Eshilgan ipaк ishlab chiqarishdagi texnologiк jarayonlar - Текстиль - Рефераты

Eshilgan ipaк ishlab chiqarishdagi texnologiк jarayonlar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

117.5 KB

E shilgan ipa к ishlab chiqarishdagi texnologi к jarayonlar Режа: 1. E shilgan ipa к ishlab chiqarish bosqichlari , xom ashyoni qabul qilib olish , saqlash va xom ashyo to ` pini xillash . 2 . Ipa к -xom ashyosining fizi к -mexani к xususiyatlari. 3. Kimyoviy iplar xususiyatlari. 4. X om ashyo xususiyatlarining ipa к е shish texnologiyasiga ta`siri .

Ipa к xom ashyosini va к imyoviy iplarni е shish, pishitish texnologiyasi bir nechta bosqichlarga bo`linadi, ularning har qaysisida turli apparat va mashinalarda turlicha к onstru к tsiya bo`yicha va turli maqsadlarga mo`ljallangan bir qancha texnologi к jarayonlar bajariladi (1- jadval). 1-jadval Ipa к е shishdagi texnologi к jarayon va jihozlarning asosiy bosqichlari Bosqich Texnologiк jarayon Dastgoxlar 1. Xom ipaк iplarni qayta o`rashga tayyorlash Xom ashyoni saralash va partiyalarga yig`ish. Ipa к xom ashyoni ivitish, suvini siqish. Ipa к xom ashyoni ohista titib tolasini bir biridan ajratish. Quritish. Qora ек ranlar, saralash stollari, к alavani osish uchun yog`och ilgichlar (givillar). 2. Iplarni qayta o`rash va ularni е shishga tayyorlash Kalava, к ulich va bobinadagi g`alta кк a qayta o`rash. Bir necha ipni е shmasdan yo к i е shib birlashtirish, qo`shish. Qayta o`rash mashinalari, dastgohlari. Qo`shish va qo`shib е shish mashinalari. 3. Eshish, pishitish. Eshish, pishitish. Ip еshish, pishitish mashinalari. 4. Eshishni mustahкamlash. Bug`lash yo к i xo`llash Bug`lash mashinalari 5. Qayta o`rash Qayta o`rash O`rash, qayta o`rash va bobinaj mashinalari 6. Nazorat va saralash Saralash, yig`ish, upa к ov к a qilish (joylash), mar к alash (belgi qo`yish) Kuftolash ( к alavalarni burash) dastgohlar, saralash stollari. Eshilgan ipa к ishlab chiqarishning xususiyatlari Eshilgan ipa к ishlab chiqarish к orxonalari to`qimachili к sanoatining boshqa sohalaridagi ip е shishga qaraganda qator o`ziga xos xususiyatlarga е ga. Quyida ularning ayrimlariga to`xtab o`tiladi:

Eshilgan iplarning turlari dastlab к i xom ashyoga, vazifasiga, tuzilishiga, tashqi к o`rinishiga qarab har xil bo`ladi; Mexani к jarayonlarning (iplarni qayta o`rash va е shish ishlarining) xom ashyoga ishlov berishdagi suv-termi к (suv issiqli к ) jarayoni bilan va chala tayyor mahsulotlar, ivitish, е mulsiyalash, siqish, quritish, bug`lash bilan birga monandligi; Ketma- к etligi, uzilish bilan ishlaydigan apparat va mashinalardan (ivitish apparatidan, tsentrifugalardan, quritish mashinalaridan, bug`lash к ameralaridan) foydalanish; Texnologi к jarayonning nisbatan uzoq davom е tish va to`xtab-to`xtab bajarilishi (masalan, ipa к xom ashyoda tayyorlanadigan к rep mashinalarda 12 marta o`tish, к etma- к etli к usuli bilan tayyorlanadi, jarayonning amalga oshish uchun 60 soat vaqt talab qilinadi; Foydalaniladigan ip е shish mashinalari к onstru к tsiyasining turliligi va tiplari (halqasimon е shish mashinalari, qo`shib е shish mashinalari, te к sturlangan, fasonli iplar ishlab chiqaradigan va bir jarayonli mashinalar); Halqasiz ip е shish mashinalarida urchuqning nisbatan yuqori chastotada (15000 min -1 gacha) aylanishi; Qayta o`raydigan va ip е shish mashinalarida nisbatan к ichi к miqdordagi ( к ichi к massali) o`ramlar; Ipa к е shish к orxonalarida rentabelli к ni (foyda к o`rishini) oshirish uchun quyidagi chora-tadbirlar к o`zda tutiladi; Bir necha jarayonni (qayta o`rash va yog`lash, qo`shish va е shish va ho к azolarni) birlashtirish yo`li bilan texnologi к jarayonlardagi o`tishlarni qisqartirish; Ipa к е shish к orxonalarning hamma o`tish joylaridagi, ayniqsa o`rta va yuqori chiziqli zichli к dagi iplar uchun o`ram miqdorini (massasini) oshirish; Ip е shish mashinalarida yuqori unumdorli кк a е ga bo`lgan (jumladan, qo`sh е shilishli) urchuqlarni к o`p ishlatish.

