iga o‘tkazilgan AA\ perpendikulyar taxminiy orientir bo‘ladi. Yoqa kenglngi AA U va yoqa uchi A\Ach xohishga qarab olnnadi. 2.38-rasmda yoqa uchi va qaytarmasi punktir chiziq bilan ko‘rsa tilgan. Apash yoqa. Ayollar kiyimining ko‘pchiligida - ko‘ylaklarda, bluzkal arda, kostyumlarda va boshqalarda apash tipidagi yoqa ko‘p uchraydi. Yoqa old bo‘lak konstruktsiya asosining chamasida A 7 nuqtasidan boshlab tuziladi. Yoqa o‘miz o‘yig’ining chuqurligi A^G' y modelga bi- noan belgilanadi. Tipovoy yechimda A,G 6 = 14 sm bo‘ladi. Lekin bu miqdor 14 smdan ortiq bo‘lishi ham mumkin. G' 6 nuqta va yoqa o‘mizining yuqori nuqtasi L v to‘g’ri chiziq bilan birlashtiriladi-da, bu chiziq ort bo‘lak yoqa o‘miz uzunligi AA 4 ga teng bo‘lgan$

A y A' 6 miqdorda uzaytiriladi. A Ь G' Ь chizig’i yoqani bukish chizig’i. A 6 A' 6 chizig’iga perlendikulyar chizits o‘tkazib, unga A 6 2 = 7 sm o‘lchab qo‘yiladi. Eqa uchlarini va tipovoy shakldagi qaytarma chizig’ini tuzish uchun A 7 nuqtadan gorizontal chiziq o‘tkaziladi. Bu chiziqda A 7 3=5 sm o‘lchab qo‘yiladi. 3 va nuqtalar to‘g’ri chiziq bilan birlashtiriladi, Bu chiziq davomida 1—2 = 0,8 sm o‘lchab qo‘yi« ladi. 9.5-rasm. Apash yoqa. 2 va A^ nuqtalar tekis egri chiziq bnlan birlashtiriladi. Bu yoqaning 3—1 chizig’idagi o‘rtasi bo‘ladi. 3-1 chiziqdagi 3 nuqtadan 3-4=1,5 sm bo‘lak o‘lchab qo‘yila-di. Yoqa qaytarmasining 1 - 4 chiziq markazidagi egiklik 0,5 sm bo‘ladi. Yoqa qaytarma chizig’i tekis egri chiziq bilan chiziladi. A 7 3 gorizontalni ikkiga bo‘lib, nuqta 5 hosil qilinadi. 4,5 va /U nuqtalarni birlashtirib, yoqa uchi bilan bort chizig’ining shakli chizib olinadi. Apash yoqa konstruktsiyasini tuzishda A^G^, L 7 5; L,3; A' 6 1 bo‘laklar ning kattakichnkligi o‘zgarib turishi va modelga binoan istalgancha olinishini yodda tutish kerak. Fasonga binoan yotsa o‘miz o‘yig’i kat- talashtirilgan sayin L 7 nuqtaning holatini vertikal bo‘ylab su- riladi. Ustki apash yoqa G^A^ 2 4 5 G 6 kontur bo‘ylab, ostki yoqa 5A 7 A' v A' v 2 4 5 kontur bo‘ylab bichiladi. G'6A^ joyi old bo‘lak bilan birga yaxlit bichiladi.

Ustki yoqa ostki yoqa konturidan yoqa qaytarmasi, yoqa uchi va bort bo‘ylab 0,3 sm ortiqroq bo‘lishi kerak. Pidjak tipidagi yoqa. Bunday tipdagi yoqalar (2.40-rasm) erkaklar kostyumiga o‘x- shash ayollar kostyumida ham, shuningdek ko‘ylaklarda va bluzka-larda ham keng tarqaltan. Pidjak tipidagi yoqalarning konstruktiv jihatdan tuziln-shi biroz murakkabroq bo‘ladi. Yoqa chizmasi old bo‘lak konstruktsiya asosida tuziladi. Oldin bortning qaytariladigan chizig’i belgilab olinadi. Buning uchun 9.6-rasm. Pidjak tipidagi yoqa. Bort kengligi va yuqori petlya o‘rni aniqlanadi. Bortning qay-tarma chizig’ining boshlanishi L nuqta yuqori petlyadan 1,5—2 sm balandda bo‘ladi. Yotsa o‘mizining yuqori nuqtasi A 6 dan yelka qirqimining da-vomida yoqa ko‘tarmasgting kengligi — A 6 V o‘lchanadi: LbV=2-ьZ sm. L va V nuqtalarni to‘g’ri chiziq bnlan birlashtirib, davomi- ga VV’=*AA A bo‘lak o‘lchab tso‘yilada, bunda AA 4 — ort bo‘lak yoqa o‘mizi bo‘lib, uni ort bo‘lak chizmasiga santimetrli lentani qir-rasi bilan qo‘ynb AA^ chiznq bo‘ylab o‘lchanadi. LV chizng’ining old bo‘lak yoqa o‘miz chizig’i bilan kesishgach joyi F harfi qo‘yib belgilanadn.

