Табиий бирикмалар биотехнологияси, продуцентларни синтез қилиш жараёнлари ва кинетикаси - Медицина - Рефераты

Табиий бирикмалар биотехнологияси, продуцентларни синтез қилиш жараёнлари ва кинетикаси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

49.5 KB

Табиий бирикмалар биотехнологияси, продуцентларни синтез қилиш жараёнлари ва кинетикаси Режа: 1. Ферментация турлари (узлукли ва узлуксиз) анализ, 2-фазали ферментация. 2. Ферментёрлар ва жараённи бошқариш. рН – стат, хемостат, турбостат. 3. Ўсиш ва синтез кинетикаси.

Ферментёрларнинг схемаси турлари узлукли узликсиз рН стат давомий Хемостат Тўла аралаштиргич Иммобилланган хўжайра - узлукли ферментация кўп маблағ талаб қиладиган қайта (ферментёрни) ювишга (сув, электроэнергия, ишчи кучи) талаб қилинадиган, ҳамда ортиқча ҳаражат талаб қиладиган жараёндир. Фармацевтика заводида (узлукли жараён) кенг тарқалган. - узлуксиз жараён эса узоқ вақт давом этадиган, электроэнергия тежаладиган, кам ишчи кучи сарф қиладиган жараён ҳисобланади. Уларга хемостат, рН стат, турбостат ферментёрлари ва иммобилли хужайра ўстириш киради. 1. Хемостат 2. рН стат 3. Турбостат - Хемостат: 2. Озуқа муҳит тушади 3. Ферментёр 4. Иситиш системаси 6. Кислород 7. рН-метр 8. Ишқор 5-10% Озуқа муҳит узлуксиз оқиб туради. Ds – субстрат, D х – биомасса, D р- маҳсулот. Ферментация жараёнида рН ўзгариб боради, яъни кислоталиги ошиб боради ва микробни ўлдиради. рН 5 эди 3 бўлди, микроорганизмлар 5 да яхши ўсади, 3 да эса яхши ривожланмайди.

Бу бошқариш усули (хемостат) рецепт бўйича тайёрланган озиқа муҳитлар учун қабул қилинган ва синтез яхши боради, яъни бошқариш яхшиланади. - рН – стат эса рецепт бўйича эмас хоҳлаган мураккаб муҳит яъни рН 3 да эса рН 5 бўлди. 70% дан кўпроқ. ТБ Лар дори препаратлари рН метр датчигига мослашган. - турбостат – ишлаш принципи рН – стат сингари бўлиб, коррекция ўрнига лойҳалашорқали кетади. Турбостатни бошқариш лойиҳали муҳитлар ишлатилганда қулланилади. Табиий бирикмалар синтези қуйидаги график бўйича кетади. 1) бу графикдан кўриниб турибдики (фармацевтик) маҳсулот продуцентининг ўсиши билан боғлиқ бўлади. 2) продуцентни ўсиш жараёни тўхтагач «автолиз» синтез бошланади. Р2 90 % фарм. Препаратлар продуцентнинг асосий ўсиш жараёни тўхтагач синтез бошланади. I . фазада – ўсиш фазаси ва масса йиғиш фазаси. II . фазада эса маҳсулот бериш фазаси. Бу назарияни академик Шапочников ишлаб чиққан ва табиий бирикмаларнинг 2 фазали синтези деб ном олган яъни 1-ўсиш фазаси 2-синтез фазаси

Ўсиш ва синтез қилиш кинетикаси. Х – биомасса Р – маҳсулот S - субстрат М – ўсиш тезлиги д – генерация вақти R - ферментёр унумдорлиги К s - к-та субстрати Д – суюлтириш коэффиценти 2,3 ( logX 1 – logX 0) 1. М = ------------------------------ t1 – t0 dx1 2. M max = ---------- (M - D) x dx0 1. Бу формула продуцентни узлукли ўстиришдаги ўсиш коэффициенти. 2. Продуцентни узлуксиз ўсишдаги коэффициенти топилади. Ферментларни микроорганизмларнинг тирик ҳужайралари ишлаб чиқаради, улар биологик катализатор бўлиб, мураккаб, юқори молекуляр тузилишига эга. Ферментлар оқсилдан иборат бўлиб, ўта махсус, шунинг учун микроорганизмларда моддалар алмашинувида муҳим аҳамиятга эга. Уларнинг махсуслиги амнокислоталар гуруҳи ҳосил қиладиган фаол марказга боғлиқ. Ҳозирги маълумотларга кўра микроорганизмлар 6 хил ферментларни синтез қилади. 1) оксидоредуктаза, 2) трансфераза, 3) лиаза, 4) гидролаза, 5) изомераза, 6) лигаза. Ферментлар ҳар бир микроорганизмни генлар орқали назорат қилиб турадиган қатъий белги ҳисобланади. Шу сабабли бактерияларнинг