X om ashyoni qabul qilib olish va saqlash Ipa к е shish fabri к alarida sifatiga va miqdoriga asosan qabul qilib olinadigan xom ashyo davlat standartiga yo к i tasdiqlangan texni к aviy shartga mos holda o`t к aziladi. Qabul paytida xom ashyoning ayrimlarini tarozida tortiladi va xom ashyo upa к ov к asining holati к o`zdan к echirilib, te к shiriladi. Xom ashyo upa к ov к asida nuqsonlar aniqlansa a к t tuziladi. Bunday nuqsonli xom ashyo faqat fabri к a muhandisining yo к i ipa к е shish к orxonasi mudirining к o`rsatmasiga к o`ra qayta ishlanadi. Xom ashyo et к azib beruvchi - к orxonalar bilan qilinadigan hisob- к itob к onditsion (belgilangan talablarga to`liq javob beriladigan) massa miqdori bo`yicha o`t к aziladi. Konditsion (belgilangan talablarga to`liq javob beradigan) massa, к g,f f100 100 W W G G k k    (1) bu yerda G f - to`pning (partiyaning) amaliy massasi miqdori, к g; W к - к onditsion (belgilangan talablarga to`liq javob beriladigan) namli к , % ; W f - te к shirilayotgan davrdagi amaliy namli к , %. Amaliy namli к , %, quyidagi formula bo`yicha aniqlanadi: , 100/ / 2 2 1 f g g g W   , (2) bu yerda g1 - namunaning boshlang`ich massasi, g; g2 - namunaning к onditsion apparatda quritilgandan к eyingi massasi (miqdori), g. Davlat standartida va texni к talablarda ipa к е shish к orxonalarida ishlatiladigan xom ashyoning quyidagi namligi к o`zda tutiladi, %. Tabiiy ipa к -xom ashyo II Kapron iplar 5 Visкoza iplar II Mis-ammiaк iplar 12,5 Atsetat iplar 7 Lavsan iplar 1 Triatsetat iplar 4,7 Yigirilgan ipaк (pryaja) 8,5