$F nuqtadan FV\ radiusli yoy o‘tkaziladi. Bu yoyda yoqa qan-tarmasyaning kengligiga ta’sir etuvchi V^V^ bo‘lak o‘lchab quyi-ladi. V,V 2 bo‘lagining katta- kichikligi gavdaning qomat-rasoli- gnga bog’liq bo‘ladi. Masalan, to‘ppa-to‘g’ri kekkaygan gavda uchuya u 5 sm, normal tipovoy gavda uchun 6 sm, bukchaygan gavda uchuya 7 sm bo‘ladi. V va V 3 nuqtalar to‘g’ri chiziq bilan birlashtiriladi. V % nuq- tadan shu to‘g’ri chiziqqa perpendikulyar o‘tkazib, unda yoqaning ko‘tarma- kengligi V^V ’ = 2-4-3 sm va qaytarma kenglign – 5 a v 2 o‘l-cheb qo‘yiladi. Yoqa qaytarmasining kengligi fasonga binoan belgi-lanadi. Keyin yotsa qaytarma chigig’i – V^V ’ yoqa uchlari burchagining chnzig’i VtsV ь A) va adip qaytarmasining chizig’i A, V ’ ’L modelga bn- noan chizib olinadi. A’ 7 nuqtaning holatya ham ixtiyoriy belgilanadi. Yoqa o‘mizining o‘yilshsh – A 7 A” 7 fasonga bog’lits bo‘ladi. Yassi yoqalar va fantazi yoqalar . Yassi (ko‘tarmasi yo‘q) yoqalar bo‘yinga emas, yelkaga yopishib turadi. Bu yoqalarning yoqa o‘miziga o‘tqaziladigan chizig’i yoqa o‘miz o‘yig’ining chtaig’iga mos keladi. 2.41- rasmda uch xil tipda gi yassi yoqalar ko‘rsatilgan: a – motroska timdag’i yoqa, b – o‘zbekcha ko‘ylakdagi shol yoqa, v – bo‘yinga salgiia yopishib turadi- gan uzun yassi yoqa.$

9.7-rasm. Yassi yoqalar. Har qanday shakldagi yassi yoqa konstruktsiyasini hosil qilish uchun ort bo‘lak bilan oldindan ko‘krak vitachkasi ko‘chirilgai old bo‘lak aidazalarini yelka qirqimlar bo‘ylab birlashtiri ladi. Yo qa fasoniga binoan yoqa o‘miz o‘yig’ining chizig’i belgilanadi. Motroscha yoqa qaytarmasining chizig’i uzluksiz chiziq bilan ko‘rsatilgan. Yeqaning ort tomopdagi kengligi, yelka. qirqimlar bo‘ylab kengligi istalgancha ixtiyoriy belgilanadi. Shol yoqalarda va uzaytirilgan yokalarda kichkinagina ko‘ta,r.

9.8-rasm. Fantazi yoqa. ma qilish mumkin. Bunda yoqaning tashqi ko‘rinishi yaxshirots bo‘- ladn. Masalan, o‘zbekcha ko‘ylakka shol yoqa qilish uchun old va ort bo‘lak koketkalarining detallarini bir-biriga to‘g’rilab, old va ort bo‘laklar yoqa o‘mizlarining yuqori nuqtasini ustma-ust kel- tirishgina kifoya bo‘ladi. Ort bo‘lak yelka qirqimi old bo‘lak yelka qirqimidan yeng o‘miz qirqimi bo‘ylab 2-4 sm o‘tib turishi kerak (2.41-rasm, b). Yoqa o‘miz o‘yig’idan boshlab, ort bo‘lak o‘rta chizig’i bo‘ylab yoqaning istalgan kengligiga kichkina ko‘tarma balandligi uchun yana 1,5 yem qo‘shib o‘lchab qo‘yiladi. Agar yoqani bo‘yniga ko‘proq yopishib turadigan qilinmoqchi bo‘lsa, bunda yoqaning ko‘tarma qnrqimi biroz to‘g’riroq qilinadi. Buning uchun yoqani rasmda ko‘rsatilgandek bo‘laklarga kesib, ularni soat millariga qarshi yo‘nalishda burib, yoqaning 1-bo‘lagi yoqaning asosiy bo‘lagi usti- ga, 2-bo‘lagi 1-bo‘lak ustiga, 3-bo‘lagi 2-bo‘lak ustiga va hokazo o‘tadigan qilib suriladi. Yoqa bo‘laklarining qanchaga surilnshn yoqa yaxshi turadigan bo‘lguncha ixtiyoriy davom etadi. Yeqa kon-struktsiyasi bunday hal etilganda yoqa ko‘tarmasi kengayadi, shuning uchun yoqa qaytarma chizig’i aniqlanishi kerak bo‘ladi. Hosil qilingan yoqa shaklini maketlik xomsurp gazlama par- chasida tekshirib ko‘rilsa yomon bo‘lmaydi. Shunday yo‘l bilan olinishi mumkin bo‘lgan o‘zbekcha ko‘ylak yoqa shaklining variantlari 2.41-rasm, b da turli chiziqlar bilan ko‘rsatilgan. Uchli yoqa x.am 2.41-rasm, v shunday yo‘l bilan hosil qilingan.