протеолитик ва бошқа ферментларини аниқлаш микроорганизмларни идентификация қилишда аҳамияти катта. Бир гуруҳ ферментлар микроорганизм ҳужайрасининг цитоплазмасида, иккинчи гуруҳи цитоплазматик мембранада жойлашади, бошқалари эса жумладан, гидролазалар атроф муҳитга ажралади. Шунга кўра улар экзо ва эндоферментларга бўлинади. Экзоферментлар атроф муҳитдаги макромолекулаларни сода бирикмаларга парчалайди, сўнгра улар микроб ҳужайрасига киради. Ҳужайра ичидаги тузилиши ва фаолияти билан бир-бирига бириккан ферментлар, масалан цитоплазматик мембранадажойлашган нафас системасидаги ферментлар мультиферментлар комплексини ташкил қилади. Бактериялар синтез қиладиган ферментлар турлича таъсир этади ва юқори даражада фаол бўлади. Улар саноат, қишлоқ ҳўжалиги ва тиббиётда кенг қўлланилади. Конститутив ферментлар (липаза, карбогидраза, протеиназа, оксидаза ва бошқ.) доимий равида микроб ҳужайрасида маълум миқдорда синтез қилиниб туради. Бактериялар ҳужайрасининг нормал ривожланиши ва фаолият кўрсатиши учун 1000-4000 гача фермент зарур. Улар атроф муҳитдан озиқ модданинг бактериялар ҳужайрасига ўтишини таъминлайди ва ҳужайрадаги энергияси, аминокислота, нуклеин кислота, липидлар биосинтезини идора қилади. Микроорганизмларнинг энергияга ва биосинтезга бўлган эҳтиёжиниқондириш учун атроф муҳитда етарли миқдорда озиқ моддалар бўлиши керак. Микроорганизмлар озиқ моддаларни молекула сифатида ўзлаштиради. Мураккаб органик моддалар (оқсил, полисахарид ва бошқ.) озиқланиш манбаии бўлиши мумкин. Озиқ моддалар ҳужайра ичига бир неча йўллар билан киради. Микроорганизмларнинг озиқланиши, ўсиши ва ҳаёт фаолияти учун турли аминокислоталар керак бўлади. Кўпгина бактерияларда аминокислоталарни синтез қилиш хусусияти йўқолган. Баъзи бактерияларда витаминлар ва аминокислоталар етишмайди.

Бошқа бактерияларда эса витамин, аминокислота ва ўстирувчи омиллар (масалан, олеин ва сирка кислоталари, пурин ва пирилидин асослари) зарур. Углеводларни парчалайдиган ферментлар крахмални гидролизлайди, натижада малтоза ва глюкоза ҳосил бўлади. Айрим бактерияларда целлюлоза ферменти бўлиб, у клечаткани парчалайди. Бир неча микробгина ўсимликларда мураккаб полисахаридларни ферментлаш хусусиятига эга. Денгиз ўсимликларидан олиниб, қаттиқ озиқ муҳит тайёрлашда ишлатиладиган агар-агар бунга мисол бўла олади. Бактерия таркибига кирадиган малтоза, сахароза, лактоза ферментлари таъсирида дисахаридлар гидролизланиб моносахаридларгача парчаланади. Сўнгра улар бижғийди. Бижғиш жараёнида углевод молекуласида узилиш рўй бериб, шунинг ҳисобига кўп миқдорда энергия ҳосил бўлади. Углеводларнинг синтези 2 хил: фотосинтез ва хемосинтез усулида амалга ошади. Бактериялар таркибидаги липидлар уларнинг ташқи муҳитнинг зарарли омилларидан ҳимоя қилади. Бактерияларнинг кўпгина турлари глицериндан энергия манбаи ва ҳужайра қисмларини тузувчи материал сифатида фойдаланилади. Липидларни синтез қилиш углерод манбаии сифатида кўпгина бактериялар витаминлардан фойдаланилади. Бактериялар синтези учун азот, углероддан ташқари кул (зола) элементлари (олтингугурут, фосфор, калий, кальций) ва бошқа микроэлементлар(бор, рух, марганец, никель, йод, мисс, бром, ва бошқ.) зарур. Бактерия цитоплазмаси таркибидаги асосий элемент олтингугуртдир. Микроорганизмларнинг ўсиши учун кўпгина металлар (магний, кальций, калий, теми рва бошқ.) нинг катион ва анионлари зарур, булар ҳужайра учун зарур моддалар синтезида қатнашади.

Похожие

Табиий бирикмалар. Биотехнологияда ишлатиладиган хом ашёлар

Микроорганизмларни ўстириш, паспортлаш

Иссиқлик жараёнлари

Талабаларгааминокислоталар, аминокислоталарниажратиболишусуллариҳақидатушунча бериш

Иссиқлик жараёнлари. буғлатиш ва қуритиш