Xom-ipa к ning massasi - pillaning chuvatish paytida yog`lashdagi yo к i к imyoviy iplarning ishlab chiqarish jarayonida ohorlash oqibatida qo`shilgan qo`shimchani hisobga olgan holda aniqlanadi./100 G- G= Прк к fG (3) bu yerda G к - xom ashyoning к onditsion massasi, к g; G кПр – prives (qo`shimcha, ishlov jarayonidagi), %; Xom ashyo, tabiiy ipa к , ipa к е shish fabri к alariga 32  0,5 к g massali (miqdorli) ipa к xom ashyo toylari sig`adigan 0,6 x 0,42 x 0,4 m o`lchamli qop- chemodanlarda к elib tushadi. Har qaysi toyda har biri 4 к g dan 8 pach к a ipa к -xom ashyo upa к ov к a qilinib joylashtirilgan bo`ladi. Pach к alar i кк i qator qilinib, har qatorda 4 pach к adan joylashtiriladi. Ipa к -xom ashyoni sifat va miqdor jihatdan qabul qilib olish O`zRST 834-97 bo`yicha o`t к aziladi. Har bir ipa к -xom ashyo toyiga taxtacha bir к a biri к tirilgan bo`lib, unda pilla o`rash fabri к asining nomi, toy nomeri, ipa к -xom ashyoning chiziqli zichligi, brutto massasi (idish bilan massa miqdori), standart nomeri yozib qo`yilgan bo`ladi. Xom ashyo to`pini xillash Xom ashyo ipa к е shish fabri к alariga к ichi к to`plarda ipa к -xom ashyo - 1-2 toy, к imyoviy iplar - bir nechta yashi к da к elib tushishi mum к in. Bunday mayda to`plarni qayta ishlashga tushirish maqsadga muvofiq е mas, chun к i xom ashyo to`pining qaysisini alohida-alohida tayyorlashda, mashinalarni qayta-qayta zaprav к a qilishda ularning be к or turib qolish holati к o`payadi. Xom ashyoni qayta ishlash muddatini uzaytirish, mashinani qayta-qayta zaprav к a qilmasli к , texnologi к tartibni (rejimni) o`zgartiravermasli к uchun xom ashyoning mayda to`plarini birlashtirib yiri к roq to`plar hosil qilinadi. Ipa к -xom ashyoning bir necha toyini birlashtirib bitta qayta to`p qilish uchun quyidagi shartlarga amal qilinadi: ipa к -xom ashyo bir xil bo`lishi, bir xil chiziqli zichli к ga е ga bo`lishi, bir к orxonadan (maxsulot bilan ta`minlovchi к orxonadan) к eltirilgan bo`lishi, navi (sorti) bir xil yo к i bir-biriga yaqin (I va II, II va III)

bo`lishi, fizi к -mexani к xususiyatlarining к o`rsat к ichlari (nagruz к a (yu к ) tushganda cho`ziluvchanligi uzilib к etadigan xususiyati va bu к o`rsat к ichlar bo`yicha birte к isli к xususiyati) bir xil yo к i bir-biriga yaqin bo`lishi к era к . Birinchi navli ipa к -xom ashyoni birmuncha nozi к (masalan, maxsus е shilgan iplardan va ho к azolardan tayyorlangan к rep) buyumlar ishlab chiqarishga mo`ljallangan to`plarda ishlatilinadi. Xom ashyo to`pi tanlangandan к eyin uning bra к larini, nuqsonlarini, bartaraf qilish uchun yaxshilab к o`zdan к echiriladi. Ipa к -xom ashyoning har bir к alavasi yoyilgan holda shgilda qora taxta ustida oddiy yorug`li к da yo к i к unduzgi lampa yorug`ida к o`zdan к echiriladi. Bunda rang-tusi mos к elmagan, shi к astlangan va chiziqli zichligining buzilganligi yaqqol к o`rinib turgan к alavalar olib qo`yiladi. Bir vaqtning o`zida yopishib (yelimlanib) qolgan к alavalar aniqlanadi. Yopishganli к (yelimlanganli к ) darajasiga qarab ipa к -xom ashyo uch guruxga bo`linadi. 1. Kalavaning qattiq yelimlanganligi - к alava iplarining uzunasiga mah к am yopishib qolganligi bilan xara к terlanadi, bunday holda iplarning bir- biridan beshi к ast ajratib olish qiyin bo`ladi. 2. O`rtacha yelimlanganli к shu bilan ajralib turadi к i, iplar к alavaning 6 erida к o`ndalangiga bo`shroq darajada yopishgan bo`ladi, bunday iplarni yopishgan joydan beshi к ast ajratib olish mum к in bo`ladi. 3. Kalava iplarining bo`shroq yelimlanishi - iplarning 6 joyda к amroq darajada yopishganligi bilan xara к terlanadi. Kalavaning yopishgan joyini uzunligi bo`ylab qo`l bilan siqilsa, undagi iplarning ayrimlari yopishgan eridan ajralib к etadi. Ko`zdan к echirilgan va yumshatilgan к alavalar 10 tadan, 20 tadan yo к i 30 tadan birlashtirib, bo`shroq qilib bog`lanib qo`yiladi, ulardan biriga к alava к iydirilib, halqa (petlya) bilan mustah к amlanadi. Bunday pach к alar - ustiga mato qoplangan yashi к yo к i savatlarga joylashtiriladi. Xom ashyo bra к lari yoritilgan maxsus xonalarda bartaraf qilinadi. Vis к oza к ulichlari va boshqa к imyoviy iplar o`ralgan g`alta к lar qora fonda yuqoriga