Fantazi yoqa yassi yoqa chizmasining asosida hosil qilinadi. Buning uchun fasonga binoan yoqa o‘miz o‘yig’i o‘zgartiriladn-da, yoqani yoqa o‘miziga o‘tqazish chizig’i hosil qilinadi. Yoqa qaytar masi chizig’ining shakli modelga binoan chiziladi (2.42-rasm). Yedgni texnik modellash . Turli shakldagi yenglarning konstruktsiyasi xuddi shunday bi- chimdagi yeng konstruktsiya asosini texnik modellash metodi bi- lan hosil qilinadi.

9.9-rasm. Yengni texnik modellash. Masalan, yeng qiyamasi bo‘ylab burmali (bo‘rtma burmali) va yeng uchi kengaytirilgan uzun va kalta yenglar (2.43-rasm, a) qu yidagicha tuziladi. Qonstruktsiya asosining chizmasida yeng uzul-ligi ON o‘lchab qo‘yiladi. ON

$chizig’i bo‘ylab qirqib, sngning ha? qaysi bo‘lagini 0 nuqtaga nisbatan qarama- qarshi tomonga: 1« bo‘lakni soat millariga qarshi yo‘nalishda, 2-bo‘lakni esa soag millari yo‘nalishida suriladi. Bo‘laklarning qay darajada su-rilishi ixtiyoriy bo‘lib, bu yeng uchida qancha burma bo‘lishiga bog’-liq. Agar yeng qiyamasi bo‘ylab ko‘proq burma kerak bo‘lsa, 1- va| 2-bo‘lakni yangi holatda gorizontal bo‘ylab yana suriladi. Qanotchasimon yengni tuzish ham xuddi shunday bo‘ladi (2.43-| rasm, b). Ye ng asosini bir necha bo‘laklarga bo‘lib, keyin 1, 2. 3\ bo‘laklarini markazdan qochirib surilaveradi. Agar yengning faqat uch tomoni kengaytiriladigan bo‘lsa, bun-Da 1-, 2-, 3- bo‘laklarni (2.43-rasm, b) 1, 2, 3 nuqtalar atrofidz soat millarig’a qarshi yo‘naltirib (o‘ng tomondagi bo‘laklarnk) va soat millari yo‘nalishida (chap tomondagi bo‘laklarni) burn-ladi. Hosil bo‘lgan yeng tsiyamasi va yeng uchining konturlaripi qiyshaytirmay tekis chiznq bilan chizib olinadi. Agar fasonda nazarda tutilgan bo‘lsa, modelь chiziqlari, masalan, 3-modelda qanotchasimon yengni ikkita detalga ajratadigan chizi^ o‘tkazi- ladi (2.32-rasm). Agar qanotchasimon yeng qiyamasi bo‘ylab qo‘-shimcha burma hosil qilish zarur bo‘lsa, bunda yangi holatdagi G-, 2-, 3- yeng bo‘laklarini gorizontal bo‘ylab qo‘shimcha suriladida, ye ngning yantn koytur chiziqlari chiznb olinadi. G’avdaga yopishib turadigan siluetli modellarda ko‘pincha yeng; qiyamasi bo‘ylab bo‘rtma burmalar bo‘ladi (2.43-rasm, v). Bunday yeng konstruktsiyasini tuzish uchun o‘tqazma yeng kon- struktsiya asosini OI chizig’i bo‘ylab qirqiladi. Hosil bo‘lgan ikkala yeng bo‘lagini qiyama chizig’i bo‘ylab 00 = 0^1=1 sm ora- liqqa suriladi. Eng qiyamasining balandligi OO x = 12 aa\ miqdorda ko‘paytiriladi. aa oralig’ining qanchaligi modelga qarab bundan ortiqroq bo‘lishi ham mumkin.$

Kiyim detallarini modellash

20.09.2019

0

365.5 KB

Похожие