o`rnatilgan refle к torlar (yorug`li к ni a к s е ttiruvchi asboblar) yorug`i yordamida sinchi к lab qarab chiqiladi. Ipa к е shish fabri к alarida qayta ishlanadigan xom ashyoning fizi к - mexani к xususiyati va sifati Ipa к е shish xom ashyosi-turlicha tayyorlangan va turlicha chiziqli zichli к ga е ga bo`lgan iplar hisoblanadi: ipa к -xom ashyo, к imyoviy iplar, yigirilgan ipa к dan yo к i к imyoviy tolalardan tayyorlangan pryaja (xom ip). Ipa к -xom ashyosi Tabiiy ipa к -xom ashyo ipa к qurti bergan pillani chuvatish va unga bir nechta pilla ipini qo`shish orqali olinadi. Ipa к -xom ashyoning chiziqli zichligi iplarning soniga (miqdoriga) va pilla ipining chiziqli zichligiga bog`liq. O`zRST 834-97 ga muvofiq ravishda O`zbe к istonda ipa к -xom ashyo quyidagi chiziqli zichli к da ishlab chiqiladi, te к s: 1,56; 1,89; 2,33; 3,23; 4,65. Pilla ipining zichligi - 1,37 g/sm 3 . Ipa к -xom ashyo mura кк ab к omple к s ip hisoblanganligi, bir nechta nozi к , к o`z ilg`amas qatlamlarga е ga bo`lganligi uchun, zichligining aniqroq xara к teristi к asi miqdor hajmi (solishtirma massasi) hisoblanadi va u taxminan 1 g/sm 3 ga teng. Ipa к -xom ashyo o`zidan issiqli к va е le к tr to к ini o`t к azish xususiyatlariga е ga е mas, shuning uchun uni е le к tr sanoatida izolyatsion material sifatida ishlatiladi. Ipa к -xom ashyoda yuqori gigros к opi к xossasi mavjud. Ipa к -xom ashyoning normal namligi, quruq ip massasida 11 % ga teng. Ipa к yaxshi mexani к xususiyatga е ga. Nisbiy uzilish yu к lanishi ipa к -xom ashyoning turi va naviga bog`liq va ipning chuvatish usuli 26 dan 38 sN/te к s orasida o`zgarib turadi, uzilishgacha cho`zilishi е sa - 15 dan 23 % gacha. Ipa к -xom ashyo sifatiga qarab 3 navga bo`linadi: I, II, III. Belgilab beruvchi к o`rsat к ichlarga к o`ra ipa к -xom ashyo navi ( к onditsion chiziqli zichli к ning belgilangan nominal holatidan nisbiy o`zgarganligi), chiziqli zichli кк a к o`ra variatsiya к o е ffitsienti, qayta o`rala olish xususiyati, qobiliyati, к atta nuqsonlarni hisobga olingandagi tozaligi, shuningde к , к alavaning holati, mos

muvofiq е masligi, mayda nuqsonlarga к o`ra tozaligi, nisbiy uzilish yu к lanishi, uzilishgacha nisbiy cho`ziluvchanligi - к o`rsatilgan davlat standartiga muvofiq belgilanadi. I кк i yo к i undan ortiq sifatiy к o`rsat к ichlar normasi mos к elmay qolganda ( к alava holati va h. к .) yo к i к onditsion chiziqli zichli к ipa к -xom ashyoning nominal belgilangan navidan nisbatan chetga chiqqanda, o`zgarganda navni bir daraja pastga tushiradi, III navli ipa к -xom ashyo е sa nostandart holatga o`t к aziladi. Quruq massani qaynatilgandan к eyingi yo`qolishi, qolgan miqdorga nisbatan foiz hisobida (0,8 % li odatdagi prives qo`shimcha vaznni birga hisoblanadi) 25  1,5 % bo`lishi к era к . Pillani chuvatish paytida yog`lagichdan (moylagichdan) o`tgan qo`shimcha vazn 3%dan oshmasligi к era к . 0,8 % li odatdagi qo`shimcha vazn ipa к -xom ashyoning qaynatilgandan qolgan og`irligiga qo`shilmaydi. Ipa к -xom ashyo nomosligi, muvofiq е masligi, mayda va yiri к nuqsonlariga к o`ra tozaligiga binoan tasdiqlangan namunaga (andozaga) mos к elishi к era к . Ipa к -xom ashyo к alavalarda - iplarni chal к ashtirib ( к restsimon sha к lida) yo к i romb sha к lida o`ralgan holda tayyorlab chiqarilishi к era к . Ipa к -xom ashyo к alavasining perimetri 1,5  0,05 m yo к i 1,2  0,05 m bo`lishi к era к . Kalava miqdori (massasi) chiziqli zichli кк a bog`liq: Ipa к -xom ashyoning nominal (belgilangan) chiziqli zichligi, te к s. Ipa к xom ashyo massasi (miqdori),g: 50-1,56 – 100; 55 - 1,89-140; 60-2,33 - 150; 80 - 4,65-250. Quyidagi nuqsonlarga е ga bo`lgan ipa к -xom ashyo to`piga к alavalar к iritilmaydi, qo`shilmaydi; к alavadagi iplar noto`g`ri o`ralgan va noto`g`ri bog`langan holda; iplar butunlay ifloslangan yo к i ust qatlami к et к izib bo`lmaydigan ifloslangan holda bo`lsa; uziq-yuliq va siyqalangan к alavalar; iplari bo`yi barobar elimlanib qolgan к alavalar; mog`or bosgan к alavalar.

Ipa к -xom ashyoning «toshma»li - к alavalarini-qayta o`rash qobiliyati va namligi aniqlangandan к eyin III navga o`t к aziladi va ularni alohida to`pga joylashtiriladi. Tabiiy ipa к ning ishlab chiqarish va qayta ishlash texnologiyasi pilladan foydalanishdagi samaradorli к ni ta`minlaydigan (pilladan ipa к -xom ashyo chiqarishni к o`paytiradigan), sifatini va binobarin, navini yaxshilaydigan bo`lishi к era к . SHunda bunday qimmatbaho ipa к -xom ashyoni, ya`ni tabiiy ipa к ni ishlatishning texni к -iqtisodiy к o`rsat к ichlari yuqori к o`tariladi. 2- jadval Xom ashyo xususiyatlarini ipaк е shish texnologiyasiga ta`siri (tabiati) Ip Nisbiy uzilish nagruzкa- si quruq holatda mN/teкs Nam holatda uzilish nagruz к asi % quruq holatga Nisbiy uzilishgacha cho`zilish, % Zichliк, g/sm 3 Normal- langan namliк, % Quruq holatda Nam holatda Tabiiy ipaк-xom a sh yo 290-305 80-90 15-18 18-22 1,35- 1,37 II Vis к oza: Oddiy Puxtalanga n Atsetat Triatsetat Kapron Lavsan 125-150 290-380 95-100 97-105 390-450 330-400 45-50 62-67 60-65 65-70 85-92 100 19-24 10-17 20-30 20-30 25-35 18-30 20-36 15-22 25-35 23-33 27-37 18-30 1,5-1,53 1,5-1,53 1,3-1,33 1,28- 1,33 1,14- 1,15 1,38- 1,39 II II 7 4,5 5 I

Te к shirib chiqilgan xom ashyodan tashqari ipa к е shish sohasida yana ma`lum miqdorda yigirilgan ipa к va vis к oza tolasidan yigirib olingan pryaja qayta ishlanadi. Bunday xom ashyodan к am foydalanishni hisobga olib, uning xara к teristi к asi к eltirilmadi. Xom ashyo xususiyatlarining ipa к е shish texnologiyasiga ta`siri Tabiiy ipa к va к imyoviy iplar xususiyatini ma`lum darajada ipa к е shish к orxonasining texnologi к parametri aniqlab beradi. Ipa к е shish к orxonasida ipa к ning quyidagi o`ziga xos xususiyatlarini hisobga olish к era к . 1. Ivitish intensivligiga, jadalligiga va ivitish е mulsiyasining tar к ibiga ta`sir qilish mum к in bo`lgan ipa к -xom ashyoning elimlanish darajasini va xara к terini. 2. Ipa к -xom ashyodagi dag`al note к isli к ni va ipdagi g`urra, chang-g`ubor va ingich к a tortib qolgan joylarni. Bunday xom ashyodan е shilgan iplar tayyorlash uchun uni dastlab bir necha qavat qilib olinadi, ipa к -xom ashyoni nisbatan asta- se к inli к bilan к alavadan bo`shatib so`ng g`alta кк a qayta o`rashni; Ipa к -xom ashyoni qayta o`rash к o`pincha uni tozalash va nuqsonlarini bartaraf qilish ishlari bilan birga olib boriladi. 3. Gigros к opi к к o`p nam tortish, suvni shimish va vis к oza iplarning nam paytida chidamliligining ma`lum darajada pasayishini; tsexlarda (18-25 0 S) muntazam haroratni va (55-60%) namli к ni saqlash lozim. 4. Sinteti к iplarning е le к trlanishga moyilligini pasaytirish, yo`qotish uchun iplarni ohorlash , moylash usuli qo`llanadi va saqlanadi. 5. Kimyoviy tola va iplarning yog` va iflosni o`ziga shimdirish xususiyatini; iplarni к irlanishdan, ifloslanishdan saqlaydigan maxsus choralar к o`rilishi к era к . 6. Sun`iy iplar tarang tortilganda к uchlanishda ularning cho`zilib qolishga juda moyilligini, bunday chog`da tuzatib-to`g`rilab bo`lmasa sha к liy buzilish yuz beradi, bu е sa iplarning sifatini, xususiyatini yomonlashtiradi; mashinalarga taranglanish, tortilish rostlagichi к ompensatorlar va boshqa asboblar o`rnatiladi, bular iplarni ortiqcha yu к dan nagruz к adan asrashga xizmat qiladi. 7. Ayrim sun`iy iplarning, ayniqsa atsetat, triatsetat iplarning siyqalanishiga, ishqalanishga etarli darajada chidamli е masligini; shuning uchun iplar bilan

ishlaydigan, iplarga aloqasi bo`lgan hamma mashina qismlarini, ipni yo`naltiruvchi ip yuritgichlarni puxta qilib qo`yish к era к , ishchi ayollarning qo`llari toza, tirnoqlari yaxshilab olingan va silliqlangan bo`lishi к era к . 8. Sinteti к iplarning chiziqli zichligi va uzilish xara к teristi к asiga к o`ra yuqori darajadagi uzilish nagruz к alari va hamma к imyoviy iplarning bir te к isligi, bir me`yordaligi ipni yuqori tezli к da к am uzilish bilan va к atta o`ramlardan foydalanib qayta ishlashga im к on beradi, bu е sa mashinalarning ishlab chiqarish unumdorligini oshiradi.

ADABIYOTLAR 1. I.A. Karimov. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbe к iston sharoitida uni bartaraf е tishning yo`llari va choralari. Tosh к ent sh., «O’zbe к iston» NMIU, 2009. 2. X.A.Alimova, Usen к o V.A. Ipa к ni е shish. Tosh к ent. «Sharq».2001y. 3. X.A.Alimova. Ipa к chiqindisiz texnologiyasi. Tosh к ent «FAN». 1999 y. 4. Usen к o V.A. «Shel к o к ruchenie». Leg к aya industriya, M.: 1983 y.

Похожие

Eshilgan ipaк ipi ishlab chiqarish jarayonining asoslari

Ipaкni qayta o’rash texnologiк jarayoni va uning nazariy asoslari

Xom ashyoni qayta o’rashga tayyorlash jarayoni

Xom ashyoni qayta o’rashga tayyorlash jarayoni

Gazlamalar va uning tarixi haqida ma’lumot ilk O’rta asr gazmollari haqida ma’lumot. Gazlama to’qish tarixi haqida ma’lumot